Internetrecht door Arnoud Engelfriet

De discussie van vorige week over Trumps militaire tweet gaf aanleiding voor een interessante vraag: zijn sociale netwerken zoals Twitter verplicht hun eigen voorwaarden na te komen? Het lijkt er immers op dat Twitter wat eenzijdig met de TOS omgaat, als ze sommige mensen wel en andere mensen niet verbannen wanneer beiden dezelfde overtreding begaan.

Terms of Service, EULA’s of hoe ze je maar wilt noemen, volgens de wet zijn het allemaal algemene voorwaarden. Voorwaarden dus om in meerdere overeenkomsten gebruikt te worden, namelijk in iedere relatie met een gebruiker. Iedere gebruiker heeft namelijk een eigen contract (overeenkomst) met de internetdienstverlener, en die voorwaarden maken daar deel van uit.

Contracten zijn bindend tussen partijen, maar daarbuiten niet. Derden kunnen geen rechten (of plichten) ontlenen aan een contract, tenzij dat er expliciet in staat en dan nog onder zekere voorwaarden. Als ik nog geld krijg van een wederpartij, en ik besluit dat te laten voor wat het is, dan is er niemand die dat geld namens mij op mag gaan eisen.

Dit geldt natuurlijk ook voor internetdiensten. Als Twitter besluit een regel niet te handhaven tegenover een gebruiker, dan is dat een beslissing in die contractuele relatie en die heeft verder geen gevolgen voor andere contracten, laat staan voor derden. Dus zo bekeken is het argument kansloos dat Twitter haar TOS moet handhaven tegen welke gebruiker dan ook. (Nog even los van dat er “we may suspend” staat als sanctie op overtredingen.)

Je kunt echter een stapje breder kijken, en zeggen dat het contract dat jij als Twitteraar met het bedrijf hebt, impliciet mede omvat de belofte dat zij een gelijk speelveld zullen hanteren. Die belofte is dan een contractuele plicht naar jou, en die zou je dan kunnen handhaven. Een beetje zoals Facebooks antipestbeleid bindende regels werden naar een derde die NAW-gegevens wilde opeisen. Gezien de omvang van het bedrijf en hun belang voor de maatschappij lijkt me goed verdedigbaar dat van dit bedrijf verwacht mag worden dat ze objectief, eerlijk en gelijk handelen naar alle gebruikers toe.

Arnoud

Het kabinet ziet niks in een nieuwe wet die sociale media beboet bij verspreiding van haatzaaiende berichten, meldde Nu.nl onlangs. Een recent aangenomen Duitse wet zet boetes tot 50 miljoen euro op het doen verspreiden van haatzaaiende, smadelijke of anderszins onrechtmatige inhoud, voor beheerders van social media platforms. Volgens de Nederlandse ministers zou dat weinig toevoegen, en bovendien botsen met de vrijheid van meningsuiting.

Duitsland loopt voorop in het bestrijden van online haatzaaien, discriminatie en dergelijke. Zij zien sociale media als een belangrijke bron van dergelijke informatie, en willen dan ook dat de beheerders daarvan hun verantwoordelijkheid nemen en proactief ingrijpen op dergelijke berichten. In het verleden is veel gesproken over samenwerking, convenanten en dergelijke maar dat mocht niet baten. Vandaar de recente Netzwerkdurchsetzungsgesetz, die verwijdering binnen 24 uur na notificatie vereist op straffe van megaboetes.

Wel moet het evident strafbaar zijn, dus bij twijfel geen boete. En de wet is beperkt tot platforms met meer dan 2 miljoen gebruikers, en geldt niet voor platforms met een wetenschappelijke of journalistieke functie.

Nederland ziet weinig in de wet, en noemt het vooral symbolisch. Uiteindelijk moet iedere klacht toch getoetst bij de rechter, wanneer zo’n boete zou worden opgelegd. Gezien het grote aantal berichten en klachten dat te verwachten is (want het gaat om klachten van bezoekers, niet officiële sommaties van Justitie) is dat niet erg realistisch.

Belangrijker is ook dat er natuurlijk een chilling effect uit kan gaan van zo’n boete. Als platform zou je dan kunnen besluiten gewoon veel minder toe te laten, om te voorkomen dat je ooit in zo’n boetetraject terecht komt. En dat is dan voor Nederland de reden om dit niet te doen.

Ons huidige systeem lijkt goed te werken. Organisaties als het Meldpunt internetdiscriminatie (MiND) beoordelen berichten naar aanleiding van klachten, en verzoeken dan bij de beheerders om weghalen als zij denken dat het illegaal is. Werkt die niet mee, dan kan de organisatie aangifte doen (dat mag immers iedereen, bij vermoede strafbare feiten). In de afgelopen twee jaar is dat drie maal gebeurd. In één geval heeft het OM deze zaak voor de rechter gebracht. Deze zaak loopt nog.

Het lijkt er op dat de meeste bedrijven een aardig effectieve klachtenprocedure hebben, dus ook vanuit dat perspectief zou het weinig toevoegen om boetes te zetten op het niet hebben van een klachtenregeling of uitvoering daarvan.

