Is de eigenaar (of fabrikant) van een Internet of Things-apparaat aansprakelijk voor de schade?

Een lezer vroeg me:

Stel dat je als consument een IoT-apparaat aanschaft en dit apparaat wordt gehackt. Is de fabrikant dan aansprakelijk voor de schade? Kan in sommige gevallen de consument zelf aansprakelijk zijn?
Het blijft om te huilen, die brakke beveiliging van internet-enabled apparaten zoals camera’s, videorecorders, televisies, thermostaten en ga zo maar door. Slechts weinig fabrikanten leveren updates bij zulke apparaten, en vaak is het apparaat uit de doos zó achterhaald dat het binnen een kwartiertje gehackt is en als botnet-zombie kan worden gehuurd door wie maar een paar cent beschikbaar heeft.

Recente wetgeving gaat hier hopelijk iets van verbetering in brengen, al blijft het in eerste instantie bij duidelijke informatie tot wanneer je updates krijgt. Maar een wettelijke plicht dat je als consument zelf een wachtwoord moet instellen, die is er nog steeds niet. Dus de kans dat je brakke apparaat met internettoegang (de Nederlandse vertaling van IoT-apparaat) ergens schade aanricht, is er nog steeds.

Waar schade is, ruiken advocaten aansprakelijkheid. En terecht, want in de wet staat immers dat je schade moet vergoeden – tenminste, als die door een “onrechtmatige daad” is toegebracht. Dat is een daad die niet hoorde te gebeuren, zeg maar even, iets dat tegen de wet is of tegen wat we de “maatschappelijke zorgvuldigheid” noemen.

Een hele lastige is natuurlijk hoe je de eigenaar van zo’n apparaatje achterhaalt, want dat is wel een voorwaarde voordat je schadeclaims kunt indienen. Met een IP-adres uit een botnetaanval bijvoorbeeld kan dat in theorie (via de provider) maar dat is een hoop, duur werk en of je de héle schade bij die ene bot z’n onwetende baasje kunt neerleggen, daar zijn juridische scripties over te schrijven. Dus praktisch gezien zie ik dit niet echt gebeuren.

De fabrikant is iets makkelijker aansprakelijk te stellen, al krijg je daar het probleem dat de schade ook door andere dingen veroorzaakt kan zijn. Updates niet bijgewerkt, de firewall niet conform de handleiding dichtgezet, ga zo maar door. En natuurlijk de vraag of het fair is dat een stilgevallen elektriciteitscentrale (door een ddos-aanval met brakke koelkasten) voor rekening van de koelkastfabrikant moest komen.

Praktisch gezien zie ik het dus niet echt gebeuren, niet tegen consumenten in ieder geval. Bij fabrikanten zal er vast over een paar maanden een interessante zaak komen, maar verwacht geen kortetermijnuitkomsten.

Arnoud

ACM wijst fabrikanten en winkels op informatieplicht bij IoT-apparaten

Fabrikanten en winkels moeten klanten laten weten hoelang aangeboden Internet of Things-apparaten beveiligingsupdates ontvangen. Dat meldde Security.nl onlangs. Deze eis volgt uit de wet, en de Autoriteit Consument en Markt gaat deze marktpartijen nu expliciet wijzen op hoe dit uitpakt bij zogenaamd ‘slimme’ apparaten. Naast informatie over updates moet je ook te horen krijgen welke andere diensten er nodig zijn (zoals abonnementen bij apparaten) en wat er gebeurt met je persoonsgegevens.

Het is velen al lang een doorn in het oog. Koop je een nieuwe telefoon of ‘slim’ apparaat (wie een betere term weet, mag het zeggen) en blijk je al na een paar maanden geen updates meer te krijgen. Of had je toch een abonnement of zelfs maar een gratis registratie nodig. Of je stofzuiger doet het niet omdat in Amerika een server uitgevallen is. Dat voelt vrij essentieel allemaal, en dus dingen die je wil weten voordat je het product koopt.

De wet (art. 6:230m BW, gebaseerd op Europese regels) eist dat een winkelier je de “voornaamste kenmerken” van een product noemt, de dingen dus die essentieel zijn om te besluiten of je het wil hebben. Hieronder valt naast de prijs ook de wijze van levering, beperkingen aan interoperabiliteit, DRM beperkingen en hoe lang je updates mag verwachten.

