Hoe behoud ik als werknemer mijn sociale media?

social-mediaSociale media en het werk, een lastige combinatie. Met name als je actief gaat zijn met dingen die raken aan het werk zelf. Is dat Twitteraccount van jou als je elke dag vertelt over je verkoopactiviteiten? Van wie is die Linkedingroep waarin je klanten en leveranciers met elkaar in contact brengt? Een lezer stelde me nu concreet de vraag: hoe régel ik dat in mijn arbeidscontract.

Er is helaas maar weinig wettelijk geregeld over ‘eigendom’ van sociale media accounts. Zo ongeveer de enige regel die enigszins relevant is, is het auteursrecht. Wie als werknemer en in het kader van het werk iets maakt, heeft daarop niet het auteursrecht. Dat ligt volgens de wet bij de werkgever. De productfolder of FAQ die je schreef, is dus niet van jou, maar de roman waar je in het weekend aan werkt wel.

Een account op een socialemediadienst is echter niet iets dat onder auteursrecht valt. Zo’n account is een dienst van een derde, maar op een dienst valt geen auteursrecht te claimen. Hier zijn dus niet echt regels voor, behalve de heel algemene regel dat je een “goed werknemer” moet zijn, oftewel niet nodeloos de belangen van je werkgever mag doorkruisen.

Neem een Linkedingroep waarin je met klanten praat of een Twitteraccount dat aan werk gerelateerd is. Je kunt je afvragen of je wel als goed werknemer bezig bent wanneer je dat als “privé-eigendom” zou claimen. Of als je redelijke instructies van je werkgever over wat je daarmee moet doen, niet opvolgt.

Hier is geen duidelijk juridisch antwoord op, ben ik bang. Het beste is dus om dit vooraf te regelen, oftewel bij indiensttreding in je arbeidscontract op te nemen. Een socialemediabeding dus.

Wat moet je hierin regelen?

  • Auteursrechten. Welke teksten, foto’s e.d. zijn van jezelf en welke van de werkgever? Kun je daar een duidelijk criterium voor maken, bv. “als ik ze op mijn blog zet en het gaat niet over werk, dan is het van mij”?
  • Relatie tot werk. Bepaal wanneer je wel en niet actief mag zijn op die sociale media, en wat je er eventueel bij moet melden. Mag je functie of bedrijfsnaam erbij of juist niet? Functie en “Op persoonlijke titel“? En mag je onder werktijd actief zijn daar?
  • Klanten als volgers. Wat doe je als een klant zich linkt, volgt, abonneert, bevriendt of hoe het maar heet via sociale media? Hoe herken je klanten en wanneer zou je klanten moeten weigeren of verwijderen?

Een voorbeeldtekst voor een ‘losse’ relatie, de werknemer wil zelf dingen doen die eigenlijk los staan van het werk:

Artikel X. Gebruik van sociale media
Werkgever staat toe dat werknemer op sociale media actief is voor zover dit de belangen van werkgever en een goede uitvoering van het werk niet schaadt. Hierbij spreken partijen het volgende af:
1) De auteursrechten op bijdragen aan sociale media komen toe aan werknemer persoonlijk, tenzij de inhoud op specifieke opdracht van werkgever gemaakt is.
2) Werknemer zal de accounts als persoonlijk gebruiken en de naam van werkgever alleen noemen daar waar het gebruikelijk is een werkgever te noemen. Werknemer zal nimmer pretenderen namens werkgever te spreken. Werknemer zal een privémailadres koppelen aan de socialemedia-accounts.
3) Werknemer zal de grenzen van het relatiebeding (artikel XYZ) ook respecteren bij contacten via sociale media. Partijen zullen bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst in gezamenlijk overleg socialemediaverbindingen met ‘verboden’ relaties verbreken of beëindigen waar dat haalbaar is gezien de aard van het medium.

Een werknemer die zakelijk en privé wil mengen, heeft het moeilijker. Je moet dan twee belangen balanceren. Je komt dan al snel uit op een account dat je inricht als werknemer, dus met een werkmailadres. Een voorbeeld:

Artikel X. Gebruik van sociale media
Werkgever en werknemer komen overeen dat werknemer op sociale media actief mag zijn ten behoeve van de belangen van werkgever. Hierbij spreken partijen het volgende af:
1) Werknemer zal zichzelf identificeren als $functie van werkgever en vermelden dat zijn uitingen niet die van het bedrijf hoeven te zijn, bij voorkeur met “Op persoonlijke titel”.
2) Werknemer zal zonder overleg geen toezeggingen namens het bedrijf doen, en vragen die buiten zijn expertise liggen doorverwijzen naar een collega.
3) Werknemer zal het mailadres dat werkgever beschikbaar stelt, gebruiken voor het beheer van socialemediaaccounts.
4) Werknemer zal bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst zorgdragen dat een collega het beheer van deze accounts kan overnemen. Werkgever staat ervoor in dat het account zo snel mogelijk wordt beëindigd of van naam veranderd zodat de naam van werknemer niet langer gekoppeld is aan de accounts.

