Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Gisternacht reed ik om 03:15 (zomertijd) oftewel 02:15 (wintertijd) over de A2 langs een flitspaal. Ik reed keurig 100 maar bedacht me, als ik te hard had gereden dan was ik geflitst en dan had er dus 02:15 op de boete gestaan. Maar om 02:15 (zomertijd) was ik nog op het werk, en daar zijn beelden en logs van (een datacenter). Had ik daarmee dan onder de boete uit gekund?

Leuk geprobeerd, maar nee.

Ik dacht eerst dat het antwoord makkelijk zou zijn: de tijd van de overtreding zal wel in UTC vastgelegd zijn, en dan is corrigeren voor wintertijd triviaal. Maar dat viel dus tegen, want op alle voorbeelden van verkeersboetes die ik kan vinden staat gewoon “02:15” zonder tijdzone-aanduiding. En toen las ik dat in 2013 de trajectcontrole bij de zomertijd misging, de klok werd niet verzet waardoor iedereen foute boetes kreeg. Dus eh, kennelijk is het wel mogelijk, dit theoretisch scenario.

Maar desondanks, nee je komt er niet mee onder de boete uit. Deze specifieke optie kende ik nog niet, maar dat verkeerscontrolesystemen fouten maken met de tijd van de overtreding komt vaker voor. Mensen gaan dan in beroep (Wet Mulder, meestal, maar ook in het strafrecht) en dan wordt de foute tijd aangepast door de officier en gaat de zaak gewoon verder.

Een fout als deze is volgens de leerboekjes een vormfout, de overtreding is immers niet begaan op het tijdstip dat er staat. Maar in de praktijk moet je het als officier wel héél bont maken wil je op een vormfout je zaak verliezen. Zeker als het gaat om triviale details zoals wanneer het feit precies begaan is, tenzij het tijdstip van de overtreding natuurlijk raakt aan de kern.

In geval van een verkeersovertreding als deze is het tijdstip hier niet relevant. Ja, er zijn stukken op de A2 waar de maximumsnelheid tijdsafhankelijk is, maar dan gaat het om 06:00-19:00 en of het nu 01:15, 02:15 of 03:15 was, je zit altijd binnen hetzelfde vak. Er is geen plek op de A2 waar het voor de snelheid van belang is of je er om 01:15, 02:15 of 03:15 reed.

De discussie over tijd wordt pas relevant als het gaat om zo’n tijdvakgrens. Want als je 130 rijdt om 19:02 en het systeem zegt dat je dat deed om 07:02, dan kan dat het verschil maken tussen wel of niet strafbaar zijn (pardon, onderwerp zijn van een administratieve boete, het is bestuursrecht immers). Dat is dus wat er misging in 2013 op de A2, dat zijn onterechte boetes want er was geen strafbaar feit begaan.

Maar dit zijn héél zeldzame situaties. De hoofdregel is en blijft: de tijd deed er niet toe, het gaat erom of het feit begaan is. Dus zelfs als de flitscameraklok werkelijk 100% verkeerd stond en je kunt aantonen dat je op het vermelde tijdstip werkelijk ergens anders was, dan nog krijg je de boete en die moet je gewoon betalen – als je op enig ander tijdstip wel die fout hebt begaan.

Arnoud

Via Twitter:

Ok this is really funny, check this out. I was in the process of booking a flight via @OneTravel. Trying to make me book ASAP, they claimed: “38 people are looking at this flight”. Whoa, 38 is a lot, I have to hurry up. But first I have to check how they came up with 38 >

En dan gaat het verder met de constatering dat dat getal 38 zuiver willekeurig gekozen wordt (Math.Random() is your friend), en dus na een page reload compleet anders is. Andere mensen melden in de reacties vergelijkbare setups bij andere boeking- en bestelsites. Dat voelt nogal vuil, mensen opjagen door te schermen met “zojuist verkocht”?

