PayPal Honey neemt geld af van adverteerders en biedt klanten niet altijd wat de dienst belooft, meldde Tweakers net na de kerst. Zo krijg je minder korting dan je voorgeschoteld werd, en worden affiliate-vergoedingen van adverteerders afgeroomd doordat Honey de onderliggende codes verandert. En dan nu de vraag: is dat strafbaar eigenlijk?
De dienst PayPal Honey is een coupondienst: ze sprokkelen internet af op zoek naar kortingscodes, en als jij (met hun plugin gewapend) ergens wat koopt, krijg je relevante coupons voorgeschoteld. Korting, altijd leuk, en Honey verdient er ook wat aan: zij voorzien jouw aankoop van een zogeheten affiliatecode, zodat de winkel hen een kickback geeft voor de klant.
Naast de klacht dat Honey lang niet altijd de beste kortingscodes heeft (en vaak met ‘eigen’ kortingen komt in plaats van een betere) gaat het hier over de klacht dat Honey eventuele bestaande affiliatecodes vervangt door de hare. Wanneer iemand een review van een product plaatst, kan die daar ook zo’n code aan hangen, zodat zhij voor mensen die dankzij de review besluiten te kopen ook een kickback krijgt.
Wat Honey dus doet, is die bestaande code vervangen door de eigen. Logisch vanuit haar businessmodel, maar erg vervelend voor die reviewer die uiteindelijk óók daarmee het geld moet verdienen.
Dit probleem is niet nieuw natuurlijk. Het kon al veel langer gebeuren dat er twee partijen waren die een product aanraadden: een review hier en een overzichtssite daar. Die geven dan beide zo’n code mee (via een cookie), en de webwinkel wil natuurlijk maar één keer de affiliatevergoeding betalen.
De best practice in de markt is dan “last-click attribution”, de laatste partij waar je geweest was voordat je bestelde krijgt de vergoeding. Dit is waar Honey zich op beroept als verdediging. Maar die praktijk is natuurlijk ontstaan onder marketingsites waarbij de ene keer de een wint en de andere keer de andere. Hier pakt Honey altijd die laatste klik, dat dwingen ze zelf af met hun plugin.
Strafbaar is dat niet, althans ik kan geen artikel bedenken uit het wetboek van strafrecht. Termen als diefstal of oplichting liggen voor de hand, maar zijn vooral emotie en niet zozeer een juridische kwalificatie. Al is het maar omdat de praktijk van het vervangen van andermans affiliatecode gangbaar is.
Is het misleidend, zodat bijvoorbeeld de ACM kan optreden? Daar twijfel ik over. Want de consument merkt niet dat dit gebeurt, het afrekenen met Honey of de marketingwebsite gebeurt buiten hem of haar om en dan ben je zo ongeveer alle regels van de oneerlijke handelspraktijk al kwijt.
Ik zie heel misschien een lichtpuntje in punt x van de zwarte lijst (art. 6:193g BW):
het verschaffen van zoekresultaten in reactie op een online zoekopdracht van een consument zonder duidelijk aan te geven dat het een betaalde reclame betreft of er een betaling is gedaan die specifiek was bedoeld om een hogere rangschikking voor producten te verkrijgen;De vermelding in Honey zou dan een “zoekresultaat” moeten zijn, waarbij Honey dan niet duidelijk is dat zij betaald krijgt van de webwinkel en het dus een betaalde reclame is. Dit gaat me wat ver, met name omdat Honey niet zelf zoekresultaten toont maar bij een door jou gezocht product zegt “met deze coupon krijg je 10% korting”.
Natuurlijk heb je ook nog de open norm: iedere handelspraktijk kan oneerlijk zijn (art. 6:193b BW). Alleen is daarvoor vereist dat de consument er last van heeft, “het vermogen van de gemiddelde consument om een geïnformeerd besluit te nemen merkbaar is beperkt of kan worden beperkt”. En dat gebeurt gewoon niet met deze truc.
Arnoud
