Internetrecht door Arnoud Engelfriet

PeggyMarco / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Recent heb ik via een internetbedrijf een offerte voor zonnepanelen aangevraagd. Zelf de maten opgegeven met hun handige tool, via de mail installatiedatum afgesproken, 25% aanbetaald maar nu voel ik me er toch minder happy bij. Kan ik dit nog annuleren met de Wet koop op afstand?

Alleen, vaak gaat het bij zonnepanelen (net zoals hier) om wat juristen een gemengde overeenkomst noemen, waarin zowel producten worden geleverd als diensten – de dienst van het bevestigen en installeren van de zonnepanelen. Bij diensten geldt de wet net zo, alleen begint de 14 dagen daar bij de dag van bestelling, niet van levering. Dat geeft dan tegenstrijdige uitkomsten: de installatie is te annuleren tot 14 dagen na tekenen offerte, de panelen mogen terug tot 14 dagen na installatie. Dat gaat niet.

De Europese Commissie heeft in 2014 een leidraad uitgebracht met uitwerkingen van hoe zij het consumentenrecht bedoeld had. Hierin staat dat je in zo’n geval moet kijken wat het zwaartepunt is, gaat het primair om de verkoop van de panelen of primair om de dienst. Op p8 noemen ze dan twee relevante voorbeelden van wat primair een koopovereenkomst is:

1. de aankoop van een nieuwe keuken en de installatie ervan in het appartement van de consument;
2. de aankoop van specifieke bouwelementen, zoals ramen en deuren en hun installatie in het huis van de consument;

De 14 dagen begint bij zonnepanelen dus bij de dag van levering, wat gewoonlijk samenvalt met de installatiedag. En omdat je mag annuleren tót die 14 dagen, zou je dus ook nu al je herroepingsrecht kunnen inroepen.

Een randvoorwaarde die bij een installatiebedrijf nog kan spelen: het moet wel gaan om een overeenkomst die gesloten is “in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand”, zoals de wet dat noemt. Als je dus een installateur vindt via internet en dan via de mail of telefoon afspraken maakt, is dat nog géén overeenkomst op afstand.

Ook kan het zijn dat je wel een aanvraag doet via internet (al dan niet via een handige zelfservice opmeet/intake-tool zoals de vraagsteller) maar dat men daarna even langskomt, en vervolgens een offerte stuurt die moet worden getekend. Dat valt er voor mij ook buiten, omdat je dan niet de overeenkomst sluit via internet. Dat gebeurt pas immers als je de offerte getekend retourneert, en dat is dan geen systeem meer.

Arnoud

ColiN00B / Pixabay

De Europese Unie laat een tijdperk van zelfregulatie achter zich met de invoering van ingrijpende nieuwe regels voor internetbedrijven, zo noemt NRC het. Nu.nl is iets feitelijker: De EU-lidstaten, de Europese Commissie en het Europees Parlement zijn het in de nacht van vrijdag op zaterdag eens geworden over definitieve, strengere wetgeving die de macht van grote internetbedrijven als Google en Meta moet beperken en consumenten beter moet beschermen. Voor de juristen: er is politieke overeenstemming over de definitieve tekst van de Digital Services Act, de laatste in een reeks Europese wetten die gedrag en aansprakelijkheid van de grote platforms moet reguleren. Ik lees veel gejuich, maar let op, er is nog géén definitieve tekst laat staan een wet die binnenkort van kracht gaat zijn.

De DSA is formeel de opvolger van de e-commerce richtlijn uit 2000 die de basis legde voor de internetwereld zoals die nu is. De kern was vrij simpel: hands off, laat bedrijven groeien en zorg voor duidelijke informatieverstrekking. Aansprakelijkheid is een begrijpelijke zorg van dienstverleners, dus die wordt beperkt tot notice/takedown en dan zal het zichzelf wel reguleren. Eh, ja nee niet helemaal zoals het bedoeld was. We zitten nu met enorme platforms die nauwelijks verantwoordelijkheid nemen, machtsconcentraties waar de mededingingswet niet tegen kan en diepe informatiebubbels waar je u tegen zegt.

Het doel van de nieuwe wet is om hier een tegenwicht aan te stellen. Transparantie staat voorop, net als het betrekken van mensenrechten in bedrijfsbeslissingen en het eerlijk omgaan met klachten en belangen van gebruikers. En voor de héle grote jongens nog een hele trits aan extra regels op het gebied van transparantie, meewerken met onderzoekers en onderzoeken welke “zorgvuldig geselecteerde partners” dingen mogen doen met je klanten. Heel groot ben je overigens als je 10% van de EU-burgers als klant hebt.

Voor bedrijven die zaken moeten doen met die grote jongens zou er veel positiefs moeten komen: duidelijke regels, een eerlijk speelveld, geen arbitraire regelwijzigingen en zelfs mogen concurreren met de eigen business van die platforms. Consumenten zouden minder last moeten hebben van illegale inhoud, krijgen toegang tot online dispuutoplossing plus inzicht met opt-out tegen gepersonaliseerde reclame en contentselectie. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Negatieve noten zijn er natuurlijk ook. Er is geen recht op end-to-end encryptie opgenomen, en ook do-not-track wordt niet ondersteund. Een fundamenteel probleem dat nog niet is opgelost, is dat iedere rechtbank in de EU een verbod kan uitspreken dat dan in de hele EU moet worden gerespecteerd. Denk aan een Ierse rechtbank die een website verbiedt die (vrijwel overal legale) abortuspillen verkoopt, of een Hongaarse rechter die optreedt tegen educatieve publicaties met homostellen. Daar zal dan uiteindelijk het Hof van Justitie wat van moeten vinden, maar dat duurt natuurlijk de nodige jaren.

