Het maken en publiceren van stambomen blijft een onderwerp met lastige juridische vragen. Met name waar het gaat om gebruik van gegeven die anderen hebben verzameld.
Het verzamelen van brongegevens voor een stamboom is een tijdrovend werk. Hergebruik van andermans gegevens is daarentegen buitengewoon eenvoudig, zeker als alles gewoon op internet staat. Niet zo gek dus dat iemand die stamboomgegevens heeft verzameld, het niet leuk vindt als een ander die gebruikt.
Toch is daar juridisch wat tegen doen, niet eenvoudig. Het meest voor de hand liggende recht, het auteursrecht, gaat eigenlijk niet op bij stambomen. Voor auteursrecht moet je creatieve arbeid hebben verricht. En hoewel het verzamelen en combineren van gegevens veel arbeid is, is die arbeid niet creatief. Feiten op een rijtje zetten en de juiste combinaties maken levert dus geen auteursrechtelijk beschermd werk op.
Dit bleek uit een onlangs gepubliceerd vonnis. In deze zaak spande de verzamelaar van een uitgebreide stamboom aan gegevens een rechtszaak aan tegen een ander die delen daaruit op een genealogie-website had geüpload. De claim werd afgewezen, want
een stamboom betreft immers een opsomming van gegevens die vaststaan en waarin dus geen creatieve keuzes kunnen worden gemaakt, omdat anders de stamboom incorrect of onvolledig is. Verder valt niet in te zien dat het verbinden van de gegevens en het trekken van conclusies uit de voorhanden zijnde gegevens enige creatieve arbeid vereist. De keuze of rangschikking van stamboomgegevens vormt geen intellectuele schepping.
Een optie die wellicht wél had kunnen werken is het databankrecht. Het verzamelen, verbinden en verrijken van een collectie gegevens in een doorzoekbaar systeem is immers haast de definitie van een databank maken. En een databank is beschermd als je voor deze handelingen een substantiële investering in tijd, moeite of geld hebt gedaan.
Hiervoor zijn echter geen harde criteria. In bovengenoemde zaak was er ook te weinig bewijs hoe veel er nu was overgenomen uit de databank, en dan houdt het ook snel op natuurlijk.
Het lijkt ergens onrechtvaardig dat iemand zo je noeste arbeid kan overnemen en er goede sier mee maken. Maar een recht geven op het resultaat van hard werken lijkt me niet bepaald wenselijk: dat zou meer blokkeren dan mogelijk maken.
Arnoud