Een download binnen je Spotify-abonnement is géén thuiskopie, dus die heffing kan weer iets omlaag

Het Gerechtshof Den Haag oordeelt dat offline opslag binnen abonnementsdiensten geen privékopieën zijn en dus niet gecompenseerd mogen worden door een thuiskopieheffing. Dat meldde ITenRecht onlangs. Het is het zoveelste deeltje in de grote puzzel omtrent de vraag: waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

De thuiskopie is ooit in de jaren zestig bedacht als oplossing voor het dilemma dat je enerzijds wil dat mensen thuis gewoon een bandopname van muziek (later ook film en televisie) kunnen maken, maar anderzijds ook geen groot gat in de inkomsten van muzikanten wilt laten ontstaan door al dat gekopieer. De invulling ging simpel: een vast bedrag per blanco opslagmedium, te betalen bij de aanschaf. Zo bleef alles ook mooi anoniem, privacy was nog een ding in die tijd.

Ondertussen is er natuurlijk wel het een en ander veranderd: zowat elk apparaat bevat opslagruimte, we streamen uit de cloud, er wordt nog steeds gedownload uit illegale bron en ga zo maar door. Het mooie beeld van “men koopt een lege drager en zet daar natuurlijk muziek op” is allang niet meer verdedigbaar.

Toch bleven de thuiskopieheffingen stijgen, en daar kwamen steeds nieuwe rechtvaardigingen bij. Zoals dat de heffing ook voor illegale kopieën dienden, iets dat in 2014 al afgeschoten werd. Een heffing mag alleen voor legaal verkregen kopieën. Toen dook er dus een nieuwe soort thuiskopie op: de cloudkopie (zeg maar je online backup) en de streamingkopie, zeker voor het geval je een liedje tijdelijk opslaat (offline cache) binnen je muziekspeler zoals Spotify.

Dit laatste voelt erg onrechtvaardig en dat is het ook: je betaalt al aan Spotify voor de muziek, en dan betaal je nóg een keer om die muziek in een offline situatie te mogen afspelen? Volgens de letter van de wet echter klopt het: je harddisk of ssd-geheugen in je laptop, tablet of telefoon ís een medium bestemd om dingen als muziek op te slaan en af te spelen, en daar is gewoon een heffing voor verschuldigd.

Het Hof Den Haag echter ziet de uitkomst anders voor zulke cache-kopieën, die men tethered downloads noemt want dat was ooit een hippe term geloof ik. Die kopieën maak jij niet, althans jij beslist niet wat en hoe er wordt gekopieerd. Dat doet de app, zoals ontworpen door de dienstverlener. Bovendien kunnen zij de kopie wissen (bijvoorbeeld na een week opslag). Dat is niet het soort kopie waar de thuiskopie-regeling over gaat.  Derhalve mag het thuiskopiebesluit (de hoogte van de vergoeding) dus geen post hiervoor hebben, wat dus betekent dat deze opnieuw opgesteld mag worden.

Helemaal hoofdpijn krijg ik van de redenering over clouddiensten. Je kunt je laptop of telefoon syncen met een clouddienst. Dan moet je ook een thuiskopieheffing betalen, want je maakt dan een thuiskopie in de cloud. Dat mag wél bij de verkoop van de laptop of telefoon in rekening worden gebracht, want het is de bedoeling dat voor zo veel mogelijk soorten kopieën er heffingen betaald worden. Uit een arrest uit 2015 (Copydan) valt op te maken dat het toegestaan is om dan de heffing te leggen bij het apparaat waarmee je de kopie maakt, in plaats van bij het apparaat waarop de kopie opgeslagen wordt. Dus dat.

Arnoud

Mag ik een game op CD (ja, op CD) twee maal installeren op twee computers?

Via Reddit:

Hello, I own the physical copy (bought legally from a store over 10 years ago) of a game that (for those who never bought games during the CD era) installs the game files on the computer and allows the game to be run without disk. I was wondering: Is installing the game using the disk on a laptop A and then moving the game files on a computer B considered illegal?
In de tijd van games streamen en alles maar online is het verfrissend zo’n ouderwets aandoende vraag aan te treffen. En het is juridisch nog iets gecompliceerder dan je zou denken.

Hoofdregel van de Auteurswet is natuurlijk dat je werken niet mag kopiëren zonder toestemming. Maar we hebben daar een uitzondering op, en die heet de thuiskopie. Je mag van een legaal verkregen werk (dus niet illegaal downloaden) een kopie maken, dat is ook waar je de thuiskopieheffing voor betaalt die op je laptop en andere lege muziek- en filmopslagmedia wordt berekend. Een film mag je dus rippen van dvd naar een digitaal bestand om op je laptop af te spelen, bijvoorbeeld.

