Vanwege mijn vakantie deze week geen gewone blogs, maar een zomerserie die ik ‘Zwartelijstweek’ heb gedoopt. Welke websitevoorwaarden zouden moeten worden verboden? Of hoe ver zouden website-exploitanten nog mogen gaan bij een site waar gebruikers ook een bijdrage leveren?
Een standaardbepaling in websitevoorwaarden gaat over garanties. Of beter gezegd, de totale afwezigheid daarvan. Een websitebeheerder hoeft van zichzelf eigenlijk niets te doen. De site kan zomaar plat gaan, de functionaliteit kan ineens wijzigen of verdwijnen en daar hebben gebruikers dan niets over te zeggen. Ook is de beheerder natuurlijk niet aansprakelijk voor de gevolgen van een en ander.
Om nu te bepalen dat dit allemaal niet mag, gaat me ook weer te ver. Veel van deze diensten worden gratis aangeboden, dus is het moeilijk een minimumniveau van kwaliteit te eisen als daar geen wederprestatie (geld) tegenover staat.
Mijn voorstel: een website-eigenaar moet zich inspannen zijn dienst in de lucht te houden, en mag niet categorisch zijn verplichtingen hieromtrent uitsluiten in de gebruikersvoorwaarden. (Dit lijkt op het eerste item van de gewone zwarte lijst, dat bepaalt dat een leverancier niet categorisch zijn nakomingsverplichting mag uitsluiten.) Bij een storing moet de eigenaar zich inspannen de dienst zo snel mogelijk weer actief te hebben.
Lastig is wel: wat voor sanctie zet je erop als dit niet lukt? Schade door een dagje niet kunnen chatten of mailen lijkt me zeer lastig aan te tonen. En boetes opnemen in de wet past niet echt in ons systeem. Bovendien, zet er maar eens een bedrag op.
Het kunnen beperken van aansprakelijkheid is al geregeld op de grijze lijst van algemene voorwaarden. Het mag wel, maar de website-exploitant moet kunnen onderbouwen waarom hij niet gewoon volgens de wet aansprakelijk zou moeten zijn. Lukt hem dat niet, dan vervalt de beperking van aansprakelijkheid.
Eventueel zou je daar nog een strengere regel voor kunnen formuleren, maar het wordt dan alweer gelijk zo specifiek. Bijvoorbeeld:
Wanneer een internetdienst tegen betaling wordt geleverd, mag de aansprakelijkheid niet worden beperkt tot een lager bedrag dan het voor de dienst betaalde bedrag.
Maar voor een gratis dienst lijkt het me niet onredelijk om je aansprakelijkheid 100% te kunnen beperken.
Arnoud<br/> Foto: Quinn Dombrowski, Flickr, Creative Commons Naamsvermelding-Gelijkdelen.
Ik heb toch echt grote moeite met nakomingsverplichtingen voor de aanbieders van gratis online diensten. In veel gevallen betreft het m.i. hobbyisten die een website/online dienst lanceren omdat ze daar op dat moment plezier aan beleven. Mochten ze daar weer mee willen stoppen, moet dit m.i. gewoon kunnen zonder dat daar een vorm van aansprakelijkheid aan te pas kan komen (uiteraard afgezien van onrechtmatige inhoud e.d.). Echter denk ik wel dat dit moet kunnen voor de “gratis” dienstverleners waar een overduidelijk commercieel business model achter hangt. Mocht bijvoorbeeld een Google besluiten haar Gmail diensten te willen opdoeken, dan denk ik dat dit voornemen op zich niet irreëel is maar dat er een vereiste zou moeten zijn voor de kennis geving naar je gebruikers. Mocht je dergelijke (tijdige) kennisgeving achterwege laten, dan zie ikwel degelijk reden om een dergelijke dienstverlener daarvoor aansprakelijk te moeten kunnen stelllen.
Voor wat betreft het voorstel van beperking van de aansprakelijkheid tot minimaal de bedongen vergoedingen onder de overeenkomst, helemaal mee eens. Ik zie dit ook steeds vaker terugkomen in de overeenkomsten van vele IT dienstverleners, een wettelijke regeling die dit vereist ben ik dus ook niet op tegen. Wel interessant om er dan bij te vragen of deze beperking dan ook mag gelden voor aanspraken op basis van inbreuk van IER van derden?
