Onder welk recht vallen misdrijven in de Metaverse eigenlijk?

Via Twitter:

als je straks in het #Metaverse van Facebook een misdrijf begaat, onder welke wetten valt dat dan?
Ik zou zelf de Metaverse zeggen, maar dat terzijde. De vraag is natuurlijk relevant omdat de Metaverse een nieuwe manier is om via internet te interacteren en dingen te doen. Dat kunnen ook strafbare dingen zijn, en omdat de Metaverse nadrukkelijk wordt vormgegeven als een driedimensionale virtuele wereld, ontstaat dan het beeld van een ‘nieuw’ land, een nieuwe wereld. Hoe past dat bij oude wetten?

“Governments of the Industrial World, you weary giants of flesh and steel, I come from Cyberspace, the new home of Mind”, aldus ooit John Perry Barlow, die al in 1996 voorzag dat internet breed gezien zou worden als een nieuwe wereld. Helaas voor hem trok niemand zich wat aan van deze onafhankelijkheidsverklaring-1.0.html, met name niet als het gaat om strafrecht: landen, hoe vermoeid of ouderwets ook, zien het kunnen reguleren van hun burgers en hun grondgebied als een kerntaak waar andere mensen van af moeten blijven.

Het korte antwoord is dan ook: De wetten van de landen waar je handelingen criminele impact hebben. Dit is niet uniek, bij Web 1.0 en 2.0 ook al zo. Er is immers geen wereldstrafhof.

Het iets langere antwoord: omdat wetgeving het concept van virtuele werelden niet erkent, althans niet in de zin van “niet ons terrein, vriend”, moet je bij het bepalen van jurisdictie dus daar doorheen prikken. Wat gebeurt er juridisch gezien, en wáár gebeurt dat? Slaat iemand ergens data op, wordt er een bericht verstuurd of ontvangen, ondervindt er iemand schade en zo ja waar zit die iemand?

Onbevredigend is dat wel. Als je in het Metaverse actief bent, dan wil je eigenlijk niet weten in welk fysiek land je handelen zich nu afspeelt, zeker niet als landen rare dingen gaan doen als “de server staat bij ons” of “iemand die hier woont, kan het lezen”. Maar toch werkt het zo. En dat kan dus betekenen dat je de strafwetgeving van meerdere landen tegelijk moet respecteren, ook van landen waar je nooit gehoord hebt. Als Meta vanwege fiscale redenen een belangrijk deel van de dienst in een belastingparadijs als Nederland parkeert, dan valt iedereen onder Nederlands recht. En tegelijk misschien ook wel onder dat van Thailand, als die wereldwijde verboden hebben op het beledigen van hun staatshoofd.

Daar staat tegenover dat het meestal “alleen maar” om uitingsdelicten gaat. Smaad, laster, aanzetten tot haat, dat werk. Bij strafrecht denken we eerder aan moord en vernieling, maar in de Metaverse vind ik het moeilijk voor te stellen hoe je iemand zou vermoorden. Het kan zeer interessante en unieke lectuur (<- lees dit) opleveren, maar je komt echt niet in het terrein van het strafrecht. Hooguit bij virtuele diefstal, waar Nederland relatief unieke jurisprudentie over heeft.

Arnoud

16 reacties

  1. Het wordt natuurlijk pas echt leuk als twee landen jursidictie claimen, die conflicterende wetten hebben: dan ben je in het ene land strafbaar omdat je iets doet, en in het andere omdat je het nalaat. Bekende voorbeelden zijn de anti-Cuba en anti-Israel boycott wetgeving in diverse landen.

    Gelukkig is in dergelijke gevallen meestal de effectieve macht van rechters beperkt doordat zij geen hulp van het ene land zullen krijgen bij het handhaven van eventuele vonissen, maar dat kan het alsnog erg lastig maken voor mensen om internationaal te reizen. Zie hiervoor de recente problemen met Interpol, en het misbruik dat sommige landen maken van de “Red Notices” voor mensen die zij om politieke redenen vervolgen.

