Een lezer vroeg me:
Bij de Volkskrant loopt nu een discussie over gebruik van foto’s op blogsites. Schrijver Kluun heeft met veel bombarie zijn blog opgeheven na een aantal auteursrechtclaims. Om te voorkomen dat ik die ook krijg, dacht ik een wachtwoord op mijn blog te kunnen zetten. Dan is het geen openbaar blog meer. Is dat genoeg?
Die discussie voeren we hier ook met enige regelmaat. Inbreuk op auteursrechten mag natuurlijk niet, maar de manier waarop sommige fotografen claims leggen is zeer discutabel. En toegegeven, de manier waarop sommige bloggers met auteursrechten omgaan ook. Google Afbeeldingen is geen bron. (En elke keer als ik iets over Kluun en auteursrechten lees, krijg ik FTD flashbacks.)
Hoofdregel is: je mag zonder toestemming geen foto’s gebruiken van derden, tenzij sprake is van een beeldcitaat, een inhoudelijk gerechtvaardigd gebruik van beeld (met bronvermelding). Bijvoorbeeld het bespreken van de foto of het illustreren van een techniek aan de hand van een heel duidelijk voorbeeld. Net zoals je teksten zou citeren uit boeken of vaktijdschriften. Maar een plaatje bij een blog is niet automatisch een citaat, ook niet als je de bron noemt en ook niet als je zonder commercieel oogmerk blogt. (Terzijde: Kluun is, net als ik, eigenlijk altijd commercieel bezig met zijn blog want het is een professioneel blog, geen privélevensblog.)
De vraagsteller hoopt van een andere uitzondering te kunnen profiteren. De auteurswet regelt naast kopiëren het ‘openbaarmaken’, en kent daarbij een uitzondering: er is geen sprake van ‘openbaarmaking’ als dit beperkt blijft tot de familie- of vriendenkring, of daarmee gelijk te stellen groep (art. 12 lid 4 Auteurswet).
Het moet dan gaan om een kleine, beperkte groep waar niet zomaar iedereen lid van kan worden. Een reisblog dat alleen toegankelijk is voor het ’thuisfront’ lijkt me hier wel onder te vallen. Een algemene blog waarbij iedereen op verzoek (eventueel na pro forma screening) het wachtwoord toegemaild krijgt, is echter gewoon openbaar. Alles daartussen is een grijs gebied. Zo zóu je kunnen verdedigen dat een Facebookprofiel met strenge privacyinstellingen ook onder “vriendenkring” valt, maar is de definitie van ‘vriend’ bij Facebook nogal betrekkelijk.
Dus ja, het kan, maar echt praktisch lijkt het me niet want iedere blogger wil toch gelezen worden lijkt me.
Arnoud
Als blogger heb ik ondertussen maar opgegeven dat ik gelezen word. 🙂 Bloggen doe ik ook gewoon om dingen even vast te leggen om later weer over na te denken. En er zijn genoeg mensen die een blog bijhouden als een soort openbaar dagboek. Gelezen worden is lang niet voor iedere blogger interessant. Maar goed, beperkt tot alleen de familiegroep dus. Maar wat als het gaat om de familie Janssen, waarbij Opa Janssen aan het bloggen is en zijn 12 kinderen en 78 kleinkinderen dagelijks alles meelezen, net als zijn 8 broers en zusters, de 62 neefjes en nichtjes 300 achterneejes en nichtjes?
Door registratie geeft u toestemming voor het gebruik van uw beeldmateriaal op ons blog. U mag een derde niet informeren over de inhoud van ons blog in de breedste zin des woords. Bij overtreding van deze regel bent u jegens ons aansprakelijk voor het bedrag aan eventuele schadeclaims die wij (mede) ten gevolge van uw handelen of nalaten ontvangen.
Ga dan meteen the whole nine yards:
Dit kun je ook in je criminele hoofdkwartier doen: “Verboden toegang voor opsporingsdiensten, ook indien in het bezit van een huiszoekingsbevel.” Werkt ongeveer net zo goed.
Dit lijkt me tamelijk nutteloos zonder boete- of schadeclausule.
