Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Facebook heeft een rechtszaak aangespannen tegen een verkoper van namaakspullen, las ik bij Tweakers. Facebook werkt daarbij samen met modehuis Gucci, de partij wiens producten nagemaakt werden door deze verkoper. Nu komt handel in namaak al vele decennia voor, ook met Facebook of Instagram als platform, dus het verbaast in zoverre niet dat er een rechtszaak komt, maar waarom doet Facebook mee zo vroegen veel mensen zich af?

Volgens de eigen blog is de zaak “part of our ongoing efforts to enforce our Terms and protect against abuse”. Immers, de TOS van Facebook verbieden al sinds het begin het schenden van rechten van derden. Daarnaast heeft men “robust IP protection measures including a global notice-and-takedown program, a robust repeat infringement policy and additional measures”, waartoe dan kennelijk ook behoort dat je samen naar de rechter gaat.

Het doet in zoverre raar aan dat dit volgens mij de eerste keer is dat Facebook meedoet met zo’n rechtszaak. Juridisch is het ook een tikje gek, want Gucci kan gewoon merkinbreuk (of auteursrechtinbreuk, eventueel) aandragen als basis voor haar claim maar Facebook moet het gooien op een wanprestatie onder de overeenkomst met de gebruiker – de juridische term voor “schending van de TOS”. En dat is juridisch iets heel anders.

In zoverre is het handig dat als Gucci aantoont dat haar merk geschonden wordt, Facebook meteen gelijk krijgt dat haar TOS geschonden is. Dus efficiënt is het wel.

Het onderliggende punt is natuurlijk dat Facebook zelf niet aansprakelijk is voor die merkinbreuk door haar gebruiker. Dus waarom doen ze dan die moeite, zo’n dure rechtszaak? Ze kunnen ook – zoals zo veel platforms al decennialang doen – achterover leunen en wachten op de notice & takedown en dan de specifieke advertentie weghalen. Kennelijk is er dus een reden waarom Facebook zelf ook van deze gebruiker af wil. Te veel klachten gehad? Een precedent willen zetten pour encourages les autres? Geld krijgen van Gucci voor actief meewerken?

Arnoud

Instagram zegt dat foto’s die via een embed op sites worden geplaatst niet automatisch voldoen aan het auteursrecht. Dat meldde Tweakers afgelopen weekend. De embed-api valt niet onder de sublicenties die het bedrijf afgeeft voor het rechtmatig delen van foto’s, aldus moederbedrijf Facebook. Dat gaf enige consternatie want hele hordes mensen gebruiken die embedfunctie om foto’s te kunnen tonen op hun site, en dat zou dus nu ineens inbreuk op het auteursrecht van de fotograaf (meestal de Instagram-plaatser) zijn die dan dus een factuur kan sturen. Maar laten we even helder blijven: in Europa is dit een betekenisloze uitspraak van Facebook, aangezien embedden gewoon in het geheel geen inbreuk is. Kan me niet schelen wat Facebook of de TOS van Instagram zegt.

De discussie werd aangezwengeld door Ars Technica in het verlengde van een rechtszaak tussen een fotograaf op Instagram en een gebruiker van een van diens foto’s. Die laatste had eerst toestemming gevraagd om de foto te mogen herplaatsen, en toen die werd geweigerd dan de foto maar geëmbed met de daarvoor beschikbaar gestelde functie van Instagram. De fotograaf was not amused en stapte naar de rechter.

Nou dacht de gebruiker goed te zitten, maar dat viel dus vies tegen. Allereerst had hij in de terms of service van Instagram gelezen dat fotografen die daar foto’s neerzetten, een sublicentieerbare licentie verlenen door dat te doen. Oftewel, Instagram mag anderen toestemming geven om die foto te hergebruiken – en dat omvat dus ook het laten embedden van de foto. En ten tweede had in april een rechter bevestigd dit is hoe de TOS werkt.

De rechtbank waar zijn zaak diende, dacht er echter anders over: dat staat helemaal niet zo letterlijk in die TOS, dus geen onmiddellijke afwijzing van de claim (summary judgment). Dat was even schrikken, vandaar dat Ars Technica het navroeg. En wat zegt Instagram (of eigenlijk haar overlord Facebook) dan:

“While our terms allow us to grant a sub-license, we do not grant one for our embeds API,” a Facebook company spokesperson told Ars in a Thursday email. “Our platform policies require third parties to have the necessary rights from applicable rights holders. This includes ensuring they have a license to share this content, if a license is required by law.”

Met deze achtergrond is het natuurlijk een stuk lastiger om vol te houden dat er sublicenties zijn verleend. (Voor de fijnproevers, er staat sublicenseable in de TOS, oftewel Instagram mág sublicenties uitdelen aan bijvoorbeeld embedders. Maar dat hebben ze dus niet gedáán, tenzij je zegt, door die functie te maken ging je stilzwijgend akkoord met een sublicentie voor die context. En dat is dus lastig als Instagram hardop zegt dat men dat niet ging.

Afijn. Ook Europese embedders van Instagram-content maken zich nu zorgen. Dat is geheel ten onrechte: embedden van legaal gepubliceerde foto’s is volstrekt legaal want geheel geen inbreuk op het auteursrecht. Dat volgt uit de Svensson- en Bestwater-zaken die het Hof van Justitie een paar jaar terug wees. (Bij onrechtmatige bronpublicaties ligt dat wellicht anders, dankzij het Geenstijl-arrest). Die zegt gewoon keihard dat je mag linken en mag framen oftewel embedden.

