Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Het onderwerp legal tech is een stevige hype aan het worden. De term is breed: alle technologie en software waarmee de juridische sector zijn voordeel kan doen. Dat kan gaan om handige hulpjes bij tekstverwerken of zelfs toetsenborden met juridische symbolen, waar we het eerder over hadden. Of over kunstmatige intelligentie die mensenwerk vervangt. Maar hoe is dat nu anders dan klassieke automatisering?

Legal tech is inderdaad anders, maar dat zit hem niet in de technologie. Het is het moment waarop de technologie zich aandient en de beloftes die het doet.

Tot voor kort ging technologie in de juridische sector vooral om het automatiseren van het bestaande. Een brief kunnen typen in plaats van schrijven, een dossier elektronisch zoeken in plaats van op papier. Dat scheelt in tijd en kosten, maar verandert fundamenteel niets aan de manier van werken.

De nieuwste series innovaties zijn wél gericht op echt iets nieuws. Transformeren van de manier van werken in de juridische sector. En hoewel dat in het verleden al vaker is geprobeerd, lijkt daar nu eindelijk ook bereidwilligheid in de sector voor te ontstaan. En dát is echt iets nieuws.

Vanwaar die onwilligheid, dat vasthouden aan het bestaande? Veel verklaringen zijn geopperd. Dat advocaten niet van vernieuwing houden, lijkt me onzin. Nieuwe gadgets worden in de juridische sector net zo snel overgenomen als in andere sectoren.

De sector is wel meer risicomijdend dan andere, want fouten kunnen grote gevolgen hebben. En daarbij komt een zekere voorliefde voor traditie. Maar het belangrijkste is voor mij dat het gewoon góed gaat met hoe de sector werkt. En dan is er geen prikkel om te veranderen.

Waarom nu dan wel? Die prikkel komt er nu langzaam maar zeker in. Klanten vragen steeds nadrukkelijker om verandering, om snelheid en kostenbesparing. En de rek is er wel een beetje uit in de kleine besparingen, het lagere uurtarief of uitsmeren van kosten. Daarnaast zien steeds meer bedrijven mogelijkheden om op nieuwe manieren juridische diensten aan te bieden. De traditionele monopoliepositie komt daarmee in gevaar. Ook dat dwingt tot nadenken over transformatie.

Het aanbod van legal tech komt dus precies op het moment dat de sector zich geconfronteerd ziet met een probleem: hoe gaan wij sneller, beter en effectiever werken. Echt anders werken. Maar de inertie blijft natuurlijk sterk.

Arnoud

Automobilisten mogen in Duitsland geen camera in hun voertuig zetten. Dat meldde de Telegraaf maandag. Een Duitse vrouw kreeg een boete van 150 euro, nadat ze met de dashcam verkregen beelden van een parkeerbotsing had gebruikt als bewijs bij haar aangifte. Nu schijn ik een privacyfetishist te zijn, maar hier zakt toch mijn broek van af.

Duits nieuws helpt een beetje meer duiding te krijgen. Een vrouw had een dashcam in haar auto geplaatst, en liet die ook lopen bij het parkeren. Dit omdat ze al eerder schade had gehad aan haar BMW X1. Toen er ook daadwerkelijk schade was, stapte ze met de beelden naar de politie: mooi bewijs van wie het gedaan had.

Tot haar verrassing werd zij zelf vervolgd: de camera had drie andere auto’s gefilmd en daarmee de persoonlijke levenssfeer van die bestuurders geschonden. Iets preciezer, de Duitse Wet bescherming persoonsgegevens. Het verwerken van alle kentekens van passerende auto’s is onrechtmatig als er geen duidelijke grondslag is, en enkel willen weten wie jouw auto molesteert, is daarvoor niet genoeg volgens de rechtbank München, dat met een glijdendeschaalargument de dashcam onrechtmatig verklaart: het kan niet zo zijn dat straks iedereen elkaar permanent gaat filmen.

Raar. Ja, het klopt dat de openbare weg filmen onder de privacywet valt. Je moet daar een goede reden voor hebben. Maar mij lijkt het vrij evident legitiem dat je filmt wie tegen jouw eigen auto aanbotst. Dat je in de praktijk dan ook andere auto’s filmt, lijkt mij een nauwelijks te vermijden en minimaal risico voor de privacy van derden, zeker als daarbij geen personen in beeld kwamen – zoals bij de Duitse mevrouw het geval was.

In Nederland heb ik er geen twijfel over dat een dashcam legaal is, en dat je pas in de problemen komt bij het publiceren van de beelden. Ja, ook hier geldt natuurlijk dat Europese arrest dat je onder de Wbp moet kunnen rechtvaardigen dat je de weg filmt en daarbij mensen hun gezicht en/of kenteken vastlegt. Maar op de openbare weg gefilmd worden is een bekend en aanvaardbaar deel van het gewone leven, en ik zie niet waarom dat categorisch niet moet kunnen tenzij zwaarwegend nieuwsbelang of zo.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Op het Vivaforum las ik dat iemand schoenen had besteld en daarbij (gedeeltelijk) met gespaarde punten had betaald. Na annulering van één paar kreeg ze die punten echter niet terug. In haar geval klopte het, want de punten waren ingezet voor de rest van de bestelling. Maar in het algemeen, hoe zit dat, moet men kortingscodes of punten teruggeven als je een bestelling annuleert?

