DPG krijgt AVG-boete van 525.000 euro voor onnodig opvragen identiteitsbewijs

Mediabedrijf DPG Media heeft van de Autoriteit Persoonsgegevens een boete van 525.000 euro gekregen voor het onnodig opvragen van een identiteitsbewijs van mensen die hun gegevens wilden inzien of laten verwijderen. Dat meldde Security.nl onlangs. Eindelijk eens werk gemaakt dus van de luie en ergerlijke praktijk om altijd maar een ID te vragen in plaats van na te denken hoe je betrokkenen identificeert.

De boete is voor DPG Media, maar de overtreding komt van mediabedrijf Sanoma voordat dit door DPG werd overgenomen. De AP legt uit:

Wie wilde weten welke persoonsgegevens Sanoma en DPG Media bijhielden, of gegevens wilde laten wissen, moest eerst een identiteitsbewijs uploaden of opsturen. Deze mensen werden er bovendien bij het digitaal versturen van het identiteitsbewijs niet door Sanoma en DPG Media op gewezen dat zij gegevens daarvan mochten afschermen. Het ging om klanten van DPG Media die geen online account hadden aangemaakt bij DPG Media.
Het komt heel, heel vaak voor dat organisaties vragen om een kopie identiteitsbewijs als je je rechten onder de AVG wilt uitoefenen. Dat is een luie reflex van sommige juristen (of een vertragingstactiek, als u echt cynisch bent), je moet van de AVG nagaan dat je geen inzage aan de verkeerde geeft, een ID-bewijs stelt identiteit vast, dus vraag maar een kopie ID.

Onzin natuurlijk, er zijn heel veel betere manieren om na te gaan wie je tegenover je hebt. Zeker als dat op afstand is. Sterker nog, een kopie identiteitsbewijs via de mail krijgen bewijst helemaal niets over wie je tegenover je hebt, hooguit dat deze persoon toegang had tot die kopie ID. Een verificatiemail sturen naar het bekende, geregistreerde adres (of een code per sms naar het bekende nummer) van de klant is bijvoorbeeld al veel slimmer als we het hebben over online klanten.

DPG hield het makkelijk voor zichzelf:

De AP heeft in hoofdstuk 2 vastgesteld dat DPG buiten de inlogomgeving van accounts altijd om een kopie van een identiteitsbewijs verzocht. DPG deed dit verzoek ongeacht welke (contact)informatie bij DPG beschikbaar was over de betrokkene en zonder rekening te houden met de aard en hoeveelheid persoonsgegevens waarvan inzage of wissing werd gevraagd. De werkwijze van DPG was voorts zo ingericht dat als een kopie van het identiteitsbewijs door de betrokkene niet werd verstrekt, het verzoek om inzage of wissing om die reden niet (verder) in behandeling werd genomen. Indien de betrokkene wel een kopie van het identiteitsbewijs verstrekte, dan had dat tot gevolg dat DPG onnodig veel gevoelige gegevens aan het verwerken was (zoals het Burgerservicenummer).
Dit maakt het voor mensen niet makkelijk en eenvoudig, wat een eis is uit de AVG. Dit zorgde er dan ook voor dat een onnodige drempel werd opgeworpen voor mensen om hun rechten uit te oefenen.

Natuurlijk, sóms kan het nodig zijn om extra informatie op te vragen om iemands identiteit te verifiëren. En een kopie identiteitsbewijs kan daar bij passen. Maar niet als standaard eerste stap. Dus ik hoop dat dit een mooie wake-up call is voor andere bedrijven die standaard om een identiteitsbewijs vragen.

Arnoud

Banken mogen onbewerkte ID zien, maar alleen gewatermerkt (en zonder bsn/foto) bewaren

Voor het (opnieuw) identificeren en verifiëren van de identiteit van de consument mag de bank een foto of scan van een onbewerkt ID-bewijs opvragen. Dat bepaalde geschillencommissie Kifid onlangs. Echter, voor het vastleggen en bewaren van een kopie van dit ID-bewijs moet de bank de pasfoto afschermen en een watermerk aanbrengen om misbruik te voorkomen. Deze uitspraak zet een mooie streep in het zand, die hopelijk ook werkelijk gaat leiden tot herziene procedures. (Ik ben altijd wat cynisch over bureaucratische procesvernieuwing.)

