Internetrecht door Arnoud Engelfriet

De politie heeft een 27-jarige man uit Vleuten gearresteerd op verdenking van oplichting via zijn webwinkel telefoondiscounter.nl. Dat meldde Nu.nl vorige week. Meer dan driehonderd mensen kochten een telefoon via de website, maar hebben deze nooit ontvangen. Slachtoffers die zich bij consumentenprogramma Radar hadden gemeld hebben deze zomer hun geld teruggekregen van de verdachte, maar overigen niet. Maar zoals ik in 2020 blogde: let op, de bekendste vorm van online oplichting, namelijk gewoon het geld pakken en niet leveren, is juridisch geen oplichting.

Het onderzoek naar de verdachte kwam tot stand na een melding van het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting (LMIO), zo meldt de politie via een persbericht. De oplichting zou al langere tijd plaatsvinden via een online webshop gericht op mobiele telefoons: telefoondiscounter.nl. De site is uit de lucht, maar via de Wayback Machine nog te bekijken: een typische webshop, gericht op refurbished telefoons kopen. Je zoekt op merk of type, je krijgt het beschikbare aanbod en als je koopt krijg je niet alleen 14 dagen retourrecht maar ook 2 jaar garantie. Velen bestelden, maar zo te lezen kreeg niemand werkelijk een telefoon geleverd want overal waar ik zoek, regent het klachten.

Radar besteedde deze zomer aandacht aan de site. Opmerkelijk:

Opvallend is overigens dat mensen ondanks de slechte reviews wel een telefoon bij de prijsvechter bestellen. De reden wordt al snel duidelijk: in het verleden hebben mensen eerder een iPhone hier besteld en toen was er nog niets aan de hand. Dezelfde klanten kwamen terug bij de website voor een nieuwer model, maar ontvingen na betaling geen telefoon.

Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, hetzij door het aannemen van een valse naam of van een valse hoedanigheid, hetzij door listige kunstgrepen, hetzij door een samenweefsel van verdichtsels, iemand beweegt tot de afgifte van enig goed, tot het verlenen van een dienst, tot het ter beschikking stellen van gegevens, tot het aangaan van een schuld of tot het teniet doen van een inschuld, wordt, als schuldig aan oplichting, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Niet elke vorm van bewust oneerlijk zakendoen levert het in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht strafbaar gestelde misdrijf ‘oplichting’ op. Dat geldt eveneens wanneer kan worden bewezen dat men is benadeeld door een persoon die niet van plan of in staat was zijn verplichting na te komen en die zich in strijd met de waarheid heeft voorgedaan als een bonafide (ver)koper.

Het Hof heeft geoordeeld dat de enkele omstandigheid dat de verdachte via een website goederen te koop aanbood en bestellingen en betalingen van kopers accepteerde in het besef dat hij niet (langer) aan zijn leverings- of restitutieverplichtingen kon voldoen, niet kan worden aangemerkt als het aannemen van een valse hoedanigheid als bedoeld in art. 326 Sr van, in dit geval, een bonafide internetondernemer. Dit oordeel geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Als je inlogt op accounts, zoals bijvoorbeeld bij social media, komt het zo nu en dan voor dat sites je hun nieuwe voorwaarden tonen en dan om je akkoord vragen. Ben je het niet eens met die voorwaarden dan ontbreekt echter de optie om meteen je account op te heffen. Je moet de nieuwe voorwaarden dus accepteren voor je het account weg kunt gooien. Is dat juridisch wel in de haak?

De wet stelt hier maar beperkte grenzen aan, met name in de vorm van onze zwarte en grijze lijst van algemene voorwaarden. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om de dienst wezenlijk te veranderen met zo’n wijziging van voorwaarden, dus bijvoorbeeld het omzetten van een gratis dienst naar een dure betaalde dienst kan niet op deze manier.

Er is geen specifieke regel die zegt hoe ver van tevoren de nieuwe voorwaarden moeten worden getoond voor akkoord. De enige eisen die de wet noemt, is dat ook deze in te zien zijn en te downloaden. Maar dus niet dat je bijvoorbeeld een maand moet hebben om erover na te denken.

Ik kan dus niets bedenken waarom het verboden is dat een site je bij inloggen confronteert met een dwingende mededeling “Dit zijn de nieuwe voorwaarden, klik OK om verder te gaan” zonder zelfs maar de optie om per direct op te zeggen. Hooguit de juridische noodrem van de redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW), het voelt niet heel erg eerlijk om mensen zo voorwaarden op te dringen. Maar er is nog nooit een rechtszaak over geweest.

Arnoud

“De curatoren hebben te maken met een grote en machtige Amerikaanse partij die elk risico dat zij mogelijk wereldwijd loopt als gevolg van de sancties, hoe klein ook, koste wat kost wil zien te vermijden en zich daarbij alleen door haar eigen belangen laat leiden.” Oh kijk, dat was een gezellige boel in Amsterdam: cloudleverancier Microsoft weigerde de curatoren van een dochter van de Russische Alfa Bank toegang te geven tot de bedrijfsadministratie, onder meer onder verwijzing naar de EU-sanctieregels tegen Russische bedrijven. Een dilemma zoals we dat vaker horen, de Nederlandse wet zou tot iets verplichten maar vanwege altijd schimmig blijvende “US law” zouden bedrijven daar dan geen gehoor aan hoeven geven.

