Mag je een AI telefonende politici laten signaleren en daarover tweeten?

De Vlaamse kunstenaar Dries Depoorter heeft software gemaakt die via machinelearning en gezichtsherkenning ziet wanneer een politicus op zijn of haar smartphone zit tijdens een overheidsvergadering. Dat meldde Tweakers afgelopen maandag. En de grap: de software maakt daarna een Twitter- en Instagram-bericht aan. Onder de naam The Flemish Scrollers kunnen geïnteresseerden dan constateren dat de betreffende politicus dan afgeleid is, waar je dan zelf wat van mag vinden.

Het beeld dat ontstaat is natuurlijk dat politici zich aan hun werk onttrekken of niet geïnteresseerd zijn in wat collega’s te melden hebben. Dat zal zeker wel eens het geval zijn (je zou het misschien zelfs nog aan de politicus zhaar Twitter of Instagram-activiteit kunnen koppelen, bedenk ik me) maar men zal zeker ook wel op die manier ruggespraak houden met partijgenoten. Dat is iets praktischer en juist vriendelijker dan opstaan en buiten de zaal samen praten, en dan weer naar binnen gaan.

Onduidelijk is nog wat de politici er van vinden, ik zag in de comments al dat het ironisch genoemd werd omdat politici de burger juist met alles en nog wat in de gaten houden. Maar dat zou het alleen maar zijn als de dames en heren politici hier bezwaar tegen hebben, wat voorals nog niet het geval lijkt.

Ook wat betreft de AVG zie ik geen probleem. Dit is evident een artistieke verwerking, die een duidelijk maatschappelijk punt maakt en zich baseert op openbare beelden. Daarmee is de belangenafweging van artikel 6 sub f AVG snel gemaakt, het gerechtvaardigd belang van Depoorter om dit te tonen weegt zwaarder dan privacy- of andere belangen van de politici in kwestie. (Voor mij weegt dan zeker mee dat Depoorter zich niet uitlaat over wat men doet op de telefoon: men kan immers ruggespraak houden, dossiers nazoeken of anderszins legitiem de smartphone gebruiken.)

Hoe moeilijk zou het zijn dit te porten naar de Nederlandse Tweede Kamer?

Arnoud

Thuiskopieheffing gaat bij aankoop smartphones flink omhoog naar 7,30 euro

De Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoedingen, ofwel SONT, heeft de hoogte van de thuiskopievergoeding voor smartphones verhoogd naar zeven euro dertig, las ik bij Tweakers. Inderdaad, zeven euro dertig (voor juristen: €7,30), een verhoging met 50% van het oude tarief van €4,70. Als verklaring voor de verhoging voor smartphones wordt genoemd dat het maken van thuiskopieën op de smartphone in de lift zit. Want je kunt in Spotify en Netflix een aflevering of andere content unit offline beschikbaar maken, en dat is hetzelfde als er een cd van branden. Eh ja, precies.

Ik geloof dat er niemand op deze blog is die blij wordt van het onderwerp thuiskopieheffing, in ieder geval niet sinds downloaden uit illegale bron verboden werd verklaard. Het basisidee blijft natuurlijk raar: iedereen moet betalen voor eventuele inbreuken op auteursrechten, ongeacht of zij die maken en ongeacht wat de schade daadwerkelijk zou zijn geweest. De gedachte erachter (uit de jaren zeventig) is dat je anders óf opname-apparatuur moet verbieden óf bij mensen thuis auteursrechten moet gaan handhaven, en beiden werken natuurlijk niet.

Het begint alleen nu alleen anno 2020 wel nogal te wringen met dat idee, dat het gemiddeld toch eerlijk uitkomt als iedereen gewoon zeven euro aan stichting Thuiskopie geeft, die dan met een voor mij onnavolgbare verdeelsleutel zorgt dat dat bij Marco Borsato en John de Mol terecht komt, als ik het goed zeg. Helemaal omdat het al lang niet meer gaat om zelfgebrande dvd’s of usb-harddisks vol met mp3’s, mp4’s en mkz’s (al dan niet van nzb’s, hoi Tim) maar hier dus echt om het gegeven dat een smartphone in het interne geheugen een tijdelijke kopie maakt van als offline gemarkeerde content in streamingdiensten.