Even voor de duidelijkheid: het Kifid is een geschillencommissie, waar alle banken wettelijk verplicht bij aangesloten zijn. De uitspraken van het Kifid moeten zij dus opvolgen. En dat zou goed nieuws zijn – deze uitspraak is zo logisch dat ik ‘m als modelantwoord zou gebruiken bij onze opleiding tot privacyjurist.

De kern: wie bij een bank zit, moet met enige regelmaat een kopie ID overleggen. Zeker nu moet dat vrijwel altijd digitaal, en soms zelfs via de e-mail. Daar krijg ik veel vragen over, maar in de kern moet dit want in verband met anti-witwaswetgeving (de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, Wwft) is identiteitscontrole van je klanten verplicht.

Daar zit meteen ook het punt, want het gaat om verifiëren van iemands identiteit (artikel 3 Wwft). De ouderwetse methode is dan dat iemand naar de balie komt (haha, een balie van een bank, stel je voor, in een toegankelijk gebouw zeker) en daar zhaar identiteitsbewijs laat zien. De medewerker kijkt daarnaar, controleert de echtheidskenmerken en vergelijkt de foto. Als alles in orde is, zet de medewerker een vinkje bij “verificatie in orde” en we zijn er.

Dit verklaart waarom een bank een onbewerkte (dus niets afgeschermd en geen watermerken) kopie van een identiteitsbewijs mag eisen. Echtheidskenmerken kunnen zijn afgeschermd of verminkt door zo’n bewerkte kopie. En omdat het wettelijk verplicht is te toetsen aan die kenmerken, moet de bank dus een originele, volledige kopie van het identiteitsbewijs hebben.

Er is echter nog een plicht, namelijk het bewaren van zekere bewijsstukken van die verificatie. Dit is geregeld in artikel 33 Wwft, en de bank beroept zich daarop om die kopie identiteitsbewijs te mogen bewaren. Dat is verdedigbaar, want de wet noemt een “afschrift” van je identiteitsbewijs als iets dat moet worden bewaard. Alleen: pasfoto en echtheidskenmerken zijn nu niet meer relevant, want de check is al gedaan. Dit moet de bank dus afschermen bij het opslaan van de kopie.

En het Kifid gaat nog een stapje verder: de bank moet actief de kopie voorzien van een watermerk of iets dergelijks, zodat bij een datalek de kopie niet zomaar gebruikt kan worden. Doet zij dat niet (de ABN Amro had hier gesteld dat dit onmogelijk was) dan mag ze de kopie niet bewaren, want dat is te onveilig voor de consument.

De discussie over het bsn is ook nog het vermelden waard. Het bsn staat op het identiteitsbewijs, maar de Wwft schrijft niet voor dat de bank dit moet gebruiken bij die identiteitscontrole. (Zorgverleners en zorgverzekeraars bijvoorbeeld wel.) En als het niet moet, dan mag het niet.

Althans, niet in het kader van de Wwft-verificatie. De bank is wél verplicht het bsn te gebruiken in de communicatie met de Belastingdienst (Algemene wet inzake rijksbelastingen) en de DNB (het depositogarantiestelsel). Op die wettelijke grond moet de bank dus het bsn opvragen, en dat mag best tijdens dat verificatieproces gebeuren. Daarom hoeft de bank het bsn niet af te schermen, mits ze maar wel de consument uitlegt waarom ze dat niet doet.

Dit stukje snap ik niet helemaal, want je kunt prima na de verificatie – dit is het bsn van Wim – het bsn apart opslaan en het daarna op de kopie onleesbaar maken. Die Awr en DNB-regels eisen namelijk niet dat je een kopie identiteitsbewijs moet kunnen tonen om aan te tonen dat je het juiste bsn had. En het is wel een serieus risico als een bsn uitlekt. Maar goed.

Samenvattend: De consument mag niet schrijven op de foto of scan die zij aanlevert ter identificatie. Zij mag wel van de bank eisen dat de kopie die zij vastlegt en bewaart bewerkt wordt. En de bank weet nu dat die bewerkte kopie voldoet aan de Wwft.

Arnoud

 

 

 

 

Ik wil niet dat mijn klanten mijn identiteitsbewijs scannen!

