Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Nee lieve Nutechpromotende keywordscoorders: niet dat FTD maar een forum genaamd FTD World. De ING-bank hoeft in een rechtszaak met Stichting Brein rond het Nederlandse internetplatform FTD World geen persoonsgegevens te verstrekken van een rekeninghouder op wiens rekening je donaties voor het forum kon storten. Dat bepaalde de rechtbank Amsterdam vorige week. Hoewel je zeker (ook zonder gerechtelijk bevel) verplicht kunt zijn NAW-gegevens te verschaffen van je klant aan private partijen, is die plicht wel een laatste redmiddel als al het andere niet is gelukt. En in dit geval had Brein niet al het andere geprobeerd.

Nadat de FTD dienst in 2011 zijn deuren moest sluiten (waar ik nog steeds van baal), gingen diverse partijen zelf vervangers, opvolgers en alternatieven opzetten. Eentje daarvan is FTD World, dat volgens de Whois uit Litouwen komt maar dat een Nederlands Postbanknummer op de site vermeldde waar donaties naartoe konden.

Brein stapte daarop met het Lycos/Pessers arrest naar de ING bank en eiste alle NAW-gegevens van de accounthouder. De naam van deze mevrouw stond op de site (“ten name van”) en de bank bevestigde dat zij houder was, plus dat zij iemand had gemachtigd – maar niet hoe die gemachtigde zou heten. En dat was voor Brein reden om de NAW-gegevens bij de rechter op te gaan eisen.

De rechtbank gaat daar niet in mee. Vereist voor afgifte is namelijk dat de tussenpersoon (provider) een essentiële rol inneemt:

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter miskent Brein hiermee dat de rol van een internet service provider of hostingprovider wezenlijkanders is dan die van een bank als ING Bank. Een“piratenwebsite” kan niet bestaan zonder een provider. Er is geen sprake van onrechtmatigheid als de provider zijn diensten niet verricht. ING Bank verzorgt “slechts” het bankverkeer, hetgeen niet als conditio sine qua non heeft te gelden met betrekking tot (mogelijke) auteursrechtinbreuk.

Daar zit ergens wel wat in, een bank kan moeilijker bepalen of handelen van zijn klant onrechtmatig is als de enige link tussen bank en handelen is dat het bankrekeningnummer ergens op staat. Tegelijkertijd: in andere omstandigheden lijkt dat minder een probleem: XS4All heeft bar weinig te maken met de informatie op de site van TPB, dus waarom moet XS4All dan tóch overgaan tot een blokkade? En als je zegt, XS4All kan zó zien dat die informatie onrechtmatig is, waarom kan de ING Bank dan niet even snel zien dat de informatie op dat FTD World onrechtmatig is?

Brein gaat in hoger beroep. En ik vraag me af wat dit zou betekenen voor partijen die oplichters via de bank willen identificeren. Bij die transactie is de bank wél essentieel: zonder bankrekening geen betaling. Dus in die situatie zou de rol vergelijkbaar zijn met die van een ISP of hostingprovider, en dan zou de bank dus wél gegevens moeten afgeven?

Update (20 juli 2015) het Hof van Justitie zegt in een Duitse merkenzaak dat een bank zich niet op bankgeheim mag beroepen als de klant IE-inbreuk pleegt. Er moet een afweging van belangen komen. Dat lijkt op de Lycos/Pessers-toets die wij hebben.

Arnoud

Hmpf. Op al je punten gelijk krijgen en toch verliezen. Dat was mijn gevoel bij het lezen van het FTD-vonnis van gisteren. Downloaden uit illegale bron is écht legaal, het faciliteren daarvan ook, maar toch moet FTD stoppen met het laten spotten van werk: een deel van de spotters zijn ook uploaders en daarmee wordt het het illegaal uploaden gefaciliteerd en gestimuleerd. En vanwege die uploaders moeten nu alle spots verwijderd worden.

