Mag de HEMA haar fotosoftware zomaar uitzetten?

hema-foto-softwareDeze software wordt op 16 februari 2016 vervangen door een geheel nieuwe versie, las ik in de Google Cache. Want de huidige pagina werkt niet meer, net zo min als de software zelf. En daarmee hadden mensen toch jarenlang fotoalbums opgebouwd. Het haalde onder meer de kranten. Kan de HEMA die software zomaar uitschakelen?

Omdat de HEMA van leverancier gewisseld is, kunnen de oude albums niet meer worden verwerkt en moet iedereen dus overstappen. Begrijpelijk op zich, maar alle oude data (de albums en vaak ook de fotobestanden zelf) zijn nu weg. En het lijkt erop dat daar geen oplossing voor is.

Volgens de HEMA is het aangekondigd in de nieuwsbrief en op Facebook, maar lang niet iedereen raadpleegt die kanalen natuurlijk. Het verbaast mij ook: hoe moeilijk is het een popup in die software op te nemen “Let op, over 3 maanden stopt deze software met werken”? Dat lijkt me wel zo zorgvuldig.

Helaas is er wettelijk eigenlijk niets geregeld. Online software is juridisch niet anders dan een glazenwasser: zolang er een overeenkomst is, kun je aanspraak maken op de dienst, maar zodra een der partijen opzegt, houdt dat op. En resultaten van die dienst bestaan juridisch niet, tenzij het om concrete fysieke zaken gaat maar een online fotoalbum is dat niet. Data is juridisch niets.

En ja, de HEMA mag zo’n overeenkomst eenzijdig opzeggen. Dat staat in de wet (art. 7:408 lid 2 BW). Het gaat hier om een overeenkomst voor onbepaalde tijd, en dan mogen beide partijen die opzeggen wanneer dat zo uitkomt. Wel moet je daarbij rekening houden met de belangen van je wederpartij, maar zoals we in de T-Mobile Flex&Relax-zaak zagen, dat gaat vooral over opzegtermijn en soms een schadevergoeding aanbieden.

Schade is niet echt aan de orde. Je zou ze dus op (het aankondigen van) de opzegtermijn kunnen aanspreken, maar ook dat is niet heel sterk. En dan nog. Stel ze hadden wél drie maanden van tevoren gezegd “De dienst stopt, sorry”, dan nog ben je best ontevreden: je wilt je data en de bijbehorende albums (de metadata) graag exporteren naar een andere dienst (of dienstverlener). Maar precies dat is nu net niet wettelijk geregeld. Data-export is geen recht.

Wat mij betreft is dát het eerstvolgende dat in het consumentenrecht wordt geregeld, maar ik vrees dat we dan nog wel even kunnen wachten. De enige juridische optie is dan nog te beredeneren waarom het redelijk is dat een leverancier dit moet aanbieden. Alleen, wat is dan het argument? Iets graag willen maakt het nog niet redelijk. Gaan er maatschappelijk dingen mis? Is dat beetje extra werk van de foto’s zelf in kopie bewaren nu echt zo bezwaarlijk? Móet je wel deze software gebruiken of zijn er gewoon alternatieven die wel een exportknop hebben?

Arnoud

Een thuiskopie mag ook op een taart!

Een lezer vroeg me:

Laatst wilde ik voor mijn dochter een taart met een afbeelding van de Disney/Pixar-film Cars maken. De “officiële” taart kostte 35 euro, maar toen ontdekte ik dat je bij de HEMA gewoon een foto kunt uploaden die zij dan printen. Als ik dat doe met een op internet gevonden foto, is het dan legaal? Of is de Hema aansprakelijk voor auteursrechtinbreuk?

Wanneer een afbeelding legaal online staat, mag je die downloaden en gebruiken voor je eigen niet-commerciële privédoeleinden. Daaronder valt bijvoorbeeld het naschilderen van die afbeelding omdat je beter wilt leren schilderen, of het als bureaubladachtergrond gebruiken gewoon omdat je het een mooie foto vindt.

Afdrukken op een taart en die taart opeten is echter ook “gebruik voor privédoeleinden”. Een tikje twijfelachtig wordt het wanneer je de taart met anderen deelt, want hoe privé is het als je op een feestje de gasten mee laat eten? Maar ik denk dat hier de uitzondering voor de directe familie- en vriendenkring wel op zal gaan, zodat je dit ook op een (klein) feestje mag doen.

In de wet (art. 16b Auteurswet) staat dat je een thuiskopie ook mag láten maken, bijvoorbeeld als je zelf de apparatuur niet hebt. De kopie moet dan in jouw opdracht worden gemaakt, oftewel pas nadat jij de bronafbeelding aanwijst en zegt wat en hoe er moet worden gekopieerd. Een foto opsturen en zeggen “deze graag op een taart” is dus prima, in de winkel kiezen uit een serie foto’s en dan je keuze meteen mee naar huis krijgen is dat niet. Ook niet als ze hem pas bakken nadat je je keuze hebt gemaakt.

Op internet kun je hier best creatieve grijze gebieden mee opzoeken. Naast een uploadfunctie kan zo’n taartenwinkel ook een koppeling met bijvoorbeeld je Facebook aanbieden (“eet je tijdlijn!”), maar ook met een willekeurige fotosite zoals Instagram of Flickr. Dan kun je dus eender welke foto uitzoeken en zeggen “deze graag op een taart”. Het is en blijft dan jouw keuze, maar de taartenbakker heeft het wel érg makkelijk gemaakt. Maar waar dan de grens ligt met “kies maar uit onze collectie”, blijft lastig te zeggen.

Er zijn overigens bedrijven die weigeren op taarten of t-shirts dingen te drukken waar auteursrecht op zit. Dat is dus strikt gesproken niet nodig van de wet, ze plegen geen auteursrechtinbreuk door een aangeleverde afbeelding te drukken, printen of hoe dat proces bij taarten ook maar heet. Maar aan de andere kant, ze mogen zelf voorwaarden stellen die strenger zijn dan de wet dus als ze iets niet willen drukken, dan is dat ook weer legaal.

Arnoud