Ben ik strafbaar als ik in opdracht tijdelijk illegale software installeer?

Een lezer vroeg me:

Onze organisatie gebruikt al jaren bepaalde software onder licentie. Deze blijkt enige maanden geleden te zijn verlopen en het heractiveren duurt om onduidelijke redenen heel erg lang. Mijn manager heeft me opgedragen dan maar tijdelijk een illegale versie te installeren zodat het werk niet blokkeert, en ze gaan dat rechttrekken in de onderhandelingen. Ben ik strafbaar als ik dat doe, of kan mijn werk dan alsnog de boete van de rechthebbende op mij verhalen?

Als werknemer ben je niet privé aansprakelijk voor je handelen dat je in opdracht doet, of het moet wel héél ver buiten “gewoon je werk doen” treden. Je handelt immers als vertegenwoordiger van het bedrijf, dus wat jij doet wordt je werk aangerekend.

Als je specifiek en expliciet discussie hebt gevoerd dat de software illegaal gebruikt gaat worden, dan zie ik die grens wel in beeld komen. Ik kan me niet voorstellen dat je dan wegkomt met “ik kreeg de opdracht dus ik doe het gewoon”.

Vaak zie je dat het eerder iets is van, we hebben een tijdelijke licentie gebruik die maar, of je collega is parttime HBO docent dus we gebruiken de educatieve licentie. Daar kun je over twisten of dat legaal is maar daarbij heeft de werkgever dan het laatste woord. Dat zou hier op kunnen gaan, omdat de werkgever aangeeft dat dit een tijdelijke oplossing is die men gaat melden aan de licentiegever (en kennelijk denkt voordelig recht te kunnen breien). Ik denk dat je daar als werknemer wel in mee moet gaan.

Mijn advies zou desondanks zijn om expliciet in de mail op schrift te krijgen dat men de illegale versie wil, onder verwijzing naar het mondelinge gesprek en de gevolgen die jij ziet. Of je stuurt het door naar de bedrijfsjurist met de vraag hoe jij die licentieovereenkomst vervolgens moet sluiten.

Arnoud

Dure Zuidasadvocaten haten deze contractentruc

Wie met grote bedrijven zaken doet, kent het probleem. Heb je net uitgebreid onderhandeld over je mooie deal, en flink wat moeten toegeven om het verteerbaar te maken, krijg je vervolgens een dure advocaat die op alle punten uit het contract een probleem gaat zoeken. Aansprakelijkheid moet omhoog, prijsaanpassingen mogen niet, de SLA is een zootje en ga zo maar door. Daar kun je natuurlijk mee gaan onderhandelen, maar leuk is anders (behalve als je zelf advocaat bent natuurlijk) en of je deal er beter van wordt? Gelukkig is er een truc waarmee je flink wat voordeel kunt halen uit deze contractsonderhandelingen.

De meeste ondernemers zien de contracten vaak als het sluitstuk van een deal. Je begint met een product of dienst en een prijs, daar komen randvoorwaarden bij zoals contractsduur en tegen het einde komt er dan een contract dat alles op een rijtje zet. Dat moet dan nog even door de juristen worden gecheckt, en daarna handtekening en geld incasseren.

Qua tijdspad ben je vaak toch het langste bezig met die laatste stap. Want neem maar van mij aan, wanneer je een jurist door een contract heen laat gaan dan komen er een berg bezwaren. (Ik was laatst drie uur bezig met een contract afschieten voordat ik erachter kwam dat ik het zelf had geschreven.) En daar moet je dan op reageren, want die bezwaren trekken natuurlijk alles keihard in het voordeel van de wederpartij.

Onderhandelen kan altijd, maar dat doe je dan met iemand wiens werk het is om overal een punt van te maken én mensen te overtuigen dat wat jij zegt, volstrekt onredelijk is. Plus, hij krijgt per uur betaald. Alles bij elkaar dus geen recept om snel tot een compromis te komen. Ik begrijp het wel, maar het schiet niet op.

Gelukkig is er een truc waarmee je vrijwel alle juridische bezwaren kunt pareren. En de truc is simpel: er zijn eigenlijk geen puur juridische bezwaren. Het feit dat een juridisch adviseur ergens een punt van maakt, betekent nog niet dat het punt juridisch is. Eigenlijk vragen ze gewoon meer van je.