Een lezer vroeg me:

Als ik als IT-medewerker een bepaalde klant bezoek, moet ik me identificeren aan de deur. Fair enough, maar sinds kort moet mijn identiteitsbewijs in een scanner “ter verificatie”. Ik heb daar vraagtekens bij want als bezoeker kun je niet controleren wat de hardware en software (“Paspoort scanner” en een standaard Windows PC) wel en niet doet. Men zegt dan wel dat alles in het apparaat gebeurt en niets wordt opgeslagen, maar hoe controleer je dat? En mijn werkgever zegt dat ik gewoon naar binnen moet. Wat moet ik nu doen?
Een identiteitscontrole van een bezoeker kan gerechtvaardigd zijn, ik denk dat daar weinig discussie over bestaat. En dat je dan wil controleren of het ID-bewijs van die bezoeker echt is, dat snap ik ook. Daar zijn diverse kastjes voor, op de markt vaak bekend onder de term “ID scanner”. Die kunnen echtheidskenmerken controleren en gegevens uitlezen, en soms zelfs daar meteen een bezoekerspas mee maken.

Inzet van zo’n kastje lijkt me op zich geen probleem. Dat ondersteunt de taak die je toch al hebt, en past binnen de goede uitvoering van die noodzakelijke identiteitscontrole. Je had toch al onderbouwd (op papier) waarom je die controle moest doen, nietwaar?

Het is natuurlijk lastig te zien voor mensen wat er gebeurt met hun gegevens. Zelfs als het los kastje met alleen een stroomkabeltje is, dan nog zou deze via wifi van alles door kunnen geven. Dat mag niet als daar geen goede reden voor is.

Er zijn bedrijven die online identiteitsverificatie / ID controle doen; het kastje is dan alleen een scanner en verzendapparaat naar de dienstverlener die dan de resultaten teruggeeft. Als dat is hoe het bedrijf werkt, dan kan dat (dat bedrijf is dan een verwerker immers) maar dat moet dan wel duidelijk uitgelegd worden.

Dat is dan ook het theoretische antwoord: er mag niets dat niet duidelijk is toegelicht, dus op zijn minst moet je kunnen vragen wat er gebeurt en moet de beveiliger/portier/receptionist hier adequaat antwoord op kunnen geven. Bijvoorbeeld met een folder met toelichting.

Voel je je daar niet prettig bij, of heb je twijfels over of het allemaal wel klopt, dan heb je niet zo heel veel mogelijkheden ben ik bang. Je kunt als individu geen DPIA afdwingen, en eisen dat de AP langskomt is ook niet zo kansrijk ben ik bang.

De enige optie die ik zie is dat je naar je werkgever gaat. Die heeft immers een zorgplicht: een goed werkgever laat de privacy van zijn personeel niet in gevaar komen. Die moet dus bij die klant nadere informatie en/of waarborgen eisen, of misschien zelfs wel een ander protocol verzinnen. Ik heb zelf wel eens een klant geadviseerd om de standaardmonteurs een vaste bezoekerspas te geven. Dat is dan eenmalig een handmatige controle van identiteit, en daarna toegang met die pas.

Arnoud

Overheid lanceert nieuwe versie van KopieID-app

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens heeft een nieuwe versie van de KopieID-app gelanceerd die het eenvoudiger voor gebruikers moet maken om een kopie van hun identiteitsdocument te maken. Dat meldde Security.nl vorige week. Er zijn de nodige verbeteringen doorgevoerd; zo is het et doorstrepen nu eenvoudiger gemaakt en is het watermerk beter leesbaar. Ook kan de kopie nu worden opgeslagen voor later gebruik en is het versturen vergemakkelijkt. Allemaal mooie stappen binnen het gegeven “men wil een kopie van mijn ID, hoe maak ik dat veiliger” maar ik erger me dood dat het nodig is. Zeker in combinatie met dit bericht dat “we” onze identiteitsbewijzen kwijtraken en dat “we” dus beter op moeten letten. Dat is toch de wereld op zijn kop?

