Jatten werkt: Instagram verplettert Snapchat met zijn Stories

Een jaar geleden kopieerde Instagram de belangrijkste functie van Snapchat: de verdwijnende fotoverhalen, genaamd Stories. En met succes, las ik bij RTL Z. Beter goed gejat dan slecht bedacht, leken ze bij Instagram te hebben gedacht. En ja, dat is volkomen legaal, zo een feature overnemen van een concurrerende dienst. Er is weinig tot niets te doen aan het ‘jatten’ van ideeën of concepten voor je nieuwe internetdienst.

Ongeveer wekelijks krijg ik van mensen vragen hoe ze hun idee kunnen vastleggen, of voorkomen dat een ander hun concept gaat overnemen en tot een groter succes gaat maken. Het korte antwoord: vergeet het maar, juridisch gezien is er niets aan te doen.

Natuurlijk zijn er juridische rechten, zoals het auteursrecht, merkenrecht of octrooirecht. Maar die gaan je weinig helpen. Een merkrecht helpt je alleen tegen gebruik van de náám van je dienst. Kwestie dus van andere naam verzinnen. Ook het auteursrecht zal niet helpen, want dat beschermt tegen overname van de broncode van je software, en die kan je concurrent toch al niet te pakken krijgen.

Patenten oftewel octrooien zijn het aangewezen middel om features van een product te beschermen, ook als ze geheel onafhankelijk zijn gebouwd en onder eigen naam op de markt komen. Maar specifiek in de ICT sector is ook dat erg moeilijk. Ik hoef maar ‘softwarepatent’ te zeggen en de halve sector begint te schuimbekken, en met reden want er zijn me een partij idiote patenten verleend op totale trivialiteiten, volslagen bekende ideeën en ga zo maar door. Dat kon ook allemaal door steeds ruimere jurisprudentie, met name in de VS.

Recent lijkt daar een kentering in te zijn gekomen door het Alice-arrest uit 2014, waarin grofweg werd gezegd dat bekende dingen automatiseren niet patenteerbaar is en dat je voor een uitvinding toch echt een stukje technische, hardwarematige verbetering nodig hebt. 99% van de lopende softwarepatenten voldoet daar niet aan. Langzaam maar zeker begint het softwarepatent dan ook ten onder te gaan.

Praktisch gezien zie ik dan ook weinig tot niets dat je kunt doen tegen zulk ‘jatwerk’ van je concurrenten. Ja, één ding: zorgen dat je steeds blijft innoveren, zodat men altijd twee features achterloopt. Ergens wel grappig, want het is dus juist het gebrek aan patenten in deze wereld dat zorgt voor de innovatie.

Arnoud

Is een snapchatvideo openbaar of privé?

video-camera-filmen-fotoIn juli 2014 zouden diefstallen zijn gepleegd en in het geheim filmopnamen zijn gemaakt tijdens twee nachtelijke feesten in het huis van aangevers die op Snapchat zouden zijn geplaatst. Dat meldde de rechtbank Noord-Holland vorige week vrijdag. Een van de verdachten werd veroordeeld voor het openbaar maken van een stiekem gemaakte video. Maar is Snapchat wel openbaar, je deelt het toch maar met een beperkt aantal mensen?

Wat die diefstallen en de video met elkaar te maken hebben, weet ik niet precies, maar het gaat mij dus om die video. De verdachte had stiekem gefilmd hoe een dame seks met hem had, en die video op Snapchat gezet.

Het is strafbaar om stiekem video’s (of foto’s) te maken van mensen wanneer dat in niet-openbare ruimtes gebeurt (art. 139f Strafrecht). Ja, ook met een mobiele telefoon of andere gewone camera, niet alleen met bewakingscamera’s of zo. En vervolgens verbiedt 139g Strafrecht het openbaar maken van zo’n video.

In deze zaak was de video in een niet-openbare ruimte gemaakt – het bubbelbad bij een woning. Dus dat artikel 139f was overtreden, stond vast. Maar die openbaarmaking, hoe zit dat dan?