Ik zag dat elektronicaproducentenvereniging NLDigital zich ook al boos maakt hierover, met name omdat het proces helemaal is vastgelopen:

We zitten al jaren in een complete patstelling. Meningsverschillen worden zelfs via de rechter uitgevochten. De huidige regeling is gewoon op, de hoogte van de heffing sluit helaas totaal niet meer aan bij het mediagebruik in het huidige streamingtijdperk.
Maar, dat u het weet: u slaat gemiddeld 13 thuiskopieheffingsplichtige werken op uw smartphone op. Het gaat dan eigenlijk altijd om gedownloade werken binnen een streamingabonnement, zo lees ik in dat rapport. Maar dat voelt voor mij wel misleidend: een download is iets waar ik heerschappij over heb. Zo’n kopie in het applicatiegeheugen van Spotify of Netflix daar heb ik niets over te zeggen, die is weg zodra de dienstaanbieder dat wil.

Arnoud

‘Ouders controleren massaal het internetgedrag van hun kinderen’

Veel Nederlandse ouders controleren de telefoon en het internetgedrag van hun kind. Dat meldde Nu.nl vorige week op basis van onderzoek van Safer Internet Centre Nederland. Meer dan de helft van de ouders checkt de telefoon en 80 procent gaat het online gedrag na, zo blijkt uit het onderzoek onder ruim tweeduizend ouders en tieners van twaalf tot zeventien jaar oud. Meestal komt dat controleren neer op praten wat je kind zoal tegenkomt, maar ook het gps tracken van telefoons of het checken van de inhoud van laptop of smartphones komt voor. Wanneer mag dat nu?

Ook als kind heb je privacy (de AVG, maar ook meer algemeen het Verdrag inzake de Rechten van het Kind). Maar zolang je minderjarig bent, hebben je ouders ook een zorgplicht. Daar hoort bij erop letten dat het kind op een veilige manier met internet omgaat en geen al te grote last krijgt van wat daar gebeurt. Helaas zijn daar geen harde regels voor, het hangt immers af van leeftijd, zelfstandigheid en manier van gebruiken. Een zevenjarige die Youtube-filmpjes wil kijken, heeft heel andere begeleiding nodig dan een zeventienjarige met een eigen bedrijfje. Om eens twee uitersten te noemen.

Dit onderzoek richtte zich met name op pubers. Dat is dan meteen een heel lastige balans: enerzijds wil je kinderen van die leeftijd de vrijheid geven zelf de wereld te ontdekken, anderzijds zijn de gevaren meteen ook groter en wil je als ouder daar vroeg bij zijn. Uit het onderzoek:

Ouders zijn het meest bezorgd dat hun kind online content kan tegenkomen waar hij/zij nog niet aan toe is (58%). Ongeveer de helft van de ouders (51%) maakt zich in enige mate zorgen dat hun kinderen online lastig gevallen worden en vier op de tien dat ze gepest worden (44%). Die zorgen zijn terecht, want bij meer dan een vijfde van de tieners is dit één of meerdere keren voorgekomen (respectievelijk 27% en 21%). Het onderzoek laat verder zien dat een derde van de ouders zich enige zorgen maakt over kettingbrieven met dreigementen (33%). Eenzelfde percentage van de jongeren geeft aan minstens één keer een kettingbrief met dreigementen te hebben ontvangen, zoals een dwingend WhatsApp-verzoek om geld over te maken om vervelende gevolgen te voorkomen.

Maar om dan meteen naar zware middelen als gps trackers of meekijksoftware te grijpen, gaat mij erg ver. Je moet als kind ook fouten kunnen maken. In AVG-taal: er moet een aantoonbare noodzaak zijn op grond waarvan je kennis neemt van die gegevens.

Een goede balans lijkt me dan ook om te beginnen met praten en samen te delen wat er zoal speelt, en pas bij verontrustende signalen verder te kijken. Dan kun je ook andere middelen in gaan zetten – maar dat lijkt me wel iets om expliciet te zeggen. Ik kan me weinig situaties voorstellen waarin je echt stiekem zonder te melden een gps tracker of meekijksoftware installeert bij een puber.