Wanneer je een bestelling annuleert, moet de webwinkel het betaalde geld terugbetalen. De wet eist daarbij (art. 6:230r BW) dat dit gebeurt met hetzelfde betaalmiddel. Wie dus met creditcard betaalt, moet ook zo terugbetaald krijgen. Uitzondering geldt alleen als je zelf vrijwillig vraagt om een ander betaalmiddel (zoals een bankoverboeking omdat dat sneller is dan een creditcard refund). Dit geldt ook bij punten: wie met gespaarde punten betaalt, moet punten terugkrijgen.

Bij een gedeeltelijke annulering, zoals bij het Vivageval, ligt het iets ingewikkelder. De wet regelt niet expliciet hoe dat moet uitpakken met het terugbetalen, en al helemaal niet of de punten dan toegerekend moeten worden aan het geannuleerde deel of het niet-geannuleerde deel. Ik denk dus dat de winkel in zijn recht staat om te zeggen, die punten gebruiken we voor het restant. Zeker omdat daardoor de consument uiteindelijk het minste geld kwijt is voor wat ze wél wilde houden.

Dan heb je nog de situatie dat mensen een kortingscode inzetten, waarmee ze de prijs van hun bestelling kunnen verlagen. Als je die bestelling dan annuleert, dan krijg je die kortingscode niet terug (is mijn ervaring, uitzonderingen zullen er zijn). Dat kan vervelend uitpakken, denk aan dat je na ontvangst ontdekt dat je die jas toch een maatje groter wilde en dan opnieuw wilt bestellen maar dan helaas geen korting meer.

Maar ik denk dat je dan echt pech hebt als consument. Een kortingscode is een verandering op de prijs, en niet vergelijkbaar met een puntentegoed dat als betaalmiddel wordt ingezet. Hooguit zou ik een uitzondering zien voor individuele kortingscodes, dat is wellicht nog te zien als een soort van bedrag dat de winkel je geeft.

Wat vinden jullie? Is “gebruik code nieuwsbrief2017 voor 5% korting” een kortingsrecht dat die je moet terugkrijgen na annulering? En hoe zit dat bij “excuses voor de leveringsvertraging, als geste krijgt u met code thx1138 de volgende keer tien euro korting op uw bestelling”.

Arnoud

Een lezer vroeg me: Beleid bij ons bedrijf is dat bij uitdiensttreding de home-schijf van werknemers wordt gewist aan het einde van de laatste werkdag. Nu kan het voorkomen dat daar privé-informatie op staat (dit is oogluikend toegestaan in ons reglement). Zijn wij verplicht de werknemer hier een kopie van te geven, en verandert de… Lees verder

Een intrigerende vraag op Reddit (de /r/Nederland): I have a 6 months contract. My employer is adding a fingerprint lock to the door, I don’t want my fingerprint or the hash calculated from it to be taken, can he force me? (Ik baseer het antwoord maar even op de AVG/GDPR want die is het relevantst… Lees verder

Een lezer vroeg me: Vorig jaar had ik me in het buurthuis opgegeven voor muzieklessen, gewoon met papieren formulier. Na een aantal lessen bleek het niets voor mij en ik heb het laten gaan. Nu krijg ik ineens een factuur voor de verlenging van mijn abonnement(?), dit op grond van de algemene voorwaarden. Ik heb… Lees verder

Intrigerende ontwikkeling las ik bij Dutch Cowboys: het plaatsen van een crypto-munt mijner op een website die de processor van jouw computer gebruikt om die digitale valuta te genereren. Dit ter vervanging van de klassieke advertentie, waar immers geen cent meer mee verdiend wordt omdat iedereen adblockers heeft. Het idee is niet helemaal nieuw maar… Lees verder

Een lezer vroeg me: Nadat ik ontdekte dat ik mijn gegevens niet kon wijzigen bij het portaal van mijn verzekeraar, kreeg ik via Facebook contact met ze. Heel behulpzaam en vriendelijk, alleen wil men mijn BurgerServiceNummer ontvangen ter authenticatie. Mag de zorgverzekeraar überhaupt wel naar mijn BSN vragen via dit kanaal? Vragen naar een BSN… Lees verder

Een lezer vroeg me: Recent kreeg ik geadresseerde reclame per post van een webshop waar ik vorig jaar wat had gekocht. Dat is dus een verwerking van mijn persoonsgegevens! Kan ik daar straks onder de Privacyverordening wat tegen doen? Er is nooit om toestemming gevraagd voor reclamepost namelijk. Het klopt dat het toesturen van geadresseerde… Lees verder

Internetproviders Ziggo en XS4All moeten de blokkade van torrentsite The Pirate Bay uit 2012 alsnog in ere herstellen. Dat bepaalde de rechtbank Den Haag vrijdag in kort geding. Raar; we hadden toch juist allemaal bodemprocedures en zelfs vragen aan het Hof van Justitie over deze kwestie, dus hoezo kan een kortgedingrechter dan even zeggen, zet… Lees verder