Hoe verboden is omgekeerd zoeken in telefoongidsen eigenlijk?

telefoongids-telefoonboek-gouden-gids-zoeken.jpgEen lezer vroeg me:

Op diverse sites kun je “omgekeerd zoeken” in telefoongidsen, dus op basis van een nummer de naam- en adresgegevens van een abonnee achterhalen. Als je dat wil aanbieden, moet je wel een CD-foongids kraken of iets anders illegaal doen. Maar stel nu dat je legaal bij die gegevens zou kunnen, mag het dan wel? Of is omgekeerd zoeken per definitie in strijd met de privacy?

Ik zou niet meteen durven zeggen dat het “kraken” van een CD-foongids illegaal is. Het is nog maar zeer de vraag of ereen databankrecht zit op een telefoongids. Je hebt namelijk alleen een databankrecht als je substantieel geïnvesteerd hebt in het telefoonboek zelf. Het lijkt me goed verdedigbaar dat een telefoongids een bijproduct is van het onderhouden van een telecommunicatiedienst.

Alleen geldt er hier de complicatie dat de telefoongids van KPN ondergebracht is in een aparte BV (De Telefoongids BV, inderdaad) wiens hoofdactiviteit is het onderhouden van de telefoongids. Het argument is dan dat de investeringen van DTG puur gericht zijn op de gids en daarmee geen bijproduct zijn. Ik kan het argument niet meteen weerleggen, maar ik heb er wel grote moeite mee dat een niet-beschermde databank alsnog beschermd wordt als je deze maar in een aparte BV stopt.

Maar goed, laten we eens aannemen dat er inderdaad geen databankrecht zit op een telefoongids. Kun je dan een omgekeerd-zoekendienst aanbieden?

Telefoongidsen vallen onder de Telecommunicatiewet, artikel 11.6. Dit artikel vereist toestemming voor opname in de gids, en ook nog eens aparte toestemming voor omgekeerd zoeken in lid 3. Bij mijn weten vragen telecomaanbieders alleen maar om toestemming om je “in de gids” op te nemen, en dat is dus nog geen toestemming voor omgekeerd zoeken. Een omgekeerd-zoekendienst kan dus niet legaal worden aangeboden, tenzij de aanbieder daarvan apart toestemming vraagt aan de betrokken abonnees.

In 2007 heeft DTG geprobeerd de OPTA los te laten op deze diensten, met precies dat argument. De OPTA vond dat echter niet opportuun:

Het college is van oordeel, dat het verschijnsel “omgekeerd zoeken” op zichzelf genomen niet als een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer wordt ervaren, voor zover dit belang wordt beschermd door artikel 11.6, derde lid, van de Tw. De Richtlijn verbiedt omgekeerd zoeken niet en er zijn landen waarin “omgekeerd zoeken” wettelijk is toegestaan. Bovendien zijn bij het college in de afgelopen twee jaar geen klachten binnengekomen van natuurlijke personen (lees: particulieren of consumenten) over het zonder hun toestemming aanbieden van mogelijkheden tot omgekeerd zoeken.

Opmerkelijk: op grond van de privacy is het vereiste van aparte toestemming ingevoerd, maar omgekeerd zoeken is geen schending van de privacy. Maar als er geen klachten van consumenten zijn binnengekomen, dan hoeft de OPTA inderdaad niet op te treden. Het achterliggende idee lijkt te zijn dat mensen die geven om hun privacy, toch al niet in de gids staan (of een anonieme prepaid nemen). Dat DTG het vervelend vindt, is geen argument, want artikel 11.6 is er voor de eindgebruiker en niet voor de aanbieder.

Ik kan daaruit alleen maar de conclusie trekken “het mag niet, maar totdat er mensen grootschalig gaan klagen, zal de OPTA niet optreden”. Dus zolang die omgekeerd-zoekendiensten maar klein en onopvallend genoeg blijven, kunnen ze in de marge blijven opereren.

In juni vorig jaar meldde de staatssecretaris nog dat een “aantal marktpartijen” overwoog deze dienst aan te gaan bieden. Ik neem aan dat dat de telecomaanbieders zelf zijn, die dan via het inschrijfformulier die toestemming gaan regelen. Ik ben heel benieuwd wat er dan gebeurt.

Arnoud

11 reacties

  1. Een beetje erg vreemd van de OPTA om straal voorbij te gaan aan het feit dat het in Nederland verboden is, maar om wel andere landen aan te halen waar het toegestaan is.

    Echter staat in het besluit ook: “… het college naar aanleiding van het verzoek van DTG heeft enkele betrokkenen reeds aangezet hun activiteiten te wijzigen.” Dus er is wel enigszins werk van gemaakt. (Lees: lui doch effectief blaffen.)

    Wie weet eigenlijk wat het besluit van de CBP was? Die zijn in het algemeen net wat ijveriger.

