GeenStijl moet privacyschendend “Majesteit”-filmpje verwijderen van Dumpert

geenstijl-majesteit.pngPubliceren van een filmpje van een dronken studente (“‘Jullie moeten mij majesteit noemen, ik ben de praeses”) blijkt in strijd met het portretrecht van diezelfde studente. Dat vonniste de kortgedingrechter in Amsterdam op 11 september, maar het vonnis is nu pas publiek beschikbaar. Op zich weinig opzienbarend, afgezien van het feit dat GeenStijl hier de verliezende partij is. Vaak aarzelen mensen immers om de shockblog aan te klagen, omdat ze bang zijn voor verdere publiciteit over het betreffende artikel of filmpje.

Omdat de studente herkenbaar in beeld is, kan zij aanspraak maken op haar portretrecht. Ook in de versie van het filmpje waarbij haar gezicht “uitgebalkt” was, omdat ze dan aan haar stem en haar lichaam(shouding) nog steeds te herkennen is voor vrienden en kennissen. De rechter weegt vervolgens haar privacybelang af tegen het nieuwsbelang dat GeenStijl claimde, en komt tot de (evidente) conclusie dat het laatste het moet afleggen.

[eiseres] is middenin de nacht op straat gefilmd, zonder dat ze daarop bedacht hoefde te zijn. Zij is geen bekende persoonlijkheid en vervult geen publieke functies. Door Geenstijl zelf is zij aangeduid als een ‘jong en onzeker meisje’. Ondanks dat zij aanvankelijk aangaf niet gefilmd te willen worden (door het uiten van de woorden ‘rot op’) is de filmer toch doorgegaan, terwijl evenzeer duidelijk was dat [eiseres] onder invloed was van alcohol. De inhoud van het filmpje is, zo heeft Geenstijl zelf ook erkend, voor [eiseres] gênant en beschamend. Bovendien werd in het filmpje, door het inzoomen op bepaalde beelden en het herhalen van teksten, de spot met gedreven.

In die situatie ziet de rechter weinig nieuwswaardigs aan het filmpje. Hooguit zou het nieuws kunnen zijn dat dronken studenten zich vaak brallerig gedragen, maar dat kun je ook laten zien zonder één studente zo lang en breed in beeld te brengen in een gênante situatie. En ook het feit dat GS wordt aangeklaagd om het filmpje, maakt het filmpje zelf nog geen nieuws.

Een begrijpelijk vonnis. Ook op straat heb je privacy, zeker als je dronken bent. Het feit dat iets op de openbare weg gebeurt, wil nog niet zeggen dat het onbeperkt gefilmd en uitgezonden mag worden. Je zult echt een reëel nieuwsbelang moeten laten zien. Voor wie nu denkt aan Wegmisbruikers en dergelijke programma’s: daarvan is ooit in 2006 gevonnist dat er educatieve waarde zit aan het tonen van filmpjes van verkeersovertreders. Dat belang was voldoende om de privacy van die mensen opzij te mogen zetten.

Ik vraag me af wat voor gevolgen het heeft voor GeenStijl’s Dumpert en andere filmpjes van mensen in privésituaties die daar regelmatig in verschijnen zonder nader commentaar of toelichting. Het lijkt erop dat dat nu een stuk lastiger gaat worden.

Via GeenStijl en Boek 9.

Arnoud

Een nummerbord op Youtube

nummerborden.pngEen lezer vroeg me:

Ik heb een camera in de auto waarmee ik opvallende verkeerssituaties vastleg. De opvallendste situaties deel ik via Youtube. Mag dat? De gefilmde bestuurders zijn niet (herkenbaar) in beeld, maar de kentekens wel. Ik weet dat ze bij Wegmisbruikers (SBS6) alle kentekens wel onleesbaar maken, maar dat gaat altijd om mensen die bekeurd worden.

De camera zit trouwens geklemd tussen de hoofdsteun en de bijrijdersstoel, maar ik overweeg nu een nieuwe camera te kopen die ik met een zuignap aan de voorruit kan hangen. Maakt dat nog uit?

Elk opzettelijk filmen of fotograferen van personen met een aangebrachte camera in de openbare ruimte is verboden, tenzij dit vooraf duidelijk is aangekondigd (art. 441b Wetboek van Strafrecht). De wetgever bedoelde hiermee “elke vorm van min of meer permanent installeren” van de camera. Het lijkt mij dat het klemmen tussen de hoofdstoel of met een zuignap aan de voorruit ophangen daar niet onder valt, maar met een schroef aan het dak vastmaken zeker wel.

Artikel 441b verbiedt je om met zo’n camera personen te filmen, dat wil zeggen opnames te maken waarbij mensen herkenbaar in beeld komen. Als je erop let dat dit niet gebeurt, en in ieder geval bij beelden de mensen onherkenbaar maakt, dan moet dit geen probleem zijn.

Ik zou echter toch adviseren om ook kentekens onherkenbaar te maken. Dat doet Wegmisbruikers vanwege de privacywetgeving: via kentekens zijn mensen alsnog te herkennen, en op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegevens moet je die gegevens dan onherkenbaar maken. Die regel geldt niet alleen voor verdachten maar ook (juist?) voor gewone mensen die ineens in beeld komen.

Arnoud<br/> Foto afkomstig van Worldlicenseplates.com.

Afgeluisterd tijdens het vogelspotten, mag dat?

Een lezer kwam met de volgende vraag:

Tijdens het spotten van vogels, op een speciale spottersplek, is er iemand die met een videocamera beelden van de vogels opneemt. Echter, deze man neemt ook het geluid op, en publiceert de film met geluidsspoor en al op internet. Nu wordt er op die spottersplek niet alleen over vogels gesproken, maar ook vaak over allerlei andere zaken waaronder ook wel eens over privédingen. Het is ook niet zo dat deze man even 5 minuten filmt maar soms uren achter elkaar. Menig bezoeker is inmiddels niet meer zo blij met het geluid bij die filmpjes. Mag deze man die video’s met geluid zomaar op internet zetten of kunnen wij hier wel degelijk wat van zeggen?

Het heimelijk opnemen van gesprekken waar je geen deelnemer aan bent, is een strafbaar feit (zie art. 139b lid 1 Wetboek van Strafrecht). Het publiceren van zo’n illegale opname dan natuurlijk ook.

Het sleutelwoord is ‘heimelijk’. Als de man duidelijk aangeeft dat er gefilmd en opgenomen wordt, of je ziet dat meteen als je op de plek komt, dan handelt hij legaal. Het hangt dus een beetje af hoe hij het aanpakt. Als hij (wat ik vermoed) een videocamera met daarop een microfoon gebruikt die hij ergens neerzet, dan handelt hij in principe legaal.

Afhankelijk van de inhoud kan het publiceren van zo’n opname een schending van de privacy van de betrokken personen zijn. Dat hangt af van de vraag of die mensen te herkennen zijn. Bijvoorbeeld omdat namen worden genoemd, of omdat je uit feiten en omstandigheden kunt afleiden wie dit gezegd hebben. In dat geval kunnen de betrokkenen een verbod eisen op publicatie. Een willekeurig ander persoon kan dat niet, omdat die niet kan inschatten of de betrokkene dit als een schending van zijn privacy ervaart.

Arnoud