Een download binnen je Spotify-abonnement is géén thuiskopie, dus die heffing kan weer iets omlaag

Het Gerechtshof Den Haag oordeelt dat offline opslag binnen abonnementsdiensten geen privékopieën zijn en dus niet gecompenseerd mogen worden door een thuiskopieheffing. Dat meldde ITenRecht onlangs. Het is het zoveelste deeltje in de grote puzzel omtrent de vraag: waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

De thuiskopie is ooit in de jaren zestig bedacht als oplossing voor het dilemma dat je enerzijds wil dat mensen thuis gewoon een bandopname van muziek (later ook film en televisie) kunnen maken, maar anderzijds ook geen groot gat in de inkomsten van muzikanten wilt laten ontstaan door al dat gekopieer. De invulling ging simpel: een vast bedrag per blanco opslagmedium, te betalen bij de aanschaf. Zo bleef alles ook mooi anoniem, privacy was nog een ding in die tijd.

Ondertussen is er natuurlijk wel het een en ander veranderd: zowat elk apparaat bevat opslagruimte, we streamen uit de cloud, er wordt nog steeds gedownload uit illegale bron en ga zo maar door. Het mooie beeld van “men koopt een lege drager en zet daar natuurlijk muziek op” is allang niet meer verdedigbaar.

Toch bleven de thuiskopieheffingen stijgen, en daar kwamen steeds nieuwe rechtvaardigingen bij. Zoals dat de heffing ook voor illegale kopieën dienden, iets dat in 2014 al afgeschoten werd. Een heffing mag alleen voor legaal verkregen kopieën. Toen dook er dus een nieuwe soort thuiskopie op: de cloudkopie (zeg maar je online backup) en de streamingkopie, zeker voor het geval je een liedje tijdelijk opslaat (offline cache) binnen je muziekspeler zoals Spotify.

Dit laatste voelt erg onrechtvaardig en dat is het ook: je betaalt al aan Spotify voor de muziek, en dan betaal je nóg een keer om die muziek in een offline situatie te mogen afspelen? Volgens de letter van de wet echter klopt het: je harddisk of ssd-geheugen in je laptop, tablet of telefoon ís een medium bestemd om dingen als muziek op te slaan en af te spelen, en daar is gewoon een heffing voor verschuldigd.

Het Hof Den Haag echter ziet de uitkomst anders voor zulke cache-kopieën, die men tethered downloads noemt want dat was ooit een hippe term geloof ik. Die kopieën maak jij niet, althans jij beslist niet wat en hoe er wordt gekopieerd. Dat doet de app, zoals ontworpen door de dienstverlener. Bovendien kunnen zij de kopie wissen (bijvoorbeeld na een week opslag). Dat is niet het soort kopie waar de thuiskopie-regeling over gaat.  Derhalve mag het thuiskopiebesluit (de hoogte van de vergoeding) dus geen post hiervoor hebben, wat dus betekent dat deze opnieuw opgesteld mag worden.

Helemaal hoofdpijn krijg ik van de redenering over clouddiensten. Je kunt je laptop of telefoon syncen met een clouddienst. Dan moet je ook een thuiskopieheffing betalen, want je maakt dan een thuiskopie in de cloud. Dat mag wél bij de verkoop van de laptop of telefoon in rekening worden gebracht, want het is de bedoeling dat voor zo veel mogelijk soorten kopieën er heffingen betaald worden. Uit een arrest uit 2015 (Copydan) valt op te maken dat het toegestaan is om dan de heffing te leggen bij het apparaat waarmee je de kopie maakt, in plaats van bij het apparaat waarop de kopie opgeslagen wordt. Dus dat.

Arnoud

Wie belasting ontduikt met cryptomunten, moet snel aangiftes verbeteren

Advocaten adviseren cliënten die stiekem bitcoins bezitten om oude belastingaangiftes te verbeteren. Dat meldde Trouw een tijdje terug. De fiscus kan binnenkort namelijk zelf nagaan of iemand cryptomunten bezit, en aangezien ze vanwege een nieuwe Europese wet kunnen ontdekken dat je die niet opgegeven had als bezit, is het maar beter om dat nu zelf te doen en zo de naheffing voor te zijn.

