Tag: Exoneratie

About Exoneratie

Subscribe Feeds

Waarom aansprakelijkheidsclausules altijd in hoofdletters staan

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 6 reacties

VEEL ICT-CONTRACTEN VERMELDEN UITSLUITINGEN VAN AANSPRAKELIJKHEID VOLLEDIG IN HOOFDLETTERS. DEZE GEWOONTE IS BUITENGEWOON STOREND: HET IS ALGEMEEN BEKEND DAT EEN TEKST DIE VOLLEDIG IN HOOFDLETTERS IS GESCHREVEN, NAUWELIJKS TE LEZEN IS. NIEMAND HEEFT ENIG IDEE WAAROM CONTRACTSJURISTEN DAT DOEN, MAAR ZE BLIJVEN HET ALLEMAAL DOEN. HOUD ERMEE OP.

Wie zo gek is om standaardvoorwaarden door te nemen, zal het vaak zijn opgevallen: als het over aansprakelijkheid gaat, staat de hele clausule ineens IN HOOFDLETTERS. Vaak hoor ik daar verklaringen voor als, dat is zo belangrijk in een contract dat het opvallend moet zijn. Of: ze willen zeker weten dat je niet gaat klagen het niet gezien te hebben.

Het grappige is: er is eigenlijk geen reden, behalve dat juristen elkaar allemaal na-apen, en mogelijk de beslissing uit de oertijd van de ICT dat beeldschermen enkel met hoofdletters werkten. Als je diep gaat speuren in het internationale recht, dan kom je op een gegeven moment uit bij conservatieve Amerikaanse contractsjuristen. Amerikaans recht, in het bijzonder de Uniform Commercial Code (UCC) die als harmonisatie van het common law contractenrecht geldt, eist dat een beperking van aansprakelijkheid ‘conspicuously’ gebeurt. De UCC noemt enkele voorbeelden, zoals een groter lettertype, boldface (vetgedrukt) en een contrasterende kleur.

Nergens in de UCC staat echter dat het gebruik van alleen hoofdletters een mogelijkheid is om aan deze wet te voldoen. Toch is dit op zeker moment ineens de trend geworden. Mogelijk is men begonnen hoofdletters te gebruiken toen de eerste online licenties en dergelijke moesten worden geschreven. In het begin van het internettijdperk waren veel diensten nog text-only en was zelfs het veranderen van lettertype of gebruik van kleur onmogelijk. Er zijn dan weinig andere manieren om iets te laten opvallen dan het in alleen hoofdletters vermelden. Maar wellicht is de gewoonte al in de typemachine-tijd ontstaan, waar ook zelden andere mogelijkheden zijn dan hoofdletters of onderstrepen.

Vandaag de dag lijkt deze gewoonte minder populair te zijn, in ieder geval bij uitonderhandelde contracten waarbij beide partijen wel beseffen dat de tekst anders onleesbaar wordt. In standaardcontracten komt het gebruik van hoofdletters nog wel voor, maar wat mij betreft mag iedereen daar meteen mee ophouden. Het heeft geen enkele juridische betekenis.

Arnoud

Deze ondernemer verhoogde zijn aansprakelijkheid. Wat er toen gebeurde, zal je verbazen.

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 8 reacties

Voor veel ondernemers is het een reflex om beperkt aansprakelijk te willen zijn. Aansprakelijkheid kan immers tot grote claims leiden, en dat kan het faillissement van je bedrijf inluiden. Zeker in de ICT, waar het lange tijd erg moeilijk was om je activiteiten te verzekeren. Je ziet dan ook juist in de ICT altijd zeer beperkte aansprakelijkheden, soms zelfs tot nul aan toe. Maar heb je al eens overwogen wat er écht zou gebeuren als je je aansprakelijkheid verhoogde?

Het is natuurlijk goed vanuit risicomanagement om je aansprakelijkheid zo laag mogelijk te zetten. Komt er dan onverhoopt een claim, dan is de impact daarvan beperkt. Maar hoe zou jij je voelen als je ergens een dienst inkoopt (voor een forse prijs) en je leest dat men nergens voor aansprakelijk is, of hooguit voor honderd euro per geval? Precies.

Recent had ik precies deze discussie met een ondernemer die ook zo bezorgd was over zijn aansprakelijkheid. We hebben toen besloten die aansprakelijkheid eens fors omhoog te gooien: geen drie maanden facturen maar 24, en óók gederfde winst en omzetverlies. Daar stond wel een evenzo forse prijsverhoging tegenover. Tot zijn stomme verbazing gingen zijn klanten vrijwel allemaal direct akkoord.