Specifiek bij software was de lobby iets succesvoller: daar geldt het recht op thuiskopie namelijk niet, zo staat expliciet in de Auteurswet (artikel 45n). Weliswaar mag je een reservekopie maken (artikel 45k) maar dat is niet bedoeld voor een apart speelbare kopie van een spel. Wat de vraagsteller wil, mag dus binnen dat kader alleen als de ‘move’ naar B bedoeld is om van laptop A over te stappen naar computer B, met name wanneer laptop A kapot is gegaan of iets dergelijks.

Als het erom gaat om het spel op twee computers tegelijk te kunnen spelen (de laptop op het werk, de computer thuis) dan kan dat alleen als de licentie het toestaat. Daarvoor zul je dus terug moeten naar de verpakking die je tien jaar geleden weggegooid hebt, of kijken of de bij installatie langskomende EULA hier wellicht wat over zegt. Sommige spelaanbieders waren redelijk inschikkelijk, dus het is niet uitgesloten.

(Het maakt niet uit of de vraagsteller het spel twee maal installeert vanaf CD of de geïnstalleerde versie op A kloont naar computer B.)

Arnoud

Mag je je dvd’s digitaliseren van de Auteurswet?

Een lezer vroeg me:

Ik ben bezig mijn oude filmcollectie te digitaliseren naar een home media player. Dus ik converteer nu elke dvd naar een modern formaat, en daarna kunnen die weg. Maar ik zie veel dvd’s met kopieerbeveiliging. Klopt het dat ik die niet mag kraken, ook niet voor dit eigen doel? Het is toch legaal, je dvd’s converteren?

Ja, het is legaal je dvd’s te converteren maar nee, het is niet toegestaan daarbij een kopieerbeveiliging te kraken.

In de Auteurswet staat (art. 16b en 16c) dat je een kopie mag maken van elk werk dat je uit legale bron verwerft, behalve (kort gezegd) boeken en standbeelden. Het maakt niet uit of je het koopt of huurt, de enige eis is dat je het uit een legale bron hebt verkregen. Een aangeschafte (of zelfs geleende) dvd is een legale bron, dus valt een kopie daarvan onder de thuiskopieregeling.

Vaak is een dvd beveiligd tegen kopiëren. En hoewel dat niet moeilijk te omzeilen is, is dit toch een probleem. De Auteurswet (art. 29a lid 2) zegt eenvoudigweg:

Degene, die doeltreffende technische voorzieningen omzeilt en dat weet of redelijkerwijs behoort te weten, handelt onrechtmatig.

Deze tekst maakt geen voorbehoud voor omzeilen voor een legitiem doel, zoals het maken van een toegestane thuiskopie. Dit werd namelijk bij invoering van dit wetsartikel geen probleem gevonden. En voor het geval er toch een probleem zou komen, is een optie toegevoegd:

Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regelen worden vastgesteld die de maker of zijn rechtverkrijgenden er toe verplichten aan de gebruiker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst voor doeleinden als omschreven in de artikelen 15i , 16 , 16b , 16c , 16h , 16n , 17b en 22 van deze wet de nodige middelen te verschaffen om van deze beperkingen te profiteren, mits de gebruiker rechtmatig toegang tot het door de technische voorziening beschermde werk heeft. Het bepaalde in de voorgaande zin geldt niet ten aanzien van werken die onder contractuele voorwaarden aan gebruikers beschikbaar worden gesteld op een door hen individueel gekozen plaats en tijd.

Hiermee kan de minister dus snel (zonder een nieuwe wet aan te hoeven laten nemen) een uitzondering maken op artikel 29a voor legale kopieën onder artikel 16b of 16c. Maar totdat dat gebeurt, is het recht van thuiskopiëren van een dvd dus zuiver theoretisch. Zij het dat de kans nul is dat je wordt betrapt.

Dan nog de vraag wat ‘doeltreffend’ dan inhoudt. Want een beveiliging die zo makkelijk te kraken is, is die dan nog wel doeltreffend? Ja, blogde ik in 2013, hoewel er nog steeds maar weinig duidelijkheid is over de criteria die moeten worden toegepast.