Wil je een dergelijk beding gebruiken, leg deze eis zo snel mogelijk op tafel. Pas op de dag van ondertekening dit nog even melden, is te laat en zal niet worden gewaardeerd.De toekomstige werkgever zal erover moeten nadenken, en wil misschien uitzonderingen aanbrengen. Dat mag; dit is een kwestie van onderhandelen over een arbeidsvoorwaarde. Het kan natuurlijk ook achteraf, alleen zul je dan je werkgever moeten overtuigen dat dit ook voor hem goed is om te tekenen.

Zouden jullie een dergelijk beding in je arbeidscontract willen? En je werkgever?

Arnoud

8 reacties

  1. Je eerste zin klopt niet. Ik denk dat je iets met je html moet doen.

    Ik zou als werknemer toch een beetje een rare kriebel krijgen bij zo’n beding. Hoezo auteursrecht. Het zijn toch geen hele lappen tekst die je plaatst op social media (of valt een blog daar tegenwoordig ook onder). En ik mag op social media geen toezeggingen doen waartoe ik niet bevoegd ben, mag ik dat telefonisch dan wel, of aan de balie?

    Het komt op mij toch een beetje over als help dit is nieuw, laten we snel nieuwe regels maken.

    [edit] Als ik een post edit dan kom ik op een blanco pagina uit. De edit gaat wel gewoon goed.

    -edit Arnoud: de HTML is gefixt, was een dubbele quote vergeten. En dat van je editprobleem ga ik onderzoeken, snap ik niet.-

    1. Ook op korte teksten kan auteursrecht rusten. Het Hof van Justitie vond ooit 11 woorden al genoeg, mits het natuurlijk een creatieve aaneenvoeging van 11 woorden is. Dus bij een blog heb ik weinig twijfel dat er auteursrecht op rust.

      Je hebt gelijk, het is nieuw en vandaar de stuip “laten we dit regelen” (met altijd de bijkomstige stuip van “en wel zo bot mogelijk en zo min mogelijk in de gedachte van het nieuwe ding”). Maar ik denk dat het wel nodig is. Mensen wéten niet hoe het zit. Ik krijg wekelijks vragen of wet X of Y geldt op internet. Of mensen die denken dat de vrije meningsuiting alleen in de krant geldt. Of dat je op sociale media alles mag tenzij in de regels van Twitter staat van niet. Of “het is toch privé, mijn Facebook” en dan collega’s hebben in je vriendenlijst en opmerken dat diezelfde collega’s vreemdgaan.

  2. Je ‘losse relatie’ voorwaarden zien er redelijk uit. Je tweede voorbeeld ziet er uit als een rare mix tussen privé en zakelijk; dit komt overeen met je beschrijving. Ik zou zelf geneigd zijn om werk en privé harder te scheiden:

    Voor mijn privé-accounts wil ik een grote mate van vrijheid, waarbij ik hooguit een paar beperkingen accepteer , bijv. niet de indruk wekken dat ik namens het bedrijf spreek, of, indien van toepassing, het niet overtreden van een non-disclosure agreement.

    Ik zou niet blij worden van voorwaarden die mij verbieden om kwaad te spreken over mijn werkgever, ook al zouden zulke voorwaarden nogal theoretisch zijn: ik zou uit eigenbelang zulke uitingen niet snel maken, en als ik ze wel zou maken, zou ik daarbij mijn anonimiteit zorgvuldig beschermen. Toch geven zulke voorwaarden blijk van intenties waar ik niet blij van zou worden.

    Voor zakelijke accounts ben ik geneigd om meer beperkingen te accepteren: uitingen op een “werk-account” zou ik wel zien als “namens het bedrijf”, dus ik zou accepteren dat ik die alleen mag doen als ik daartoe bevoegd ben. Ik zou alleen wel eisen dat ik naast een werk-account ook privé-accounts mag hebben.

  3. De productfolder of FAQ die je schreef, is dus niet van jou, maar de roman waar je in het weekend aan werkt wel.
    Niet als je als schrijver voor een uitgeverij werkt. 🙂 Dan is die roman van je werkgever omdat dit een werk-opdracht kan zijn…

    Verder, ik denk dat het mede van belang is of je die sociale media accounts had voordat je bij de werkgever ging werken, of erna. Als de account bestond voor je bij je werkgever begon dan heb je zelf de auteursrechten erop en kan de werkgever hooguit als co-auteur gezien worden. (Maar mogelijk dat je vorige werkgever ook rechten kan claimen. En de werkgever daarvoor en daarvoor.)