In oktober maakte de ACM bekend dat grote spelers zoals Bol.com, Coolblue en de MediaMarkt expliciet informatie op dit punt gaan verstrekken. Zij hebben sinds die tijd informatie over de minimale update periode, en over andere compatibele producten. Ik kon zo snel nergens vinden dat je Ring-deurbel of Roomba-stofzuiger afhankelijk is van de dienstverlening van Amazon, maar wellicht ben ik een kniesoor.

De informatie over verwerking van persoonsgegevens lijkt vooralsnog nergens expliciet vermeld te worden, terwijl je toch heel vaak op zijn minst een account nodig hebt om de afluister-, pardon ‘slimme’ diensten te kunnen gebruiken.

Nou ja, voor mijn verjaardag (ja, die is vandaag, 0x2E alweer dank u) dan liever lekke warme domme sokken.

Arnoud

Mag een internet provider onveilige IoT-apparaten blokkeren?

fence-hek-bord-afscheiding-blokkade-concurrentie-beding-verbod.jpgEen Amerikaanse senator vroeg me… nee die is te flauw. De Amerikaanse senator Mark Warner wil van de toezichthouder FCC weten of internetproviders onveilige Internet of Things-apparaten op hun netwerk mogen weren. Dat las ik bij Security.nl. Aanleiding voor de vraag was de grote ddos-aanval op dns-provider Dyn waarbij gehackte IoT-apparaten waren betrokken (en waarschijnlijk de eerdere aanval op securityjournalist Brian Krebs). Amerikaanse regels voor internetproviders maken het alleen mogelijk om apparatuur van internet te weren als deze schadelijk (harmful) is, en Warner maakt het argument dat een triviaal hackbaar IoT-apparaat daaronder valt. Hoe zit dat bij ons?

Ik blijf me erover verbazen dat het niet verboden is om brakke apparatuur met internettoegang uit te brengen. Ja, specifiek als het apparaat persoonsgegevens lekt dan zou je heel misschien iets kunnen doen met de Wbp maar formeel legt ook die wet de verantwoordelijkheid bij de eigenaar van het apparaat. De leverancier van een datalekveroorzakend apparaat doet niets verkeerd onder de Wbp (en ook niet onder de nieuwe Europese privacywet). Wat mij betreft komt er zo snel mogelijk een wet op productsecurity.

Specifiek bij internetapparatuur is er misschien nog een optie, analoog aan die Amerikaanse senator z’n plan. In de Telecommunicatiewet staat namelijk (art. 11.3 Telecomwet:

[Internet]aanbieders treffen in het belang van de bescherming van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van abonnees en gebruikers passende technische en organisatorische maatregelen ten behoeve van de veiligheid en beveiliging van de door hen aangeboden netwerken en diensten. De maatregelen garanderen, rekening houdend met de stand van de techniek en de kosten van de tenuitvoerlegging, een passend beveiligingsniveau dat in verhouding staat tot het desbetreffende risico.

Dit gaat met name over persoonsgegevens beveiligen, maar de norm is breed genoeg om ook bescherming tegen malware hieronder te laten vallen. Al in 2009 bepaalde de OPTA (nu ACM) beleidsregels die hierover gaan. Dat ging nog met name over informatieplichten (een folder “Hoe voorkom ik dat ik een zombie word”) maar volgens mij kunnen op dit artikel ook best hardere maatregelen worden gebaseerd.

Dat botst alleen een beetje met netneutraliteit (art. 7.4a Telecomwet), want in die wet staat weer dat een provider niet zomaar mag afsluiten bij uitgaande malware en dergelijke bij zijn klanten. Hij moet ze informeren en een kans geven het zelf te herstellen. Alleen wanneer dit wegens de vereiste spoed niet voorafgaand mogelijk is, mag hij direct ingrijpen. Dit is bedoeld als uitzondering, maar misschien wordt het tijd dit maar eens als hoofdregel te gaan zien. Malware en zombies tegenhouden vereist dan per definitie spoed en je merkt het vanzelf als je dan in quarantaine wordt gezet omdat je webcam of NAS iemand aan het ddossen is.

Wat mij betreft de hoogste tijd, het is te bizar voor woorden dat je anno 2016 nog steeds zó veel rotzooi brakende IoT-devices op de markt hebt.

Arnoud