In 2007 heeft een Finse rechter gezegd dat CSS niet doeltreffend (meer) was omdat die crack van Jon Johansen (DeCSS) zo wijdverbreid was dat iedereen ‘m kon vinden. Dat vind ik wel een aardige: het uitbrengen van een crack is dan onrechtmatig, maar als deze wijd beschikbaar is dan niet meer. Te laat.

Maar helaas: in hoger beroep werd dat teruggedraaid, met het argument dat het niet de bedoeling van de wet was dat een tool als DeCSS legaal zou zijn, dus is deze dat niet. Eh. Juist. Bovendien was er speciale software nodig, en dat bewijst dat de beveiliging normaal juist wel doeltreffend is. Alleen dat wat een gemiddelde consument “out of the box” en zonder hulpmiddelen zou kunnen omzeilen, is dan niet doeltreffend. En ik vermoed dat dit de bedoeling was van de wet. Dus ook hiermee ga je er niet komen.

Arnoud

Britten mogen (weer) geen thuiskopie meer maken

software-disc-cd-dvd-dragerHet UK High Court is knettergek, aldus Cory Doctorow: volgens hun laatste auteursrechtarrest mogen de Britten geen thuiskopieën van gekochte DVD’s meer maken, omdat rechthebbenden daarvoor geen vergoeding krijgen. En dat terwijl de Britse regering net een goed jaar geleden dit eindelijk eens in de wet toegestaan had. Wat krijgen we nou?

Het recht om voor je eigen gebruik een kopie te maken, staat in alle Europese landen in de auteurswet. Alle landen? Nee, niet alle: Groot-Brittannië had nooit expliciet dit in haar wet opgeschreven. Men kende al langer het concept “fair dealing”, ongeveer het Amerikaanse fair use, en dacht dat een thuiskopie daar ook wel onder zou vallen.

In 2014 werd deze regel alsnog wettelijk vastgelegd, zodat er geen onduidelijkheid meer kon bestaan over het ‘faire’ karakter van deze handeling.

De meeste landen die een dergelijke regeling hebben, hebben er tevens een heffing aan gekoppeld. Die heffing wordt dan uitgekeerd aan rechthebbenden, vanwege de vermeend gemiste inkomsten omdat er nu minder dvd’s of cd’s worden verkocht. Immers, wie niet legaal een cd kon rippen die had er wel twee gekocht. (Ja ja ja, ik weet het. Ik leg het alleen maar uit.)

Groot-Brittannië koos echter anders: geen heffingen, gewoon legaliseren van thuis kopiëren. “The UK government doesn’t think British consumers would tolerate levies”, aldus een woordvoerder van de regering destijds.

De High Court oordeelt nu echter dat dit helemaal niet mag, gewoon maar iets legaliseren dat voorheen auteursrechtinbreuk was. Daar moet echt een compensatie tegenover staan voor rechthebbenden. Binnen het auteursrechtstelsel is dat logisch, de gedachte is immers dat je eigenlijk áltijd moet betalen, en als je iets doet waarvoor je niet hoeft te betalen, dan had je eigenlijk tóch nog iets moeten betalen. Iets formeler gezegd: uitzonderingen in auteurswetgeving moeten voldoen aan de driestappentoets, en die vereist dat de belangen van rechthebbenden niet onredelijk mogen worden geschaad door de uitzondering – waarbij een heffing ter compensatie de standaardoplossing is om hieraan te voldoen.

Bijgevolg zijn de Britten nu weer terug bij af. Thuiskopiëren mag eigenlijk niet, maar waarschijnlijk toch wel als “fair dealing” en/of “pak me dan als je kan”.

Arnoud

Mag een Amerikaanse rechter je .de domeinnaam offline laten halen?

fengtao-software-domeinnaam-beslag-dvdEen rechter in New York heeft inbeslagname gelast van tientallen domeinnamen van het Chinese bedrijf Fengtao Software, las ik bij Ars Technica. Ook moeten hun socialmediaaccounts gesloten worden en mogen betalingsproviders geen zaken meer met ze doen. Dit omdat Fengtao DVD-rippingsoftware verspreidt. Maar eh, ook de .de, .cn en .jp domeinnamen?

The Register meldt dat het onder meer gaat om DVDFab.com, DVDFab.net, DVDFab.jp, DVDFab.de, Ray-ripper.us, Boooya.org en CopyBiuRay.us, plus hun accounts op Facebook, Twitter, Google+ en YouTube en oh PayPal, Visa, MasterCard en Amazon Payments mogen geen betalingen meer faciliteren voor het bedrijf. Ben je mooi klaar mee dan, want die bedrijven blijken allemaal keurig gehoor te geven aan een court order van een Amerikaanse rechter. Alle domeinnamen zijn offline voor zover beheerd door een Amerikaans bedrijf, de grote sociale jongens hebben de accounts bevroren en betalingen lijken te zijn gestopt. Buitenlandse registries (zoals .de en .jp) trekken zich niets van het verbod aan.

