Een download binnen je Spotify-abonnement is géén thuiskopie, dus die heffing kan weer iets omlaag

Het Gerechtshof Den Haag oordeelt dat offline opslag binnen abonnementsdiensten geen privékopieën zijn en dus niet gecompenseerd mogen worden door een thuiskopieheffing. Dat meldde ITenRecht onlangs. Het is het zoveelste deeltje in de grote puzzel omtrent de vraag: waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

De thuiskopie is ooit in de jaren zestig bedacht als oplossing voor het dilemma dat je enerzijds wil dat mensen thuis gewoon een bandopname van muziek (later ook film en televisie) kunnen maken, maar anderzijds ook geen groot gat in de inkomsten van muzikanten wilt laten ontstaan door al dat gekopieer. De invulling ging simpel: een vast bedrag per blanco opslagmedium, te betalen bij de aanschaf. Zo bleef alles ook mooi anoniem, privacy was nog een ding in die tijd.

Ondertussen is er natuurlijk wel het een en ander veranderd: zowat elk apparaat bevat opslagruimte, we streamen uit de cloud, er wordt nog steeds gedownload uit illegale bron en ga zo maar door. Het mooie beeld van “men koopt een lege drager en zet daar natuurlijk muziek op” is allang niet meer verdedigbaar.

Toch bleven de thuiskopieheffingen stijgen, en daar kwamen steeds nieuwe rechtvaardigingen bij. Zoals dat de heffing ook voor illegale kopieën dienden, iets dat in 2014 al afgeschoten werd. Een heffing mag alleen voor legaal verkregen kopieën. Toen dook er dus een nieuwe soort thuiskopie op: de cloudkopie (zeg maar je online backup) en de streamingkopie, zeker voor het geval je een liedje tijdelijk opslaat (offline cache) binnen je muziekspeler zoals Spotify.

Dit laatste voelt erg onrechtvaardig en dat is het ook: je betaalt al aan Spotify voor de muziek, en dan betaal je nóg een keer om die muziek in een offline situatie te mogen afspelen? Volgens de letter van de wet echter klopt het: je harddisk of ssd-geheugen in je laptop, tablet of telefoon ís een medium bestemd om dingen als muziek op te slaan en af te spelen, en daar is gewoon een heffing voor verschuldigd.

Het Hof Den Haag echter ziet de uitkomst anders voor zulke cache-kopieën, die men tethered downloads noemt want dat was ooit een hippe term geloof ik. Die kopieën maak jij niet, althans jij beslist niet wat en hoe er wordt gekopieerd. Dat doet de app, zoals ontworpen door de dienstverlener. Bovendien kunnen zij de kopie wissen (bijvoorbeeld na een week opslag). Dat is niet het soort kopie waar de thuiskopie-regeling over gaat.  Derhalve mag het thuiskopiebesluit (de hoogte van de vergoeding) dus geen post hiervoor hebben, wat dus betekent dat deze opnieuw opgesteld mag worden.

Helemaal hoofdpijn krijg ik van de redenering over clouddiensten. Je kunt je laptop of telefoon syncen met een clouddienst. Dan moet je ook een thuiskopieheffing betalen, want je maakt dan een thuiskopie in de cloud. Dat mag wél bij de verkoop van de laptop of telefoon in rekening worden gebracht, want het is de bedoeling dat voor zo veel mogelijk soorten kopieën er heffingen betaald worden. Uit een arrest uit 2015 (Copydan) valt op te maken dat het toegestaan is om dan de heffing te leggen bij het apparaat waarmee je de kopie maakt, in plaats van bij het apparaat waarop de kopie opgeslagen wordt. Dus dat.

Arnoud

De cookiewet is dus gemaakt om stiekeme Windows 10-preloads tegen te gaan

windows-10-update-downloadMicrosoft schendt de Europese cookiewet met het automatisch en stilletjes downloaden van Windows 10-installatiebestanden op Windows 7 en 8.1. Dat schreef PCM gisteren op gezag van ondergetekende. Wie Windows 7 of 8 heeft, kan nu zomaar extragratis en stiekem een installatiebestand van 5 gigabyte op zijn harddisk hebben om naar Windows 10 te upgraden (kijk gerust even, ik wacht wel). En nee, dat mag niet van de cookiewet.

De cookiewet heeft een slechte naam omdat je op elke website apart weer toestemming moet geven voor vage cookies en andere dingen, en als je dat niet bevalt dan ga je maar een krant lezen of zo. Maar het idee was leuk: iedereen moet zélf kunnen bepalen wat er wordt gedownload naar of uitgelezen van zijn computer of telefoon. Daarom moet iemand die dat wil doen, uitleggen wat hij van plan is en daarna toestemming vragen.

Het gaat bij die wet niet alleen om cookies of andere dingen die enge privacydingen doen. Data is data. Ook ongevraagde toolbars en dergelijke vallen er gewoon onder, en ook updates aan software die al op je computer staat. Stiekeme updates aan die software mogen dus niet.

Maar is het stiekem? Je moet immers zelf Windows Update aanzetten. Ja, dat klopt, máár als ik Windows Update aanzet dan bedoel ik daarmee updates voor mijn Windowsversie te krijgen. Dat er af en toe een nieuwe browser bij zit, is eigenlijk al de grens. Een heel nieuw OS dat alleen de naam deelt met wat ik heb, dat is er echt ver overheen. Dat is gewoon geen ‘update’ meer van wat ik heb.

