Internetrecht door Arnoud Engelfriet

AlLes / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Mag ik drones die herhaaldelijk boven, voor en achter mij zijn uit de lucht schieten met een drone blaster?

Logisch dus dat mensen daar wat aan willen doen. In 2017 hadden we een rechtszaak over een buur die een drone uit de lucht schoot met een luchtbuks. Dit leverde een schadeclaim op van de piloot, die vervolgens 50/50 werd verdeeld omdat beide partijen schade hadden.

Een drone-blaster is niet een populaire naam voor een luchtbuks met antidronemunitie, maar een /jammer/ die de besturing van de drone verstoort. Een voorbeeld is de DroneBlaster MKIII:

With its fully integrated rifle style, the DroneBlaster™ MKIII Tactical Anti-Drone Gun is a hand-held tactical drone jammer which is capable of disrupting multiple RF frequency bands simultaneously without compromising safety or risking collateral damage.

Lastig is natuurlijk dat de inzet van jammers als deze in Nederland in beginsel verboden is. Er zijn uitzonderingen (zoals in het Vrijstellingsbesluit IVD en nog een paar) maar die zijn gericht op specifieke organisaties of personen toestaan om jammers te gebruiken. Er is geen grond voor gewone burgers om met jammers de werking van drones te verstoren. Ook de verkoop van zulke apparaten is niet toegestaan, in de hele EU niet trouwens.

Arnoud

Mark Zuckerberg heeft een naamsverandering voor het bedrijf Facebook aangekondigd, meldde Tweakers onlangs. De nieuwe naam, zoals hiernaast getoond, is Meta. Dit in verband met de ontwikkeling van de ‘metaverse’ (ik heb vernomen dat het onaardig is dit Second Life met een bril op te noemen). Helaas kan ik het merkdepot nog niet vinden, maar ik kreeg al vele vragen of dat wel kan, een zo algemeen bekend internetwoord claimen als je eigen merk.

Hoofdregel uit het merkrecht is dat je ieder woord mag registreren als merk wanneer dat geschikt is om als merk te dienen. Dat klinkt circulair, maar het wil zeggen dat het woord jouw producten moet kunnen onderscheiden van de concurrent. “Fiets” voor zo’n ding met twee wielen is daarvoor niet geschikt, zo heten die dingen. Maar Gazelle, Batavus, Giant, Koga of Trek zijn prima merken voor fietsen.

Ja, ook “Gazelle” en “Trek” hoewel die allebei in het woordenboek staan. Waar het om gaat is dat ze niet in het woordenboek staan als synoniem voor fiets. Bij Trek is er de indirecte link naar op trektocht/fietstocht gaan, en bij Gazelle de belofte dat je snel en soepel het fietspad af zoeft, maar als je iemand vraagt om een Gazelle en die komt met een Giant, dan is dat duidelijk niet wat je had gevraagd.

Het woord “Meta” voor een internetdienst is dus niet per definitie ongeschikt om als merk te dienen. In Europa kan ik 17 woordmerkdepots vinden voor “Meta” voor producten of diensten zoals lettertypes, sportkleding en geluidsapparatuur. Sterker nog, er was ooit een Meta die werkte aan augmented reality-diensten met “Extramissive spatial imaging digital eye glass”, maar dat bedrijf lijkt nu gestopt te zijn.

Bij Facebook, pardon Meta Platforms Inc. ligt het iets complexer omdat men óók de term “metaverse” in de markt wil zetten, en dan ook nog eens als generieke term, zeg maar als fiets. Op zich is dat een slimme werkwijze: introduceer een generieke term en positioneer jezelf meteen als een topmerk binnen die nieuwe categorie. Zo voorkom je dat jouw merknaam de generieke naam wordt. Want als je de eerste bent met Hagelslag, dan gaat iedereen het hagelslag noemen ook als de concurrent chocoladestaafjes verkoopt. (Deze truc komt u misschien bekend voor uit de markt voor koffiepads, waar Senseo bedenker en marktleider van is.)

Het lastige is dat je moeilijker enerzijds kunt zeggen dat “metaverse” de algemene term is en anderzijds dat jij als merkhouder “Meta” daarin opereert. Je verweeft de namen dan zodanig dat mensen altijd bang zullen zijn dat jij de naam metaverse gaat claimen of regels stellen aan wat men daarbinnen mag doen. Zo komt het nooit écht als onafhankelijk internetconcept van de grond.

Arnoud

Het journalistieke platform De Correspondent heeft vandaag een deepfake-filmpje van demissionair premier Mark Rutte geplaatst, las ik bij het Algemeen Dagblad. In de neptoespraak, die amper van echt te onderscheiden is, luidt Rutte de noodklok over de klimaatveranderingen en kondigt hij aan verregaand beleid door te voeren. “Een toespraak waarvan we vinden dat de premier die zou moeten geven”, zo rechtvaardigt het medium haar stap. Er was meteen de nodige kritiek: ondergraaf je als journalist zo niet bepaalde kernbeginselen, als je meewerkt aan het normaliseren van deepfakes? Maar ook juridisch: mag dat wel, zo iemand deepfaken?

