Softwarepatenten staan onder druk door een gerechtelijke uitspraak in de VS, las ik bij Webwereld. In de recente CLS Bank vs. Alice Corp-uitspraak bepaalde het Court of Appeals for the Federal circuit, de octrooihogerberoepsrechter, dat patenten “niet te abstract” mogen zijn. Volgens een van de dissenting judges betekent dit “the death of hundreds of thousands of patents, including all business method, financial system, and software patents”. Whoa.
Softwarepatenten hebben in de VS altijd een wat merkwaardige status gehad. De wet noemt ze nergens expliciet, maar in de rechtspraak is er een soort-van mogelijkheid gecreërd voor octrooi op softwarezaken. (In Europa is er een verbod op “patent op software als zodanig”, bij mij nog steeds hoofdpijnoorzaak nummer 1.) En die mogelijkheid werd gigántisch uitgebuit tegen het einde van de jaren negentig, toen internet opkwam en ditzelfde Hof bepaalde dat óók business methods “software” waren. Toen veel van die internetbedrijfjes failliet gingen, kochten handige jongens de octrooien uit hun boedel en begonnen daarmee het patenttrollen, maar dat terzijde.
In principe is alles patenteerbaar, aldus de Supreme Court, behalve abstracte ideeën, natuurwetten en dergelijke. Het moet gaan om een nuttig en concreet ding of praktisch proces dat je patenteert. Dus niet “water kookt bij 100 graden” maar wel een stoommachine die hier gebruik van maakt. In de Mayo-uitspraak werd dit nog eens onderstreept.
Wat betekent dat nu voor software? Alle software is uiteindelijk wiskunde, dus je kunt zeggen dat alle software niet-patenteerbaar moet zijn. Maar het gaat in tegen het rechtsgevoel bij rechters om IE-houders al te makkelijk hun aanspraken te ontzeggen. In individuele gevallen een octrooi ongeldig verklaren oké, maar categorisch zeggen dat iets niet patenteerbaar is? Voor je het weet heb je het octrooisysteem afgeschaft, en dat moeten we niet willen, lijkt de gedachte een beetje te zijn. (Je ziet dat ook bij andere IE-rechten: afwijken van het principe “IE is goed, IE is nuttig, en mensen die IE beperken zijn éigenlijk gewoon piraten en dieven” gaat maar zeer moeizaam.)
De discussie komt al snel neer op, neem een bestaand apparaat en programmeer het met nieuwe software. Heb je dan een nieuw apparaat? Een discussie die in Nederland in de jaren tachtig al eens gevoerd is. Als je netwerkapparatuur voorziet van nieuwe firmware waardoor het netwerk beter functioneert, heb je dan een nieuw netwerkapparaat? Ja, vond onze Octrooiraad in 1985. Het moet niet uitmaken of je die verbetering realiseert met firmware of met een schakeling puur in hardware in een chip uitgevoerd.
Ook in Europa wordt ongeveer die lijn gevoerd, maar deze wordt daar wel doorgetrokken naar “de software op zich is óók patenteerbaar” en daar krijg ik dus hoofdpijn van want in de wet stáát gewoon “software als zodanig is niet patenteerbaar”. Het verschil tussen “op zich” en “als zodanig” heeft nog niemand me kunnen uitleggen.
Het Amerikaanse gerechtshof zegt nu dat software als zodanig niet patenteerbaar is. Een werkwijze die je met software uitvoert, wordt niet patenteerbaar enkel omdat je het met software doet. Ook de bekende truc om er “uitgevoerd op een computer met een monitor, muis, en andere dingen die pijn doen als ze op je tenen vallenhardware” bij te zetten, wordt nu verboden. En een patent op een computerprogramma op een opslagmedium (diezelfde truc) mag ook niet – als de originele methode zelf niet technisch is.
Wanneer dát nu het geval is, daar wordt het Hof niet helemaal wijs uit. En hoewel ze de claims uit deze specifieke patenten vrij eenvoudig afschieten als abstract, kan ik er niet uithalen wat voor criteria ze daar nu in abstracto (haha) voor hanteren. Wie maakt hier chocola van?
The concept of reducing settlement risk by facilitating a trade through third-party intermediation is an abstract idea because it is a “disembodied” concept, (…), a basic building block of human ingenuity, untethered from any real-world application. Standing alone, that abstract idea is not patent-eligible subject matter.
Iets is abstract omdat het niet concreet is, losgekoppeld van de echte wereld. Dat is volgens mij de definitie van ‘abstract’, dus dit is geen argumentatie waarmee je iets ongeldig mag verklaren.
Ja, softwarepatenten in de VS zijn een probleem – je krijgt ze te makkelijk, er wordt niet goed genoeg getoetst op inventiviteit en dat trollen begint écht vervelend te worden ondertussen. Maar met zo’n vage uitspraak als deze kom je ook niet verder. Geen octrooihouder die zich hierdoor laat weerhouden – eerst maar eens zien wat de Supreme Court zal zeggen, plus de meeste zaken worden tóch geschikt.