    Ik denk dat we juist om dit soort “overreach” uit dictatoriale landen te voorkomen, wat agressievere blokkadewetgeving moeten hebben. Als je in Thailand veroordeeld wordt omdat je in Nederland iets niet 100% vleiend over de koning of hoe hij met zijn maitresses omgaat, hebt gezegd, dan moeten we gewoon hier in Nederland de betreffende rechters, aanklagers, en wetgevers eveneens een veroordeling kunnen geven, wegens ongewenste interferentie met de vrijheid van meningsuiting, wat dan op zijn minst tot een schadevergoeding voor het hinderen van de reisvrijheid en een inreisverbod voor de betrokken personen moet leiden. Schadevergoedingen dan innen door transacties naar de bank waar die persoon een rekening heeft aan te pakken (op de manier waarop de VS dat doet met FATCA). Die bank heeft dan twee opties: betalen of de betreffende persoon als klant dumpen (en dat net als FATCA, recursief toepassen).

    1. Ik zou het niet leuk noemen, ik zat ooit zelf in die situatie: Een Amerikaanse Rechtbank had mij opgedragen documenten te overhandigen en de Nederlandse wet verbood mij die documenten te overhandigen.

      In navolging van mijn andere post: Ik woon en werk in Nederland dus heb mij aan de Nederlandse wet gehouden en ben voor de zekerheid zolang die zaak liep niet naar de VS geweest!

        1. Privacy wetgeving, beurskoers gevoelige informatie, contractrecht. Ik heb mij er verder niet in verdiept, General Counsel vertelde mij dat ik verschillende wetten en overeenkomsten zou overtreden zonder daarvoor een wettelijke (nederlandse) basis te hebben en dat wij daardoor verantwoordelijk zouden worden voor eventuele schade door openbaarmaking.

          Daarnaast een probleem omdat het een Franse klant betrof voor wie ik niet alleen in NL werk uitvoerde en ik de Franse wet zou overtreden als ik meewerk aan een Amerikaans Discovery verzoek (ze hebben (hadden?) daar in Frankrijk blocking statute voor).

          Probleem was zoals Robin hieronder al aangeeft dat de Amerikanen denken dat de officiële kanalen voor hun niet van toepassing zijn en er dus geen gerechtelijk bevel van een Nederlandse rechter was.

          1. Bij discovery in de VS gaat het om een verzoek van een van de partijen in de rechtszaak (veelal vanuit de advocaat van die partij). Het is in eerste instantie dus geen gerechtelijk bevel. Een meningsverschil over discovery kan voorgelegd worden aan de zittende rechter, waarna deze een bevel (nu wel gerechtelijk) kan uitvaardigen.

            De discussie of de Amerikaanse rechter in deze jurisdictie heeft over een Nederlander in Nederland staat hier los van.

            1. Ja dat weet ik. Een klant van mij werd aangeklaagd en de klagende partij had om documenten gevraagd op basis van het voorkomen van mijn naam. Daar is geen gehoor aan gegeven omdat ik volgens onze bedrijfsjurist dan in Nederland de wet zou overtreden. Vervolgens heeft een Amerikaanse rechter een discovery order uitgevaardigd, waar ik ook geen gehoor aan mocht geven van onze jurist. Tevens werd mij toen verteld dat ik beter even niet die kant op kon voor werk of vakantie.

              Welke wet precies heb ik mij niet mee bezig gehouden indertijd daar is de bedrijfsjurist voor. Ik weet in ieder geval zeker dat er een contract issue speelde, dat sommige informatie die ik had beurskoersgevoelig was en daarom niet naar buiten mocht komen zonder een bevel van een Nederlandse rechter en dat ik een probleem zou kunnen krijgen met de Fransen omdat sommige van die informatie werk met Fransen betrof en ze daar een wet hadden aangenomen die meewerken en gegevens van een Frans bedrijf inzake discovery overhandigen strafbaar maakte. Als je wil weten welke wetten precies, vraag het een jurist.

