Een download binnen je Spotify-abonnement is géén thuiskopie, dus die heffing kan weer iets omlaag

Het Gerechtshof Den Haag oordeelt dat offline opslag binnen abonnementsdiensten geen privékopieën zijn en dus niet gecompenseerd mogen worden door een thuiskopieheffing. Dat meldde ITenRecht onlangs. Het is het zoveelste deeltje in de grote puzzel omtrent de vraag: waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

De thuiskopie is ooit in de jaren zestig bedacht als oplossing voor het dilemma dat je enerzijds wil dat mensen thuis gewoon een bandopname van muziek (later ook film en televisie) kunnen maken, maar anderzijds ook geen groot gat in de inkomsten van muzikanten wilt laten ontstaan door al dat gekopieer. De invulling ging simpel: een vast bedrag per blanco opslagmedium, te betalen bij de aanschaf. Zo bleef alles ook mooi anoniem, privacy was nog een ding in die tijd.

Ondertussen is er natuurlijk wel het een en ander veranderd: zowat elk apparaat bevat opslagruimte, we streamen uit de cloud, er wordt nog steeds gedownload uit illegale bron en ga zo maar door. Het mooie beeld van “men koopt een lege drager en zet daar natuurlijk muziek op” is allang niet meer verdedigbaar.

Toch bleven de thuiskopieheffingen stijgen, en daar kwamen steeds nieuwe rechtvaardigingen bij. Zoals dat de heffing ook voor illegale kopieën dienden, iets dat in 2014 al afgeschoten werd. Een heffing mag alleen voor legaal verkregen kopieën. Toen dook er dus een nieuwe soort thuiskopie op: de cloudkopie (zeg maar je online backup) en de streamingkopie, zeker voor het geval je een liedje tijdelijk opslaat (offline cache) binnen je muziekspeler zoals Spotify.

Dit laatste voelt erg onrechtvaardig en dat is het ook: je betaalt al aan Spotify voor de muziek, en dan betaal je nóg een keer om die muziek in een offline situatie te mogen afspelen? Volgens de letter van de wet echter klopt het: je harddisk of ssd-geheugen in je laptop, tablet of telefoon ís een medium bestemd om dingen als muziek op te slaan en af te spelen, en daar is gewoon een heffing voor verschuldigd.

Het Hof Den Haag echter ziet de uitkomst anders voor zulke cache-kopieën, die men tethered downloads noemt want dat was ooit een hippe term geloof ik. Die kopieën maak jij niet, althans jij beslist niet wat en hoe er wordt gekopieerd. Dat doet de app, zoals ontworpen door de dienstverlener. Bovendien kunnen zij de kopie wissen (bijvoorbeeld na een week opslag). Dat is niet het soort kopie waar de thuiskopie-regeling over gaat.  Derhalve mag het thuiskopiebesluit (de hoogte van de vergoeding) dus geen post hiervoor hebben, wat dus betekent dat deze opnieuw opgesteld mag worden.

Helemaal hoofdpijn krijg ik van de redenering over clouddiensten. Je kunt je laptop of telefoon syncen met een clouddienst. Dan moet je ook een thuiskopieheffing betalen, want je maakt dan een thuiskopie in de cloud. Dat mag wél bij de verkoop van de laptop of telefoon in rekening worden gebracht, want het is de bedoeling dat voor zo veel mogelijk soorten kopieën er heffingen betaald worden. Uit een arrest uit 2015 (Copydan) valt op te maken dat het toegestaan is om dan de heffing te leggen bij het apparaat waarmee je de kopie maakt, in plaats van bij het apparaat waarop de kopie opgeslagen wordt. Dus dat.

Arnoud

Guitar Hero Live-dienst stopt eind dit jaar, daar gaat je muziek

Op 1 december van dit jaar zullen de servers van de muziekdienst van het spel Guitar Hero Live offline gaan, zo las ik bij Ars Technica. Met deze dienst konden spelers van het gitaarspel verschillende liedjes ontvangen om tegen elkaar te spelen. De dienst was gratis in een basisversie en betaald voor toegang tot meer muziek. Maar nee, je hebt desondanks nergens recht op. Als het offline gaat, dan is het weg.

Dit is weer het zoveelste voorbeeld van “data is niets”, in ieder geval van “data is geen eigendom”. In de digitale wereld is eigenlijk altijd sprake van dienstverlening en nooit van verkoop. Je hebt weliswaar dat spel ooit tegen betaling verkregen, maar je werd nooit eigenaar van de muziek die erbij zit. Die krijg je onder het mom van dienstverlening.

Nu is dienstverlening natuurlijk keurig juridisch gereguleerd. Alleen die regulering is niet echt ontworpen voor internetdiensten: de tekst uit het Burgerlijk Wetboek gaat over diensten als schoonmaken, advisering of tuinonderhoud. Die diensten hebben gemeenschappelijk dat ze redelijk persoonsgebonden zijn, in principe niet lang duren en dat je na opzegging eigenlijk zo weer verder kunt bij andere partijen.