De truc is dan ook simpel: zeg op alles “Sorry, daar is de prijs uit de offerte niet op afgestemd”. Oftewel, u wilt meer van mij, dat kan maar dan gaat de prijs ook omhoog.

Het beste werkt deze truc als je hem in je offerte opneemt (“Bovenstaande prijzen zijn gebaseerd op ongewijzigde acceptatie van onze algemene voorwaarden”). Maar ook zonder die zin kom je eigenlijk altijd een héél eind als je netjes toegeeft aan het verzoek en tegelijkertijd de prijs tien procent omhoog gooit. Reageer fijntjes naar de inkoper dat dit met hun advocaat is afgestemd, en laat ze onderling ruzie maken over wat te doen.

Arnoud

Zijn voorwaarden ook algemeen als ze in het contract zelf staan?

algemene-voorwaarden-karwei-bouwmarktEen lezer vroeg me:

Een paar jaar terug tekende ik een contract voor onderhoud van mijn cv-ketel. Ik wil dit nu opzeggen via de Wet Van Dam, maar het bedrijf zegt dat die niet geldt omdat hun regels over duur en opzegging (steeds per twee jaar) in het contract zelf staan. Daarom zijn het geen algemene voorwaarden. Klopt dat?

Eh nee, dat klopt niet.

De wet noemt een bepaling uit een contract een algemene voorwaarde als deze bestemd is om in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen (art. 6:231 BW). Het gaat er dus om dat dezelfde bepaling bij meerdere klanten wordt gebruikt. De enige uitzondering is het ‘kernbeding’, oftewel iets dat de essentie van een contract betreft, bijvoorbeeld de dienst die wordt geleverd of de prijs die daar tegenover staat. Nergens in de wet staat dat zo’n bepaling in een document moet staan dat “Algemene voorwaarden” heet.

Wanneer een ondernemer werkt met standaardcontracten, zal de inhoud daarvan in principe dus als algemene voorwaarden worden aangemerkt, behalve de kernbedingen (zie bijvoorbeeld dit arrest en dit arrest). Standaardcontracten zijn immers contracten die standaardbepalingen bevatten, oftewel bepalingen die bij meerdere klanten in gelijke vorm worden gebruikt. Daarmee voldoen ze keurig aan de definitie van algemene voorwaarden uit de wet. Een standaardcontract is (zijn? Ruud, help) dus algemene voorwaarden.

De gedachte hierachter is dat men tegenwicht wil bieden aan standaardclausules die bedrijven hanteren waarover eigenlijk niet te onderhandelen is (Wessels/Jongeneel/Hendrikse, Algemene voorwaarden, Kluwer 2010, p. 7). Het zou juist raar zijn als men standaardclausules buiten de regels van algemene voorwaarden kan houden enkel door ze op een andere plek in een contract op te nemen.

Het doet wél raar aan als het contract de uitkomst is van een onderhandeling. Op zich verliest een beding zijn status als algemene voorwaarde als het begon als standaardbeding maar door onderhandeling is gewijzigd. Het is dan immers specifiek geworden. Maar hier zit wel een rare juridische kronkel: als je over een beding onderhandelt maar uiteindelijk het laat zoals het is (de ander noemt het een breekpunt, of je trekt je voorstel in omdat je elders meer wist te halen), dan is het beding gewoon nog steeds een algemene voorwaarde. Wessels/Jongeneel/Hendrikse, p.105:

Indien een beding wordt gewijzigd verliest het daardoor haar karakter van algemene voorwaarde.. Indien een beding ondanks de onderhandelingen ongewijzigd blijft, heeft dit geen consequenties. Het beding blijft een algemene voorwaarde (…).

Het is dus niet zo dat een beding in een ondertekend contract altijd een individueel beding is – het moet door onderhandeling tot stand zijn gekomen.

De duur van dit contract is standaard, het bedrijf hanteert die clausule naar meerdere partijen toe. De duur van een contract is geen ‘kernbeding’, het is niet essentieel. De bepalingen over duur en opzegging zijn ook niet in een onderhandeling aangepast. Derhalve is er maar één conclusie mogelijk en dat is dat hier sprake is van een algemene voorwaarde. En die is in strijd met de Wet Van Dam, omdat het gaat om een stilzwijgende verlenging van meer dan een maand. De consument kan dit dus van tafel vegen en is daarmee van het contract af.

Arnoud