Arnoud

Chat-app WhatsApp gaat standaard accountinformatie van gebruikers delen met Facebook, zodat het sociale netwerk relevantere advertenties gaat aanbieden. Dat meldde Tweakers vorige week. Wie dat niet wil, kan het uitzetten (klik gerust, ik wacht wel even) maar moet wel bedenken dat Facebook dan minder optimaal “spam [kan] bestrijden en advertenties relevanter [] maken”. Maar ik mis iets, mag dit zomaar?

“We have not, we do not, and we will not ever sell your personal information to anyone. Period. End of story”. Dat was ooit de stoere uitspraak van de chatdienst over privacy. Dat werd bevestigd na de aankoop door Facebook – WhatsApp zou een autonoom bedrijf blijven. Maar al is de marketingmeelbal nog zo snel, het wijzigingsbeding achterhaalt hem wel. Want uiteraard had ook WhatsApp ergens in de voorwaarden een “Wij mogen deze voorwaarden herzien en als je dat niet bevalt dan hoepel je maar op”-clausule.

En ja, zulke clausules zijn legaal. De wet ziet WhatsApp als niet anders dan een schoonmaakbedrijf dat elke week je huis komt reinigen. Dienstverlening moet van tijd tot tijd kunnen wijzigen, en het is dan logisch dat de opdrachtgever mag opzeggen. Logisch bij schoonmaken en dergelijke, iets minder logisch bij online diensten en apps. Want dan krijg je dus dit soort dingen.

Privacytechnisch zie ik ook weinig dat je kunt doen. Want ja, de gegevens die ze gaan delen zijn persoonsgegevens onder de Wbp en straks de Privacyverordening (check die cursus) en nee dat mag niet zonder uitdrukkelijke toestemming worden gekoppeld (ook in de VS niet) maar daar komt vast een draai dat stilzitten uitdrukkelijk instemmen is, want dat is het bij de cookiewet ook. Sorry, ik ben alweer rustig.

Ik werd nog getroffen door de reactie van ‘Rainbow’ bij Tweakers:

Wat ik persoonlijk het meest bezwaarlijk vind is dat je er niet onderuit kan, ook als je zelf geen WhatsApp gebruikt (en dus niet hebt ingestemd met de gebruikersvoorwaarden van die dienst). Voorheen was dit nog niet echt een probleem, omdat de privacyvoorwaarden van WhatsApp wel prima waren, ze verzamelden de gegevens, maar deden er in principe niets mee. Nu dus wel.

En dat is hier nog wel een hele interessante. Want inderdaad, bij WhatsApp worden ook telefoonnummers van niet-gebruikers opgeslagen. Hoewel in Nederland alleen als hash zodat niet-gebruikers van WhatsApp beter beschermd zijn, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens eind 2015 nog meldde. Maar “hashen == privacy” is ook een beetje overrated: matchen blijft gewoon mogelijk, alleen moet Facebook nog even de hash van de bij haar bekende 06-nummers berekenen. Alleen gebruikers wier 06 niet bij Facebook bekend is (oeps, handig joh die tweefactorauthenticatie), zouden nu buiten schot moeten blijven. Ik ben benieuwd.

Arnoud

Wie in een echtscheiding bij de rechter zit, mag zich niet ondertussen op sociale media (of in roddelbladen of kranten) uitlaten over wat daar zoal gebeurt. Dat blijkt uit een arrest (via) van het Hof Amsterdam over de langlopende vechtscheiding van een Bekende Nederlander. Ik aarzel of ik moet zeggen dat het om Emile Ratelband… Lees verder

Een lezer vroeg me: Als ik het goed begrijp, moet ik op onze webshop een telefoonnummmer vermelden. Ik heb daar moeite mee, want bellen is erg storend voor mijn werk. Wel houd ik de hele dag Twitter en Facebook in de gaten, en zal ik binnen een uur of zo reageren. Waarom vindt de wet… Lees verder

Sociale media en het werk, een lastige combinatie. Met name als je actief gaat zijn met dingen die raken aan het werk zelf. Is dat Twitteraccount van jou als je elke dag vertelt over je verkoopactiviteiten? Van wie is die Linkedingroep waarin je klanten en leveranciers met elkaar in contact brengt? Een lezer stelde me… Lees verder

Een lezer vroeg me: Mijn vriendin werkt bij een kinderdagverblijf waar de directeur iedereen heeft gesommeerd alle ouders van hun Facebooknetwerk te verwijderen. Verder moet je profiel zo veel mogelijk afgeschermd en mag je niet vermelden dat je werkt bij dit KDV. Dit naar aanleiding van een klacht van een ouder dat een collega een… Lees verder

‘Werknemers kunnen hun werkgever ernstige schade berokkenen door het gebruik van sociale media. LinkedIn, Facebook of Twitter leggen bedrijfsgevoelige informatie bloot, zoals cv’s, zakelijk netwerk of klantenbestand’, zo opende een column in het Financieele Dagblad vorige week (via GeenStijl). De strekking: verbied al die sociale shizzle of ga er in ieder geval keihard bovenop zitten… Lees verder