In principe is het legaal om mensen aan te sporen om te kopen door ze te wijzen op beperkte voorraad of beschikbaarheid. De laatste kaarten, alleen vandaag nog korting, dat werk. Bij vliegreizen zeggen dat er 38 mensen interesse hebben is van dezelfde orde, en dat mag je dus zeggen – aangenomen dat er ook 38 mensen zijn natuurlijk.

Klopt de informatie niet, dan wordt het juridisch spannender. De wet noemt expliciet het (art. 6:193g sub g BW):

bedrieglijk beweren dat het product slechts gedurende een zeer beperkte tijd beschikbaar zal zijn of dat het slechts onder speciale voorwaarden gedurende een zeer beperkte tijd beschikbaar zal zijn om de consument onmiddellijk te doen beslissen en hem geen kans of onvoldoende tijd te geven een geïnformeerd besluit te nemen;

Dat gaat vooral over de tijd van beschikbaarheid, maar het lijkt me evident dat ook bedrieglijk beweren dat er nog maar zeer beperkte voorraad is misleidend is. (Je kunt op zijn minst zeggen dat “nog slechts 3 op voorraad, wees er snel bij” hetzelfde is als “over een uur is ’t uitverkocht, wees er snel bij”.)

De crux zit natuurlijk in dat “bedrieglijk”. Dat impliceert een zekere mate van actieve wetenschap dat het niet waar is wat je zegt, en natuurlijk vinden we dat misleiding. Een geïnformeerde gok (je hebt er nog 3, je weet dat je er normaal 4 per uur verkoopt, dus je roept “over een uur is het op”) lijkt me een heel ander verhaal.

Hier is het getal natuurlijk opzettelijk willekeurig gekozen, dat wijst op bedrog. Tegelijk zit er wel iets van kennis achter, in dit geval was het willekeurige getal altijd tussen 28 en 45 bij deze vlucht. Dan zou je kunnen zeggen, ik weet dat er altijd 30 à 40 mensen naar deze vlucht kijken en ik wil niet te veel detail onthullen (en de site vertragen door een realtime check in de besteldatabase) daarom de quick fix van een random getal tussen die grenzen. Dat voelt erg bijdehand maar ik kan het niet

Over bijna uitverkocht gesproken: The Future is Legal op 15 november. We hebben een uniek programma, van zelfrijdende auto’s tot de toekomst van identiteit, het spotten van fakenews, Society 3.0 en digitale burgerrechten. Oh en er rijdt ook een robot rond. Wees er snel bij, want er zijn nog maar ,script>document.write(Math.random()*38</script> kaarten te koop!

Arnoud

Via Twitter een ietwat verontrustend item van de BBC over speciale apparatuur waarmee de politie telefoons in één keer geheel uit kan lezen. Die technologie wordt ingezet bij arrestaties, maar kennelijk ook bij telefoons van getuigen. En dan heb ik het over alles, van foto’s tot chatberichten, cache-informatie en prullenbakbestanden. De journaliste vraagt zich af hoe dat dan gaat als je uiteindelijk niet vervolgd wordt, want al die data is dan al wel bij de politie. Wat nu als je alleen maar getuige bent? En hoe zit dat in Nederland?

Hoofdregel in Nederland is dat de politie in geval van een strafbaar feit “alle voorwerpen die kunnen dienen om de waarheid aan de dag te brengen” in beslag mag nemen (art. 94 Strafvordering). En een telefoon met inhoud voldoet aan die omschrijving, ook wanneer die van een getuige is. Die heeft wellicht foto’s gemaakt of in een chat met een ander relevante informatie staan, bijvoorbeeld. De nuance is natuurlijk dat de inbeslagname wel noodzakelijk en proportioneel moet zijn. Zomaar van alle omstanders de telefoon meenemen is natuurlijk idioot, maar de telefoon van een persoon die wekenlang chatte met de dader is een heel ander verhaal.

