Een download binnen je Spotify-abonnement is géén thuiskopie, dus die heffing kan weer iets omlaag

Het Gerechtshof Den Haag oordeelt dat offline opslag binnen abonnementsdiensten geen privékopieën zijn en dus niet gecompenseerd mogen worden door een thuiskopieheffing. Dat meldde ITenRecht onlangs. Het is het zoveelste deeltje in de grote puzzel omtrent de vraag: waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

De thuiskopie is ooit in de jaren zestig bedacht als oplossing voor het dilemma dat je enerzijds wil dat mensen thuis gewoon een bandopname van muziek (later ook film en televisie) kunnen maken, maar anderzijds ook geen groot gat in de inkomsten van muzikanten wilt laten ontstaan door al dat gekopieer. De invulling ging simpel: een vast bedrag per blanco opslagmedium, te betalen bij de aanschaf. Zo bleef alles ook mooi anoniem, privacy was nog een ding in die tijd.

Ondertussen is er natuurlijk wel het een en ander veranderd: zowat elk apparaat bevat opslagruimte, we streamen uit de cloud, er wordt nog steeds gedownload uit illegale bron en ga zo maar door. Het mooie beeld van “men koopt een lege drager en zet daar natuurlijk muziek op” is allang niet meer verdedigbaar.

Toch bleven de thuiskopieheffingen stijgen, en daar kwamen steeds nieuwe rechtvaardigingen bij. Zoals dat de heffing ook voor illegale kopieën dienden, iets dat in 2014 al afgeschoten werd. Een heffing mag alleen voor legaal verkregen kopieën. Toen dook er dus een nieuwe soort thuiskopie op: de cloudkopie (zeg maar je online backup) en de streamingkopie, zeker voor het geval je een liedje tijdelijk opslaat (offline cache) binnen je muziekspeler zoals Spotify.

Dit laatste voelt erg onrechtvaardig en dat is het ook: je betaalt al aan Spotify voor de muziek, en dan betaal je nóg een keer om die muziek in een offline situatie te mogen afspelen? Volgens de letter van de wet echter klopt het: je harddisk of ssd-geheugen in je laptop, tablet of telefoon ís een medium bestemd om dingen als muziek op te slaan en af te spelen, en daar is gewoon een heffing voor verschuldigd.

Het Hof Den Haag echter ziet de uitkomst anders voor zulke cache-kopieën, die men tethered downloads noemt want dat was ooit een hippe term geloof ik. Die kopieën maak jij niet, althans jij beslist niet wat en hoe er wordt gekopieerd. Dat doet de app, zoals ontworpen door de dienstverlener. Bovendien kunnen zij de kopie wissen (bijvoorbeeld na een week opslag). Dat is niet het soort kopie waar de thuiskopie-regeling over gaat.  Derhalve mag het thuiskopiebesluit (de hoogte van de vergoeding) dus geen post hiervoor hebben, wat dus betekent dat deze opnieuw opgesteld mag worden.

Helemaal hoofdpijn krijg ik van de redenering over clouddiensten. Je kunt je laptop of telefoon syncen met een clouddienst. Dan moet je ook een thuiskopieheffing betalen, want je maakt dan een thuiskopie in de cloud. Dat mag wél bij de verkoop van de laptop of telefoon in rekening worden gebracht, want het is de bedoeling dat voor zo veel mogelijk soorten kopieën er heffingen betaald worden. Uit een arrest uit 2015 (Copydan) valt op te maken dat het toegestaan is om dan de heffing te leggen bij het apparaat waarmee je de kopie maakt, in plaats van bij het apparaat waarop de kopie opgeslagen wordt. Dus dat.

Arnoud

6 reacties

  1. Hoe werkt die cloudkopieheffing, eigenlijk? Moet die door de cloud provider in rekening gebracht worden? Geldt dat alleen voor privépersonen of ook voor zakelijke afnemers (die cloudopslag in de praktijk niet gebruiken om muziek op op te slaan)?

    Wat mij betreft mag die hele heffing de prullenbak in. Ik zou liever zien dat je het recht kunt kopen om een muziek of film af te spelen op wat voor manier dan ook. Bij streamingdiensten zoals Spotify koop je dan het recht om een nummer eenmalig af te spelen en de DRM van Spotify dwingt dat af, prima. Als ik een CD koop wil ik eigenlijk het recht kopen om een nummer zo vaak af te spelen als ik wil, en om kopieën voor eigen gebruik te maken, en om die kopieën te gebruiken om de muziek vanaf af te spelen, of dat nou een HDD of smartphone of cloudbackup is of zelfs een “illegale” download.

    Volgens mij zegt de auteurswet iets van, kopiëren niet toegestaan zonder uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar. Naar mijn mening zou het kopen van muziek die toestemming uitdrukkelijk moeten geven. Zolang het voor eigen gebruik is.

    1. Volgens de jaarcijfers van de stichting (15 mensen, 5 a 7 FTE) komt er jaarlijks 30 a 45 miljoen euro binnen waarvan in 2020 14,1% aan de strijkstok bleef hangen en niet is uitgekeerd aan rechthebbenden.

      Ik vraag me af of aantoonbaar is dat er nog zoveel aan (niet-illegale) thuiskopieën wordt gemaakt die onder de regeling vallen.

      CD’s kopiëren van een vriendje is geen ding meer, Spotify en Youtube streamen. Video streamt men, TV-afleveringen neemt zo goed als niemand meer op. En voor al dat streamen geldt de heffing dus niet. Wat enthousiastelingen die jaarlijks 30 miljoen aan oude LP’s digitaliseren? En ik vermoed dat ook de illegale downloads teruglopen door al dat streamen, maar dat is schijnbaar niet zo relevant.

      Maar goed. Het gaat bij 7 miljoen huishoudens om zeg 4 a 6 euro per huishouden per jaar. De kosten van 7,30 per smartphone (de kosten per smartphone zijn per 2021 met 55% is gestegen) zitten opgenomen in de prijs van die dure nieuwe smartphone en men koopt er niet minder iPhones om.

  2. Gevalletje glijdende schaal volgens mij. Is daar juridisch iets over afgesproken?

    Bij de invoering van de thuiskopieheffing ging het dragers die door een groot deel van de mensen daar ook voor gebruikt werden. Met beschrijfbare cd’s en dvd’s al minder, want die werden ook voor een heleboel andere doeleinden gebruikt. De thuiskopieheffing geldt toch niet voor software? Of vergis ik me?

    Met harddisks denk ik dat het merendeel van de consumenten er überhaupt geen thuis kopieën op maakt. Toch raar om daar dan die heffing op toe te passen.

  3. Kortom, de stichting Thuiskopie heeft haar langste tijd gehad. Toch hebben ze per vorig jaar de tarieven aanzienlijk verhoogd. Opmerkelijk is dat als een smartphone als refurbished wordt verkocht, er wederom een thuiskopie-vergoeding moet worden betaald. Je krijgt wel een korting van 40%. Wow.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.