Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vreoeg me:

Een verwerker hoeft geen eigen grondslag te hebben, die werkt onder de grondslag van de verwerkingsverantwoordelijke. Het is ook niet logisch want de grondslagen zouden dan altijd samenvallen; artikel 6 AVG zegt immers “De verwerking is alleen rechtmatig indien en voor zover aan ten minste een van de onderstaande voorwaarden is voldaan”. Als de vv zich kan beroepen op bijvoorbeeld toestemming, dan is het niet nodig dat de vw nog een andere grondslag aandraagt.

De grondslag uitvoering overeenkomst vereist dat de betrokkene daarbij partij is (zie tekst artikel 6 lid 1 sub b AVG), of in ieder geval vermoedelijk gaat worden (de precontractuele fase). Bij de verwerkersovereenkomst is de betrokkene geen partij dus die kan geen deel uitmaken van de overeenkomst.

Debiteurenbeheer in opdracht van een dienstverlener valt m.i. onder uitvoering overeenkomst, incasso hoort vrij evident bij het nakomen van een contract lijkt me zo. Toestemming van de betrokkene is niet aan de orde. Uw klant heeft een dienstovereenkomst (of bij producten een verkoopovereenkomst). U als verwerker neemt de taak van de incasso op u, en u doet dat onder de grondslag van de uitvoering van die overeenkomst.

Als je als ondernemer ziet dat een concurrent teksten van je overneemt op zijn website, wat doe je dan? Precies, dan dien je een DMCA takedown verzoek in bij Google. Veel efficiënter dan een rechtszaak en Google straft onverbiddelijk: weg concurrent. Alleen, als die meent dat je claim onterecht was dan stapt hij natuurlijk naar de rechter met een klacht over jouw klacht. Ga er maar aan staan als rechtbank, zoals ik las bij IE-Forum onlangs.

De gedaagde is een bedrijf dat fietsen ombouwt naar elektrische fietsen. De eiser verkocht onderdelen voor elektrische fietsen, en zag dus op zeker moment tekstfragmenten opduiken op de website van dat ombouwbedrijf. Daarop diende de gedaagde partij een DMCA klacht in bij Google, waarna de gehele website van de eiser uit de index werd verwijderd. Auw. Dat gaf inderdaad snelle actie: de tekst was nu anders, en men diende een counterclaim in waarna de site weer online kwam.

Daarop stapte de eisende partij naar de rechter: deze claim was onterecht, want men zat nu eenmaal in dezelfde branche en dan krijg je dat teksten naar hun aard gaan lijken. Er zijn maar zo veel manieren om te zeggen dat je een borstelloze Hybrid-Tech vrijloop motor met LiFePo4 batterij op je fiets kunt zetten om lekker elektrisch te zoeven (vrijheid, blijheid op wielen, nietwaar).

De kern van de klacht komt neer op misbruik van recht. Misschien heb je dan wel een auteursrecht, misschien handelden wij dan wel niet netjes, maar dit was een disproportioneel middel. Er was immers niet eens eerst een klachtbrief gestuurd met kans om het aan te passen, geen schadeclaim voor de fragmenten – nee, de gehele site(!) ging in één keer uit de lucht. Dat is niet normaal, zo handel je niet als gemiddeld auteursrechthebbende (niet lachten daar achterin).

De rechtbank ziet wel degelijk auteursrecht in deze fragmenten. Ook al zit er veel zakelijke en feitelijke inhoud in, je kiest toch hoe je dat lekker laat lopen, welke woorden je exact gebruikt en hoe je alles aan elkaar fietst. De lat ligt voor auteursrecht gewoon heel erg laag, dus de gedaagde partij had in principe gewoon auteursrecht op haar tekst. En de teksten waren vrijwel hetzelfde, zodat van overname en dus inbreuk gewoon sprake is.

Blijft de hamvraag (de geletruivraag?): had de gedaagde gewoon meteen die claim moeten indienen bij Google of eigenlijk gewoon naar de rechter gemoeten? De rechtbank komt – voor mij verrassend – met het eerste als voorkeurshandeling. Een kort geding duurt lang, is duur en geeft niet meteen een uitkomst. Dat heeft dus niet de voorkeur voor een rechthebbende. Een DMCA claim heeft onmiddellijk effect en is dus een prima middel.

Dat Google zonder wederhoor die site offline haalt tot er een counter-notice is gegeven, is daarbij niet relevant. En dat stoort me wel een beetje, want ik zie het punt wel dat het een stevig middel is om in te zetten. Bij een gekopieerde site of een hele bak content, dan zie ik het wel. Dat moet onmiddellijk stoppen. Maar fragmenten? Waarvan je ook wel met enige goede wil kunt zeggen dat ze banaal zijn, zodat de auteursrechtelijke ‘waarde’ een stuk minder is? Dat voelt wel erg als met een kanon op een mug schieten.

Arnoud

De Nederlandse overheid waarschuwt dat het vanaf maandag 1 juli verboden is om tijdens het fietsen een smartphone, tablet, muziekspeler of camera vast te houden. Dat meldde Tweakers vrijdag. Wie dat toch doet riskeert een boete van 95 euro. Vanaf vandaag mogen ‘bestuurders van een voertuig tijdens het rijden’ niet langer een ‘mobiel elektronisch apparaat dat gebruikt kan worden voor communicatie of informatieverwerking’ in de hand houden. Stilstaan en appen of anderszins vasthouden mag nog wel, en de knopjes op je je Bluetooth-oortje mag je ook nog bedienen tijdens het fietsen. Het geldt ook voor paardrijders, maar ik weet niet zeker over steppende appers onder het verbod vallen.