Je voelt aan dat er iets niet klopt. Maar stel nou dat ik zo’n site heb, jij netjes akkoord gaat, en vervolgens zorgt dat er een auteursrechtclaim bij mij komt (strafrecht en opsporingsbevoegdheden even buiten beschouwing latend). Stel vervolgens dat ik kan aantonen dat jij degene bent die ‘gelekt’ heeft, en jou aanspreek voor de schade. Welk rechtsmiddel beschermt jou dan?
Een wilsgebrek is het niet, omdat je prima weet waarom je naar zo’n site gaat en dus ook weet waarvoor je toestemming geeft. Strijd met de openbare orde of de goede zeden? Ik kan mijn vinger er niet goed opleggen.
Ik zou zeggen dat die algemene voorwaarden van jou onredelijk bezwarend zijn. Ze dienen geen rechtens te respecteren belang, maar dienen alleen om mij te hinderen in het verzamelen van bewijs dat jij mijn rechten schendt. En dát kan toch niet waar zijn, dat jij met een algemene voorwaarde kunt verhinderen dat ik je aanklaag.
Aan de andere kant, de site-eigenaar heeft ook een belang. Zonder die bepaling had hij de overeenkomst nooit gesloten, en dat weet jij als bezoeker ook. Is het voor jou nou echt zo’n onredelijke bepaling? Je mag toch ook niet in iemands schuurtje kijken of daar toevallig jouw fiets staat?
Hij heeft een belang maar is dat een redelijk belang? Hij wil alleen maar niet aangeklaagd worden wegens onrechtmatige daad, en dwingt dat af met een algemene voorwaarde.
Goed punt van het schuurtje. Je mag niet op andermans terrein zonder toestemming inderdaad. Maar stel ik word uitgenodigd en ik zie toevallig mijn gestolen fiets in de schuur, dan lijkt het me niet de bedoeling dat de eigenaar kan zeggen “oh haha had je het bordje niet gezien, door het betreden van de schuur doet u afstand van alle eigendomsrechten”. Dáár zit voor mij de onredelijkheid.
Voor opsporingsdiensten is het sowieso onzinnig, die zijn niet gebonden aan overeenkomsten. Vergelijk het Amerikaanse fabeltje dat een undercoveragent niet zou mogen liegen, dus vragen “are you or have you ever been employed by a law enforcement agency” zou dan een goeie zijn om een strafzaak inadmissible te maken. Eh, nee. De politie mag liegen en mag je bordjes negeren (mits met adequaat bevel van officier of rechter-commissaris).
Wat Arnoud stelt inzake inhoudsloos voorbehoud is onlangs bevestigd in een vonnis waar beroep op de disclaimer werd afgewezen: zie LJN: BZ9289.
@Bert: dat vonnis geeft aan dat de bezoeker niet aan de AV is gebonden omdat er slechts eenzijdig naar werd verwezen en de bezoeker geen handeling had verricht (vinkje hoefde te zetten) om aan te geven akkoord te gaan.
@Arnoud: opsporingsdiensten, ben ik het mee eens. Civiel twijfel ik nog. Exoneraties zijn gebruikelijk in AV, en er zit een verschil tussen uitgenodigd worden en zelf even in het schuurtje kijken. Aan de andere kant, je weet dat er gestolen fietsen in het schuurtje staan, en toevallig zijn er van jou al eerder veel fietsen gestolen. Iedereen koopt daar zijn gestolen fiets. Ik neig naar jouw uitleg van onredelijk bezwarend.
Die man van de Volkskrant gebruikte het toch als lesmateriaal. Nu weet ik niet helemaal het fijne ervan, maar volgens mij hebben scholen en universiteiten vaak een soort licentie voor syllabussen en kopieën uit lesboeken uit de bibliotheek e.d. Kan zo een blog met artikelen uit De Volkskrant niet onder zo een soort licentie vallen of alleen als het op een gesloten intranet staat?
Dit mag inderdaad alleen als het op een gesloten intranet staat. Uiteraard is dit verder alleen mogelijk als de juiste licenties zijn afgesloten.