Er lijkt weer een juristencongres geweest te zijn over “hoe schrijf ik algemene voorwaarden voor websites” met een workshop “want die leest toch iemand”, want de laatste tijd zie ik een hoop mails en blogs over auteursrechten in algemene voorwaarden. Recent bleek ook weer Google+ een regeltje te hebben dat je rechten op alles dat je daar plaatst, op zou eisen. Eerder blogde ik al over Dropbox en Twitpic met vergelijkbare regels. En het Accept or Decline-onderzoek liet ook duidelijk zien dat dit speelt.
In principe kunnen de gebruiksvoorwaarden van een website niet je auteursrechten opeisen. De reden is simpel: de Auteurswet eist een akte, een schriftelijk en ondertekend document waarin staat wat er wordt overgedragen en aan wie. Nu kan zo’n akte elektronisch worden opgesteld sinds een tijdje, maar het vereiste van de handtekening blijft gelden. En die zet je niet onder de gebruiksvoorwaarden van een site. Dus heb je geen rechten overgedragen door met gebruiksvoorwaarden akkoord te gaan.
Wel kunnen gebruiksvoorwaarden een (al dan niet brede) licentie eisen op hetgeen je uploadt naar of verstuurt via de dienst. De Google+ licentie eist bijvoorbeeld
a perpetual, irrevocable, worldwide, royalty-free, and non-exclusive license to reproduce, adapt, modify, translate, publish, publicly perform, publicly display and distribute any Content which you submit, post or display on or through, the Services.
maar zoals ondertussen gebruikelijk nadat daar heisa over komt, met deze zin er achteraan:
This license is for the sole purpose of enabling Google to display, distribute and promote the Services and may be revoked for certain Services as defined in the Additional Terms of those Services.
met, toegegeven, het sneaky werkwoord ‘promote’ erin. Oftewel Google mag je foto op een shirt zetten en dat verkopen bij de grote Google+ conferentie volgend jaar.
In de praktijk denk ik dat het wel meevalt met die brede licenties. Het zou een bedrijf zo veel badwill opleveren als men werkelijk ineens tshirtshopjes ging beginnen met de foto’s van haar gebruikers, dat ik me niet kan voorstellen dat iemand dit zal doen. En je kunt daarom denk ik ook wel juridisch betogen dat een dergelijke brede licentie onredelijk bezwarend is jegens de gebruiker van de site. Er is geen enkele legitieme reden om zo’n onbeperkte licentie te eisen, dus mag het niet.
Hetzelfde geldt voor het opeisen van auteursrechten. Er zijn juridische trucs om het akte-probleem te omzeilen. Zo kun je opnemen dat de gebruiker verplicht is om op verzoek mee naar de notaris te gaan en een akte te ondertekenen die hem dan onder de neus geschoven zal worden. Die verplichting is op zichzelf nog geen akte, dus je hoeft niet te tekenen om daaraan vast te zitten. Dit is ‘gewoon’ een algemene voorwaarde waar je mee akkoord kunt gaan door een dienst te gebruiken. Maar dit lijkt me nog véél onredelijker dan een brede licentie opeisen. Ik zie het dus niet gebeuren dat een rechter dit zal toewijzen.
Hm. Misschien wordt het tijd voor een zwarte en grijze lijst voor gebruiksvoorwaarden? Tijd voor een zomerspecial, aangezien ik weer bijna met vakantie ga: wat voor soort voorwaarden van websites zou nu echt eens verboden moeten worden, en welk type voorwaarden dient met de nodige argwaan benaderd te worden?
Arnoud
Is het überhaupt nodig om gebruiksvoorwaarden op je website te zetten? Met name wat het auteursrecht betreft is m.i. in principe alles door de wet geregeld.
@Patrick Vanhoucke: Nodig is het uiteraard niet, maar website-eigenaren doen dat omdat men denkt door dat soort constructies zich bepaalde rechten te kunnen toe-eigenen die anders bij de auteur zelf zouden blijven liggen.
De enige nuttige auteursrecht-gerelateerde bepaling zou m.i. kunnen zijn dat je ook alvast een licentie op toekomstige diensten opeist, zodat je die kunt invoeren zonder nader overleg. Maar heel netjes vind ik dat niet: je kunt immers ook op dat moment je voorwaarden aanpassen en dan de licentie expliciet uitbreiden naar je nieuwe dienst. En dan leg je je gebruikers die voorwaarden voor, en moeten zij dit accorderen of wegwezen. Veel transparanter.