Arnoud
Dat octrooisysteem in de VS is helemaal naar de klote door twee dingen die je niet moet combineren: “de rechter bepaalt wel of een patent geldig is” (itt nieuwheidstoets vooraf) en torenhoge claims. Tsja, dan vraag je om patenttrollerij omdat niemand het op een rechtszaak aan wil laten komen.
Er is in de VS wel degelijk een nieuwheidsonderzoek vooraf. Het probleem is vooral dat ze dat niet goed uitvoeren, veel te weinig relevante literatuur hebben en bij twijfel toekennen. En bij de rechter is het dan “ja nee het USPTO heeft dit vooronderzocht, dat zijn federale ambtenaren dus zeer deskundig, dus wij gaan niet zomaar dit octrooi ongeldig verklaren”. De bewijslast ligt erg hoog, zie ook het Microsoft/i4i-arrest uit 2011.
Google leert me dat IE hier staat voor ‘intellectuele eigendom’ en ditmaal niet voor ‘Internet Explorer’.
Iets lijkt me abstract als het in een formule te vatten is. Met dat als basisbegrip zou software per definitie niet octrooieerbaar zijn.
En als dat zou resulteren in het verdwijnen van patenttrollen zou dat de innovatie in de IT niet meer hinderen.
Het probleem met patenten en octrooien is vooral dat het open-source ontwikkelingen in de weg zitten. Dit zie je zowel bij software als bij electronica, waar mensen met standaard-elementen iets in elkaar kunnen zetten, maar vervolgens dit niet op de markt kunnen brengen omdat iemand anders een octrooi of patent heeft op een bepaalde technologie. De 3D printer is hierbij een mooi voorbeeld, omdat de technologie voor dit soort apparatuur al tientallen jaren bestaat, maar deze pas recentelijk op de markt komt. Het probleem is dan ook eigenlijk groter dan alleen de software-patenten. Het gaat eigenlijk om alle patenten waarbij een Troll gewoon een octrooi of patent indient en vervolgens zelf niets produceert maar de productie door anderen laat doen, om daarna geld op te eisen voor zijn eigen “idee”. En meestal ook nog eens ideeen die anderen hebben bedacht, maar die de Troll als eerste heeft gepatenteerd. En dit probleem speelt al heel lang, met Alexander Graham Bell als een der bekendste patent-trollen. Ten minste, volgens sommigen. Want dat is het grootste probleem in dit soort kwesties: is een patenthouder echt een Troll of niet?
Zoals je in android kan zien waarbij zeker bij de introductie heel veel elementen rechtstreeks ontleend leken aan de de al eeerder uitgebrachte iphone en window mobile telefoons. Of bij open office dat een aantal jaren geleden bijna een 1-op1 kloon leek van Office 97. Maak je daarintegen heel originele software dan heb je wienig problemen met patenten. Open source of niet is daarbij niet zo van belang.
Vervang “steeds moeilijker” maar met “moeilijk”: het is van alle tijden dat uitvindingen in kleine stapjes gedaan worden. Voor zover ik weet is elke uitvinding een eenvoudige combinatie van bestaande concepten of een kleine verbetering van een bestaand concept. Grote ontwikkelingen worden bereikt doordat mensen in kleine stappen op elkaars werk voortbouwen.
Wat wel relatief nieuw is, is dat software-ontwikkelingen zo snel gaan dat er al weer tientallen verbeteringen zijn terwijl het patent op de eerdere verbeteringen nog niet verlopen zijn. Hier worden patenten echt een blok aan het been van de innovatie.
Aan de andere kant: zo’n innovatieve periode als we nu met software hebben, hebben we in het verleden ook wel gehad met andere techniek. Aan het begin van de 20e eeuw was het de vliegtuigtechniek. De gebroeders Wright waren misschien de eersten die een gemotoriseerde vlucht uitvoerden, maar ze maakten daarbij gebruik van de kennis van een hele wereldwijde community van vliegtuig-ontwikkelaars. De Wright-broers hebben echt wel wat zelf gedaan (o.a. systematisch testen van vleugelprofielen), maar ze krijgen echt te veel eer als je ze de uitvinders van het vliegtuig noemt.
Wat is nu het interessante: de Wright-broers hebben heel wat vliegtuigtechniek gepatenteerd in de Verenigde Staten. Het gevolg daarvan was dat, ten tijde van de eerste wereldoorlog, de VS een behoorlijke achterstand had op de Europese vliegtuigtechniek. In Europa bleven vliegtuig-technici veel langer een soort “open source community” waarin men elkaars verbeteringen vrij kon gebruiken.
Hoewel de uitspraak vaag is, is het in ieder geval een stap in de goede richting. Laten we hopen dat het Supreme Court wel duidelijke taal spreekt als dit proces tot beroep leidt.
Ik denk dat er niet al te hard gejuicht moet worden. Het arrest van dit gerechtshof luidt namelijk, integraal:
Kort maar krachtig: het enige waar de rechters het over eens zijn is dat het octrooi de in de kliko gemikt moet worden, maar men verschilt op alle andere punten van mening.
Hetgeen dat Arnoud aanhaalt komt uit de diverse ‘adviezen’ die geen bindend onderdeel van het arrest vormen. Zo meldt Rader in zijn advies expliciet: