Hebben universiteiten nu een AVG-probleem met die Proctorio hack?

Vele tienduizenden Nederlandse studenten zijn maandenlang gemakkelijk te hacken geweest, omdat hun opleiding hen verplichtte onveilige antispieksoftware te installeren. Dat meldde RTL Nieuws onlangs. Criminelen kunnen de software van Proctorio misbruiken om mee te gluren met de webcam en opnames te maken, of om toegang te krijgen tot online accounts, zoals je e-mail, betaaldiensten of crypto (de zogeheten online wallet). Diverse studerende lezers vroegen me: heeft mijn universiteit of hogeschool nu een AVG probleem, en moeten ze nu stoppen met Proctorio?

We hebben het eerder gehad over proctoring-software, die sinds de coronacrisis breed ingezet werd. Het argument daarbij was klassiek het privacy argument: studenten moeten zichzelf digitaal blootgeven in hun huisomgeving om vermoedens van fraude uit te sluiten. De rechter is daarin niet meegegaan: fraude bij tentamens is ernstig, het gaat maar om enkele uren per tentamen dus hoe erg is dat nou helemaal. (Bovendien, hoe moet het dan bij tentamens van 300 man.)

De onderliggende aanname is dan – zoals wel vaker – dat de software an sich veilig is en doet wat ie belooft. IT’ers beginnen nu te lachen, en die snap ik ook want als er iets is dat we de afgelopen vijf jaar hebben geleerd dan is het wel dat alle software lek is, onbedoelde features heeft en als je niet uitkijkt wordt ingezet om persoonsgegevens te harvesten voor ontwikkeling van diverse AI’s.

Deze hack is in zoverre een AVG probleem dat de inzet van proctoring software onder de AVG gerechtvaardigd moet worden, en bekend onveilige software voldoet natuurlijk niet. Het Proctorio lek is ondertussen alweer gedicht zo lees ik, waardoor er dus eigenlijk geen AVG issue meer zou moeten zijn. Natuurlijk kunnen er meer lekken zijn (alle software is immers lek) maar zonder specifieke aanwijzingen denk ik niet dat je hier wat mee kunt.

Arnoud

Moet de overheid zerodays wel of niet gebruiken in de handhavings- en inlichtingendiensten?

qimono / Pixabay

Op Twitter las ik deze inhaker op een NRC-column van jurist Vincent de Haan over gebruik van zero-days. “Zonder 0days wordt onze overheid nog machtelozer online dan ze nu al zijn en dat kunnen we ons niet veroorloven. Als de overheid niet digitaal kan optreden loopt onze privacy en veiligheid een groot gevaar”, aldus Ronald Prins daar. Daar stelde De Haan dus tegenover “Met behulp van [zerodays] houden autoritaire regimes journalisten, activisten en advocaten in de gaten. … Maar we moeten ons realiseren dat de Nederlandse overheid, door het gebruiken van zero-days – één van de belangrijkste ingrediënten van de Pegasus software – medeverantwoordelijk is.”

Een zeroday is security-jargon voor een kwetsbaarheid waarvan misbruik te maken is, maar die nog niet bekend is bij de maker van de software of dienst. (De etymologie is wat vaag maar lijkt afkomstig uit de warez scene waar het ging over de zeer prestigieuze actie om gekraakte software dezelfde dag als het origineel te publiceren. Het heeft dus niet perse te maken met dat de bug zero days geleden ontdekt of gemeld is of iets dergelijks.)

Wie een dergelijke kwetsbaarheid heeft, kan bij de betreffende software inbreken en bijvoorbeeld gegevens aftappen, eigen software (zoals spyware) installeren of wat je maar zou willen doen. Dat is voor criminelen aantrekkelijk maar ook voor opsporings- en inlichtingendiensten die op die manier interessante personen kunnen volgen. Of dus journalisten kunnen volgen en dan arresteren wanneer deze al te irritant worden. Zoals bij de Pegasus-software, waar deze heisa mee begon.

Het punt is dan dat overheden niet perse zelf kwetsbaarheden gaan ontdekken, maar deze ook op de vrije markt gaan inkopen. En vooral, dat die overheden vervolgens de makers niet informeren maar het gat lekker laten bestaan:

Het Pegasusschandaal is immers precies waarvoor gevreesd werd bij de invoering van de hackbevoegdheid: onschuldige mensen worden gehackt met kwetsbaarheden die bij de overheid reeds bekend waren, maar die voor het gemak van het boevenvangen niet gedicht zijn.
Prins stelt daar tegenover dat “Als duidelijk is dat 0days misbruikt worden door criminelen of andere staten moeten ze onmiddellijk gemeld worden. In het algemeen geldt dat software altijd meerdere kwetsbaarheden zal hebben. Het melden van niet gebruikte 0days maakt een product niet significant veiliger”. Dat is natuurlijk waar, maar waar het om gaat is of het ethisch is dat de overheid weet van grote kwetsbaarheden en die dan voor zich houdt omdat ze die nodig heeft voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Natuurlijk kun je dan zeggen, als die dit nodig hebben dan is dat in het landsbelang. Maar het is nooit zo dat een dergelijk gat alléén bekend is bij de AIVD, zeker niet als het op de vrije markt is ingekocht. Want reken maar dat zo’n bedrijf diezelfde informatie verkoopt aan wie dan ook, dus de criminelen hebben dit snel genoeg te pakken. Is het dan niet juist je maatschappelijke plicht als overheid om deze lekken zo snel mogelijk dicht te krijgen?

Arnoud

Mag je de verlichting van de Erasmusbrug op paars zetten?