@Patrick Vanhoucke: Voor een openbare, niet afgeschermde, website niet omdat gebruikers dan (eerst) in moeten stemmen met deze voorwaarden.
Voor sites waarmee je een dienst levert, ook een eenvoudige als b.v. een forum, wil je misbruik kunnen aanpakken.
George.
Interessant, ik betaal voor een “Google Apps for Businesses” account en ben benieuwd of daar ook die voorwaarden voor gelden. Want in mijn geval is wat ik naar Google upload dus een bedrijfsmatige handeling en lijkt het mij dat Google dus niet zomaar mijn materiaal mag overnemen. Even nalezen… Ik heb het idee dat de data die ik onder mijn Apps account bewaar dus beter beschermd is dan van mijn normale Google account. Grappig genoeg werkt Google+ weer niet met mijn Apps account dus heb ik daar weer mijn normale account voor nodig. Ik betaal overigens ook voor redelijk wat extra opslag-ruimte op Google. Ook dit valt onder mijn Apps account.
Denk niet dat Google zomaar mijn CGI plaatjes kan gebruiken voor t-shirts simpel omdat ik deze in Picasa opsla, omdat mijn Picasa-account mijn Apps account is. Zakelijk dus. Dat voegt wel iets interessants toe aan deze discussie, lijkt mij. Dus vraagje: kan Google volgens deze redenering ook mijn plaatjes gebruiken voor hun eigen promotie-materiaal?
En Arnoud, neem een Chromebook mee op je vakantie! 🙂 Kun je door blijven bloggen op de stranden van… Of ga je niet ergens naar een strand? Kunnen ze jou wel zo lang missen? 🙂
Denk dat ze Belgische toestanden willen voorkomen 😉
Vermoedelijk gaat Google netjes met die licentie om, maar TwitPic zou bijvoorbeeld de rechten verkopen van foto’s die celebrities twitteren volgens Press Gazette.
Voor overdracht van auteursrecht heb je inderdaad een akte nodig, maar dat geldt niet voor iets wat er wel heel erg op lijkt, namelijk een exclusieve licentie met uitsluiting van jezelf.
Dat klopt. Het enige wezenlijke verschil is dat zo’n licentie geen goederenrechtelijk effect heeft. Zodra de overeenkomst vervalt (bv. na ontbinding wegens wanprestatie) is de licentie weg. Ook zou de curator bij een faillissement van de auteursrechthebbende de licentie kunnen doorbreken met een beroep op het Nebula-arrest. En daarnaast kan de licentienemer het auteursrecht niet verkopen of verpanden als zekerheid naar een derde.
Ik zou even moeten nazoeken wat er gebeurt als de auteursrechthebbende zijn rechten verkoopt aan een derde en dan de derde niet vertelt dat hij een exclusieve licentie had gegeven. Ik twijfel of de derde gehouden kan worden aan de licentie, of dat de licentienemer slechts wanprestatie kan claimen bij de ex-rechthebbende. Aangezien ik met vakantie ben, kan ik dit niet nu meteen nazoeken. Wie helpt?
Indien het overdragen van auteursrechten een ‘acte’, in het bijzonder een handtekening, vereist, geldt deze voorwaarde ook voor het plaatsen van een werk in de ‘public domain’?
De reden dat ik dit vraag is dat ik vaak zie dat werken ‘public domain’ verklaard worden per electronisch bericht, en dat zulke werken dan in de praktijk ook als zodanig worden beschouwd. Indien een handtekening nodig is kan dit best wel consequenties hebben voor zulke werken.
Ik ben benieuwd of die zwarte en grijze lijsten inmiddels zijn samengesteld en gepubliceerd. Ik kan ze hier op de site niet vinden…?
De wetgever heeft het nog steeds niet nodig gevonden. Wel heb ik ondertussen een blogreeks over het onderwerp gepubliceerd, misschien heb je daar wat aan?
Op Plus (http://www.useplus.com/) kun je je gratis laten opnemen in een register (https://plusregistry.org), een online gereedschap die je helpt om snel foto’s, beeldmakers, houders van rechten e.d. te identificeren.