Arnoud

Google krijgt recordboete van 4,34 miljard euro voor machtsmisbruik Android

De Europese Unie heeft zoekgigant Google een recordboete van 4,34 miljard euro opgelegd. Dat meldde Nu.nl afgelopen woensdag. Volgens Brussel werden telefoonmakers die Android wilden gebruiken verplicht om de zoekmachine van het bedrijf vooraf te installeren, net als een voorgeschreven bundel met apps. Zo kon Google zichzelf een oneerlijk voordeel geven op de markt voor die apps (en zoekmachines op telefoons) door handig gebruik te maken van haar machtspositie op de markt voor smartphone-besturingssystemen.

Dat Google een grote en machtige positie heeft op de markt voor smartphone-besturingssystemen, staat buiten kijf. Ruim 85% van alle smartphones werkt met enige versie van Android. Daarmee zijn voor Google de spelregels anders dan voor kleinere leveranciers van dergelijke software. Wie een dominante positie heeft in een markt, moet uitkijken deze niet te misbruiken.

Een vorm van misbruik is dat je mensen dwingt iets af te nemen dat ze eigenlijk niet willen. In deze context gaat het dan om het verplicht af laten nemen van de zoekfuncties en de bundel apps, met daarin onder meer Gmail en Chrome. Dergelijk bundelen van iets dat mensen eigenlijk moeten (vanwege die dominante positie) met iets dat ze niet perse willen, is al decennia een schoolvoorbeeld van misbruik van je dominante positie. (Apple mag dus haar gang gaan met haar OS en welke eisen ze stelt aan licentienemers; haar marktmacht is eenvoudigweg te klein.)

Natuurlijk begint heel Amerika nu te brullen over aantasting van innovatie. Maar het gaat niet om een straf voor het innovatieve karakter van Android of het open platform dat daarmee gecreëerd is. Het gaat erom dat telefoons altijd met Google-software worden uitgerust terwijl er genoeg alternatieven zijn die nu geen kans krijgen. Dat is in mijn boekje nog altijd een tégenvoorbeeld van innovatie.

Arnoud

Lenovo geeft drie maanden oude Moto E4-smartphones geen update naar Android 8

Smartphonemaker Lenovo zal zijn Moto E4-serie van toestellen die deze zomer verschenen geen update geven naar Android 8.0. Dat meldde Tweakers vorige week. De reden is me niet helemaal duidelijk, gezien andere toestellen (zoals de Z- en G5-modellen) wel een update naar Android 8 “Oreo” krijgen. Wat dan de vraag oproept, zijn ze niet verplicht om dat door te voeren?

Helaas biedt de wet geen duidelijk antwoord over wat een fabrikant (of winkelier) nu precies moet doen met embedded software. Ja, het product moet veilig zijn en moet aan de gewekte verwachtingen voldoen. Maar vanaf daar wordt het altijd discussie.

Ik blijf erbij: embedded software moet veilig zijn, dat is iets dat iedere consument verwacht. En dan kom je bij de conformiteitseis uit: een product moet aan de overeenkomst beantwoorden, en daarbij geldt dat

de koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen, alsmede de eigenschappen die nodig zijn voor een bijzonder gebruik dat bij de overeenkomst is voorzien.

Veiligheid lijkt me bij (embedded) software vandaag de dag wel een eigenschap die voor normaal gebruik nodig is. Je mag niet verwachten dat software foutvrij is, want iedereen weet dat dat niet kan voor de prijs van een smartphone, maar je mag wel verwachten dat fouten van tijd tot tijd worden gerepareerd lijkt me zo. Updaten dus.

Belangrijk is voor mij wel dat een nieuwe versie van het besturingssysteem gewoonlijk eerder een upgrade dan een update genoemd wordt. Dat maakt nogal uit. Je krijgt bij een upgrade namelijk nieuwe features en functionaliteiten, die je niet hoefde te verwachten gezien de oude software. Ik denk dat je hoe dan ook niet meer kunt verwachten dan een update, waarbij fouten worden hersteld en dingen hooguit in lichte mate worden verbeterd. Dus een nieuw OS hoef je wettelijk niet te verwachten.

Arnoud

‘Driekwart Nederlanders voor verbod smartphonegebruik op fiets’

Driekwart van de Nederlanders is voorstander van een verbod op het gebruik van smartphones op de fiets, meldde Nu.nl onlangs. Dit bleek uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, in de opmaat naar een wettelijk verbod op smartphonegebruik dan wel -vasthouden voor fietsers. De discussie gaat namelijk over dat laatste punt: moeten we het gebruik verbieden, of sowieso het vásthouden?

Op dit moment is het niet expliciet verboden om op de fiets een smartphone vast te houden of te bedienen. Er is natuurlijk de algemene regel (Koos z’n kapstok) dat je het verkeer niet in gevaar mag brengen (of potentieel in gevaar, staat er dan, wat volgens mij een pleonasme is). Maar tot dusverre heeft er nog geen rechter bevestigd dat smartphonen op de fiets daar onder valt.

Ditzelfde probleem hadden we destijds met telefoneren in de auto, en daar is dus een expliciet verbod tegen opgenomen. Gekozen is toen voor het verbieden van het vasthouden van de telefoon, ongeacht wat je ermee doet. Dit vanwege de bewijsproblematiek voor de politie, het is vrijwel onmogelijk om van buitenaf te zien of iemand specifiek zit te bellen, appen of wat dan ook. Maar vásthouden kun je wel zien.

Bij fietsers is misschien wél praktischer om te zien of iemand zit te appen of alleen maar de telefoon in zijn hand houdt (bijvoorbeeld omdat hij belt met een oortje in, of omdat hij superirritante muziek afspeelt). En om nou alle fietsers te verplichten een handsfreekit op het stuur te monteren is ook zo wat.

Een boete op telefoons vasthouden kan er dus zomaar komen. Maar of dat veel gaat opleveren, betwijfel ik. Natuurlijk zullen sommige fietsers dan minder (of niet meer) gaan appen en doen, maar een boete is onvoldoende prikkel daarvoor.

Het veel lastiger punt is dat fietsers zwakke verkeersdeelnemers zijn, en dat daarom in de Wegenverkeerswet (art. 185) is opgenomen dat de bestuurder van een motorvoertuig in principe altijd aansprakelijk is voor schade aan de fiets of fietser. De uitzondering is bij overmacht, oftewel wanneer de bestuurder helemaal niets kon doen om het ongeluk te vermijden. Deze uitzondering is zéér beperkt: je kunt immers altijd remmen en je kunt altijd alle plotselinge bewegingen anticiperen, is de lijn in de rechtspraak. Er moet jou geen enkel verwijt te maken zijn.

Je kunt dit alleen oplossen door de wet aan te passen: “in geval van overmacht of in geval de fietser door gebruik van “een apparaat dat bestemd is voor het gebruik van mobiele openbare telecommunicatiediensten” afgeleid was” of zoiets erin zetten. Maar daar zag de minister in 2015 nog geen heil in:

Smartphonegebruik, zowel bij automobilist als fietser, kan bijdragen aan ongeval. Dit geldt echter evenzeer voor rood licht negatie, zonder verlichting fietsen en snelheidsovertredingen. De mogelijkheid om schade te verhalen bij fietsers die dit gedrag vertonen is er nu ook al. Ik ben er daarom geen voorstander van om specifieke gedragingen, zoals appen op de fiets, in art. 185 WVW op te nemen.

Ik heb de tekst van het verbod nog niet gezien, maar kan me moeilijk voorstellen dat dit er nu ineens wel in gaat komen.

Arnoud

Mag je je smartphone uitzetten na het werk?

In Frankrijk krijgen werknemers per 1 januari het wettelijk recht om hun smartphone buiten werktijd uit te zetten, meldde Nu.nl onlangs. Bedrijven met meer dan vijftig werknemers worden wettelijk verplicht hun werknemers te zeggen wanneer ze hun telefoon kunnen uitzetten. Het doel van deze maatregel is de bereikbaarheidscultuur te doorbreken en te zorgen dat werknemers zich niet verplicht voelen te werken als dat eigenlijk Hoe zit dat bij ons?

De Arbeidstijdenwet (Atw) stelt de absolute ondergrenzen (zoals maximaal 12 uur per dag en 60 uur per week werken). Daarbinnen mag de werkgever zelf bepalen hoe de werktijden worden ingevuld. Dat kan met harde regels (8:30 zit je op je plek en 17:00 mag je weer weg) maar dat is niet verplicht. Je kunt dus binnen de redelijkheid dit samen uitzoeken of de werknemer zelf laten kiezen wanneer hij verschijnt en verdwijnt.

In steeds meer beroepen (zeker in de ICT) is het niet gebruikelijk dat met harde werkuren wordt gewerkt. Hoewel er vaak wel streeftijden worden genoemd, is de werknemer in de praktijk vaak best vrij in hoe hij zijn tijden wil invullen. Die praktijk wordt dan wet: als het normaal is dat je tussendoor even privézaken regelt of af en toe eerder weggaat voor een eigen afspraak, dan is dat kennelijk hoe partijen het willen en dan is dat dus de afspraak.

Dat geldt ook voor werken buiten de 8 uren die in het contract staan. Als het normaal is dat je ’s avonds of op een vrije dag nog even je mail checkt, dan is dat deel van je werk. Daarvan kun je dus niet ineens eenzijdig zeggen, ik ben om 17 uur afgewerkt en tot maandag weer. Wijzigen van hoe het werk wordt uitgevoerd, is iets dat in ieder geval in onderling overleg moet worden afgestemd.

Werknemer en werkgever moeten zich ‘goed’ (redelijk en constructief) naar elkaar opstellen. Het lijkt me dat een goed werkgever er weinig moeite mee zou moeten hebben als een werknemer zegt, het is nu avond maar morgen ben je de eerste. Maar ik snap dat dat niet in alle bedrijfsculturen er zo 1-2-3 even door is. Een wetswijziging kan dan een (hoewel grof) middel zijn om dit af te dwingen.

Hoe werkt (haha) dat bij jullie? Wat gebeurt er als je een mail van je manager niet beantwoordt in dezelfde avond of weekend/vrije dag?

Arnoud

Mag een werkgever mobiele telefoons verbannen uit zijn bedrijf?

lockersEen lezer vroeg me:

Onlangs gaf mijn werkgever aan dat het per september verboden is om een mobiele telefoon bij je te dragen op het werk dit omdat een aantal collega’s diverse malen zaten te appen e.d onder werktijd. Telefoons moeten bij binnenkomst in een locker worden opgeborgen en mogen alleen in de lunchpauze en na werktijd daaruit worden verwijderd. Voor de duidelijkheid: het gaat hier om een kantooromgeving, geen winkel of iets dergelijks. Mag dat zomaar?

Een werkgever heeft het recht eenzijdig instructies te geven over hoe het werk moet worden uitgevoerd of hoe de goede orde op de werkvloer kan worden bewaard. Hij mag dus bijvoorbeeld bepalen dat je in een kantoortuin zit of juist in je eentje. Of kledingeisen invoeren. Of er iets van vinden als je roddelt via Twitter.

Bepalen dat je geen mobiele telefoon bij je mag hebben, zou je in principe binnen deze instructiebevoegdheid kunnen rekenen. Dat gaat immers over de goede orde op de werkvloer, niet zitten appen met privévrienden.

Alleen: omdat die instructiebevoegdheid eenzijdig is, staat er tegenover dat de instructie redelijk moet zijn voor het doel. En die zie ik hier even niet.

Het probleem zie ik, ook bij een kantooromgeving kan het onwenselijk zijn dat mensen privé zitten te bellen, appen of wat dan ook in plaats van te werken. Natuurlijk moet daar tot op zekere hoogte ruimte voor zijn (het spreekwoordelijke om half vijf op Buienradar kijken als je naar huis moet fietsen) maar je mag daar redelijke grenzen in trekken.

Bij een winkelvloer kan ik me voorstellen dat je redelijkerwijs zegt: geen telefoon als de klant je ziet. Maar in een kantooromgeving? Nee, dat wil er bij mij niet in.

Arnoud

Is de winkel aansprakelijk voor een softwareupdate aan mijn telefoon?

apple-iphone-6Een lezer vroeg me:

Ik heb een Sony Z3 Compact. Sinds de (door Sony geleverde) upgrade naar Android 5.1.1 heb ik – en velen met mij – problemen met de GPS module. Kan ik daar de verkoper op aanspreken? Die zegt namelijk dat updates achteraf iets tussen mij en de fabrikant zijn. Maar dit is toch een conformiteitsprobleem?