    Ook leuk voor werkgevers: ik heb bij ruim 30 verschillende social media sites een account. Vanaf de bekende Facebook, Twitter en LinkedIn tot Disqus, VK en XeeMe. Ik denk dat de meeste werkgevers er niet meer dan 10 zullen kennen. Kan een werkgever wel aanspraak maken op een medium dat voorheen onbekend was bij het bedrijf?

    En dan zijn er nog de vele koppelingen. Voor enkele van mijn sites kan ik inloggen met een login account maar ook met Facebook, Twitter, LinkedIn en Google+. Stel dat ik dat doe en mijn werkgever een claim legt op mijn Twitter-account. Heeft hij dan ook meteen een claim op andere accounts waar ik via Twitter op inlog? (TwitPic, bijvoorbeeld.)

    Verder, onkosten. Ik schrijf een blog en dat is gerelateerd aan mijn werk als software developer. Ik schrijf hiervoor alleen in prive tijd en niet tijdens werkuren, maar wat ik beschrijf zijn zaken waar ik tijdens het ontwikkelen van software wel eens tegen aan kan lopen. Ofwel, bugs in Visual Studio, koppelingen met sociale websites, de kwaliteit van code maar ook b.v. hoe je werknemers tevreden kunt houden. Dit blog wordt gehost bij een derde partij die daarvoor enige onkosten voor in rekening brengt. Als mijn werkgever vervolgens mijn blog claimt, mag ik dan deze kosten declareren als bedrijfskosten?

    Ten slotte, ik heb mijn eigen domeinnaam met daarbij mijn eigen email account. Ik heb twee user accounts, namelijk eentje voor prive en eentje die ik koppel richting werkgever. (B.v. wim@example.com en werkgever@example.com.) Die werkgever-account op mijn eigen domein gebruik ik dan voor werk-gerelateerde zaken (geen klant-contact, maar wel voor b.v. ontvangen van salaris-afschriften) en kan ik dus laten forwarden naar mijn email account van de werkgever. Mijn werkgever heeft geen rechten op mijn domein en als hij graag wil dat ik die account bewaar nadat ik vertrek dan zal hij daarvoor een redelijke vergoeding moeten betalen omdat ik hem daarmee een dienst verleen. (Bovendien, die account is niet gratis.)

    Als ik vervolgens bij een andere werkgever kom dan wijzig ik de naam van de werk-account en komt alle email op die account binnen op mijn catch-all account, waar deze via een filter wordt verwerkt. En dit werkt best goed.

    Sociale media accounts die ik voor de werkgever moet beheren? Dat zou niet tot mijn taak-omschrijving moeten behoren maar als hij dat graag wil dan maak ik wel eentje aan met de email account van mijn werkgever. Met een minimum aan informatie over mijzelf en een minimum aan werk. (En al helemaal niet in prive-tijd.) Dit komt wel eens voor als ik koppelingen moet inbouwen in software die koppelen met dergelijke media, dus belangrijk is de informatie in die profielen niet.

  4. Ik heb een hele simpele oplossing voor mezelf: Ik tweet en blog niet over mijn werk. En geen van mijn collegas is een ‘vriend’ op facebook.

    Ik heb meer problemen met het relatie beding. Oud studiegenoten en ex-collegas waar i9k prive contact mee heb gehouden werken (inmiddels) bij organisaties waar het relatie beding op van toepassing is. Ik ga er overigens vanuit dat die prive contacten geen probleem zijn, aangezien de prive relaties al bestonden voor ik bij mijn huidige werkgever begon. Ik ben in ieder geval geenszins van plan die contacten te verbreken.

  5. Ditto als Elroy. Ik tweet en blog niet over mijn werk, gebruik per definitie niet mijn volledige naam op internet en ik vermeld niet waar ik woon of werk. Als mijn baas mij al kan vinden op internet, zal hij daar niets vinden over mijn werk of over het bedrijf.

    1. Ik doe precies het tegenovergestelde. Ik heb accounts bij meer dan 35 socialemediasites. 🙂 Als een werkgever mij via Google gaat zoeken dan is hij nog wel even bezig. Niet dat er veel informatie in die profielen aanwezig is, maar ze willen het vast allemaal wel even bekijken… 🙂 Tja, probleem is dat ik koppelingen met socialemediasites heb mogen bouwen en dan krijg je een aardige verzameling accounts…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.