De KopieID app is een hele handige oplossing voor het probleem dat veel mensen bij organisaties tegenkomen: die willen een kopie van je identiteitsbewijs, en slaan daarmee allerlei overbodige en risicovolle gegevens op, zoals je pasfoto of je burgerservicenummer. Deze app komt je dan te hulp, je kunt dan een kopie inleveren met een watermerk (waarmee vaststaat wie de data lekte) en niet-nodige gegevens netjes uitgebalkt (zodat de impact van een datalek minder is). En ik kom zowaar steeds vaker organisaties tegen die dat accepteren, een digitale kopie via deze app in plaats van “geef nou maar gewoon je rijbewijs, of wil je die auto niet”.

De hamvraag voor mij blijft echter altijd, hoezo moet je überhaupt een kopie van mijn rijbewijs, paspoort of identiteitsbewijs maken? Daar komt meestal geen antwoord op, of het is “dat is nu eenmaal het proces” of tegenwoordig de nog leukere “dat moet van de AVG, u weet wel die privacywet, misschien heeft u er van gehoord”. Ik moet me dan altijd héél erg inhouden met uitleg waarom dat helemaal niet moet van de AVG.

Want nee, als hoofdregel kun je prima zeggen dat de AVG noch andere wetgeving van organisaties eist dat ze een kopie van je identiteitsbewijs bewaren. Er zijn bedrijven (met name banken) die verplicht een kopie moeten hebben, maar die kunnen daar een specifieke wettelijke regel over aanwijzen. Verreweg de meesten doen het omdat ooit intern bedacht is dat het handig is als check of een identiteitscontrole goed is uitgevoerd, en omdat je achteraf dan dat kopietje kunt laten zien aan politie of rechtbank als bewijs. En dat is leuk en aardig maar natuurlijk zwaar overdreven. In veel gevallen kun je prima volstaan met het nummer van de identiteitskaart noteren. Daarmee is de identiteit terug te halen, wat genoeg moet zijn bij een aangifte.

En oh ja, dat andere bericht. In 2018 zijn in Nederland bijna 340.000 officiële identiteitspapieren als vermist of gestolen opgegeven, las ik bij de NOS. “Veel mensen zijn zich niet bewust van de risico’s. Mijn advies is: let op uw identiteitsbewijzen”, aldus staatssecretaris Knops. De boodschap begrijp ik, maar ik mis wel heel erg de focus op de bedrijven die identiteitsbewijzen bewaren of kopiëren. Dáár zitten toch de risico’s?

Kunnen we niet vanuit de overheid eens zeggen, als u een kopie ID maakt dan bent u strafbaar tenzij? Of heel simpel, in die app eerst een checklistje met drie vragen doorlopen en dat een filmpje van Knops dan zegt “Hoho bedrijfje, dit mag u helemaal niet van de AVG!”

Arnoud

Mag je als sociale bezorgdienst een ID verlangen van klanten?

Een lezer (hoi Wim) wees me op sociale bezorgdienst Homerr dat zichzelf als de “toekomst van pakketbezorging” afficheert. Kern van het concept is dat iedereen, zowel particulier als bedrijf, zich kan aanmelden als pakketontvanger binnen zelfgekozen tijden. Je krijgt dan pakketjes van de logistieke dienst, waarna de werkelijke ontvangers -die in jouw buurt wonen natuurlijk- deze dan kunnen afhalen. En per pakketje krijg je betaald. Daarbij moeten die mensen zich identificeren, wat natuurlijk vragen oproept omtrent privacywetgeving. Mag dat eigenlijk wel, als pakketdienst eisen dat je een ID te zien krijgt? Of dat je daar een kopie van maakt?

Het concept is op zich best slim. Lang niet iedereen kan de hele dag thuis zijn, maar af en toe thuis zijn en dan een pakketje aannemen – tegen betaling, overigens – is voor veel mensen wel te doen. Omgekeerd heb je als webwinkelshopper zo ineens veel meer ruimte om een pakketje ergens te laten bezorgen dat op loopafstand is en open is wanneer jij daar tijd voor hebt, wat zeker in een buitenwijk erg fijn kan zijn.

Natuurlijk wil je niet dat mensen pakketjes aan de verkeerde meegeven. Ik zie dan ook geen bezwaar tegen het verlangen van het tonen van een identiteitsbewijs zodat de pakketontvanger naam en foto kan vergelijken met de persoon voor hem, en met het pakketje. Ik zou AVG-technisch dat gewoon een logische invulling noemen van de grondslag “uitvoering overeenkomst”.