Dat is wel een goed punt, Wesley. Zou het helpen als we de verplichting beperken tot partijen die vanuit beroep of bedrijf deze diensten leveren? Net zoals we regels over retourrecht alleen laten gelden bij zulke partijen.
Wat betreft: “Wanneer een internetdienst tegen betaling wordt geleverd, mag de aansprakelijkheid niet worden beperkt tot een lager bedrag dan het voor de dienst betaalde bedrag”:
Aansprakelijkheid betreft vaak een eenmalig incident, het voor de dienst betaalde bedrag is per tijdseenheid. Er moet dus een tijdsperiode bij staan om de eenheden kloppend te krijgen. Bijvoorbeeld: “Wanneer een internetdienst tegen betaling wordt geleverd, mag de aansprakelijkheid niet worden beperkt tot een lager bedrag dan het voor de dienst in het betreffende jaar betaalde bedrag.”
Een jaar lijkt mij een redelijke tijdsperiode, maar misschien is hiervoor een bestaande juridische norm waarbij dit zou kunnen aansluiten.
Zolang een incident zich binnen één bepaald jaar afspeelt, gaat dat goed. Om ook jaargrensoverschrijdingen te ondervangen wordt de formulering wat ingewikkelder.
@Arnoud #2: Ook bij gratis webdiensten die vanuit een beroep of bedrijf worden geleverd, gaat het soms om een klein bedrijf of een kleine zelfstandige, die n.m.m. niet zomaar aan verplichtingen of aansprakelijkheden jegens niet-betalende gebruikers gebonden zou moeten worden.
Het lijkt mij beter dat een bedrijf zelf mag kiezen en vooraf bekend moet maken of een gratis webdienst onder een bepaald wettelijk regime van beschikbaarheid, aansprakelijkheid etc. valt, of dat het “AS IS, WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND” enzovoorts wordt geleverd. Laat aanbieders van webdiensten hier maar op concurreren. Als bijvoorbeeld Hotmail “AS IS” zou zijn, en Gmail onder het strenger wettelijk regime valt, dan kunnen mensen mede daarop hun keuze bepalen. Kleinere bedrijven zullen uit oogpunt van risicomanagement bij gratis diensten waarschijnlijk vaker voor “AS IS” kiezen, het zij zo.
@René: dat probleem hebben kleine winkeliers toch ook? Zij kunnen wettelijke rechten niet beperken omdat ze maar klein zijn.
Verder verdient de exploitant wel degelijk, via advertenties. Telt dat niet als commercieel dan?
Wat eigenlijk als een gratis dienst na enkele jaren leden werven opeens commercieel gaat doen en geld gaat vragen voor extra diensten, en de bestaande leden opeens minder functionaliteit gaat bieden?
Dit blog is een mooi voorbeeld: Wat als Arnoud opeens besluit dat alleen die personen mogen reageren die jaarlijks EUR 12 doneren op zijn rekening, dit om de site financieel draaiende te houden? Dus iedereen kan alles lezen, maar om te reageren moet je eerst betalen. (Of een boek kopen.) Daarna mag je eindeloos reageren tot het jaar voorbij is…
Is maar een voorbeeld hoor. Arnoud, is tevens een heel slecht idee, maar sommige website-beheerders doen wel eens dit soort domme dingen waarna leden massaal weglopen.
En andersom, natuurlijk. Kan een betaaldienst opeens besluiten om geen geld meer te vragen maar hun diensten voortaan gratis aanbieden? (En dan b.v. via sponsoring extra inkomsten werven.)
Waaerom zou je een inspanningverplichting instellen als je ook al aansprakelijkheid hebt. De aansprakelijkheid is op zichzelf voldoende aansporing voor het leveren van de gewenste inspanning.
@Arnoud #5: Kleine winkeliers hebben betalende klanten. Het ging hier om gratis webdiensten, waarvan helemaal niet vaststaat dat daarmee langs andere wegen (waaronder advertenties) genoeg geld verdiend wordt om de rechten te kunnen bieden die je de gebruikers wilt bieden.
Het effect zou kunnen zijn dat allerlei gratis diensten op internet ermee ophouden, omdat ze niet genoeg verdienen om de extra kosten te betalen en extra risico’s te dragen die dit soort regelingen met zich meebrengen. De vraag is of de consument dan gediend is met al die extra rechten. Misschien heeft hij liever de gratis diensten, die dan maar plat kunnen gaan of verdwijnen.