Driekwart van de Nederlanders is voorstander van een verbod op het gebruik van smartphones op de fiets, bleek in 2017 uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Niet heel raar: het is een zeer ergerlijke praktijk, en het leidt ontzettend af van het deelnemen aan het verkeer. Omdat het onschuldiger voelt, en er geen boete op staat, doen meer fietsers het dan automobilisten.

Maar er komen ongelukken van, en dan wreekt zich dat fietsers desondanks niet aansprakelijk voor de schade uit het ongeval zijn. Fietsers zijn zwakke verkeersdeelnemers, en daarom is in de Wegenverkeerswet (art. 185) opgenomen dat de eigenaar (of bestuurder) van een motorvoertuig in principe altijd aansprakelijk is voor schade aan de fiets of fietser. De uitzondering is bij overmacht, oftewel wanneer de bestuurder helemaal niets kon doen om het ongeluk te vermijden. Deze uitzondering is zéér beperkt: je kunt immers altijd remmen en je kunt altijd alle plotselinge bewegingen anticiperen, is de lijn in de rechtspraak. Er moet jou geen enkel verwijt te maken zijn.

Vandaar dus deze wetgeving. De tekst is breed opgesteld, dus het gaat niet alleen om appen op de smartphone maar ook om zeg schaken op je tablet, zelfs als die laatste niet aan internet verbonden is. Het apparaat verwerkt dan informatie, het doel waarvoor een tablet is gemaakt. De wet voegt aan de tekst nog toe:

Onder een mobiel elektronisch apparaat wordt in elk geval verstaan een mobiele telefoon, een tabletcomputer of een mediaspeler.

Daarmee kan er dus geen discussie meer ontstaan of bijvoorbeeld een MP3-speler onder het verbod valt.

Als je de telefoon vastmaakt in een houder (bestaan die eigenlijk, fietstelefoonhouders?) dan wordt het een ander verhaal. Het verhaal van onveiligheid op de fiets wordt een stuk zwakker met apparaten die vast aan je fiets zitten. Of aan je lijf, want een smartwatch heb je ook niet in de hand. Die mag je dus blijven bedienen tijdens het fietsen.

Arnoud

Hoe ga je om met de berichten en foto’s van een dierbare na diens overlijden? Met die vraag opende de Volkskrant vorige week vrijdag. Sociale media gaan steeds vaker fungeren als online begraafplaatsen, je digitale nalatenschap. De journalist ging op onderzoek uit naar de vragen die dat oproept, waaronder dus juridische vragen en ik kreeg… Lees verder

Maandag blogde ik over de vraag of een werkgever je kan verplichten een smartphone aan te schaffen. Daarop kreeg ik een paar vervolgvragen, met name over WhatsApp dat in het mkb en onderwijs veel gebruikt wordt voor werkoverleg en andere zakelijke communicatie. Mensen ‘moeten’ dan hun 06 doorgeven, of dat wordt gewoon in de groep… Lees verder

Tot hoe lang na uitdiensttreding mag je als werknemer worden ingezet als ‘gezicht’ van het bedrijf? Die vraag stond centraal in een conflict tussen een oud-werknemer van een pakketbezorger en de werkgever. Deze foto werd gebruikt bij persberichten over de dienst, maar op zeker moment ook aangebracht als foto op bezorgbussen en vrachtwagens. Daar maakte… Lees verder

Electronic Arts vindt in-gameaankopen met een willekeurige uitkomst ethisch en schaart deze niet onder de noemer lootboxes. Die uitspraak van Electronic Arts’ legal counsel Kerry Hopkins las ik bij Tweakers. Volgens haar lijken de aankopen op ‘veel andere producten waar veel mensen op een gezonde manier van genieten en het verrassingselement kunnen waarderen’. Ze vergelijkt… Lees verder

Een lezer vroeg me: Mijn werkgever wil dat ik mobiel bereikbaar ben, niet alleen om te bellen maar ook via een chat-app. Ik heb geen smartphone en wordt dus zo gedwongen die te kopen én een account bij Apple of Google te nemen. Kan een werkgever me dit werkelijk verplichten? Anno 2019 is dit niet… Lees verder

Livestreamwebsite Twitch is in de Verenigde Staten naar de rechter gestapt om een groep anonieme gebruikers aan te klagen. Dat meldde Nu.nl onlangs. De gebruikers plaatsten enorme hoeveelheden ongepaste video’s, waaronder de beelden van de aanslag op een moskee in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Het bleek zo veel dat Twitch tijdelijk geen nieuwe gebruikers toeliet en… Lees verder

Een Amerikaanse advocaat die online fraudeerde met gestolen en eigen porno, krijgt een gevangenisstraf van veertien jaar. Dat meldde de NOS onlangs. De advocaat, bekend onder de handelsnaam Prenda Law, deelde pornografische films en klaagde downloaders aan vanwege het schenden van auteursrechten die zogenaamd bij zijn cliënten zouden berusten. Een lucratieve business, in een slordige… Lees verder