Natuurlijk, hij heeft nu een hoger risico dan eerst. Maar uit de extra omzet was een goede reservering voor eventuele problemen te maken – en hij had nu ook de financiële armslag om een extra investering te doen om zijn software beter te beveiligen en betrouwbaarder te maken. Daarmee verlaag je de kans op het risico behoorlijk. Dit nog los van de vraag hoe een klant in de praktijk bewijst dát hij omzet is misgelopen en dat dat allemaal door jou komt.

En zeker als je het combineert met een goede verzekering (en geloof me, die zijn tegenwoordig echt wel te krijgen tegen een normale prijs), dan is het risico in de praktijk echt een heel eind naar de nul te duwen. Vraag je dus altijd af of je écht bang moet zijn voor risico’s, of (met excuses voor de vreselijke consultanttaal) je het als een kans op meer omzet moet zien.

Arnoud

Hoe zet ik mijn aansprakelijkheid op nul?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 22 reacties

groep-claim-geld.jpgEen lezer vroeg me:

Ik ga als kleine zzp’er internetdiensten leveren, maar ik kan en wil geen claims dragen. Hoe zet ik in mijn voorwaarden mijn aansprakelijkheid op nul? Ik snap dat dat minder aantrekkelijk is voor opdrachtgevers, maar met één claim ben ik gelijk failliet.

Juridisch is een zo vérgaande aansprakelijkheid toegestaan, zij het je dan wel de situatie van opzet en bewuste roekeloosheid moet uitzonderen. Deze situaties worden gezien als dusdanig verwijtbaar dat het uitsluiten van aansprakelijkheid in strijd is met de openbare orde of goede zeden (art. 3:40 BW). Er is discussie onder juristen of je expliciet moet zeggen “behalve bij opzet of bewuste roekeloosheid” of dat de rechter dit vanzelf meeleest. Ik zou die discussie vermijden en het er gewoon bij zetten.

Je aansprakelijkheid volledig willen uitsluiten is begrijpelijk maar moeilijk te verdedigen naar een klant, tenzij je een gratis dienst levert die weinig bedrijfskritisch is. Waarom zou je als klant betalen om vervolgens nimmer iets te kunnen claimen als men niet levert?

Een veelgebruikt compromis is je aansprakelijkheid beperken tot de hoogte van je factuur (of laatste drie facturen als je periodiek diensten levert). Dan beperk je de schade – niet goed, geld terug.

Wat je ook kunt doen, is in plaats van financiële aansprakelijkheid een praktische oplossing voorstellen:

Xyz ICT zal zich bij schade maximaal inzetten om de gevolgen voor Opdrachtgever te beperken, in het bijzonder door bugs gratis te herstellen met de hoogste prioriteit en alternatieven voor uitgevallen diensten te leveren zonder meerprijs.

Hiermee zeg je in feite “ik heb geen geld maar ik ga het probleem wel oplossen”. Dat lijkt me fair als je werkelijk geen geld hebt.

Zouden jullie het accepteren, een dienstverlener zonder aansprakelijkheid?

Arnoud

Rijdende Rechter vernietigt caravanstallingdisclaimer

Geplaatst op in Iusmentis, Ondernemingsvrijheid, 25 reacties

rijdende-rechter-bordjeTwee van mijn favoriete onderwerpen bij elkaar: disclaimerbordjes en de Rijdende rechter. In de aflevering van 10 september stond schade bij een gestalde caravan centraal. Moest de stalling deze vergoeden, en had het bordje “Stallen op eigen risico” daarbij nog enig effect?

De eiser had zijn caravan gestald in de garage van de gedaagde. Bij het verplaatsen van de caravans (ik denk om ruimte te maken) is de caravan beschadigd door de gedaagde, de ruimteverhuurder dus. Deze weigerde de schade te betalen, want er hing een héél duidelijk bord “Stallen op eigen risico” en dan moet je niet zeuren.

Daar is de Rijdende Rechter snel klaar mee. Een dergelijke stalling is een “bewaarnemingsovereenkomst” (art. 7:600 BW) en de kern daarvan is dat je dan goed oppast op hetgeen je in bewaring neemt. Het bordje kan daarin verschil maken, maar de tekst op dat bordje is een algemene voorwaarde, meer bijzonder een uitsluiting van aansprakelijkheid en die zijn juridisch verdacht. Bij een consument als wederpartij (zoals hier) mag een professionele partij zijn aansprakelijkheid niet beperken tenzij daar een héél goede reden voor is. De bewijslast ligt dus omgekeerd (art. 6:237 sub f BW).

