Een lezer vroeg me
Laatst stond ik in een boekwinkel waar een man met zijn smartphone een heel boek aan het fotograferen was. Mag dat als thuiskopie of is het verboden? En wat nou als je dat in de bibliotheek doet?
Of je nu foto’s van de pagina’s maakt, het boek onder het kopieerapparaat legt of het gewoon overtypt, wat je krijgt is en blijft een kopie van het boek. En een kopie van een beschermd werk mag je alleen maken als je toestemming hebt of een wettelijke uitzondering op het auteursrecht weet te vinden die je dit toestaat.
De enige uitzondering die hier relevant is, is de thuiskopie: het is toegestaan voor eigen oefening, studie of gebruik enkele kopieën van een werk te maken. Je moet dat zonder winstoogmerk en als particulier doen. Een tekst fotograferen of kopiëren of scannen valt hieronder en is dus in principe toegestaan.
In principe, want specifiek bij boeken geldt er een uitzondering. Als een boek nog gewoon in de handel is, dan mag je daaruit alleen een gedeelte kopiëren. Niet het hele werk. (Bij muziek en films mag dat wél ook als ze nog gewoon in de handel zijn. De boekenlobby was destijds sterker dan de muzieklobby denk ik.)
De enige situaties waarbij je een boek integraal mag thuiskopiëren zijn bij
a. werken, waarvan naar redelijkerwijs mag worden aangenomen geen nieuwe exemplaren tegen betaling, in welke vorm ook, aan derden ter beschikking zullen worden gesteld;
b. in een dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift verschenen korte artikelen, berichten of andere stukken.
Een boek dat niet meer in de handel is, zou je dus als thuiskopie mogen digitaliseren bijvoorbeeld. Alleen, dat gaat per definitie niet op in de ahem boekhándel. Maar sta je bij het tijdschriftenrek dan zou je dus wel een kort artikel mogen fotograferen uit een tijdschrift dat je daar aantreft.
Of toch niet? Want we weten dat je geen thuiskopie uit illegale bron mag maken. Maar is de bron illegaal als je in een kiosk een nog niet gekocht tijdschrift openslaat? Het is (nog?) niet jouw tijdschrift. Maar die kiosk is ook weer geen Pirate Bay, die tijdschriften liggen daar legaal.
Het boek zou natuurlijk publiek domein kunnen zijn omdat de auteur al 70 jaar overleden is. Denk aan een uitgave van Shakespeare of Dickens. Maar waarschijnlijk zal de uitgever anno 2014 wel enige wijzigingen in het werk hebben aangebracht. Of hij heeft een mooie creatieve layout dan wel illustraties toegevoegd. En die neem je over als je alle pagina’s fotografeert. Dus dan kom je alsnog bij een auteursrechtinbreuk uit.
Maar jemig zeg, wat een gedoe. (En wie denkt er nu: beste man, torrent dat boek, veel sneller?)
Arnoud
Via Twitter een intrigerende: journalist Marie-Claire van den Berg had een domeinnaam geregistreerd met haar voornaam erin, en kreeg meteen een blafbrief van de Franse tijdschriftuitgever: ‘clearly an operation of cyber squatting’, meteen inleveren die domeinnaam en ongetwijfeld ook nog advocaatkosten geclaimd. Maar zo zegt ze op twitter, ze wilde er alleen een persoonlijke homepage van maken. Hoe kan dat merkinbreuk zijn? En bovendien, het is haar náám en zou ze die dan niet mogen gebruiken?