Een discussiepuntje dat ik laatst in een Nederlandse zaak zag, is of het dan uitmaakt of je nog kunt zien dat er wordt geëmbed. Dat is niet perse het geval (helemaal niet bij wat vroeger inline linken heette), en die rechter bepaalde dus dat daarom embedden/inline linken wél inbreuk was. Dat is dus onjuist. In de woorden van het Svensson arrest:

Deze vaststelling wordt niet op losse schroeven gezet indien de verwijzende rechter zou vaststellen – hetgeen niet duidelijk blijkt uit het dossier – dat wanneer de internetgebruikers op de betrokken link klikken, het werk verschijnt en daarbij de indruk wordt gewekt dat het wordt getoond op de website waar de link zich bevindt, terwijl dit werk in werkelijkheid afkomstig is van een andere website.

Het maakt dus geen ene bal uit of je kunt zien of de foto van Instagram is geëmbed of dat het 100% lijkt of je hem hebt gekopieerd. Als je feitelijk de foto laat oproepen vanaf een Instagram-server, dan is het legaal.

Arnoud

Mensen worden buitengesloten van hun Google Docs, en daar zijn ze boos over. Dat meldde Slate vorige maand. Om onduidelijke redenen merkte een grote groep mensen ineens dat de toegang tot bepaalde van hun documenten geblokkeerd was, met als melding dat hier de Terms of Service waren overtreden. Censuur, omdat het ging om privédocumenten?

Uiteindelijk bleek het een typefout in de software:

This morning, we made a code push that incorrectly flagged a small percentage of Google Docs as abusive, which caused those documents to be automatically blocked. A fix is in place and all users should have full access to their docs.

Het laat wel weer mooi de grote zwakte van de cloud zien: er is geen cloud, er is alleen uitbesteden en daarmee een afhankelijkheid van je leverancier. Die kan en mag de dienstverlening veranderen, en als hij door een foutje je gegevens ontoegankelijk maakt dan heb je even pech. Net zoals een butler die de boodschappen vergeten is.

Die vergelijking maak ik niet zomaar, want voor de wet is er geen verschil tussen een butler en een clouddienst. Het is allebei dienstverlening, en de regels zijn simpel: die mag worden aangepast of opgezegd, en dat is het wel zo’n beetje. Dus nee, er is niet veel te doen tegen dit soort grappen.

Tegelijk weet ik ook niet goed hoe dit op te lossen, want het gaat ook weer erg ver om te zeggen, clouddiensten moeten tot jaar en dag ongewijzigd beschikbaar zijn. Dat kun je ook weer niet van mensen vragen.

Arnoud

Gaan we weer: hee kijk, niemand leest websitevoorwaarden, zelfs als je erin zet dat je je eerstgeboren kind moet afstaan, gaat iedereen blindelings akkoord. Dat las ik bij Ars Technica. Leuk nieuwtje weer, maar wat mij betreft nieuwswaarde nul. Al sinds het begin van internet staat iedere site bol van de gebruiksvoorwaarden. Ergens wel logisch,… Lees verder

Gebruik van mijn browser betekent akkoord met mijn gebruiksvoorwaarden, een idee van David Rosenthal, digitaal conservator uit Amerika. Hij vroeg zich af waarom al die sites wegkomen met “Gebruik van onze site betekent akkoord met onze voorwaarden” en of dat niet om te keren was. Dan stel jij voorwaarden aan gebruik van je browser, en… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik beheer een (gratis) online spel en daar zitten regelmatig kinderen op. Prima, maar die misdragen zich soms en dan krijgen ze van mij een tijdelijke en soms een permanente ban. Meestal gaat dat goed, en komen ze met hangende pootjes terug of ze alsjeblieft weer mogen spelen. Alleen nu heb… Lees verder

Een Franse Facebook-gebruiker wiens account werd geblokkeerd na het plaatsen van een naaktafbeelding, mag het sociale netwerk in Frankrijk voor de rechter slepen. Dat meldde Nu.nl vorige week. Facebook had in eerste instantie gesteld dat alleen de Californische rechter bevoegd is zo’n geschil te horen, omdat dat nu eenmaal in de TOU staat. Maar de… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik ben dichter en schrijf op een groepsblog dat is gegroeid tot een respectabele omvang. Nu kreeg de beheerder een aanbod van een uitgever om de gehele site te verkopen, en zij is daarop ingegaan. Wij krijgen echter geen cent, ondanks dat het werk door ons als gebruikers is geleverd. Zij… Lees verder

Een lezer vroeg me: Laatst werd ik geband in een online spel, omdat ik volgens de beheerder onfatsoenlijk taalgebruik had gebruikt. Op mijn vraag wat dan, kreeg ik te horen dat logs vertrouwelijk zijn maar dat zij volgens de spelvoorwaarden altijd gelijk hadden. Kan dat zomaar? Dergelijke situaties kom ik vaak tegen. Het is erg… Lees verder

Een lezer vroeg me: Regelmatig moet ik bij het installeren van apps gebruiksvoorwaarden accepteren. Wanneer is dat nou rechtsgeldig? Gebruiksvoorwaarden, TOS, EULA of hoe je het maar wilt noemen: deze juridische regeltjes zijn altijd goed voor veel ergernis. Met name van het soort “waarom val je me hiermee lastig”. Naar Nederlands recht zijn dergelijke voorwaarden… Lees verder