Ah, aansprakelijkheid. Brengt mij bij nog een voorbeeld met dit blog… Stel, iemand vraagt advies aan Arnoud en dit resulteert in een blogpost met 50 reacties, waarbij een bepaald advies steeds naar voren komt. Vervolgens volgt die iemand dat advies op en komt vervolgens zwaar in de problemen als blijkt dat er niets van het advies klopte. Dus stapt die iemand naar de rechter om de commentatoren en dit blog aansprakelijk te houden voor een dom advies… Kan dat? Kan Arnoud aansprakelijk gesteld worden voor verkeerde adviezen hier? En ook de andere reaguurders?
Wim, in principe is iedere poster persoonlijk aansprakelijk voor wat hij hier op deze blog publiceert en als je hier iemand advies geeft dan kun je aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen. Nu is jouw advies gratis en dat betekent dat de ontvanger er niet veel van mag verwachten… wanneer je iemand opzettelijk verkeerd adviseert kan het jou geld gaan kosten. Zoals altijd geldt dat een rechtszaak aanspannen makkelijker is dan een rechtszaak winnen. Een schadeclaim indienen is makkelijker dan hem toegekend krijgen en als jij aantoont dat jouw (gratis) advies ter goeder trouw was, verwacht ik dat jij een rechtszaak daarover wint.
(Als meer commentatoren hier hetzelfde juridische advies geven, is het waarschijnlijk een redelijk advies: “Zoek een advocaat!”)
@hAl: Aansprakelijkheid is pas aan de orde nadat je weet wat de norm is die geschonden is. Als ik niets hoef te doen, dan ben ik niet aansprakelijk als blijkt dat er iets niet werkt. Vandaar dus dat je naast aansprakelijkheid voor downtime ook een norm moet vastleggen voor wanneer het onacceptabele downtime is.
@Wim: zie mijn blog daarover van afgelopen januari.
@12 Ik dacht dat aansprakelijkheid aan de orde was als er sprake is van onrechtmatig handelen dat tot schade leidt.
Bij aansprakelijkheid moet ik ook meteen denken aan b.v. de diverse pro-anorexia websites die er bestaan en de vele websites die het ultra-slanke lichaam als ideaal aanprijzen. Als je dan een dochter hebt die vaak die sites bezoekt en de adviezen daar opvolgt en uiteindelijk doodgaat met een gewicht van 14 kilo en een lengte van 175 centimeters, dan is er wel een soort schade ontstaan. Immers, je kind is dood! En dat door sites waar bezoekers anorexia juist aanmoedigen. Ander voorbeeld: kraker-sites waar krakers te horen krijgen welke woningen en gebouwen leeg staan en dus gekraakt kunnen worden. Ook adviezen die kunnen resulteren in grote, financiele schade voor huizenbezitters die door meerdere vermeldingen op een bepaalde site opeens hun gebouw door de ME moeten laten ontruimen en vervolgens de (soms forse) schade moeten herstellen. Of een ultra-rechtse site waar de uitlatingen nog net binnen het toelaatbare blijven maar waarbij wel wordt opgeroepen tot demonstraties en adviezen worden gegeven over hoe je die kunt organiseren en wat je mee moet nemen.
@hAl: klopt, maar ook bij wanprestatie kan aansprakelijkheid ontstaan. En daarbij moet je dus weten of de prestatie goed of slecht uitgevoerd is.
@Arnoud,
Als ik een product terugstuur voor reparatie binnen de garantieperiode, moet ik dan de verzendkosten betalen? Zo ja/nee, onder welke wettelijke bepaling v/h BW valt dit?
Ik hoop spoedig iets van u te horen.
Met vriendelijke groet, Niro
@Arnoud,
Heb je nog een antwoord voor mij op mijn post van 22-11-2011?
Ik hoop spoedig iets van u te horen.
Met vriendelijke groet, Niro
@Niro: Het herstel van conformiteitsproblemen (dus fouten die géén slijtage of problemen bij abnormaal gebruik zijn) is kosteloos, dat staat letterlijk in de wet. Art. 7:17 en 7:19 BW.