“Openbaar maken” betekent in de context van het strafrecht niet perse dat je zelf de hele wereld direct benaderd moet hebben, zoals wanneer je het op Youtube zou zetten. Ook als je een kleinere groep mensen bedient, kan dat nog steeds “openbaar” zijn. Het moet gaan om “een bredere kring van betrekkelijk willekeurige derden”. In al wat oudere jurisprudentie (Hyves!) werd bepaald hoe dat wordt ingevuld bij online acties. Zijn 20 familieleden meer of minder openbaar dan 10 willekeurige fans?

Uiteindelijk kwam daar een arrest van de Hoge Raad voorbij met het criterium:

de tekst op de Hyves-pagina van de verdachte zichtbaar was voor personen die kennelijk naar eigen inzicht en zonder enige restrictie over de uitlating konden beschikken,

Dat criterium zie je terug in deze zaak:

Door het heimelijk gemaakte filmpje op Snapchat te plaatsen, heeft verdachte dit ter kennis willen brengen van het publiek, te weten ofwel alle overige gebruikers van Snapchat ofwel de groep door verdachte goedgekeurde contacten, hetgeen eveneens een groep van zekere omvang betreft. Daarmee heeft verdachte het heimelijk vervaardigde filmpje openbaar gemaakt in de zin van de wet.

In mijn woorden: die groep van mensen waar het filmpje naartoe gestuurd was, was betrekkelijk willekeurig. Iedereen had in principe daar bij kunnen horen. Bovendien mocht iedereen het filmpje doorsturen, de verdachte had niets gedaan om dat te verhinderen. En daarmee geef je het aan de openbaarheid prijs.

Bij WhatsApp zou dit denk ik ook opgaan in een groepsapp waar willekeurige mensen lid van kunnen worden. Bij doorsturen naar één persoon zou ik dat minder snel zien, tenzij uit de context blijkt dat je verdere verspreiding best leuk zou vinden.

Arnoud

Snapchat versus de bewaarplicht

snapchatMenig lezer blijkt geïntrigeerd door Snapchat, getuige mijn inbox afgelopen week. Met deze dienst kun je foto’s versturen, met als unique selling point dat je kunt instellen dat ze na 10 seconden gewist moeten worden bij de ontvanger. Dat blijkt -natuurlijk- niet helemaal te werken, maar de vraag die ik kreeg was iets anders: mág dat wel, data wissen na 10 seconden? Er is toch zoiets als een bewaarplicht?

Eh ja, er is een Wet bewaarplicht maar die heeft helemaal niets te maken met internetdienstverleners. Het onding dat wet bewaarplicht heet, is bedoeld voor telecom- en internetproviders. Zij moeten gegevens die zij van hun klanten krijgen, een half jaar tot een jaar bewaren.

Nou ja, niet alles: het gaat kort gezegd over identificatie van de klant en de randapparatuur waarmee hij online komt (MAC-adres, telefoonnummer, dat soort zaken). En het IP-adres waarmee hij dan via jou het internet opgaat. Niet elke site die hij bezoekt trouwens.

Een belangrijk misverstand daarbij is dat je niet hoeft te verzamelen, maar alleen te bewaren wat je toevallig al hebt. Bied je prepaid anoniem internet aan, dan is dat niet in strijd met de Wet bewaarplicht. Maar factureer je klanten dan mag je niet hun NAW-gegevens wissen na drie maanden, die NAW gegevens moeten dan bewaard worden en wel samen met het IP-adres van hun internetsessies.

Snapchat is een “dienstverlener van de informatiemaatschappij”: zij levert diensten over internet maar geen toegang tot internet. Daarom valt zij niet onder de bewaarplicht. Dit geldt ook voor forums, chatsites en andere diensten waar mensen informatie kunnen plaatsen.

En over Snapchat’s zelfvernietigingsfunctie, het blijft een aantrekkelijk klinkend idee maar hoe je echt kunt geloven dat dit gewoon werkt, ik zou het niet weten.

Arnoud