Kopietjes maken van die identiteitsbewijzen ligt natuurlijk anders. Dan kom je in een mijnenveld terecht: er staan allerlei gegevens op die jij als pakketjesuitleveraar helemaal niet nodig hebt, zoals een pasfoto of een burgerservicenummer. Of een geboortedatum. Of een woonplaats. Of een, ja noem maar op. Want eigenlijk is de vraag algemener: waarom máák je überhaupt dat kopietje, wat wil je daarmee doen?

De enige reden die ik kan bedenken (naast de beperkte en niet niet van toepassing zijnde wettelijke plichten over kopietjes bewaren) is dat je bewijs wilt bewaren dat je het identiteitsbewijs hebt gezien. Een kopie van iets hebben bewijst immers onomstotelijk dat je het origineel hebt gezien.

Maar is het nódig? Als jij een proces hebt waarbij je identiteitsbewijzen ziet en daarna het nummer noteert, dan lijkt me dat bewijstechnisch prima in orde. Dat is ook de procedure die Homerr hanteert overigens. Prima in orde dus, wat mij betreft.

Zullen we gewoon afspreken dat we stoppen met kopietjes van identiteitsbewijzen maken? Gewoon, iedereen (behalve werkgevers en banken/verzekeraars want die moeten het). Dus ook hotels, autoverhuurders en anderen wiens werkprocessen dit voorschrijven of die denken dat een ISO-gedocumenteerd proces met deze stap erin het een wettelijke plicht maken?

Arnoud

Mag een bedrijf vragen om een kopie van je ID bij een inzageverzoek?

Een lezer vroeg me:

Wanneer je je wettelijk recht op inzage of verwijdering van je persoonsgegevens wilt uitoefenen, wordt steeds vaker gevraagd of je een kopie van je identiteitsbewijs wilt opsturen. Is dat eigenlijk wel toegestaan?

Onder de Wet bescherming persoonsgegevens, en straks de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG of GDPR) heb je het recht om inzage te krijgen in alle persoonsgegevens die een bedrijf of instantie over je heeft, en ook het recht om daarin correcties aan te brengen of deze te laten verwijderen (mits niet meer relevant).

Dat laatste recht heet onder de AVG ook wel het recht te worden vergeten, maar dat is meer een marketingterm dan iets anders. Het gaat gewoon om het recht om irrelevante of verouderde gegevens te laten verwijderen uit bestanden.

Het recht van inzage wordt onder de AVG verder nog uitgebreid: je hebt dan recht op een elektronische kopie in een gebruikelijk bestandsformaat, zodat je de data elders kunt hergebruiken. (Wel met de beperking dat de data dan wordt verwerkt met jouw toestemming of krachtens een overeenkomst.)

Organisaties moeten binnen vier weken reageren op het verzoek. Natuurlijk moeten ze daarbij zorgvuldig omgaan met je gegevens, en onderdeel daarvan is verifiëren of jij wel echt de persoon bent om wie het gaat. Dit met een identiteitsbewijs nagaan is dus een logische manier.

In principe mag een bedrijf dus vragen om een kopie ID, hoewel men dan wel natuurlijk zorgvuldig om moet gaan met die kopie. Je zou voor de grap eens kunnen informeren welke beveiligingsmaatregelen men daarbij neemt, want ook dat is deel van je inzagerecht (informatierecht).

Natuurlijk is het altijd verstandig om op zo’n kopie je foto en BurgerServiceNummer door te strepen en over de kopie de naam te schrijven van het bedrijf waar je deze heen stuurt. Dat voorkomt identiteitsfraude en beperkt de impact van datalekken.

Arnoud

Europese Hof: overheid mag vingerafdruk in paspoort verplichten

pixelated-fingerprint-gepixeld.pngDe overheid mag burgers verplichten hun vingerafdruk af te geven bij het aanvragen van een identiteitskaart, las ik bij Tweakers. Een Duitse burger had bezwaar gemaakt tegen deze eis, en de Duitse rechter vroeg daarop aan het Europese Hof hoe dat nu eigenlijk zit met vingerafdrukken binnen het Europese privacyrecht. Het Hof bepaalt nu dat dit in principe mag, mits uitsluitend voor het doel van paspoortcontroles.

