Mag een AI gaan bellen voor een afspraak bij de kapper?

Restaurants en kapsalons kunnen zich afmelden voor Duplex, waarin digitale assistent Google Assistant belt met restaurants en kapsalons. Dat meldde Tweakers onlangs. De digitale assistent is ontworpen om afspraken en dergelijke telefoontjes te regelen, zodat mensen dat niet zelf hoeven te doen. De gesprekservaring vind ik indrukwekkend, maar het roept natuurlijk wel wat juridische vragen op. Mag dat wel, zomaar als robot een mens gaan bellen? En is het bindend, zo’n afspraak?

De Assistant kan op verzoek van gebruikers op de achtergrond met de telefoon van de gebruiker bellen met bijvoorbeeld een restaurant of kappersalon om een afspraak te maken, schreef Tweakers in mei. Zo kun je met een simpele steminstructie aan een robot er voor zorgen dat het gewenste bedrijf wordt gebeld en dat die afspraak er komt, ook als het jou dan even niet handig uitkomt of je geen zin hebt in de sociale interactie die hoort bij een afspraak maken. Dergelijke afspraken zijn vaak gedoe, dus het is fijn als een computer je werk uit handen neemt.

Maar is het bindend? Ik zou zeggen van wel. Die robot maakt de afspraak op jouw instructie, en ten behoeve van jou. In feite is dit niets anders dan wanneer jij een webformulier invult of via de app op een knopje drukt. Afspraak is afspraak, dus als de robot dat zo regelt dan gá je donderdag om 9.45 naar de kapper. Ook al bedoelde jij eigenlijk 19.45. Jouw assistent zegt het, jij stuurde hem naar de kapper dus jij hangt voor het resultaat. Ook als je dat niet zo had bedoeld. Jouw assistent, jouw risico.

Natuurlijk kun je het gros van zulke afspraken probleemloos verzetten of annuleren, dus heel veel impact zal het niet hebben. Maar zodra we nog een stapje verder gaan, wordt het interessant voor juristen. Stel je assistent belt om een pizza te laten bezorgen, of regelt een kapper of stucadoor aan huis. Daar zitten wél kosten aan, al zijn het maar annuleringskosten of no-show fees als je er niet bent donderdag 9.45. Ik heb er geen twijfel over dat je er dan ook aan hangt. Ook als je dat niet zo had bedoeld. Afspraak is afspraak, en dat jij een onbetrouwbare assistent inschakelt is écht jouw risico.

Interessant vond ik nog het puntje dat we hier ineens weer robots hebben die mensen bellen. Dat hadden we twintig jaar terug ook, totdat de Telecommunicatiewet het verbood. Mensen werden gek van bandjes die je belden, waarna jij maar bezwaar moest maken als je dat niet leuk vond. Naar de letter van de wet zit zo’n Google AI volgens mij echt fout:

Het gebruik van automatische oproep- en communicatiesystemen zonder menselijke tussenkomst, faxen en elektronische berichten voor het overbrengen van ongevraagde communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden aan abonnees of gebruikers is uitsluitend toegestaan, mits de verzender kan aantonen dat de desbetreffende abonnee of gebruiker daarvoor voorafgaand toestemming heeft verleend

Zo’n robocall is een automatische oproep met communicatie zonder menselijke tussenkomst. De twijfel zou hem zitten in of het ongevraagd is. Is het zeg maar spam als je een reserveringslijn belt om een reservering te maken? Of valt dat nummer onder “contactgegevens die door de gebruiker daarvoor zijn bestemd en bekendgemaakt”, waar een uitzondering op dat belverbod op geldt?

Arnoud

Is bij mailafspraken stilzwijgen als toestemmen rechtsgeldig?