Er bestaan al geruime tijd regels over informatiedelen tussen belastingdiensten. Europa wil deze nu uitbreiden tot ook cryptovaluta:

Door de aanpassing van de richtlijn zouden exchanges (handelsplatformen voor cryptomunten, red.) en digitale banken zoals het Luxemburgse Bitstamp verplicht worden informatie door te geven. Welke gegevens dat concreet zullen zijn, is nog niet definitief vastgelegd, maar wellicht gaat het over de aan- en verkopen en de saldi op de wallets (elektronische portemonnees, red.) aan het begin en het einde van het jaar.
De richtlijn die men bedoelt staat in het jargon bekend als DAC8:
Met DAC8 wenst de Europese Commissie de bestaande regels te versterken en het kader voor de uitwisseling van informatie op belastinggebied uit te breiden naar cryptovaluta en e-money. De openbare consultatie op DAC8 is inmiddels afgerond. De beoogde publicatie van het richtlijnvoorstel had in het derde kwartaal van 2021 klaar moeten zijn maar deze is voorzover ik heb kunnen zien nog niet gepubliceerd.
De laatste zin lijkt nog steeds waar: het laatste dat ik kon vinden, is een persbericht van december waarin men “werkt aan de routekaart” om tot DAC8 te komen. Het zal dus hoe dan ook nog even duren. Want na aankondiging van het eerste concept ben je al gauw een jaar verder tot deze aangenomen is. En daarna hebben lidstaten zoals Nederland 2 jaar om hun eigen wetgeving aan te passen zodat deze voldoet aan de Richtlijn. En pas daarna kan dus onze Belastingdienst die gegevens vorderen bij exchanges en andere relevante punten.

Maar, en daar ging het om in het Trouw-artikel, de fiscus kan met navorderingen 5 jaar terug in de tijd gaan. De aangifte 2021 valt dus zeker te controleren met wat men straks in 2025 of 2026 te pakken weet te krijgen. Misschien zelfs 2020 ook nog als implementatie wat vlot gaat. En dat is misschien even slikken, zo lees ik bij Trouw:

“Veel van mijn cliënten hebben ooit een paar duizend euro ingelegd”, zegt Marco Bik, partner bij Jongbloed Fiscaal Juristen in Enschede. “Zij zitten nu boven de ton met dat vermogen, en enkelen hebben zelfs meer dan een miljoen.” Ook Bik zegt dat veel van deze beleggers niet weten dat zij die bedragen moesten invullen op de aangifte.

Volgens mij was het al sinds 2018 bekend dat bitcoins fiscaal bezit zijn en in box 3 aangegeven moeten worden. Maar dat terzijde.

Arnoud

Thuiskopieheffing gaat bij aankoop smartphones flink omhoog naar 7,30 euro

De Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoedingen, ofwel SONT, heeft de hoogte van de thuiskopievergoeding voor smartphones verhoogd naar zeven euro dertig, las ik bij Tweakers. Inderdaad, zeven euro dertig (voor juristen: €7,30), een verhoging met 50% van het oude tarief van €4,70. Als verklaring voor de verhoging voor smartphones wordt genoemd dat het maken van thuiskopieën op de smartphone in de lift zit. Want je kunt in Spotify en Netflix een aflevering of andere content unit offline beschikbaar maken, en dat is hetzelfde als er een cd van branden. Eh ja, precies.

Ik geloof dat er niemand op deze blog is die blij wordt van het onderwerp thuiskopieheffing, in ieder geval niet sinds downloaden uit illegale bron verboden werd verklaard. Het basisidee blijft natuurlijk raar: iedereen moet betalen voor eventuele inbreuken op auteursrechten, ongeacht of zij die maken en ongeacht wat de schade daadwerkelijk zou zijn geweest. De gedachte erachter (uit de jaren zeventig) is dat je anders óf opname-apparatuur moet verbieden óf bij mensen thuis auteursrechten moet gaan handhaven, en beiden werken natuurlijk niet.

Het begint alleen nu alleen anno 2020 wel nogal te wringen met dat idee, dat het gemiddeld toch eerlijk uitkomt als iedereen gewoon zeven euro aan stichting Thuiskopie geeft, die dan met een voor mij onnavolgbare verdeelsleutel zorgt dat dat bij Marco Borsato en John de Mol terecht komt, als ik het goed zeg. Helemaal omdat het al lang niet meer gaat om zelfgebrande dvd’s of usb-harddisks vol met mp3’s, mp4’s en mkz’s (al dan niet van nzb’s, hoi Tim) maar hier dus echt om het gegeven dat een smartphone in het interne geheugen een tijdelijke kopie maakt van als offline gemarkeerde content in streamingdiensten.

Ik zag dat elektronicaproducentenvereniging NLDigital zich ook al boos maakt hierover, met name omdat het proces helemaal is vastgelopen:

We zitten al jaren in een complete patstelling. Meningsverschillen worden zelfs via de rechter uitgevochten. De huidige regeling is gewoon op, de hoogte van de heffing sluit helaas totaal niet meer aan bij het mediagebruik in het huidige streamingtijdperk.
Maar, dat u het weet: u slaat gemiddeld 13 thuiskopieheffingsplichtige werken op uw smartphone op. Het gaat dan eigenlijk altijd om gedownloade werken binnen een streamingabonnement, zo lees ik in dat rapport. Maar dat voelt voor mij wel misleidend: een download is iets waar ik heerschappij over heb. Zo’n kopie in het applicatiegeheugen van Spotify of Netflix daar heb ik niets over te zeggen, die is weg zodra de dienstaanbieder dat wil.