Zoals wel vaker bij juridische vragen: er mag niets zomaar, het zit hem eigenlijk altijd in de details. Er is geen specifiek wetsartikel dat het publiceren van deepfakes verbiedt, afgezien van deepfakeporno (art. 139h Strafrecht). Je moet dus eigenlijk altijd even verder kijken, wat is de inhoud of strekking van de video en wat vinden we daarvan.

Een voor de hand liggende insteek is smaad: je kunt met een deepfake iemand voor gek zetten, door hem of haar iets te laten zeggen dat niet waar is. Of door het gezicht te monteren in een aanstootgevende of beledigende context, zoals bij vervalst bewijs dat die persoon een misdrijf zou plegen. Die zal daarop aangekeken worden, en dat is in principe wel te zien als een aantasting van diens eer of goede naam.

Een andere mogelijkheid is het portretrecht en/of de AVG, door te zeggen dat er geen redelijk belang (art. 21 Auteurswet) dan wel geen gerechtvaardigd belang (art. 6 sub f AVG) is om het portret zo te manipuleren en te vertonen. Dat is iets makkelijker aan te tonen dan smaad, maar er is wel een probleem: is er inderdaad geen belang?

Specifiek bij deze deepfake zie ik dat namelijk wel, getuige de uitgebreide verantwoording van de Correspondent. Ik citeer:

Om de toekomst van ons land veilig te stellen zijn verregaande maatregelen nodig. Politiek leiderschap is daarvoor essentieel. Rutte heeft dit leiderschap tot nu toe niet getoond; integendeel, hij grijpt vaak terug op sussende uitspraken als ‘We moeten een leuk leven kunnen blijven leiden’ en ‘Ik ben niet van de sweeping statements’. Dat laatste zei hij nota bene toen hij in juli dit jaar de schade van de overstromingen in Limburg opnam.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat iedere deepfake met Rutte erin, of iedere deepfake waarin een politicus een controversieel (of tegengesteld) standpunt inneemt, automatisch legaal is. Die belangenafweging uit de wet moet je elke keer opnieuw maken, en er is geen algemene lijn.

Arnoud

Jaja, en u maar denken hoe je als jurist een haakje verzint naar het immens populaire Koreaanse Netflixprogramma. De Zuid-Koreaanse internetprovider SK Broadband eist dat Netflix betaalt voor de groei van het dataverkeer als gevolg van populaire series als Squid Game. Al een paar jaar is de videostreamer verantwoordelijk voor een van de grootste delen van het internetverkeer,… Lees verder

Het besluit van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) dat de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) de zonefile van alle .nl-domeinnamen niet aan het bedrijf Dataprovider hoeft te verstrekken blijft staan. Dat meldde Security.nl onlangs. Dataprovider zal dus met crawlers moeten blijven werken, en SIDN maakt geen misbruik van een machtspositie door verstrekking te weigeren…. Lees verder

De data die in Tesla’s is opgeslagen bevat een schat aan informatie voor strafrechtelijke onderzoeken, las ik bij Security.nl, op gezag van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Dat was erin geslaagd  gecodeerde rijgegevens die Tesla opslaat in haar auto’s uit te lezen, te vertalen en te publiceren. Volgens de onderzoeker is het belangrijk om te weten welke data de… Lees verder

Een interessante op het forum van Security.nl: “Bij ons in het dorp heeft een bedrijf diverse uitjes, dit is te boeken voor een groep. Van escaperoom, kinderfeestjes tot aan Wie is de Mol. Maar nu staat er in de Algemene voorwaarde dit: 7.5 Mogelijk zullen beeld- en/of geluidsopnamen worden gemaakt van het evenement en de deelnemers en… Lees verder

(Geen zorgen, nog een keer F12 en je scherm is weer normaal.) Het ziet er misschien heel imponerend uit, maar dit is gewoon het onderwaterscherm waarmee je onder meer de broncode van de huidige site in beeld krijgt. Dan kun je soms net iets meer informatie zien. Zoals recent journalist Josh Renaud uit Missouri ontdekte: de social… Lees verder

Een webshop die geen back-ups van haar boekhoudgegevens maakte, en door een probleem met een softwarekoppeling klantgegevens verloor, heeft de rechtszaak tegen de leverancier van de koppeling verloren. Dat meldde Security.nl vorige week. De koppeling bleek gegevens van crediteuren in het boekhoudprogramma te overschrijven met debiteurenboekingen. Volgens het Gerechtshof staat het vast dat de webshop… Lees verder

De politie heeft afgelopen maandag een waarschuwingsbrief gestuurd naar 29 mensen die in verband worden gebracht met het afnemen van ddos-diensten. Dat meldde Security.nl onlangs. “We hebben je geregistreerd in ons systeem en je krijgt nu een laatste waarschuwing. Als zich in de toekomst nieuwe soortgelijke feiten voordoen, gaan we over tot vervolging. Houd in… Lees verder