Een lezer vroeg me:

Ik mailde voor een behandeling bij een fysiotherapeut. Deze stuurde me een datumvoorstel (in reactie op de drie data die ik had voorgesteld) en sloot af met “Zonder tegenbericht zie ik je dan.” Helaas zag ik die mail pas een dag van tevoren en moest ik afzeggen, maar daarop reageerde hij met een factuur want dat werkt kennelijk zo bij hem als je binnen 24 uur voor de afspraak annuleert. Kan dat zomaar?

Allereerst even een misverstand: het is niet toegestaan om afspraken te annuleren, tenzij de wederpartij daarmee instemt. Afspraak is afspraak, ook voor de consument die bij een bedrijf of zzp’er een dienst wil afnemen. (En ook niet als je via internet de afspraak maakt, als daarbij een specifieke datum of tijd geboekt wordt, of meer algemeen als je.) Vrijwel iedere dienstverlener heeft een annuleringsregeling, en daar zul je dan onder vallen.

Annuleren vereist alleen wel dat er een overeenkomst is, en dat kun je je afvragen bij bovenstaande mailwisseling. Op zich kun je prima zo’n behandelovereenkomst sluiten via internet. Beide partijen moeten instemmen met een aanbod. De vorm daarvan, of wie als laatste instemt, doet er niet toe.

Dat lijkt hier goed te gaan, alleen past de psycholoog hier de truc toe van “stilzwijgen is toestemming”. Dat is riskant, zeker bij mail. De mail komt wellicht niet aan, het stilzwijgen ligt ergens anders aan, en ga zo maar door. Je staat dus flink op achterstand als je op deze manier werkt.

Hier heeft de vraagsteller het wel een tikje laten liggen door pas zo laat te reageren, en dan ook nog eens alleen door af te zeggen. Daarmee staat hij niet sterk; het suggereert dat hij instemde door zijn stilzwijgen en pas op de laatste dag er vanaf wilde. Als hij die dag had gemaild “Sorry, ik heb geen mail gehad dus ik ga er vanuit dat het nu datum 2 zal worden” dan had de fysio een heel moeilijk verhaal gehad.

Arnoud

Is een mondelinge afspraak ook rechtsgeldig als papier afgesproken was?

pen-contract-ondertekenen-algemene-voorwaardenEen lezer vroeg me:

Onlangs wilde ik geld lenen van een kennis. Hij stond erop dat dat dit op papier gezet moest worden, dus hij zou een contract opstellen. Maar uiteindelijk voelde het niet goed, dus ik heb nee gezegd. Hij zegt nu dat ik er tóch aan vast zit. Maar ik heb niets getekend, hoe zit dat nu?

Hoofdregel in het Nederlands recht is dat je ergens aan vast zit zodra een concreet aanbod is gedaan dat je hebt aanvaard. Hoe je die aanvaarding aangeeft, doet er niet toe. Mondeling ‘ja’ zeggen, een e-mailtje met “ik ben akkoord” of een circus met handtekeningen op papier is dus juridisch allemaal hetzelfde.

De eis om dingen op papier te zetten is slechts zelden echt nodig. Een geldlening tussen particulieren mag van de wet gerust mondeling, per e-mail, chat of ander kanaal worden afgesloten.

Op zich zit de vraagsteller dus vast aan de lening. Hij heeft gevraagd om een lening en de kennis heeft gezegd dat hij dat wil doen. Dat is al genoeg: de overeenkomst van geldlening is nu rechtsgeldig tot stand gekomen. (Uiteraard kun je er dan onderuit door het geleende meteen terug te betalen, er is vast geen verbod afgesproken op vervroegd aflossen. Maar dat even terzijde.)

Echter, in dit geval misschien toch niet: de kennis wilde perse een en ander op papier. In dat geval heeft de kennis een vormvoorschrift ingevoerd bij zijn aanvaarding. De overeenkomst wordt dan pas rechtsgeldig nadat aan dat voorschrift is voldaan. En dat betekent dat de vraagsteller nog nergens aan vast zit zolang hij niet tekent. Papier is dan dus verplicht omdat partijen zelf bedacht hebben dat zij dat als verplichting willen.

Arnoud