Bij bewaarneming is eigenlijk geen goede reden te verzinnen, behalve dat het risico niet te verzekeren zou zijn. Maar dat kon hier prima – het was alleen te duur naar de mening van de ruimteverhuurder. Te duur is echter geen argument. Derhalve is het bordje juridisch irrelevant en daarmee wordt de bewaarnemer, de ruimteverhuurder dus aansprakelijk voor de schade. Langs dezelfde lijn oordeelde de rechtbank Utrecht in 2011 bij bewaarneming van een jas.

Heel veel websites hebben ook dergelijke bordjes – beter gezegd, disclaimers. De waarde daarvan is naar mijn mening nul. Leuk, dat je jezelf niet aansprakelijk stelt voor fouten op je website. Maar dat doe ik wel als ik schade lijd door je fout. Je moet gewoon niet zomaar fouten máken, in ieder geval niet het soort fout dat je met geringe moeite had kunnen voorkomen. Een disclaimer hang je op voor twijfelgevallen en rare situaties waarin je niet méér kunt doen. Niet uit gemakzucht.

Disclaimerbordje gezien? Dan vind ik een foto ervan héél erg leuk voor mijn verzameling op Facebook!

Arnoud

Waarom zet iedereen toch hoofdletters in licenties?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 18 reacties

Laatst kwam de vraag ook alweer in de comments voorbij, en ik had er gisteren een discussie over met een klant: waarom toch dat gebruik van ALINEA’S MET HOOFDLETTERS in licentiedocumenten?

Dit is een mooi stukje cargo cult-juristerij, net als aanvinkvakjes bij algemene voorwaarden en klakkeloos gecopypaste standaardclausules. Het heeft ergens een basis in een wet, maar of die wet geldt en of dit de manier is om eraan te voldoen, dat weet eigenlijk niemand meer.

Het idee dat aansprakelijkheidsbeperkingen (“exoneraties”) met hoofdletters moeten, komt uit de Amerikaanse wet. Hun Uniform Commercial Code, artikel 2-316 eist dat je bepalingen over aansprakelijkheid “conspicuous” weergeeft, oftewel op zo’n manier dat een redelijk oplettend persoon het had moeten zien. Bij ons zouden we volstaan met zo’n zin, maar het is typisch Amerikaans om enkele voorbeelden toe te voegen zodat je een “safe harbor” hebt waarmee je zeker weet dat je aan de wet voldoet. Dus staat in artikel 1-201(b)(10):

Conspicuous terms include the following: (A) a heading in capitals equal to or greater in size than the surrounding text, or in contrasting type, font, or color to the surrounding text of the same or lesser size; and (B) language in the body of a record or display in larger type than the surrounding text, or in contrasting type, font, or color to the surrounding text of the same size, or set off from surrounding text of the same size by symbols or other marks that call attention to the language.

Hoofdletters zijn dus een manier om een exoneratie “conspicuous” te maken, maar niet de enige. Het is wel de meest zekere: lettertypes, kleurtjes en dergelijke kunnen stukgaan bij het converteren van WordPerfect 4.2 naar Word 2.3, dus laten we dat maar niet doen. Bovendien staat het onprofessioneel, een lichtrood stuk tekst. Zoiets zal er wel achter zitten.

Maar goed, dat is Amerika. Bij ons staat nérgens in de wet dat je een exoneratie (of welke clausule dan ook) extra opvallend moet laten zijn voordat ‘ie geldig is. Sterker nog, er staat in de wet dat je niet eens hoeft te bewijzen dat men die exoneratie gelézen heeft (art. 6:232 BW). Enkel erop wijzen dat er algemene voorwaarden zijn (met hyperlink naar de tekst, dat wel) is al genoeg om ze deel te laten zijn van de overeenkomst. Ja, dus ook zonder dat men een vinkje heeft geplaatst.

Toch zijn er ook Nederlandse juristen die aansprakelijkheidsbeperkingen met hoofdletters gaan schrijven. Ik vermoed omdat ze daaraan gewend zijn vanwege al hun Amerikaanse contracten, of misschien wel omdat ze een Amerikaanse tekst hebben gecopypaste en vertaald. Of misschien wel omdat de klant zei “hee moet er niet wat in hoofdletters, dat doet iedereen toch?”.

Ik snap trouwens werkelijk niet waarom die Amerikaanse wet überhaupt zegt dat hoofdletters “conspicuous” zijn in de zin van “dan had je het moeten zien”. Tekst in hoofdletters is volstrekt onleesbaar als het meer dan een zin of twee is.

Arnoud