Mag een abonnementsverlener eisen dat ik een toegangspas met foto gebruik?

Een lezer vroeg me:

Ik heb een abonnement voor toegang tot dierentuinen genomen. Daarbij stond in de voorwaarden dat het abonnement persoonlijk is, en om dat af te dwingen moest er een foto bij. Mijn foto werd echter automatisch afgekeurd omdat deze zoals een ‘echte’ pasfoto van voren, neutraal kijkend en beide oren in beeld. Is dit allemaal toegestaan?
Algemeen is het zeker toegestaan om een persoonsgebonden abonnement te verkopen. Overeenkomsten voor dienstverlening zijn namelijk als hoofdregel altijd met een specifiek persoon, niet met iedereen die een pasje kan laten zien.

Vanuit die regel is het dus ook in beginsel toegestaan om via het pasje te regelen dat je met de abonnementshouder te maken hebt, en niet met een willekeurige lener van het pasje. Een pasfoto opnemen is dan ook een op zich logisch middel.

Alleen loop je dan wel tegen het probleem aan dat je dan de foto tot biometrisch persoonsgegeven maakt: je gebruikt de foto als herkenningsmiddel. Dat mag alleen onder de strenge voorwaarde dat je geen reëel alternatief hebt, zoals de naam via een overheidsidentiteitsbewijs controleren of een eenmalige scanbare code op je telefoon laten zien die je via je account kocht.

Wat hier verder nog gebeurt, is dat de dienstverlener zo te lezen met een machine learning algoritme onderzoekt of de foto geschikt is voor het beoogde doel. Dat is toegestaan áls het onderliggende gebruik van de foto (als identificatiemiddel van de abonnementshouder) dat ook is. Wel moet de dienstverlener natuurlijk voorkomen dat de ML-aanbieder de foto gaat hergebruiken voor trainingsdoeleinden (training van het ML-algoritme, voor de duidelijkheid).

Arnoud

Ik wil niet dat mijn klanten mijn identiteitsbewijs scannen!

Een lezer vroeg me:

Als ik als IT-medewerker een bepaalde klant bezoek, moet ik me identificeren aan de deur. Fair enough, maar sinds kort moet mijn identiteitsbewijs in een scanner “ter verificatie”. Ik heb daar vraagtekens bij want als bezoeker kun je niet controleren wat de hardware en software (“Paspoort scanner” en een standaard Windows PC) wel en niet doet. Men zegt dan wel dat alles in het apparaat gebeurt en niets wordt opgeslagen, maar hoe controleer je dat? En mijn werkgever zegt dat ik gewoon naar binnen moet. Wat moet ik nu doen?
Een identiteitscontrole van een bezoeker kan gerechtvaardigd zijn, ik denk dat daar weinig discussie over bestaat. En dat je dan wil controleren of het ID-bewijs van die bezoeker echt is, dat snap ik ook. Daar zijn diverse kastjes voor, op de markt vaak bekend onder de term “ID scanner”. Die kunnen echtheidskenmerken controleren en gegevens uitlezen, en soms zelfs daar meteen een bezoekerspas mee maken.

Inzet van zo’n kastje lijkt me op zich geen probleem. Dat ondersteunt de taak die je toch al hebt, en past binnen de goede uitvoering van die noodzakelijke identiteitscontrole. Je had toch al onderbouwd (op papier) waarom je die controle moest doen, nietwaar?

Het is natuurlijk lastig te zien voor mensen wat er gebeurt met hun gegevens. Zelfs als het los kastje met alleen een stroomkabeltje is, dan nog zou deze via wifi van alles door kunnen geven. Dat mag niet als daar geen goede reden voor is.

Er zijn bedrijven die online identiteitsverificatie / ID controle doen; het kastje is dan alleen een scanner en verzendapparaat naar de dienstverlener die dan de resultaten teruggeeft. Als dat is hoe het bedrijf werkt, dan kan dat (dat bedrijf is dan een verwerker immers) maar dat moet dan wel duidelijk uitgelegd worden.

Dat is dan ook het theoretische antwoord: er mag niets dat niet duidelijk is toegelicht, dus op zijn minst moet je kunnen vragen wat er gebeurt en moet de beveiliger/portier/receptionist hier adequaat antwoord op kunnen geven. Bijvoorbeeld met een folder met toelichting.

Voel je je daar niet prettig bij, of heb je twijfels over of het allemaal wel klopt, dan heb je niet zo heel veel mogelijkheden ben ik bang. Je kunt als individu geen DPIA afdwingen, en eisen dat de AP langskomt is ook niet zo kansrijk ben ik bang.

De enige optie die ik zie is dat je naar je werkgever gaat. Die heeft immers een zorgplicht: een goed werkgever laat de privacy van zijn personeel niet in gevaar komen. Die moet dus bij die klant nadere informatie en/of waarborgen eisen, of misschien zelfs wel een ander protocol verzinnen. Ik heb zelf wel eens een klant geadviseerd om de standaardmonteurs een vaste bezoekerspas te geven. Dat is dan eenmalig een handmatige controle van identiteit, en daarna toegang met die pas.

Arnoud

Mag een sportschool ’s nachts mensen met gezichtsherkenning binnenlaten?

Het hoeft niet, maar het kán: midden in de nacht fitnessen. Dat meldde BN De Stem onlangs. Een nieuwe fitness-zaak in Etten-Leur gaat gezichtsherkenning inzetten bij klanten, vanwege haar mogelijkheid tot 24 uur toegang. Mensen krijgen een eigen tag waarmee ze binnen kunnen. We werken met camera’s met gezichtsherkenning, die aanslaan wanneer er iemand binnenkomt die niet herkend wordt, zo staat in het artikel. Er is dan geen personeel maar je kunt hulp inroepen via een keycord.

Zakelijk vast een gat in de markt, maar was er niet iets met gezichtsherkenning en camera’s onder de AVG? Ja inderdaad. Wanneer je gezichten gaat fotograferen met als doel mensen herkennen, dan spreken we van verwerking van biometrische persoonsgegevens en dat valt onder de strenge regels van de bijzondere persoonsgegevens. Heel kort: afblijven tenzij in de AVG specifiek staat dat het mag.

In principe is het idee daarmee van tafel, want de AVG kent geen ontheffing voor het gebruik van bijzondere persoonsgegevens voor herkenning. Maar dat komt omdat de lidstaten het niet eens konden worden over hoe ver die regels dan mochten gaan. Artikel 9 lid 4 zegt dan ook dat de lidstaten zelf regels mogen maken over biometrie.

Nederland heeft dat gedaan in artikel 29 Uitvoeringswet AVG, en vrij breed ook:

[het verbod is] niet van toepassing, indien de verwerking noodzakelijk is voor authenticatie of beveiligingsdoeleinden.

Het mag dus, als er maar een duidelijk belang daarvoor is én eigenlijk geen andere optie hebt ter authenticatie of voor de beveiliging. Je moet dit onderbouwen en die onderbouwing moet in je verwerkingsregister zitten.

Bij toegangscontrole wanneer er geen personeel aanwezig is, is biometrie een op zich redelijk betrouwbare keuze volgens mij. Natuurlijk kun je zeggen, zet een nachtportier neer of ga gewoon niet open. Maar dat vind ik geen reële alternatieven: ze zijn duur en niet perse betrouwbaarder – en gewoon dicht zijn is zakelijk natuurlijk onwerkbaar. Ik denk dan ook dat aan die noodzaak wel is voldaan.

Arnoud