Een Britse verzekeraar meldt dat het aantal claims dat consumenten vorig jaar hebben ingediend ten gevolge van ongelukken en schade door het gebruik van vr-brillen in vijf jaar tijd met 68 procent is gestegen. Dat las ik bij Tweakers afgelopen maandag. Als je met een vr-bril actief bent, maak je immers bewegingen die zich kunnen vertalen naar als doen te beschouwen gedragingen met schadebrengend gevolg, zouden juristen zeggen. Dat roept dan de vraag op: kun je dat bij je inboedelverzekering verhalen?
Het gaat bij de verzekeraar (Aviva) met name om kapotte elektronica, zoals mensen die een controller door het beeldscherm slaan of gooien omdat ze iets te enthousiast in het spel bezig zijn. Of mensen die enorm schrikken van een onverwachte zombie en dan een hevige gemoedsbeweging ondergaan die leidt tot een fysieke reactie. Kapotte tv, salontafel of bank, of erger nog, letselschade bij een huisgenoot. Even Apeldoorn bellen?
Kort door de bocht: in principe zou de inboedelverzekering dit moeten dekken, mits je een zogeheten all-risk verzekering had genomen. Bij een “extra uitgebreid” verzekering is eigen schuld niet gedekt. Zoals Independer het uitlegt:
De allrisk-dekking van een inboedelverzekering vergoedt in principe alle schades die onverwacht ontstaan. Alleen als (de oorzaak van) een schade expliciet is uitgesloten in de polisvoorwaarden ben je niet verzekerd. De allrisk-dekking is de meest uitgebreide dekking die je kunt kiezen bij een inboedelverzekering.Ik kan geen inboedelverzekeringen vinden die schade als gevolg van virtual reality expliciet uitsluiten. Wat ze wél allemaal uitsluiten, is opzet en roekeloosheid, want dat staat in de wet (art. 7:952 BW):
De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde die de schade met opzet of door roekeloosheid heeft veroorzaakt.Krijg je natuurlijk meteen de vraag wat opzet of roekeloosheid (let op: ook onbewust, voor de juristen) dan precies inhoudt. Het Verbond van Verzekeraars heeft in haar model-voorwaarden uitgelegd dat zij de term “opzet” zien als gericht op het veroorzaken van de schade en niet op de handeling zelf. Een voorbeeld:
De fietser die met opzet door het rode licht rijdt en vervolgens een voetganger verwondt, kan niet met een beroep op de opzetclausule worden geconfronteerd. In het voorbeeld is het opzet van de fietser gericht op het door rood licht rijden en niet op het verwonden van de voetganger.Pas als de fietser dus van plan zou zijn geweest die stomme voetganger eens lekker aan te rijden, dan zouden we het opzet noemen en zou de schade van die voetganger buiten de verzekering vallen. Bewijstechnisch natuurlijk ingewikkeld om aan te tonen, maar dat is een praktisch probleem.
De Hoge Raad ziet het iets genuanceerder:
[Van opzet gericht op de schade spreken we ook] indien, gelet op de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze werd verricht, het in feite toegebrachte letsel of de zaakschade naar objectieve maatstaven als een te verwachten of normaal gevolg van de desbetreffende gedraging kan worden aangemerkt. In zodanig geval moet aangenomen worden dat de gedraging van de verzekerde gericht was op het doen ontstaan van het in feite toegebrachte letsel of de zaakschade, ook al was deze soort of ernst van letsel of zaakschade niet door hem beoogd.Ik vond nog een vonnis uit Den Bosch waarin een ernstige inschattingsfout niet als opzet werd aangemerkt:
In deze casus heeft de benadeelde zelf verklaard dat sprake was van een inschattingsfout voor wat betreft de afstand tot het mechanisme van de versnipperaar, waarbij wellicht de nieuwe bril die hij kort voordat het ongeval plaatsvond kreeg en waar hij (kennelijk) nog aan moest wennen, een rol heeft gespeeld. … Er is simpelweg sprake van een ernstige inschattingsfout. Dat benadeelde zich ervan bewust moet zijn geweest dat het inherent gevaarlijk is om zijn hand dicht bij de draaiende messen van de machine te brengen, doet daar niet aan af.Mijn inschatting is dat je bij werken of gamen in virtual reality ook eerder zult spreken van inschattingsfouten dan van opzet. Als je gaat rondlopen met een vr-bril op, dan kun je inderdaad botsen tegen mensen of dingen. En als je met je handen beweegt (zeker in een spel) dan kan dat tot schade leiden. Maar om nou te zeggen dat het “te verwachten of normaal gevolg” is, gaat mij te ver.
Ik zit er nog een beetje mee wat de positie is van een spelontwikkelaar die zo’n schrikeffect in 3d inbouwt. Je moet ergens weten dat mensen dan forse reacties kunnen geven in kleine woonkamers en andere plekken; zeker als professional zou je dan toch soort van moeten bedenken dat dit een probleem kan zijn. Kun je dat dan zo makkelijk afschuiven met een generieke disclaimer op het opstartscherm?
Arnoud