Desondanks, het signaal is duidelijk: de tijd van terughoudendheid vanuit de wetgever is voorbij. De grote jongens, en tot op zekere hoogte iedereen met een online dienst, moet zich aan nieuwe, strenge regels houden die echt tot verandering zouden moeten leiden. Ik ben benieuwd naar de finale tekst.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Ik krijg in toenemende mate ongewenste commerciële berichten via Linkedin van niet-contacten. Soms wederom niet gericht op mijn werk en/of interesses, maar meestal wel, want “We zitten toch in dezelfde groep op Linkedin!” Dit nog los van de officiële gesponsorde berichten die je via LinkedIn zelf kunt versturen. Hoezo is dat legaal, en wat kan ik er aan doen?

Hoofdregel is dat ongevraagde commerciële DM’s niet mogen, niet per mail, niet per Linkedin bericht, gewoon niet. Je moet toestemming hebben, en dat moet expliciet. De antispamwet (artikel 11.7 Telecommunicatiewet) is daar duidelijk in:

Het gebruik van automatische oproep- en communicatiesystemen zonder menselijke tussenkomst, faxen en elektronische berichten voor het overbrengen van ongevraagde communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden is verboden, tenzij de verzender kan aantonen dat de desbetreffende eindgebruiker daarvoor voorafgaand toestemming heeft verleend.

Het maakt niet uit of iemand in jouw netwerk zit, of een uitnodiging om te linken heeft gecommuniceerd. Natuurlijk is “hoi kunnen we linken” gevolgd door “link” wel een toestemming om communicatie met elkaar uit te wisselen, maar ongevraagde commerciële communicatie heeft nu eenmaal een andere status. Ik zou zeggen dat alleen “mag ik je een commercieel voorstel doen, accepteer mijn linkverzoek dan praten we verder” nog net kan. Die vraag zou ik in de context van LinkedIn nog niet als een reclamebericht zelf willen zien, en uit de tekst blijkt dat het accepteren dan bedoeld is als toestemming voor het reclamebericht.

Wel anders is natuurlijk de gesponsorde InMail, dat is een dienst van LinkedIn zelf en dat hoort dus gewoon bij hoe het platform werkt. Dus daar zou dan aparte toestemming niet meer aan de orde zijn. LinkedIn biedt overigens hiervoor een afmeldmogelijkheid, en sinds ik die gebruik lijkt dat ook echt te werken.

Arnoud

Het scrapen van data van Linkedinprofielen is geheel legaal, las ik bij TechRadar. De Court of Appeals for the Ninth Circuit (het hogerberoepshof dat onder meer over techstaat Californië gaat) heeft namelijk bevestigd dat dit geen computervredebreuk oplevert. Dit in hoger beroep (na cassatie bij de Supreme Court) van een zaak uit 2017 tussen Linkedin en… Lees verder

Je zou zeggen dat dit logisch is. Maar nee: een Zuid-Hollands callcenter dat eist dat werknemers tien minuten voor het begin van hun werktijd aanwezig zijn om in te loggen, moet een medewerker voor die minuten gaan betalen. Dat meldde RTL Nieuws vorige week. Het bedrijf Teleperformance eist dit zodat mensen stipt om 9 uur kunnen… Lees verder

Een lezer vroeg me: Toen ik lid van het bestuur van de VvE van mijn appartementencomplex, kreeg ik een bestuursmailadres met mijn functie. Onlangs heb ik mij terug getrokken als bestuurslid. Op de datum waarop het terugtreden officieel werd is het e-mailadres geblokkeerd. Er is mij geen gelegenheid gegeven het adres op te schonen, berichten… Lees verder

Snelle quiz, als er “Bestel nu” op een bestelknop in een webwinkel staat, sluit je juridisch gezien dan een overeenkomst als je erop klikt? Eh, nee, aldus de rechtbank Amsterdam een paar weken geleden. Ja, keek ik ook van op maar het klopt: bij een online bestelproces zit je ergens pas aan vast als het “op… Lees verder

De originele broncode van de eerste WipEout-game is op internet verschenen, las ik bij Tweakers. Een groep historici heeft de broncode gevonden van de futuristische game uit 1995, een van de launchgames van de originele PlayStation. Men meldt op Twitterr dat onduidelijk is of de code zal compileren, en verzoekt vriendelijk doch dringend niet te vragen om… Lees verder

Microsoft heeft het e-mail- en OneDrive-account van eisende partij geblokkeerd, las ik bij ITenRecht.nl. Een verhaal dat we vaker hebben gehoord: MS scant uploads tegen een lijst van bekende kinderpornografie, en blokkeert je account wanneer men een match tegenkomt. Ook als het toevallig of onbedoeld was. Een nieuwe uitspraak voegt daar nu een nuance aan toe: MS… Lees verder

Een vestiging van de zogenoemde ‘flitsbezorger’ Flink in Utrecht moet tijdens de bezwaarprocedure gesloten blijven. Dat meldde de rechtbank Midden-Nederland onlangs. Dit bevestigt het gemeentelijk verbod uitgesproken in februari. De flitsbezorger handelt volgens de gemeente Utrecht in strijd met het bestemmingsplan: men zit in een pand waar detailhandel is toegestaan, maar gebruikt het als distributiecentrum…. Lees verder