                1. Ach, ik werd er goed voor betaald en het was niet permanent.

                  Ik had wel het geluk dat de zaak na een paar maanden gesettled werd in plaats van jaren lang door het systeem te gaan. En dat er verder niets is gedaan met mijn weigeren informatie te geven nadat een motion to compel was aangenomen. Met de settlement was die motion niet relevant meer en heb ik rustig een jaartje gewacht voor ik weer naar de VS ging. Ik ben er daarna verschillende keren zonder problemen ingekomen (en uit!).

                  Als het langer had geduurd, dan was de optie overigens geweest dat ik de toegang tot mijn eigen e-mail archief en documenten zou kwijtraken en op andere klanten zou worden gezet. Ik zou dan niet meer aan de motion kunnen voldoen en men had zich tot mijn werkgever moeten richten. (Wat men in de eerste plaats al had moeten doen.)

  2. Is het – pragmatische – antwoord op deze vraag niet ‘die van landen die in staat zijn dit jegens jou af te dwingen’?

    Als jij in Nederland een carrière maakt van Filmpjes met kritiek op China en de mensenrechten situatie daar, waarin je als parodie Xi Jinping door Winnie the Pooh laat spelen dan ben je zeker strafbaar in China. En als het enige internationale omvang krijgt kan je je beter niet in China vertonen. Maar er is werkelijk geen westers land in de wereld die je zal uitleveren. Zelfs niet als je de filmpjes in het Chinees publiceert en je duidelijk op China richt. Er zijn genoeg organisaties die actief proberen Chinese dissidenten te helpen de censuur daar te omzeilen. Die maken zich ook geen zorgen om de wetten van de landen waar ze gevestigd zijn.

    Eenzelfde verhaal met Rusland en ‘homo propaganda’, geen geciviliseerd land in de wereld die je aan Rusland uit gaat leveren als je die wet overtreedt.

    En om het in volledig in het Westen te houden een voorbeeld dat helaas op werkelijkheid is gebaseerd; Amerika levert je echt niet uit aan Duitsland als je in de VS bent en daar een (duitstalige) website met Nazi propaganda voert. Je kan echter beter uit de EU blijven als je op vakantie gaat.

    Ieder uitleveringsverdrag dat ik heb gelezen heeft de volgende twee punten gemeenschappelijk. Om uitgeleverd te kunnen worden moet: 1. Het strafbare feit in het verzoekende land ook strafbaar zijn in het verzochte land. en/of (afhankelijk van het verdrag) 2. Er is minimale straf die op het strafbare feit moet staan in het land dat verzocht wordt uit te leveren.

    Een voorbeeld van 1.: Prostitutie is in verzoekend land strafbaar en hier legaal. Nederland zal op basis van het uitleveringsverdrag de uitlevering voor verdenking van prostitutie weigeren.

    Een voorbeeld van 2.: Verkeersovertredingen zijn strafbaar in verzoekende land, de kans dat je uitgeleverd wordt is minimaal: alleen als er in Nederland een straf van 1 jaar of meer op staat komt je voor uitlevering in aanmerking.

    Daarnaast zijn er altijd waarborgen tegen dubbele vervolging: als nederland je al vervolgd heeft voor het feit dat aan het verzoek ten grondslag ligt dan mag je niet worden uitgeleverd, of je nu schuldig bent bevonden of niet. De toepassing van deze bepaling in de praktijk laat echter bij mij wel een naar smaakje achter. Er is ten minste 1 voorbeeld waarin Nederland heeft uitgeleverd voor een strafbaarfeit gepleegd in Nederland met gevolgen in de VS (in NL ook illegale drugs verkocht aan een Amerikaan die dat smokkelde naar de VS) dat men hier zelf normaal ook zou vervolgen, maar een deel van het bewijs was hier niet toelaatbaar dus leverde Nederland uit. Dat smaakt bij mij naar actief een maas in het verdrag/de wet gebruiken om iemand veroordeeld te krijgen en de waarborgen in de Nederlandse wet te omzeilen. Als wij dat doen met belastingwetgeving, dan worden we door de regering aan de schandpaal genageld, maar zelf zijn ze er niet vies van.

