De kosten die achterafbetaaldienst Klarna in rekening brengt wanneer iemand te laat is met betalen, maken deel uit van het verdienmodel van het bedrijf. Dat meldde de NOS onlangs. En dat is een juridisch probleem: dan is er sprake van een consumentenkrediet dat op ongeldige manier tot stand kwam.
De zaak begon zoals zo vele. Een consument kocht wat bij een webwinkel en koos voor uitgestelde betaling via Klarna, maar betaalde vervolgens niet. Naar de rechter dus, en omdat het hier gaat om consumentenrecht moet de kantonrechter dan de zaak ambtshalve onderzoeken – dus ook als de consument zich niet verzet en zelfs als die niets laat horen (verstek).
Dat gebeurde in een tussenvonnis, waarin de rechter constateert dat achteraf betalen een vorm van consumentenkrediet is. Dat is belangrijk, want dan gaan extra beschermende regels gelden zoals een kredietwaardigheidstoets en een serie informatieplichten. Er is echter een uitzondering: een kredietovereenkomst waarbij het krediet binnen drie maanden moet worden terugbetaald en waarvoor slechts onbetekenende kosten kunnen worden aangerekend.
Het Hof van Justitie had eind 2024 geoordeeld dat bij achterafbetaling zoals hier je in principe in die uitzondering valt. Echter, zoals de kantonrechter het hier formuleert:
Dit kan anders zijn als de kredietverstrekker er, teneinde een economisch voordeel te verkrijgen, vanaf de sluiting van de kredietovereenkomst op anticipeert dat de consument de betalingsverplichting niet zal nakomen.
De bedoeling van de wetgever was om een uitzondering te creëren voor simpele koop-nu-betaal-later-met-toeslag situaties. Maar partijen als Klarna (en Riverty, uit het HvJ arrest) maken er een verdienmodel van door met rente en andere kosten significant meer te verdienen dan enkel dat beetje toeslag. En dat mag maar dan ben je gewoon een kredietverstrekker, en moet je je aan de regels daarvan houden.
De kantonrechter wijst er in dit verband op dat in het rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), waarnaar in het tussenvonnis is verwezen, met zoveel woorden is vermeld dat het verdienmodel van zogenoemde ‘buy now pay later’-aanbieders (waartoe ook de kredietverstrekker in deze procedure behoort) verschilt, maar dat een aantal aanbieders een substantieel deel van hun inkomsten verdient met het in rekening brengen van kosten aan consumenten die te laat betalen. Volgens de AFM zijn die kosten meer dan kostendekkend voor de werkzaamheden die deze aanbieders daar tegenover stellen, zijn ze voor die aanbieders zelfs winstgevend en vormen ze een wezenlijk deel van hun verdienmodel.
Vanwege deze constatering kan de kredietverstrekker zich dus niet op de uitzondering beroepen. En omdat er bij de achterafbetaalkeuze niet aan de informatieplichten en kredietwaardigheidstoets is voldaan, wordt de kredietovereenkomst vernietigd. Oftewel: geen rente, incassokosten en dergelijke verschuldigd.
De hoofdsom wel, want uiteindelijk hád de consument iets gekocht en dan moet je betalen. Maar ook dan onderzoekt de rechter ambtshalve of het allemaal wel goed gegaan is. Quod non, zoals juristen dan zeggen:
- Op de bevestigingspagina stond niet de naam van de shop (Shein) maar de naam Zoetop Business Co Limited, wie dat ook moge wezen. En als je onderaan de Shein-pagina het colofon opent, gaat het ineens over Infinite Styles Ecommerce Co Ltd. Onduidelijkheid over de identiteit van de koper is een essentieel probleem.
- De bij de dagvaarding gevoegde algemene voorwaarden waren recenter dan de dag van aankoop, zodat niet na te gaan is onder welke voorwaarden is gecontracteerd.
- Volgens de dagvaarding vermeldt de bestelknop “Bestelling plaatsen”, maar screenprints zeggen “Plaats bestelling”. En geen van beide is duidelijk genoeg om aan te geven dat er een betalingsverplichting ontstaat bij het plaatsen van de bestelling. in de’, waarmee volgens de eisende partij voldoende duidelijk zou zijn gemaakt dat met het klikken op die knop een betalingsverplichting is aangegaan.
- Oh ja, en ná die plaats-knop kwamen er nog knoppen “afrekenen” en “kopen”, waardoor het extra verwarrend wordt wanneer je nou precies de overeenkomst sluit en wanneer je de betalingsverplichting aangaat.
- Onduidelijk is hoe de wettelijk verplichte bestelbevestiging eruit ziet, waarin zaken moeten staan als de naam van de verkoper, een specificatie van de gekochte producten, de koopprijs, eventuele verzendkosten, informatie over de wijze van levering en de leveringstermijn, een pdf met daarin informatie over het herroepingsrecht en linkjes naar online hulp.
Vanwege deze tekortkomingen verlaagt de kantonrechter het te betalen bedrag met 60%, zodat de consument nog maar € 25,49 hoeft te betalen voor de spullen.
Niet vermeld is hoe veel de kwijtgescholden achterafbetaalkosten waren. En dat is jammer en wrang, want de consument wordt met deze betalingsverplichting alsnog in het ongelijk gesteld en moet dan € 303,54 proceskosten betalen.
Arnoud
