Een lezer vroeg me:
Bij een spel waar ik al jaren speel (tegen betaling) ontdekte ik recent een beveiligingsfout op de server. Hierdoor kon ik snel een heleboel kredieten vergaren en zo mijn voertuig versterken. Echter, gisteren is het beheer hier achter gekomen en ze hebben me nu een permaban opgelegd. Nu ben ik dus niet alleen die kredieten kwijt, maar ook al mijn investeringen én ik krijg het restant van mijn jaarabonnement niet terugbetaald. Mag dat zomaar?
In principe lijkt het me gerechtvaardigd dat men een of andere vorm van straf oplegt als een speler de spelregels schendt. Als iemand bij het voetbal een overtreding van de spelregels pleegt, kan hij het veld uitgestuurd worden. Bij ernstige overtredingen kan hij zelfs een paar wedstrijden op de bank zitten. Dat die speler lidmaatschap betaalt aan de club, doet daar niets aan af. Een reglementaire ban is legaal.
De overtreding zou wel uit de spelregels moeten blijken. Slim opereren binnen de spelregels of bij een ongereguleerd gebied lijkt me niet iets waar je mensen voor behoort te bannen.
Lastiger wordt het bij permabans. Dan wordt in feite de gehele dienstverlening gestaakt, en dat is toch iets ernstigers dan uit een lopend spel geschopt worden of drie wedstrijden op de bank moeten zitten. Permabans bestaan ook in het echte leven, maar zijn daar een zeer zwaar middel. In de gaming-industrie niet. Volgens mij worden er per jaar meer mensen gepermaband uit online spellen dan er voetballers sinds de invoering van het betaald voetbal permanent geschorst zijn.
Mag Dat®? Nou ja, niet zomaar. Allereerst moet er wel ergens een spelvoorwaarde zijn die rechtvaardigt dat je nóóit meer met deze speler zaken wilt doen. Je kunt mensen moeilijk schorsen zonder dat je ergens hebt staan waarom. Heb je geen spelregel dan moet het wel extreem fout zijn wat de speler deed, zeg maar de “ben jij wel goed bij je harses”-toets.
Het is niet zo simpel als “Exploitant mag op ieder moment iedereen permabannen” in je TOS of EULA zetten. Zo’n botte bijl is namelijk in strijd met de wet. Op de zwarte lijst voor algemene voorwaarden staat namelijk:
Bij een overeenkomst tussen een [bedrijf] en een [consument] wordt als onredelijk bezwarend aangemerkt een in de algemene voorwaarden voorkomend beding […] dat de [consument] geheel en onvoorwaardelijk het recht ontneemt de door [het bedrijf] toegezegde prestatie op te eisen.
Een dergelijke permaban-clausule ontneemt je geheel en onvoorwaardelijk het recht om toegang tot het spel te eisen. Immers, als je dat eist, dan zegt de exploitant “permaban, doei” en dan sta je met lege handen. Dat kan dus niet.
Een permabanclausule moet dus ingevuld zijn met enige nuance. Bijvoorbeeld: als u bij herhaling zware overtredingen begaat of andere spelers lastigvalt, dan wordt u er permanent uitgeschopt. Dan heb je een escalatie én een waarschuwing ingebouwd. Dat lijkt me wel redelijk. Er zou wel iets van een discussie of hoger beroep mogelijk moeten zijn. Ook bedingen als “Het beheer beslist wanneer u overlast veroorzaakt” en vooral een onredelijke uitleg daarvan, zijn namelijk juridisch dubieus. Op diezelfde zwarte lijst staat namelijk:
[Het is verboden je TOS zo te schrijven] dat de bevoegdheid van de wederpartij om bewijs te leveren uitsluit of beperkt, of dat de uit de wet voortvloeiende verdeling van de bewijslast ten nadele van de wederpartij wijzigt,
Als je zegt “wij beslissen en u heeft pech, dan sluit je dus de mogelijkheid van tegenbewijs door de wederpartij uit. Dat mag dus niet.
Krijg je je geld terug bij een permaban? Dat lijkt me dan weer niet redelijk. Je beging immers een zware overtreding. Dat je dan je in-game spullen kwijt bent, voelt als een logisch gevolg daarvan. Ook al heb je daar veel in geïnvesteerd. Ik zou dit wel expliciet in de TOS vastleggen, maar ik zie er geen regels tegen.
Voor het restant van je abonnementsgeld ligt dat volgens mij anders. Wat je in feite doet als je “permaban, doei” zegt, is de overeenkomst beëindigen of zelfs ontbinden. In dat geval is er te veel betaald, en ik denk dan ook dat dat gewoon echt moet worden terugbetaald.
In de praktijk werkt dat anders. Ik zie bij allerlei verenigingen dat in de statuten staat “bij schorsing geen restitutie” maar dat gaat over lidmaatschapsgelden, en dat voelt net wat anders dan betaalde abonnementsprijzen. Een lid is wat anders dan een klant. Dus daarom twijfel ik of je je klanten ook mag opzeggen en het geld mag houden als ze zich misdragen.
Arnoud