In principe is de winkel verantwoordelijk voor de conformiteit van de telefoon gedurende de gehele levensduur. Maar als derden dingen toevoegen, dan kun je dat moeilijk de winkel verwijten.

Hier is het echter niet zomaar een derde, maar de fabrikant zelf. Die speelt een bijzondere rol: wat hij zegt over het product, is in principe deel van de conformiteit (art. 7:18 lid 1 BW). Reclame-uitingen van de fabrikant (bv. over de hoeveelheid opslagruimte) kun je dus tegen de verkoper inzetten als die niet waar blijken.

Mijn gedachte is dan: als dat geldt voor uitspraken, waarom dan niet voor software-updates? Het lijkt me meer van hetzelfde, alleen dan in nullen en enen.

Wel denk ik is dan van belang hoe verplicht de update was. Als de fabrikant een losse update op de site zet, en je kunt kiezen die al dan niet te downloaden, dan vind ik dat wat anders dan wanneer de telefoon zo geconfigureerd is dat de updates automatisch binnengehaald en geïnstalleerd worden. In dat laatste geval hoort die update-functionaliteit bij de telefoon, en dan is een fout in een update gewoon een conformiteitsprobleem.

Bij een losse update die je zelf optioneel kunt installeren vind ik dat lastiger te verdedigen. Dat is meer een accessoire, een eigen keuze, ook al komt die van de fabrikant van je telefoon. Natuurlijk kun je de fabrikant aanspreken voor fouten in een update (en de EULA die zegt van niet is vernietigbaar) maar dat is toch van een andere orde dan gewoon terug naar je Nederlandse winkel.

In de praktijk gaat het natuurlijk anders: Sony komt na enige tijd met excuses en en nieuwe update, en we gaan vrolijk verder met z’n allen.

Arnoud

Mag T-Mobile je telefoon updaten met hun eigen apps?

android-screen-lock-wachtwoord-passwordT-Mobile werkt samen met diverse fabrikanten om op basis van de simkaart die mensen gebruiken updates te verspreiden voor smartphones, las ik bij Tweakers. In die updates zitten onder meer apps van T-Mobile, ringtones van de provider en netwerkoptimalisaties. Kijk, en dít is dus waar de cookiewet tegen bedoeld is.

De update wordt getriggerd wanneer het toestel bepaalde informatie op de simkaart aantreft die erop wijzen dat deze persoon klant is bij T-Mobile. Het toestel zegt dan dat er een “Tmobile Customization” update klaar staat. Dit installeren

Formeel lijkt het in orde: ze vrágen het, en pas nadat je ja klikt, wordt het uitgevoerd. Dat ze het na elke reboot van de telefoon opnieuw vragen, tsja, vragen staat vrij toch? Het gaat me wat ver om te zeggen dat de toestemming afgedwongen wordt omdat je elke keer nee moet zeggen.

Iets belangrijker lijkt me hier een ander deel van de cookiewet (dat nóg vaker genegeerd wordt), namelijk de informatieplicht. Je moet mensen in detail uitleggen wat je gaat doen, zodat ze in staat zijn een afgewogen beslissing te maken over wat er gaat gebeuren. “Tmobile customization” voelt wel erg mager als uitleg wat er komt:

De T-Mobile Customization vervangt onder andere je opstart/afsluitanimatie naar die van T-Mobile en stelt de standaard T-Mobile ringtone en notification geluidjes in. Verder installeert het “App Enabler” zoals al genoemd, waarmee je o.a. reclame-notificaties krijgt van T-Mobile. Voor zover ik weet heeft dit niks met de MMS-instellingen te maken, maar dit heb ik niet getest (ik gebruik sowieso nooit MMS).

Als het inderdaad zo werkt, dan is de gegeven toestemming niet rechtsgeldig omdat dit niet expliciet (genoeg) wordt toegelicht.

Iemand hier ervaring mee? Hoe los je dit op zonder je telefoon te rooten?

Arnoud