    1. Dat Nederland niet zal uitleveren in de schrijnende gevallen, heb ik voorlopig nog wel vertrouwen in, maar je zal maar in Thailand op vakantie gaan terwijl er in Bahrain een politiek gemotiveerd uitleveringsverzoek ligt, zoals de Australische voetballer Hakeem al-Araibi overkwam. Hetzelfde geld als je als journalist over Belarus vliegt (waarvan we nu weten dat je dat gewoon niet moet doen). Ik ga regelmatig naar de Filipijnen, en dan is het erg lastig om niet over bepaalde landen te vliegen: je kunt kiezen uit een noordelijke route over Rusland en China of een zuidelijk over het Midden-Oosten, Iran, India, Thailand, etc. Ben je actief voor mensenrechten NGO’s of als journalist, dan moet je dat zorgvuldig gaan uitzoeken (om het maar niet te hebben over de Filipijnen zelf).

      1. Dat klopt, je moet als je dat soort zaken doet voorzichtig zijn. En als je te veel landen aanpakt dan kan het lastig worden.

        Overigens schandalig dat het luchtruim tussen de EU en een dictatuur als Wit-Rusland überhaupt open was. Dat er binnen Interpol een red notice uit kan gaan om politieke redenen en dat niemand in het Westen blijkbaar red notices monitort op politiek misbruik, terwijl we weten wat voor foute regimes lid zijn van Interpol, is schandalig nalatig van die landen, waaronder Nederland en in jouw voorbeeld Australië. Op zijn minst zou ik verwachten dat fatsoenlijk functionerende democratieën die notices monitoren en hun eigen ingezetenen waarschuwen als hun naam om politieke redenen op een lijst terecht komen. Alle notices zijn voor de autoriteiten in de aangesloten immers inzichtelijk.

        (overigens is er een reden dat ik nooit naar landen als Saudi-Arabië, China, Thailand of Turkije op vakantie zal gaan. Ik wil die regimes zo min mogelijk steunen dus mijn geld daar zo mogelijk niet heen brengen. En ik wil mijzelf ook niet het zwijgen opleggen over misstanden in die landen om er op vakantie te kunnen.

        1. Interpol is heeft volgens mij een diplomatieke status, en kun je dus niet heel eenvoudig juridisch aanpakken, en hetzelfde geld voor ambassades, maar het lijkt me dat je collaborateurs met dat soort instellingen wel moet kunnen aanpakken. Dus: uitzoeken welke bedrijven energie, water, of voedsel leveren aan die instellingen, en die aan de schandpaal nagelen omdat ze hand- en spandiensten verlenen aan misdadige regimes, en dan hopen dat die negatieve PR zorgt dat ze geen zaken meer willen doen.

          Politiek misbruik van Interpol is een groot probleem, omdat het het gezag van de instelling ondermijnd, en dus het bestrijden van misdrijven in de weg zit. Interpol zelf mag daar wel een stuk alerter op zijn.

    2. Als jij in Nederland een carrière maakt van Filmpjes met kritiek op China en de mensenrechten situatie daar

      Ik erger me een beetje aan ‘carrière maakt’. Er zijn genoeg mensen die uit humanistische, altrusitische motieven misstanden aan de kaak willen stellen. Daar komt lang niet altijd (de verwachting van) geld bij kijken.

      Jij doet er een beetje luchtig over, terwijl het aan de kaak stellen van mensenrechtenschendingen eigenlijk een heel nobele daad is die hoe dan ook ondersteuning verdient.

      En uiteindelijk kun je je wel verschuilen achter bescherming van de Nederlandse en Europese rechtstaat, maar als Rusland of China of Saudi Arabie een paar spionnen stuurt om jou te vergiftigen of kinderporno op je computer te zetten zal de Nederlandse regering wellicht luid protesteren, maar in het kader van de realiteit van de wereldpolitiek over twee weken alweer met die misdadigers om de tafel zitten en stiekum blij zijn dat die schreeuwer, die de zorgvuldig gecultiveeerde positie van Nederland op het wereldtoneel in gevaar brengt, een toontje lager zingt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.