In Nederlandse paspoorten zitten sinds een tijd vingerafdrukken in een chip (en nee, die mag je niet frituren). De vingerafdrukken staan ook alléén in die chip. Het onzalige plan om ze allemaal centraal op te slaan is gelukkig niet doorgegaan. En wie wil reizen zonder vingerafdruk, kan dat met het identiteitsbewijs maar is dan wel beperkt in het aantal landen.

Het opslaan van vingerafdrukken valt onder de Wet bescherming persoonsgegevens, en dat is Europese regelgeving. Het Hof van Justitie heeft daarover het laatste woord. Wanneer nationale rechters niet zeker weten hoe het zit met Europese regelgeving, kunnen ze “prejudiciële vragen” stellen aan dit Hof. De uitleg is dan bindend voor die rechter maar uiteindelijk ook voor alle andere Europese rechters. (Dit Hof is dus alleen een vraagbaak en geen hoger beroep boven bv. de Hoge Raad.)

In deze uitspraak (C-291/12) ging het niet om zomaar een uitleg maar om de vraag of de Europese Verordening over vingerafdrukken überhaupt wel rechtsgeldig was. Mág de EU wel bepalen dat de privacy van alle burgers geschonden moet worden door vingerafdrukken in het paspoort?

Ja dat mag, zegt het Hof, mits onder strenge voorwaarden: er moet een legitiem doel zijn en de maatregel moet passen bij dat doel en zo beperkt mogelijk zijn. Het legitieme doel wordt hier gevonden in het verifiëren van de echtheid van paspoorten, en indirect daarmee samenhangend het tegenhouden van illegale bezoekers van een land. Dat de maatregel niet 100% perfect werkt, is geen argument: zolang het ‘aanzienlijk’ beter werkt dan de oude methode, is het in principe legitiem.

Maar gaat het niet te ver? Is het middel wel proportioneel, is er geen andere minder ernstige oplossing voor dit probleem? Volgens het Hof is er geen reëel alternatief: een irisscan is complexer en duurder, en iets anders wist geen van de partijen te verzinnen.

Wel stelt het Hof de harde grens dat de vingerafdruk alléén in de chip mag zitten (dus niet ook nog ergens centraal) en alléén mag worden gebruikt om na te verifiëren of de houder van het paspoort werkelijk de persoon is die daarin vermeld staat (overweging 56). Een identiteitscontrole uitvoeren en dan meteen even de vingerafdruk matchen met de Nationale Opsporingslijst (onze FBI Most Wanted) is dus niet toegestaan.

Bij Webwereld wijzen ze er nog op dat nu onze aankomende Paspoortwet stuk is: artikel 4b daarvan voorziet in de oprichting van een centrale reisdocumentenadministratie met vingerafdrukregister. Dat register is dus nu in strijd met de Europese wetgeving. De vraag is dus: herkent de minister zich niet in deze uitspraak of gaan we een stukje window dressing toevoegen om ons centrale register toch legaal te krijgen?

Arnoud

Mag See Tickets bij Kraftwerkconcertkaartjes wel vragen om het nummer van je identiteitsbewijs?

kraftwerk-evoluonWe hadden het er vorige week al over: wie naar het Kraftwerkconcert in Eindhoven wil, moet zijn BSN afgeven. Dat gaf de nodige commotie, dus nu is dat het ‘identificatiebewijsnummer’ geworden want “wat een hoop idioten niet weten, is dat dat allemaal precies hetzelfde nummer is”, aldus de organisatie. Eh. Juist.

Nee, natuurlijk is het serienummer van je identiteitskaart of rijbewijs een ander nummer dan je BurgerServiceNummer. Maar mag je die nummers dan wél gebruiken? Het BSN valt onder het verbod van art. 24 Wbp: “een nummer dat ter identificatie van een persoon bij wet is voorgeschreven” mag alléén worden gebruikt als in de wet staat dat (en waarvoor) dat mag. Dit geldt zowel voor overheden als voor private partijen, en dit is dus de reden dat een ‘kopietje paspoort’ bij een private organisatie niet mag tenzij men het BSN afdekt bij het kopiëren.

Zo moeten opkopers van metalen tegenwoordig hun klanten zich laten legitimeren, en dat is wettelijk verplicht in verband met koperdiefstal. Ook bij de Rijkspas mocht het BSN niet worden genoteerd. De Richtsnoeren ‘Kopietje paspoort’ bevatten meer voorbeelden.