De rechtbank wijst net als het Gerechtshof de stelling af dat FTD zelf werk zou publiceren (openbaar maken). Daarvan is pas sprake als FTD een “signaal” zou doorgeven op een of andere manier, oftewel dat je door FTD een werk zou ontvangen. FTD is hooguit behulpzaam bij dat ontvangen maar geen essentiële schakel. “Wat FTD doet, is het enkele verwijzen door middel van spots naar bestanden”, aldus de rechtbank. En dat is geen (her)publicatie van die bestanden.

De afwezigheid van een downloadknop (of NZB-knop) zorgt er ook voor dat geen sprake is van “mede-openbaarmaken”. FTD is niet betrokken bij het downloaden. Dat doen mensen zelf via hun Usenetprovider. En er is geen samenwerking tussen FTD en Usenet.

Uitgemaakte zaak, zou je zeggen. Maar nee: de rechtbank kijkt vervolgens naar het uploaden, dat “FTD niet kan voorkomen”. Dat uploaden is illegaal en levert schade op – waar de thuiskopieheffing geen vergoeding voor levert. Het excuus dat downloaden gelegaliseerd is vanwege die vergoeding, gaat hier niet op. En ook het argument dat de schade door de uploader veroorzaakt is en niet door FTD wordt afgewezen:

Anders dan FTD is de rechtbank van oordeel dat die schade wel degelijk in verband staat met de handelwijze van FTD. Ook al gebeurt het up- en downloaden op Usenet, het feit dat FTD bijdraagt aan de vindbaarheid van de bestanden, betekent dat zij (mede)veroorzaker van de schade is. Aangenomen moet immers worden dat degene die een geupload bestand downloadt over het algemeen geen auteursrechtelijk beschermd werk meer tegen vergoeding zal aanschaffen.

De redenering is dus: dankzij FTD worden bestanden beter vindbaar, dat stimuleert uploaders om meer te gaan uploaden, en daarom handelt FTD onrechtmatig. De zaak levert daarmee een nieuw criterium op waarmee Brein websites, forums en tijdschriften kan gaan slaan: het “structureel en stelselmatig een internetforum exploiteren dat het illegaal uploaden faciliteert en stimuleert en waarmee zij zelf inkomsten verwerft”. Het hebben van directe downloadlinks is dus niet meer relevant. Ook een tekstuele uitleg of een faciliteit die alleen indirect werkt of een zeer beperkte stimulans biedt (kudo’s!) kan genoeg zijn.

Wat die faciliteiten waren bij FTD:

• Spots plaatsen en vinden is heel eenvoudig (maar dat was daarnet nog legaal verklaard omdat het over downloaden ging).
• Er is een “watchlist” om een seintje te krijgen bij toekomstige spots op bepaalde keywords (wat m.i. niets met uploaders te maken heeft).
• Spots worden op kwaliteit gefilterd door de moderatoren (zie item 1, dat gaat over downloadkwaliteit).
• Kudo’s zijn een daadwerkelijke aanmoediging voor uploaders (mensen plegen graag misdrijven voor een opgestoken duim).
• Mensen kunnen verzoeken plaatsen voor bepaalde content (hoewel dat eigenlijk altijd gaat over of iemand een spot weet en niet of iemand een film wil uploaden).

Alles bij elkaar voelt het een beetje als een “dit moest niet mogen dus hoe verklaren we het illegaal”-argument. Het was op zijn zachtst gezegd niet de core business van FTD om uploaders een veilige haven te bieden, de gemeenschap bestond vrijwel volledig uit downloaders. En ik ga mezelf nu nog heel lang kwalijk nemen dat ik niet nóg harder alle verwijzingen naar uploaden en uploaders heb laten verwijderen.

Arnoud

En dan is het nu afgelopen met het gezeur: downloaden is legaal, ook uit illegale bron. Dat lijkt de belangrijkste boodschap geweest te zijn van het Gerechtshof in Den Haag, dat gisteren twee arresten wees (tegen Thuiskopie en tegen FTD) waarin de Nederlandse wet overeind blijft. Usenetplatform FTD (dat ik juridisch bijsta voor wie het nog niet wist) pleegt daarbij géén auteursrechtinbreuk. Wel vindt het Hof het naar voorlopig oordeel onrechtmatig om uploaden structureel te ‘stimuleren’ en daarvan te profiteren via advertenties.