Het systeem om de verlichting van de Erasmusbrug in Rotterdam te veranderen was ruim een jaar via internet toegankelijk, meldde Tweakers onlangs. RTL Nieuws-reporter Daniël Verlaan kreeg een tip over het lek en wist de brugverlichting paars te maken. De brug zelf was verder niet te bedienen, maar de interface van dit systeem bleek zonder beveiliging toegankelijk als je wist wat de netwerkpoort was van de server. Die laatste was via zwakhedenzoekmachine Shodan te vinden. Dat riep dus weer de bekende vraag op, mag dat dan?

Je mag niet binnendringen in andermans computersysteem. Of dat systeem beveiligd is, doet niet ter zake. Enige vraag is of je wist dan wel moest weten dat je daar niet mocht zijn. Het lijkt me evident dat je als Shodan-surfende derde weet dat je niet de verlichting van de Erasmusbrug mag bedienen, dus dat noem je binnendringen.

Natuurlijk kun je per abuis op zo’n server belanden. Je klikte wat rond, iemand deelde een onschuldige server en oeps die brug werd paars. Kan. Maar ik zou zeggen dat het bewijs van jouw bewustzijn een heel eind rond is als jij zegt, ik zat op Shodan te kijken en zag daar de admin van de Erasmusbrug. Je wéét dat Shodan geen rechtmatig gepubliceerde interfaces bevat en je wéét dat jij niet welkom bent in de admin van de Erasmusbrug.

Dit is dus tevens waarom je niet aan de politie gaat uitleggen wat je deed of waarom je dacht dat dat mocht. Gewoon niet. Echt niet. Nee, ook niet vanwege die reden die jij nu in je hoofd hebt. Niet. “Ik wil graag eerst met een advocaat overleggen” is het énige dat je zegt. Serieus. Alsjeblieft.

En ja, het is een vrij onschuldig verhaal want er is niets kapot gegaan, niets bediend en niets ernstigs gebeurd. Maar toch, wees voorzichtig als je geen professioneel journalist bent. Ik benadruk dit omdat in de sfeer van “cybercrime” Justitie vaak overspannen reageert vergeleken met real-life situaties. Als je de controlekamer van deze verlichting was binnengelopen, dan had de portier op z’n kop gehad en was jij eruit gejaagd. Maar nu heb je een cyberhack gedaan. In theorie had je zelfs antiterrorismewetgeving kunnen triggeren met zo’n actie.

In dit specifieke geval betreft het een journalist die een opmerkelijke misstand aan de kaak stelt, en daarvoor het enige middel gebruikt om aan te tonen dat de misstand waar is. De maatschappelijke of persoonlijke schade is nihil en het slachtoffer is geïnformeerd en kreeg de kans de misstand op te heffen voordat dit nieuws werd. Dan en specifiek dan wordt de strafbaarheid opgeheven.

En natuurlijk, journalist is geen beschermde titel, maar journalist ben je pas als je journalistieke activiteiten ontplooit. Dus enkel zeggen “ik wilde erover publiceren” is niet genoeg. Je moet een track record hebben (zoals Daniël, koop dat boek) of daadwerkelijk een journalistieke uiting hebben gedáán. Wilde je nu eindelijk eens journalist worden en was dit je eerste geplande publicatie maar werd je gepakt voordat het online stond, dan vrees ik dat je niet wordt geloofd.

Arnoud

Bedrijven gehackt door bij NCSC bekend lek, had men dit moeten delen?

Aanbieders van digitale infrastructuur verenigd in de Stichting DINL zijn gefrustreerd over het opnieuw achterhouden van informatie over een belangrijke hack door het NCSC. Dat las ik bij Computable.nl. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) had actuele en gerichte informatie over de hack maar deelde die niet met de bedreigde organisaties, omdat data niet binnen haar wettelijke taak viel. De bedrijven werden ook werkelijk gehackt met deze zwakheid, iets dat dus voorkomen had kunnen worden.

Tweakers legt uit dat het ging om de inloggegevens van Pulse Secure-accounts van meer dan 900 bedrijven, die online werden gepubliceerd nadat ze door exploitatie van een lek in deze VPN software werden verkregen. Beveiligingsonderzoeker Matthijs Koot (hoi) lichtte het NCSC in, omdat ook Nederlandse bedrijven er tussen stonden. Maar die deed er dus niets mee.

In het FD licht de dienst dit toe:

Binnen de ‘juridische mogelijkheden’ heeft het NCSC er alles aan gedaan om organisaties te informeren, e-mailt een woordvoerder van Justitie. Maar ‘organisaties buiten het wettelijk mandaat kunnen helaas niet door het NCSC geïnformeerd worden.’ Ook nu bekend is dat de bedrijven daadwerkelijk zijn gehackt, worden ze dus niet op de hoogte gebracht.
Het probleem is dat er juridisch zoiets is als een vitale organisatie. Deel van het takenpakket van het NCSC is dat men alleen deze instanties mag informeren. Daarmee is er dus geen bevoegdheid om ook andere bedrijven te informeren.

De achterliggende logica snap ik niet helemaal, ik zie in de wet geen hard verbod op het informeren van een niet-vitale organisatie maar dat ligt vast aan mij. Ik kan me hooguit voorstellen dat je niet ieder lek aan ieder bedrijf wil melden, al is het maar omdat je niet zeker weet wie wel of niet lek is en het mogelijk héél veel belletjes worden als je voor iedere WordPress-vulnerability iedere slager met blog moet gaan bellen. Maar iets van een inhoudelijke afweging moet toch niet zo’n groot probleem zijn?

Arnoud