Als forumbeheerder kun je in principe aanspraak maken op de wettelijke regeling over aansprakelijkheid van providers. In principe, want dit is recht en er zijn altijd uitzonderingen. En één van die uitzonderingen is als je moderators actief informatie verzamelen en redigeren, zo blijkt uit het vonnis (PDF, via Boek9.nl) inzake een geschil tussen webwinkel Trendylaarzen.nl en het forum Internetoplichting.nl. De forum-exploitant werd aansprakelijk gehouden voor uitlatingen van gebruikers, en kon geen gebruik maken van de wettelijke bescherming van providers. Een dode mus voor stichting Brein.
Update (6 juli): het vonnis is verworpen, in een nieuwe uitspraak acht de rechter de uitingen van “oplichting” gerechtvaardigd omdat “Trendylaarzen tenminste de schijn van oplichting tegen had”.
Internetoplichting.nl is één van die vele plekken waar mensen hun ontevredenheid over webwinkels en anderen kunnen uiten. Daar wordt helaas vaak misbruik van gemaakt. Iets wat ook Trendylaarzen overkwam: na eerdere klachten over haar bedrijf op Hyves wist zij het IP-adres van de klagers te achterhalen. Dit adres bleek te herleiden tot een concurrent. Toen vervolgens hetzelfde soort klachten op Internetoplichting.nl opdoken, zette de site meteen haar advocaat erop. Dat had geen succes, waarna men de hoster voor de de kortgedingrechter sleepte met de eis tot afgifte van persoonsgegevens van de plaatsers.
De hoster van Internetoplichting maakte aanspraak op de wettelijke bescherming voor internetdienstverleners. Die zijn niet aansprakelijk voor wat gebruikers van de dienst doen, mits zij maar optreden bij klachten en (als de klacht onmiskenbaar juist is) de berichten blokkeren of verwijderen. Maar daarbij mogen ze geen voorafgaande controle of invloed op de berichten uitoefenen. Men moet passief blijven en alleen achteraf ingrijpen bij klachten. Hier gingen de modjes heel wat verder:
Voor het beheer van de website wordt gebruik gemaakt van vrijwilligers, zogeheten moderators. Deze moderators communiceren met en reageren op uitingen van bezoekers van de website. Tevens worden bezoekers door de moderators, aan de hand van een stappenplan, opgeroepen om informatie over de vermeende oplichter op de website te plaatsen, zoals de door de vermeende oplichter gebruikte bankrekeningen, e-mailadressen en IP-adressen. … Vervolgens wordt door de moderators een overzicht op de website geplaatst van de informatie die zij aldus over de vermeende oplichter aan de hand van het stappenplan hebben ontvangen. … Vastgesteld wordt dat 2dehands.nl aldus door middel van de moderators de zeggenschap heeft over de inhoud van de website en dat zij kan bepalen wat daarop wel of niet wordt gepubliceerd.
En tsja, als je zelf berichten gaat compileren, dan word je aansprakelijk voor wat je compilatieberichten bevatten. Dit bevestigt de lijn die ook uit het ShowBizNewz-vonnis en eerder het Go2Web-vonnis al bleek. Omdat de inhoud van de berichten oncontroleerbaar waren (omdat de bronnen anoniem waren) en de site had moeten weten dat haar context van “internet oplichting” al snel nodeloos beschadigend voor sites als Trendylaarzen kan zijn, kon de uiting niet door de beugel. De forumbeheerder werd dan ook veroordeeld om de berichten te verwijderen en de e-mail- en IP-adressen van de plaatsers af te geven.
Bij stichting BREIN pakken ze maar gelijk lekker door:
De voorzieningenrechter in Amsterdam bepaalde gisteren dat een websitehouder in principe ten volle verantwoordelijk is voor wat er op zijn website wordt gepubliceerd.
Die conclusie gaat mij te ver. De rechter woog in dit vonnis zwaar mee dat de modjes actief om informatie vroegen en berichten compileerden en plaatsten. Dat is onvergelijkbaar met de sites waar BREIN op mikt, zoals Mininova en The Pirate Bay, waar gebruikers zelf de berichten plaatsen en de moderatie niet of nauwelijks gebeurt.
Sterker nog, juist bij inbreuken op auteursrecht hebben we jurisprudentie genoeg die bevestigt dat beheerders niet aansprakelijk zijn voor wat gebruikers plaatsen. Zie bijvoorbeeld het CU2-vonnis of recenter het vonnis in Maroc.nl, waarbij de rechters een “actieve houding” bij klachten voldoende vonden. Ook in de Garagetest- en Go2Web-zaken werd geoordeeld dat forumbeheerders niet kunnen worden geacht te weten wat er op hun forum gebeurt.
De wens is de vader van de gedachte bij BREIN, zo blijkt maar weer.
Arnoud