Arnoud

Huh, hoezo wil de EU gebruikers pesten met een hyperlinktax?

ketting-chain-link.pngRed de Hyperlink! EU wil gebruikers pesten met linktax, meldde Webwereld afgelopen donderdag, en iedereen tipte me erover (dank, overigens). In het kader van Europese vernieuwing van het auteursrecht zou zijn voorgesteld dat nieuwsaggregators moeten gaan betalen voor links naar of snippets met nieuws. Zou zijn, want ik kan het nergens vinden.

Webwereld noemt een bron, een voorgesteld amendement van Angelika Niebler. Ik citeer:

57a. Calls on the Commission to evaluate and come forward with a proposal on how quality journalism can be preserved, even in the digital age, in order to guarantee media pluralism, in particular taking into account the important role journalists, authors and media providers such as press publishers play with regard thereto;

Nou ben ik heel wat vage juridische taal gewend, maar ik kan hier écht niet uit halen hoe de hyperlink of snippet hier op de korrel genomen wordt. Oké, in theorie zou zo’n voorstel kunnen omvatten dat zoekmachines en aggregators moeten gaan betalen om te linken naar kwaliteitsjournalistiek. En dat is ook wel voorgesteld, zo’n tax. Door diezelfde Niebler inderdaad. Dus dan is elke meelbal over oproepen goed na te denken wellicht verdacht. Maar het gaat mij toch een tikje ver.

Verder vraag ik me heel erg af hoe dat zou moeten werken, even los van dat het niet werkbaar is. Allereerst: wie komen er voor in aanmerking. Ga je dan het hele citaatrecht afschaffen? Of een onderscheid proberen te maken tussen Google News dat links met blurbs brengt en zeg een juridische blogger die steeds opent met een zin uit een bron gevolgd door “las ik bij”? Ik ben heel benieuwd hoe ik verschil van Google.

Daarnaast heeft het Hof van Justitie net een stapel jurisprudentie neergezet waaruit volgt dat hyperlinken naar (legale) publicaties géén inbreuk op auteusrsrecht is. Dus welke grondslag neem je dan om te zeggen, er moet worden betaald? Het voelt als te zeer een botte bijl om te zeggen, “vanaf nu is het per definitie toch inbreuk”.

Vervolgens de heffing zelf. Die moet verplicht worden, anders is er de kans dat Google zegt, doe afstand van je linktaksrecht anders nemen we je niet op. Die zie ik juridisch nog wel. Maar wie gaat die dan incasseren, de LinkBuma?

Nee, ik heb geen idee hoe dit zou moeten gaan werken. Nou is dat natuurlijk geen argument tegen een nieuwe wet (hoi cookiewet) maar in dit geval zie ik het écht niet.

Arnoud

Waarom betalen we ook weer een thuiskopieheffing?

Een lezer vroeg me:

Al tijden betalen we extra geld voor lege cd’s en tegenwoordig voor harddisks en dus opslagmedia in ’t algemeen. Dat omdat we allemaal diefstal van muzikanten en filmmakers plegen blijkbaar. Als ik nou dus extra geld betaal, dan zou ik zeggen dat ik daarmee het recht gekocht heb te mogen stelen van die muzikanten. Waarom betaal ik anders? En als ik nou nooit iets steel, dan moet ik nog steeds extra betalen; dat is toch niet eerlijk?

Het is niet zo dat je een thuiskopieheffing betaalt om illegaal kopiëren te compenseren. De thuiskopieheffing op opslagmedia is ingevoerd ter compensatie voor legaal kopiëren. Of nou ja, ze zijn legaal omdát je een thuiskopieheffing afdraagt.

De thuiskopie is een Duitse uitvinding uit 1965. Toen kopieerapparatuur (stencilmachine, bandrecorder en dergelijke) steeds populairder werd, begonnen rechthebbenden zich te beklagen over al dat gekopieer dat zonder hun toestemming werd gepleegd met hun werken. Je kunt dan twee dingen doen als wetgever: het toestaan of het verbieden.

Verbieden werd niet wenselijk geacht, omdat je dan als rechthebbende bij particulieren thuis “achter de voordeur” zou moeten handhaven en dat werd gezien als een te grote inbreuk op de privacy van die particulieren. Natuurlijk kun je zeggen, we verbieden het zonder handhaving maar opzettelijk een dode letter in de wet zetten is niet zo’n prettig idee. Je ondergraaft dan ook het respect voor het auteursrecht kuch bij de gebruikers van werken.