Maar een paspoort- of ID-nummer is niet bij wet voorgeschreven om mij als persoon te identificeren. Het identificeert vooral dat legitimatiebewijs, en alleen indirect mijzelf. Daarom valt dat niet onder het strenge verbod van artikel 24. Je komt dan terug op de hoofdregels uit de wet: er moet (weigerbare) toestemming zijn, het moet nodig zijn voor de uitvoering van de overeenkomst, of er moet een dringende noodzaak zijn die rechtvaardigt dat je niet kúnt vragen om toestemming. Verder moet je duidelijk informeren wát je doet met die gegevens.

Dan het privacystatement er maar eens bij gepakt. Ah, dat begint goed, ze zijn netjes aangemeld:

SEE heeft haar verwerking van persoonsgegevens gemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens te Den Haag op 21 augustus 2002 onder het nummer m1053015.

Alleen, eh, huh, wat idioot:

resultaat-cbp-see-tickets

Ergens ook wel te verwachten dat er tussen 2002 (datum registratie) en 2013 iets veranderd zou zijn in wat men verwerkt. Het is maar goed dat zij “tijdens onze bedrijfsprocessen speciale aandacht besteden” aan privacy en dus dit soort dingen actualiseren.

Dan maar even op naam gezocht, en See Tickets Nederland BV blijkt een melding te hebben gedaan (m1413603, ach ja typefoutje in het nummer zullen we maar zeggen) voor ticketlevering en de daarbij onvermijdelijke op de persoon afgestemde directmarketingactiviteiten. Volgens de privacyverklaring verzamelt men niet meer dan NAW-gegevens, emailadres en telefoonnummer. Je identiteitskaartnummer is volgens mij toch echt geen NAW-gegeven of telefoonnummer.

Hebben ze nu een formeel probleem? Tsja. Het hóórt in de privacyverklaring zulke informatie. Anderzijds, door het expliciet bij het bestelproces te melden informeer je mensen ook dus misschien is dit nog wel netter dan in een privacyverklaring onder artikel 12.

Wel kun je je serieus afvragen of dat nu écht nodig is, een nummer van een legitimatiebewijs vastleggen. En die vraag moet je je altijd stellen bij verwerking van persoonsgegevens, want dingen die je niet nodig hebt mag je niet vragen, ook niet als mensen best bereid zijn die te geven. Het doel van See is tickethandel tegen te gaan, dat doel willen ze bereiken door persoonsgebonden tickets uit te geven en dus is een koppeling nodig tussen de koper en de persoon die bij het concert verschijnt.

Maar volgens mij kun je dan best volstaan met een naam op laten geven en bij de ingang checken of die naam op het legitimatiebewijs staat (en of de foto matcht met de persoon). Wat voegt een extra nummer toe bij die verificatie? Als daar geen reden voor is, dan mag je dat nummer niet vragen. Dan moet je het houden bij vergelijken naam.

Opmerkelijk is nog dat de privacyverklaring afgezien van tutoyeren en de bedrijfsnaam 99,9% identiek is aan de privacyverklaring van Ticketpoint, waarbij ik echter vermoed dat die laatste ‘m geleend heeft omdat er wél over melding gesproken wordt maar zonder meldingsnummer (en ik geen melding kan vinden van Ticketpoint BV). Maar dat terzijde.

Arnoud

De legaliteit van het Lichtbildausweis

lichtbildausweisEen lezer vroeg me:

Vorig jaar ontstond enige opschudding toen bleek dat Brenno de Winter met een Lichtbildausweis overal binnenkwam. Nu wil ik er ook eentje bestellen, maar is het strafbaar om zo’n nepbewijs te gebruiken?

Er is geen wetsartikel dat in het algemeen het hebben of tonen van een stuk gelamineerd plastic met je foto erop verbiedt. Een Lichtbildausweis (de term betekent gewoon ‘foto-identiteitsbewijs’) is dus op zich legaal om te maken en te hebben, en te showen als je daar zin in hebt. Er moeten aanvullende omstandigheden zijn rond het gebruik die het strafbaar kunnen maken.