Kan dat zomaar? Ja, dat kan zomaar. De software van Fengtao is ontworpen om de CSS kopieerbeveiliging op DVD’s en BluRay discs te kraken, en dat is een overtreding van de Amerikaanse auteurswet. Om die overtreding te beëindigen, bepaalt de rechter nu dat alle diensten die bij de verspreiding van de software worden ingezet, daarmee op moeten houden. Een in het juridisch kader begrijpelijke maatregel. Maar het voelt wel als een wereldwijde machtsgreep van een Amerikaanse rechter.

Feit is dat een heel groot deel van het wereldwijde web in feite Amerikaans is. Amerikaanse wetten (en gewoontes en fatsoensnormen) zijn dan ook zeer beeldbepalend voor wat er wel en niet kan en mag op internet. En dat zie je ook bij deze zaak terugkomen.

Natuurlijk, uiteindelijk zijn het Amerikaanse bedrijven dus het Amerikaans recht geldt, maar als internationale bedrijven zó afhankelijk zijn van Amerikaanse diensten, is dat dan nog wel eerlijk? En als het dat wel is, moeten we dan niet eens op zoek naar een andere infrastructuur waardoor de invloed van één land niet zo gigantisch is?

(Natuurlijk zou die Fengtao software bij ons ook een probleem zijn gezien onze antikopieerbeveiligingskraakwetten, maar daar gaat het nu even niet om. Een Amerikaanse rechter bepaalt niet of iets bij ons verboden is, toch?)

Arnoud

Koop ik nou een dvd of een licentie?

Een lezer vroeg me:

Als ik een dvd koop, mag ik dan een kopie van diezelfde film downloaden? Ik wil die film graag op mijn laptop kijken maar ik hb geen dvd-lezer waarmee dat kan. Plus, downloaden is sneller. En ik had ooit gehoord dat je eigenlijk niet de dvd koopt maar betaalt voor een licentie. Die geldt dan toch ook voor de gedownloade kopie?

Hier lopen een paar dingen door elkaar. Je koopt wel degelijk de dvd, en je krijgt inderdaad een gebruiksrecht oftewel licentie op de inhoud daarvan. Maar dat gebruiksrecht zit verknocht aan het gekochte exemplaar.

De koop betreft de materiële drager, het stuk polycarbonaat met putjes dus plus het doosje en de andere dingen die bij het product ‘dvd’ horen. Je wordt eigenaar van die drager en mag daarmee doen wat je wilt. In je dvd speler stoppen, als onderzetter gebruiken, aan de muur hangen, leef je uit.

Wat de inhoud betreft is het lastiger: daar zit auteursrecht op en daar word je géén eigenaar van als koper van de drager. Je krijgt daarop alleen een gebruiksrecht, plus natuurlijk wat je wettelijk gezien mag met auteursrechtelijk beschermd werk. Je mag die dvd afspelen en voor eigen gebruik kopiëren, je mag eruit citeren en je mag het werk parodiëren.

Soms worden er grenzen gesteld aan die licentie. Zo zie je vaak dat er op een dvd staat dat deze alleen gelicentieerd is voor thuisgebruik en niet voor verhuur of vertoning in bioscopen e.d. Het openbaar vertonen van een werk is iets waar je toestemming voor moet hebben, en op deze manier wordt die toestemming je dus ontzegd.

Die licentie is echter onlosmakelijk gekoppeld aan de kopie die je krijgt. Raak je de dvd kwijt, dan heb je dus geen recht op een gratis digitale kopie van die film. Je licentie is met de dvd verloren gegaan.

Wel is het zo dat je voor eigen gebruik muziek en films mag downloaden, ook uit illegale bron. Dus via die route kom je er alsnog – en sterker nog je hóeft dan niet de dvd gekocht te hebben. (Maar let op: bij Bittorrent heb je het punt dat je zelf aan het uploaden bent tijdens het downloaden, en uploaden mag niet.) Maar het is wel zo netjes natuurlijk om uit legale bron te downloaden en/of de dvd te kopen.

Het zou ergens wel mooi zijn als je een licentie koopt die universeel inzetbaar is om toegang tot het werk te krijgen. Maar ik vrees dat dat alleen administratief al onwerkbaar is.

Arnoud