Toestaan dan maar. Maar wat doe je dan met de gederfde inkomsten door gemiste verkopen van originelen? Tsja, dan zetten we daar maar een belasting op, een heffing die vervolgens onder de armenrechthebbenden wordt verdeeld. Dit doen Buma/Stemra (voor componisten) en SENA (voor artiesten), en ik blijf me verbazen dat de radio-playlists leidend zijn bij het verdelen van die vergoeding.

Vervolgens werd voor het gemak de heffing opgelegd aan de verkopers van blanco media, omdat die ze eenvoudig aan de consument konden doorberekenen. Dat leidde tot een vrij grofmazig instrument, dat misschien nog wel werkte toen je op een cassettebandje alleen muziek kon opnemen maar vandaag de dag wat gek aandoet met een mediaspeler met harde schijf van meer dan een terabyte.

Het was precies de discussie over de hoogte van die heffing – en hoe je omgaat met illegale kopieën – die ertoe geleid heeft dat we een downloadverbod hebben gekregen. De discussie begon in Nederland met de vraag of je een vergoeding voor kopiëren uit illegale bron mag meerekenen in de thuiskopieheffing en hoe hoog die dan mag zijn. Men kwam er niet uit en besloot dit aan het Hof van Justitie voor te leggen, die met de verrassende reactie kwam dat kopiëren uit illegale bron helemaal niet mág, laat staan dat je er dan een thuiskopieheffing ter compensatie voor mag heffen.

In januari is de thuiskopieheffing verlaagd als gevolg van deze uitspraak, en wel met maar liefst 30%. Het resterende bedrag dient dus nu uitsluitend ter compensatie van kopieën die je uit legale bron maakt.

Dat dit niet goed werkt en buitengewoon oneerlijk voelt als je géén populaire muziek of films downloadt, erken ik meteen. Maar juridisch gezien is het alternatief om kopieerapparatuur te verbieden of zware DRM en draconische antikraakwetten in te voeren. Dan liever een falend heffingsysteem.

Arnoud

Wie of wat is het Hoofdbedrijfschap Detailhandel?

hbd-hoofdbedrijfschap-detailhandel.pngEen lezer met een webshop ontving een factuur van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en vroeg zich af wat dat nu was. De naam klinkt een beetje als de “Kamer voor Klanten” en andere schimmige partijen met bedrijfsgidsen waar je “even je vermelding moet controleren” om vervolgens hoge facturen te krijgen. Maar het HBD is wel degelijk een overheidsinstantie, en die factuur zul je echt moeten betalen.

Het was even spitten, maar het HBD blijkt ingesteld op grond van de Wet op de Bedrijfsorganisatie. Hoewel, eigenlijk staan ze in het Instellingsbesluit Hoofdbedrijfschap Detailhandel dat op basis van deze wet ingevoerd is:

Artikel 3

1. Er is een Hoofdbedrijfschap Detailhandel.

2. Het hoofdbedrijfschap is ingesteld voor de ondernemingen waarin de detailhandel wordt uitgeoefend.

Als je dat Instellingsbesluit doorleest, zie je dat er een Commissie gespecialiseerde detailhandel in aardappelen, groenten en fruit is (echt waar) maar geen voor webwinkels. Het is dan ook een terechte vraag wat de vraagsteller moet met dit HBD. Het bedrijfschap probeert deze vraag zelf te beantwoorden op haar site, maar ik ontdek daar weinig webwinkelspecifieke punten.

Dat is jammer, maar het neemt niet weg dat je ook als webwinkelier moet betalen. Tenminste, als als je detailhandelaar bent. Want volgens de heffingsverordening die men op basis van dat Instellingsbesluit en de wet heeft mogen opleggen, moeten ondernemers jaarlijks 79 euro betalen aan het HBD wanneer zij in de detailhandel zitten. En detailhandel is, volgens het Instellingsbesluit:

… c. detailhandel: het bedrijf van het verkopen van waren aan particulieren;

Hier en daar lees ik op internet dat mensen denken dat deze heffing alleen voor marktkooplieden (ambulante handel) zou gelden. Dat is dus niet zo. Weliswaar moeten die óók betalen, maar niet als enigen. Sterker nog, zij krijgen korting als ik het goed begrijp.

Voor zover ik kan nagaan moet je dus inderdaad betalen als je als webwinkelier je richt op particulieren. Maar ik vraag me heel sterk af of veel webwinkeliers dat weten, laat staan of ze ook echt betalen.

Update (21 december) de Tweede Kamer heeft besloten het Hoofdbedrijfsschap Detailhandel op te heffen. HBD en collega’s moeten geen taken meer vervullen die geen publiek belang dienen, zoals productpromotie. Zulke taken moeten aan de sectoren zelf worden overgelaten, vindt de regering.

Arnoud