Het meest algemene wetsartikel dat in de buurt komt, is valsheid in geschrifte (art. 225 Sr):

een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk opmaakt of vervalst, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken

Maar zolang alle gegevens echt zijn, zie ik niet hoe je dit wetsartikel kunt overtreden omdat het geschrift gelamineerd is en “Lichtbildausweis” vermeldt. Zou je er een functie of bevoegdheid op vermelden die je niet hebt (denk aan een nep-bankmedewerkerskaart) dan schend je wél dit artikel. Staat er iets vals op (bv. een nepadres) en gebruik je het om spullen te bestellen, dan is dat een vorm van oplichting wanneer je daarmee hoopt niet te hoeven betalen.

Als de kaart bestemd is voor het doen van betalen of toegang krijgen tot een dienst, dan valt dat onder “vervalsen van betaalkaarten” (art. art. 232 Sr). Denk aan een nep-toegangspas voor een pretpark of een zelfgemaakte kortingskaart waarmee je de cassière probeert te verleiden tot een prijsverlaging. Dit zou ook oplichting zijn trouwens.

Specifiek voor identiteitskaarten relevant is art. art. 231 Sr:

een reisdocument valselijk opmaakt of vervalst, of een zodanig stuk op grond van valse gegevens doet verstrekken

In beide situaties gaat het om “valselijk opmaken of vervalsen”, wat in principe betekent namaken of van valse gegevens voorzien. Een rijbewijs valselijk voorzien van een andere categorie rijvaardigheid is dus strafbaar onder deze twee artikelen. Ook een identiteitsbewijs valt overigens hieronder. Maar een zelfverzonnen categorie kaarten die je identiteit vermelden, valt niet onder een “reisdocument” want daarmee wordt verwezen naar officiële documenten.

Spannend wordt het wanneer het ausweis toch enigszins lijkt op een echt legitimatiebewijs, want daarvoor is artikel 440 Strafrecht bedacht:

Hij die drukwerken of andere voorwerpen in een vorm die ze op munt- of bankbiljetten, (..) of op reisdocumenten doet gelijken

Van gelijken is sprake als het moeilijk van een reisdocument van een bepaald land is te onderscheiden, zo blijkt uit de parlementaire geschiedenis. Hetzelfde geldt voor geld, overigens. Dit is dan ook de voornaamste reden waarom bij het afbeelden van bankbiljetten de kleur vaak wordt aangepast. Je zult dus een duidelijk afwijkend ontwerp moeten maken, en dan nog zou een creatieve officier van justitie kunnen betogen dat het woord “Ausweis” en het feit dat er een naam + foto op staat, hem al doet “gelijken” op een identiteitskaart. Maar daar zou ik tegenover stellen dat dan monopoliegeld óók strafbaar zou zijn.

Mogelijk krijg je ook een probleem als een agent je sommeert je te legitimeren onder de Wet op de identificatieplicht:

Een ieder die de leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, is verplicht op de eerste vordering van een ambtenaar als bedoeld in artikel 8a van de Politiewet 1993, een identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 ter inzage aan te bieden. Deze verplichting geldt ook indien de vordering wordt gedaan door een toezichthouder.

Het lichtbildausweis staat niet in dat artikel 1. Laat je dat ding zien, dan heb je niet voldaan aan een ambtelijk gegeven bevel, en dat is strafbaar. Het komt me wel érg flauw over als een agent in eerste instantie de kaart accepteert, en nadat hij is uitgelachen door z’n collega’s je alsnog gaat vervolgen onder dit artikel.

Bij private organisaties is er geen wettelijke plicht om je te identificeren, afgezien van de werkgever en enkele speciale gevallen. Wil men toch een legitimatie zien (wat ik laatst moest toen ik een aankoop retour wilde geven, eh wat) dan is het niet verboden om daar je lichtbildausweis te gebruiken. In het ergste geval levert dat contractuele wanprestatie op, namelijk wanneer in de algemene voorwaarden staat dat een wettelijk erkend legitimatiebewijs gebruikt moet worden.

Iets anders kan ik zo niet bedenken. Jullie wel? In welke situaties zou het vervelend/lastig/ongewenst zijn als mensen een nepkaartje laten zien waar wél gewoon hun eigen gegevens op staan, zonder valse pretenties over bevoegdheden of rechten?

Arnoud