In april ging de betreffende dochter – de Amsterdam Trade Bank – failliet, mede vanwege sanctieregels: “Leveranciers van bijvoorbeeld software konden door de strafmaatregelen niet langer zaken doen met ATB, waardoor het heel moeilijk was om nog verder te gaan met bankieren”, zo meldde het AD. Dat is op zich een begrijpelijke consequentie van sancties, maar creëert hier wel een bijzonder probleem bij de afwikkeling van datzelfde faillissement.

Je zou zeggen dat dit een klaar klontje was. De Faillissementswet zegt immers in artikel 105b letterlijk dat iedereen die administratie van een failliet heeft, die moet geven:

Derden met inbegrip van accountantsorganisaties en een externe accountant, die in de uitoefening van hun beroep of bedrijf, op welke wijze dan ook, de administratie van de gefailleerde geheel of gedeeltelijk onder zich hebben, stellen die administratie en de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers desgevraagd volledig en ongeschonden aan de curator ter beschikking, zo nodig met inbegrip van de middelen om de inhoud binnen redelijke tijd leesbaar te maken.

In de aanloop naar dit kort geding heeft (de advocaat van) Microsoft verstoppertje gespeeld door niet kenbaar te maken welke Microsoft-vennootschap moest worden gedagvaard en door nog niets van haar verweer prijs te willen geven.

Evenmin is aannemelijk dat Microsoft bij het voldoen aan het gevorderde strafrechtelijke of financiële risico’s van enige betekenis loopt. Het verlenen van toegang tot de Microsoft-omgeving in het kader van een faillissement kan voorshands niet worden aangemerkt als een door de EU Sanctieverordening verboden handeling (het ter beschikking stellen van “economische middelen” die kunnen worden gebruikt om “tegoeden, goederen of diensten te verkrijgen”). Ook ten aanzien van het Amerikaanse sanctieregime geldt dat voorshands niet aannemelijk is dat het verlenen van toegang tot de Microsoft-omgeving in het kader van een faillissement strijd oplevert met de verplichting eigendommen van gesanctioneerde (rechts)personen te blokkeren en/of strijd oplevert met het verbod die eigendommen over te dragen, waarbij het nog de vraag is of gedaagde sub 3 (Microsoft Ireland Operations Limited) al dan niet (indirect) gebonden is aan het Amerikaanse sanctieregime.

Streamingdienst VoetbalTV van Talpa en de KNVB hoeft een boete van 575.000 euro die het van de Autoriteit Persoonsgegevens kreeg opgelegd voor het overtreden van de AVG niet te betalen, zo heeft de Raad van State geoordeeld. Dat meldde Security.nl onlangs. De hoogste bestuursrechter volgt daarmee de rechter die in 2020 hetzelfde bepaalde. Jammer voor juristen is… Lees verder

Op staande voet ontslagen omdat je een van internet geplukte coronatest had opgestuurd naar je werkgever, kan dat? Een tandarts uit Spijkenisse dacht van wel, en gooide de assistente die een dergelijke test opstuurde meteen buiten. Die stapte naar de rechter om dit aan te vechten, en het vonnis geeft haar gelijk. De werknemer had in januari dit… Lees verder

Een werknemer van een handelsbedrijf die overstapte naar een concurrent moet een half miljoen euro aan boetes betalen. Dat meldde RTL Nieuws dinsdag. Volgens de rechter schond hij zijn concurrentie-, relatie- en geheimhoudingsbeding. Dat was even schrikken voor vele lezers die in de ICT werken, want daar zijn zulke bedingen schering en inslag. Kan dat… Lees verder

Google heeft Blake Lemoine van de Responsible AI-divisie van het bedrijf ontslagen nadat hij eerder al op non-actief was gesteld. Dat meldde Tweakers onlangs. Lemoine haalde het wereldnieuws met zijn stelling dat het LaMDA-taalmodel zelfbewust was geworden, zelfs een ziel zou hebben. Dit op basis van gepubliceerde chattranscripties. Google gooit het op schending van de geheimhoudingsplicht… Lees verder

Goeie kop van Nu.nl, want het laat de kern zien van waar deze rechtszaak over gaat: Musk heeft ideeën en wil dat iedereen daarin meegaat. De oprichter en CEO van Tesla wilde de zaak vooruitschuiven tot februari volgend jaar, maar de rechtbank in Delaware gaat daar niet in mee. En dat is interessant, het is een signaal dat… Lees verder

Supermarktketen ALDI opent in Utrecht een kassaloze winkel die via camera’s in het plafond en sensoren in de schappen de boodschappen van klanten detecteert. Dat meldde Security.nl dinsdag. Klanten moeten de ALDI Shop & Go-app installeren. Via “intelligente camera’s” en sensoren in de schappen wordt het handelen van bezoekers gefilmd, waarna via de app het totaalbedrag van… Lees verder

Bij Tweakers vond ik weer een aardige discussie: Mijn vriendin heeft een Google Pixel 6 besteld en wanneer het pakketje binnen kwam, zat wel de doos van de pixel erin, maar geen telefoon. Seal was ook verbroken. Nu zou je denken, (Web)winkel inlichten, nieuwe telefoon of terugbetaling. Helaas willen ze dat ik aangifte doe bij de politie(Van wat?) en… Lees verder