De uitspraak vernietigt een geruchtmakende uitspraak waarin het FTD-platform werd aangemerkt als verspreider van de film: melden waar een film te downloaden is, zou hetzelfde zijn als deze zelf online zetten. Daarvan kan, aldus het Hof, geen sprake zijn. Je moet wel de film op een of andere manier beschikbaar stellen. Het is niet genoeg dat je het vergemakkelijkt.

Wel kan dat vergemakkelijken “maatschappelijk onzorgvuldig” zijn, oftewel “het is strikt gesproken niet tegen de wet maar we vinden het toch niet kunnen”. En dat is waarom FTD alsnog geboden wordt alle spots van de Eyeworks-films verwijderd te houden (ze waren al weg, maar toch).

Ik ben blij met het arrest: we zijn nu hopelijk eindelijk af van de discussie dat downloaden illegaal zou zijn omdat de wet dat niet zo bedoeld had, omdat het aankoopvervangend zou zijn of omdat het in strijd zou zijn met de Europese driestappentoets. Wat dat laatste betreft: het Hof past niet rechtstreeks die toets toe (waar ik recent bang voor was) maar geeft wel aan dat je deze bij uitleg van de wet wel mag gebruiken. Alleen niet in dit geval: de discrepantie tussen wat die toets zou opleveren en wat de wet zegt is zó groot dat daarmee de rechtszekerheid in gevaar zou komen.

Natuurlijk vind ik het dan weer wel jammer dat het Hof oordeelt dat FTD toch onrechtmatig is, omdat ze stimuleert dat mensen illegaal uploaden. Daarbij lijkt ze zwaar te leunen op de lossepolsopmerking van Eyeworks dat de meeste spotters (melders van wat er te downloaden is) zelf uploaders zouden zijn. Ik heb daar geen bewijs van gezien, maar FTD heeft zelf ook niet onderzocht hoe dat zit. En het Hof zegt dan:

[Eyeworks heeft] naar voren gebracht … dat een groot deel van de spotters op FTD ook uploaders zijn op Usenet. [Eyeworks] heeft meer concreet gesteld dat 39 van de 50 grootste spotters zelf ook uploaden. Deze stelling is door FTD niet gemotiveerd betwist. … Nu FTD echter niet heeft aangegeven welk (globaal) percentage spotters ook uploadt, terwijl zij geacht moet worden over die informatie te kunnen beschikken, moet het er in dit kort geding voor worden gehouden dat een aanmerkelijk deel van de spotters ook uploader is.

En daar baal ik dus van: als we ter zitting keihard hadden geroepen “welnee, slechts een fractie van de spotters is uploader en die top 50 is een vertekend beeld”, was het oordeel dan anders uitgevallen? Humpf. Ik kan alleen maar hopen dat de rechtbank Haarlem hier genuanceerder tegenaan kijkt.

Arnoud

Ik word zelden boos, maar dit vind ik dan toch ongelofelijk(*). Gisteren bevestigde de rechtbank Den Haag haar ex parte verbod van half mei. Door toe te laten dat gebruikers bestandsnamen noemen van downloadbaar materiaal op Usenet, maakt Usenetplatform FTD de genoemde films openbaar in de zin van de Auteurswet. Of eigenlijk, hoezo bevestigt: de… Lees verder

Het noemen van de bestandsnaam van uploads op usenet is een schending van het intellectuele eigendomsrecht, zo vatte Tweakers het samen. Eyeworks productions heeft via een zogeheten ex parte verbod (een procedure zonder hoor en wederhoor) bij de rechtbank Den Haag voor elkaar gekregen dat usenetcommunity FTD een aantal spots betreffende de film “Komt een… Lees verder

Een tijdje geleden was Usenet-community FTD in het nieuws omdat zij “onder druk van Brein” haar systeem had aangepast. Ik heb FTD destijds geholpen om te bepalen welke aanpassingen het handigste zouden zijn, maar voor Brein was dat allemaal niet genoeg. Vandaar dat FTD nu naar de rechter stapt om in een bodemprocedure bevestigd te… Lees verder