Ongetwijfeld staat er in de gebruiksvoorwaarden van Microsoft dat ik toestemming geef voor alles dat Microsoft naar mijn computer wil downloaden. En zonder te lezen durf ik wel te zeggen dat de privacyverklaring mij volledig gerust zal stellen dat men het beste met me voor heeft, mijn privacy niet zal schenden en alleen maar enge cybercriminelen wil tegenhouden en botnets wil indammen door verouderde software tijdig te verversen. Bovendien is Windows 10 gratis, dus ik heb juridisch geen schade en dus geen poot om op te staan. (De Microsoft-PR-meelbal over verbeterde gebruikerservaring kwam al langs maar zal ik u besparen.)

Dat zal allemaal best maar daar trekt de cookiewet zich niets van aan. Informeren en toestemming vragen moet expliciet gebeuren. “Wilt u updates ja/nee” is géén expliciete vraag “mogen wij tzt ook Windows 10 naar u pushen”. Net zo min als “Deze site gebruikt cookies ok/ikgaweg” een expliciete vraag is om cookies te mogen plaatsen. Je moet in de vraag zelf al een hint geven, en pas daarna mag je verwijzen naar de cookie- of privacyverklaring voor nadere toelichting.

Bij PCM ziet Simon Hania het anders:

Hij denkt dat Microsoft nog wel binnen de wet blijft omdat het hier gaat om ‘een door de gebruiker gevraagde dienst’. De cookiewet vereist namelijk óf ondubbelzinnige toestemming óf noodzakelijkheid voor de gevraagde dienst. “Ik denk dat het aanvinken van ‘ik wil upgrades en updates’ kwalificeert als het eerste. Dat het een versie-upgrade is, maakt niet uit.”

Oftewel, u heeft gevraagd om updates, dan krijgt u updates. Net zoals wanneer ik ga winkelen bij een webshop, ik cookies krijg om mijn winkelwagentje mogelijk te maken of ik niet meer hoef in te loggen als ik aanvink “Onthoud mijn login via een cookie”. Het argument is op zich valide, alleen kom je alsnog bij hetzelfde punt uit: is Windows 10 een update van Windows 8?

Voor mij is dat evident een ‘nee’. Een update lost problemen op of verbetert de functionaliteit die ik heb. Een nieuwe release is géén update, niet per definitie en niet volgens de “kom nou”-toets (het broertje van de giecheltoets). Windows 10 is geen plusje op Windows 8.

Arnoud

Kan een tweetverzameling als publiekdomeindownload worden aangeboden?

open-data-overheid-twitterIntrigerende via Twitter: van een recent overheidscongres (Open data next 27 september 2013) werden alle tweets gebundeld en beschikbaar gesteld als .csv download. Mag dat? En vooral: mag er dan “Licentie: Publiek domein (CC0)” bij staan?

Het is op zich een heel leuk idee om alle tweets van je congres of dergelijke gebeurtenis te bundelen. Er zijn diverse diensten die dit makkelijker en mooier maken, Storify is denk ik de bekendste. Maar je kunt het ook zelf down, gewoon downloaden en netjes als zipfile of zo aanbieden.

Of dat van Twitter mag, is een lastige. Ze zeggen in de TOS dat je alleen via hun API mag werken:

Except as permitted through the Services, these Terms, or the terms provided on dev.twitter.com, you have to use the Twitter API if you want to reproduce, modify, create derivative works, distribute, sell, transfer, publicly display, publicly perform, transmit, or otherwise use the Content or Services.

Nu heeft de Auteurswet nog altijd het citaatrecht als uitzondering, en daar kunnen die TOS niets aan veranderen. Dus wie tweets wil citeren mag zijn gang gaan, en hoeft daarbij niet de Twitter API te gebruiken. Echter, voor citeren is vereist dat je een bepaald doel hebt: aankondiging, bespreking, bekritiseren “of daarmee vergelijkbaar doel”. (Daarnaast is bronvermelding verplicht maar dat zit netjes in de Tweets.)

Is het bundelen van de complete set tweets “ter informatie en om terug te lezen” zo’n vergelijkbaar doel? Ik weet het niet. Het voelt me even iets té massaal. Aan de andere kant: het is toegestaan een reader te maken met bundels citaten uit boeken of tijdschriften, dat kan ook best massaal worden. Verschil is echter wel dat je er dan meestal eigen content aan toevoegt, wat bij een Tweetdump niet het geval is.

Een organisatie zou in de inschrijfvoorwaarden een tweetdumplicentie kunnen bedingen: wie zich inschrijft en tweet met hashtag #xyz geeft toestemming voor opname in het tweetdumpbestand en vrije verspreiding daarvan.

Los daarvan is die tekst met “Licentie: Publiek domein (CC0)” een beetje erg gek. CC0 is een verklaring dat de auteur afstand doet van zijn auteursrechten. Dat zou je dus hier kunnen opvatten als “al deze tweets zijn vrij van auteursrechten”, en dat is gewoon niet waar. Die twitteraars hebben geen afstand gedaan. Als wordt bedoeld, het bestánd als zodanig, de gegevensverzameling is vrij van rechten, ja dan klopt het maar eh dúh dat een dump vrij van rechten is. Die tekst zou ik dus aanpassen als ik webmaster was daar.

Arnoud