Internetdiensten voldoen niet aan die criteria. Die zijn niet persoonsgebonden, ze duren eigenlijk best wel lang en een migratie is erg vervelend en complex, als het al mogelijk is. Het verschil zit hem erin dat internetdiensten eigenlijk datagedreven diensten zijn, het gaat altijd om opslag, doorgifte of het verwerken van data. Dat is niet aan de orde bij een schoonmaker of adviseur, hooguit dat de adviseur je nog wat laatste tips meegeeft of de schoonmaker op verzoek zegt welk schoonmaakmiddel hij voor de mop gebruikt.

Ik zeg altijd: data is niets, en dat is om deze reden. De wet kent niet het concept dat een dienstverlener data produceert of onder zich heeft. Er is dus niets geregeld over toegang, beschikbaarheid of afgifte daarvan. Bijgevolg heb je ook geen enkel recht waar het gaat om die data. Je kunt die niet opeisen, of juist eisen dat de dienstverlener doorgaat met het beschikbaar stellen daarvan.

Dit is een fundamenteel probleem in de informatiemaatschappij. Tegelijk heb ik geen idee hoe het op te lossen. Data even tot eigendom bombarderen gaat hem niet worden, want vaak hebben ook diverse andere partijen hier rechten op. Zoals hier, waar muziekmaatschappijen ook wat zullen vinden van “eigenaar van een stream” zijn. Maar minstens zo lastig, moet je dan een bedrijf zoals dit verplichten tot in de eeuwigheid hun server aan te houden? Dat is ook weer een ingewikkelde.

Arnoud

‘Eindeloos Spotify’ van KPN is datadiscriminatie, ook straks in Europa?

ns-kpn-onlineindetrein-binnendringen.pngKPN moet het streamen van Spotify buiten de mobiele databundel uitfaseren, las ik bij Computerworld. Toezichthouder ACM heeft op basis van aangescherpte regels de telecomprovider op de vingers getikt. Een internetdienst uitzonderen van de databundel is in strijd met netneutraliteit. De dienst is al door KPN opgeheven, maar bestaande “Eindeloos”-abonnementen lopen nog door tot 1 mei 2017.

Nederland heeft een wet over netneutraliteit. Die bepaalt dat je geen diensten mag discrimineren, dus bijbetaling verlangen voor toegang tot zeg Youtube is niet toegestaan. Die wet geldt echter ook andersom: korting geven voor toegang tot bepaalde diensten mag óók niet. En “onbeperkt Spotify buiten je bundel” is een vorm van korting, die dus niet toegestaan is. Dat is immers verkapte discriminatie van andere muziekstreamingdiensten die wél uit je mobiele databundel gaan.

De vingertik volgde nadat het ministerie nieuwe beleidsregels had gepubliceerd, die duidelijk maken dat netneutraliteit (geregeld in art. 7.4a Telecommunicatiewet) geldt zodra je zeg maar ‘internet’ aanbiedt:

Uitsluitend het via de internetverbinding leveren van toegang tot één enkele losse inhoudsdienst of toepassing is van artikel 7.4a uitgesloten. Zodra aan een eindgebruiker via de internetverbinding meer dan één losse dienst wordt geleverd is sprake van het aanbieden van een internettoegangsdienst in de zin van artikel 7.4a.

Je kunt nu dus alleen nog buiten de regels vallen wanneer je slechts één dienst aanbiedt, bv. een VoIP-dienst die toevallig het internetprotocol gebruikt. Wat KPN doet, is vanaf nu dus in strijd met netneutraliteit.

Of dit overeind blijft als we in 2017 Europese netneutraliteit krijgen, is een lastige. Op 8 juli werd Europese netneutraliteit goedgekeurd (samen met afschaffing van roamingkosten), maar in die regels staan wat dubieuze passages. Zo wordt het toegestaan om bepaald verkeer voorrang te geven als dat nodig is voor de benodigde kwaliteit, zoals bij VoIP of televisiestreaming. Ook mogen categorieën traffic worden versneld of vertraagd, maar alleen op technische gronden:

[Net neutrality rules] shall not prevent providers of internet access services from implementing reasonable traffic management measures. In order to be deemed reasonable, such measures shall be transparent, non-discriminatory, proportionate, and shall not be based on commercial considerations but on objectively different technical quality of service requirements of specific categories of traffic. Such measures shall not monitor the specific content and shall not be maintained longer than necessary.

Dit lijkt mij “Eindeloos Spotify” uit te sluiten. Bij Computerworld zeggen ze echter dat “zero rating” zoals dit heet, wél toegestaan zal zijn maar ik kan niet ontdekken waar.

Arnoud