  2. Ik kon geen besluiten van het CBP vinden hierover. Wellicht dat ze dit onder de bevoegdheid van de OPTA vonden vallen? Het is specifiek in de Telecommunicatiewet geregeld immers, terwijl de Wet Bescherming Persoonsgegevens alleen heel algemene regels heeft. Bijzonder gaat voor algemeen, is een algemene rechtsregel.

  3. Klachten gaan wellicht spoedig komen : Nieuws van vandaag dat verkopers via de nummers uit het “bel-me-niet”-register de adresgegevens erbij zoeken om deze mensen niet te bellen maar langs te gaan om producten te verkopen ….. quote “De directeur van het Bel-me-niet-register Hans Leemans geeft toe, dat verkopers het bestand gebruiken om potenti?le klanten op te sporen. “Ze kunnen hier geen adresgegevens krijgen, maar ze kunnen wel nagaan welke nummers niet gebeld mogen worden en daar zelf naam, adres en woonplaats bij zoeken.”

  4. @Tomas Waarom zou iemand een anoniem of contant betaald nummer moeten nemen om te zorgen dat zijn of haar privacy niet geschonden wordt ? Lijkt me de wereld op zn kop. In die lijn ligt dan maar geen internet gebruiken als ik niet wil dat mijn IP-adres of inlogggevens worden verspreid … ?

  5. Op zich wellicht niet, maar hoe in dat licht de conclusie ???het mag niet, maar totdat er mensen grootschalig gaan klagen, zal de OPTA niet optreden???.. ze halen het telefoonnummer uit het register en zoeken daar- op wat voor manier dan ook- het adres en de naam bij. Dat maakt de verkopers niet “verboden” (maar daar zijn dan de supersoakers voor ;)) maar maakt misschien wel dat er ‘genoeg’ geklaagd wordt over de diensten die omgekeerd zoeken mogelijk maken ?

  6. Nog zo’n mooie, is post “aan de bewoners van” nou huis aan huis, of is het op adres en dus een databank waar je (ongevraagd) in staat? Is een telefoonboek door de brievenbus duwen bij iemand die een nee-nee sticker heeft en geen (geregistreerde) telefoon nou reclamedrukwerk? Ik krijg een deel van die gegevens ongevraagd en ongewenst door m’n brievenbus geduwd, het lijkt me toch dat ik die gegevens vervolgens naar eigen inzicht mag gebruiken?

    De hele databank van telefoonnummers is openbaar en dient dat wettelijk ook zo te zijn. Het is een opt-out regeling waarbij de telecomproviders verplicht zijn om iedereen die geen bezwaar maakt z’n gegevens te delen met andere telecomproviders en ze te publiceren. Dat lijkt mij te impliceren dat zoeken op andere records in de deze databank dan de naam+adresgegevens net zo mogelijk en legaal moet zijn. De gegevens zijn nou eenmaal gepubliceerd; hoe je vervolgens als consument of bedrijf die gegevens vervolgens gebruikt is na openbaarmaking weinig meer over te zeggen, zolang je mensen hun privacy maar respecteert.

  7. Whizzman: ik snap je punt maar de Wet Bescherming Persoonsgegevens gaat er vanuit dat de privacy in beginsel altijd wint. Je hebt voor elk gebruik toestemming nodig, ook als de gegevens al openbaar zijn. Het feit dat jij een telefoonboek krijgt, geeft je nog geen toestemming om die mensen brieven te sturen of te bellen. Je moet een aantoonbare noodzaak hebben om dat te doen, en die noodzaak moet het winnen van hun privacy. (Gelukkig is er een uitzondering voor privaat/huishoudelijk gebruik.)

  8. Ik gebruik al sinds jaar en dag Google om op te zoeken wie mij heeft gebeld. Dat werkt verbazend vaak – recent ben ik nog gebeld door 040-2537037 en met Google kwam ik er achter dat dat de autodealer was.

    Breekt Google hiermee impliciet in op het privacyrecht?

  9. Hallo meneer Engelfriet,

    Zeer interessant artikel over databankrecht heeft u gepubliceerd, Ik wil even reageren op het omgekeerd zoeken, want ik vind dat dat gewoon moet kunnen. Een mens kan, mits hij genoeg tijd heeft, alle telefoonnummers in het telefoonboek nagaan, totdat hij het juiste nummer heeft gevonden om vervolgens te zien welke persoon daarbij hoort. Dit kan je gewoon doen als je zin hebt, dus waarom zou het ook niet via een webservice/applicatie mogen doen? Iemand die omgekeerd wil zoeken heeft daar vast wel een goede reden voor, bijvoorbeeld opsporen van oplichters en dergelijken. Als omgekeerd zoeken illegaal is dan beschermt De Wet Bescherming Persoonsgegevens oplichters en beunhazen die bijna onmogelijk te vinden zijn.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.