Als je de telefoon hebt, ligt snel een kopie maken en daarin spitten natuurlijk voor de hand. En hier wordt het juridisch ingewikkeld, want hier gaat het om privacygevoelige informatie en dan mag de politie in beginsel alleen dingen doen die wettelijk geregeld zijn. In 2017 bepaalde de Hoge Raad dat dit ook geldt bij telefoondoorzoekingen, maar dat gezien de praktijk het vooral van belang is dat er een duidelijke noodzaak is en er een onafhankelijke toetsing plaatsvindt. Blijkt achteraf dat de opsporing te ver ging met de doorzoeking, dan heeft dat gevolgen voor de rechtszaak (bijvoorbeeld dat het bewijs buiten toepassing blijft).

Anders ligt dat bij even snel kijken naar een paar berichtjes of foto’s. Dat is geen of slechts een geringe inbreuk op de privacy, en dat mogen agenten dus doen zonder specifieke opdracht. Even snel kijken bij de recente foto’s of de chat met de verdachte zou dus nog net kunnen, zelfs als de getuige niet meewerkt. Je moet als agent natuurlijk wel een goede aanleiding hebben waarom je dacht dat er iets zat bij die recente foto’s of waarom deze meneer/mevrouw met de verdachte zou hebben gechat en waarom dat relevant is voor het onderzoek naar die verdachte.

Arnoud

Een voormalig medewerkster van een dierenopvangtehuis moet het wachtwoord en beheer van een Facebookpagina overdragen aan haar voormalige werkgever, meldde Security.nl onlangs. Dit op gezag van de rechtbank Gelderland die dat bepaalde, versterkt met een dwangsom van 1000 euro per dag dat ze dit niet. De Facebookpagina was tijdens haar dienstverband aangemaakt en draagt de… Lees verder

HP wil printers die ook inktcartridges van andere merken accepteren, duurder maken. Goedkopere printers gaan zulke cartridges voortaan blokkeren. Dat meldde Bright onlangs (dank, Vincent). Het bedrijf worstelt al geruime tijd met goedkopecartridgeconcurrentie, en heeft nu deze creatieve insteek gevonden om alsnog haar model van “goedkope printer terugverdienen met dure cartridges” goed te maken. Mag… Lees verder

Pretpark Walibi Holland gaat aangifte doen tegen een ontwikkelaar die een datalek meldde bij het bedrijf en om vier gratis toegangskaarten vroeg. Dat meldde Tweakers vorige week. De aangifte zou zijn vanwege chantage dan wel afpersing. De ontwikkelaar verwijst naar eerdere toezeggingen van het park dat kaartjes een gebruikelijke beloning zijn. Natuurlijk is het buitengewoon… Lees verder

De brief van minister Blok aan de Tweede Kamer over soevereiniteit in cyberspace is een tour de force op juridisch gebied. Dat hoor je ook niet vaak van Kamerstukken, dus daar gaan we eens goed voor zitten. De brief werd van de zomer verstuurd en onlangs publiek gemaakt. Het doet me goed te zien dat… Lees verder

Als de moeder van Fred en Diana Klopper overlijdt, besluit hun zwager te bellen met de uitvaartondernemer. En toen ging hiet mis, aldus de Rijdende Rechter-uitzending van afgelopen dinsdag. Want dankzij slimme SEO van een budgetuitvaartondernemer vond de zwager diens telefoonnummer, terwijl hij dacht de Dela te bellen omdat het zouden regelen vanuit de uitvaartverzekering…. Lees verder

Het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten verplicht eigenaren van websites om deze toegankelijk te maken voor mensen met een handicap. Dat meldde Emerce onlangs. Een man had Domino’s pizza aangeklaagd omdat hun website niet accessible was, en tot de Supreme Court werd bevestigd dat een dergelijke claim mogelijk is onder de Americans with Disabilities act…. Lees verder

Mijn oog viel op deze tweet van de Engelse toezichthouder, waar ik een tikje van opkeek: Hi, orgs should not look to adopt a blanket approach in asking for ID when responding to a SAR [inzageverzoek onder de AVG]. They should consider each request on a case by case basis and identify which form of… Lees verder