Is het strafbaar een USB-killer in je tas te hebben?

usb-killerEen Russische onderzoeker heeft een USB-stick ontwikkeld waarmee het mogelijk is om computers te vernielen, las ik bij Security.nl. De USB-killer stuurt een stroomstoot op -220 Volt naar het moederbord van de computer waar je hem insteekt, en dat is redelijk fataal. Oké, leuk, maar dan wordt het juridisch interessant: stel je stopt die in je tas, met het idee dat een dief zo zijn laptop opblaast als hij het ding vindt en in dat apparaat steekt. Mag dat dan?

Het vernielen van een computersysteem (fysiek stukmaken) is strafbaar, art. 161sexies Strafrecht. Of je dat nu doet door het ding in de sloot te gooien of door een hoog voltage op een USB-poort te zetten, doet daarbij niet ter zake. Stuk is stuk. Echter, de wet eist hier wel “gemeen gevaar”, oftewel gevaar in het algemeen. Als je bijvoorbeeld een huis in brand steekt, dan schep je ‘gemeen gevaar’ voor alle huizen in de buurt. Maar specifiek één ding vernielen is nog geen “gemeen gevaar”.

Natuurlijk is één ding vernielen wel strafbaar, art. 350 Strafrecht. Het maakt in zoverre uit dat bij deze vorm van vernieling er maximaal twee jaar cel kan worden opgelegd, en bij “gemeen gevaar”-vernieling zes jaar.

Echter, hier zet je niet zelf opzettelijk die spanning erop. Je hebt een voorwerp in bezit waarmee dat kan, in de stille hoop dat een dief zelf zo onoplettend is. Dan maak je dus zelf niets stuk. Toch loop je ook dan tegen de strafwet aan. Er zijn namelijk twee redenen waarom dit strafbaar kan zijn (art. 47 Strafrecht:

  1. Uitlokken: in dit geval door gelegenheid of middelen geven om het misdrijf te plegen.
  2. Doen plegen: middels een ander het misdrijf laten gebeuren.

Bij uitlokken loop je tegen het probleem aan dat de dader (als het goed is) zijn eigen laptop opblaast, en dat is niet strafbaar. Ook het uitlokken daarvan is dus niet strafbaar.

Meer kans maak je met “doen plegen”. Dat houdt in dat je niet zelf het misdrijf pleegt, maar een ander dit laat doen. En dan niet in de zin van iemand ompraten (dat is uitlokken namelijk) maar door hem als willoos werktuig in te zetten. Hij had geen idee, kon er niets aan doen en was zich er niet van bewust, maar door jouw snode plannetje deed hij het toch. En dat lijkt me aardig te passen bij wat hier gebeurt. De truc is dat het ding een onschuldige USB-stick lijkt, waarvan iedereen weet dat je die gewoon in je computer kunt steken. Oftewel: jij vernielt die laptop, weliswaar op afstand en met een (willoze) handlanger, maar toch.

Natuurlijk kun je zeggen, ik haalde niemand over, het ding zat in mijn tas en die werd nota bene geját door deze persoon. Maar de intentie van deze USB-killer is duidelijk om schade aan te richten bij een ander. Daar zit een oogmerk van eigenrichting in, en dat is in het strafrecht Niet De Bedoeling. En dan word je al heel snel strafbaar geacht via een constructie als “doen plegen”.

(Meelezende elektrotechnici, waarom is het voltage hier zo belangrijk? Ik dacht altijd dat je dood ging van ampères, niet van volts.)

Arnoud

Mag de politie een nepvuurwerkwinkel opzetten of is dat uitlokking?

taskforce-vuurwerkbommenWeet u nog, de Taskforce Opsporing Vuurwerkbommenmakers? Vuurwerkkopers dachten dat ze online vuurwerk bestelden in Polen. Maar in werkelijkheid hadden ze te maken met websites van de Taskforce Opsporing Vuurwerkbommenmakers, zo geeft de Taskforce nu toe aan de NOS. Ik zat me al af te vragen hoe men in vredesnaam die gegevens te pakken kon krijgen (e-mail onderscheppen? banken vorderen?) maar het was dus een nepshop (goeie, Bram!). Dus dan pak ik gelijk door: mag dat wel, zo’n nepvuurwerkwinkel? Of is dat uitlokking?

Van uitlokking is in ons strafrecht sprake als je iemand op andere gedachten brengt, hem overhaalt het strafbare feit te plegen terwijl hij dat zelf niet van plan was. In het lokfiets-arrest bepaalde de Hoge Raad dat je iemand niet uitlokt door een onafgesloten fiets neer te zetten op een plek waar vaak fietsen steelt. Een fiets is een fiets, en de dief kiest er nog altijd zelf voor om die te stelen. Zou een agent na het plaatsen naar een stel junks toegaan en zeggen “hee daar staat me een mooie fiets, en onafgesloten ook nog”, dan wordt het al twijfelachtiger. En is het de duurste racefiets met gouden kettingen en ingebouwde radio die je kunt vinden, dan lijkt het me ook niet te kunnen.

In deze situatie is dus een lokwebwinkel opgezet, die te koop staand vuurwerk adverteerde maar in werkelijkheid persoonsgegevens verzamelde. Kopers werden vervolgens aangeschreven en gewaarschuwd. In de politiereactie bij het NOS-bericht wordt zorgvuldig om de vraag heen gedanst of dit privacytechnisch wel mag, qua Wbp en Wet politiegegevens zeg maar. Want het verzamelen is gedaan door een stichting (en die mag meer dan de politie) maar wel in sámenwerking met de politie (en dan val je ook als burger toch al snel onder de politieverantwoordelijkheid). Maar dat even terzijde, want ik vind de uitlokvraag veel interessanter.

Je kunt natuurlijk zeggen, winkel is winkel net als fiets is fiets. Je kiest er zelf voor om ergens illegaal vuurwerk te gaan kopen. Maar: is dat wel zo? Een winkel moet, om gevonden te worden, wel reclame maken. En de definitie van reclame, “iemand overhalen iets te kopen bij jou”, past best wel bij “iemand overhalen een strafbaar feit te begaan”.

Natuurlijk, hij was al van plan om vuurwerk te kopen dus écht andere gedachten zijn het niet. Als ze nu hadden geadverteerd op trefwoord ‘furby’ en dan “Vergeet dat stomme beest, koop een Megahyperknaller van 180 decibel en verras uw buren”, ja dan had ik het wel uitlokking genoemd.

Maar was deze koper ook van plan om illegaal vuurwerk te kopen? Daarvoor zou je de advertenties en de webshop moeten weten, en die blijken niet meer te achterhalen. (Wie heeft ze nog?) Dat kan best eens subtiel zijn. Als ik zoek naar sterretjes of simpele pijlen en ik zie allemaal advertenties voor die Megahyperknaller, word ik dan uitgelokt dat illegaal stuk vuurwerk te kopen?

Arnoud