Tag: Filmen

About Filmen

Subscribe Feeds

Mag je een aankomende trein eigenlijk wel filmen?

Geplaatst op in Uitingsvrijheid, 23 reacties

ns-trein-station-foto-filmenEen vraag via Twitter:

Even een vraag, is het verboden om zonder toestemming van weet ik veel wie een trein te filmen die aankomt op een station? / Ik kreeg namelijk net een conducteur over mij heen, die ik overigens niet gefilmd heb.

In principe niet, zou je denken: je mag toch op de openbare weg filmen wie en wat je wilt? Maar hier ligt het subtiel anders, want de stations van de NS zijn privébezit (NS Stations). En de eigenaar van een stuk privéterrein mag regels stellen over wat daar gebeurt, inclusief regels die botsen met de rechten die je normaal hebt.

De NS heeft dan ook huisregels over wanneer en hoe je mag fotograferen of filmen op hun terreinen. Journalisten mogen hun gang gaan, mits ze maar een persvoorlichter erbij vragen “om de opnamen in goede banen te leiden”.

Voor particulieren lijkt het simpeler:

Een particulier die voor privégebruik op voor het publiek toegankelijke gedeelten van het station en in treinen opnamen wil maken, heeft geen toestemming nodig.

Inderdaad. Echter, vervolgens komt er anderhalf kantje A4 met randvoorwaarden die gelden als je geen toestemming nodig hebt, waar ik een juridische wenkbrauw van optrek. Maar dat zijn logische zaken: niet flitsen richting een machinist, die kan dan verblind raken. Of uitkijken met een hoge microfoon want als die tegen de bovenleiding komt, ga je dood. En natuurlijk dat je niet in de weg mag staan voor passagiers. Niets zo ergerlijk als een bruidsstel dat romantisch op de roltrap op de foto wil (“Onderweg naar hun nieuwe leven”) terwijl jij de 9:02 wilt halen, immers.

Men vermeldt in de voorwaarden ook nog dat “reizigers of NS-medewerkers niet zonder hun toestemming herkenbaar [mogen] worden afgebeeld”, maar dat is een bekend misverstand: portretrecht gaat niet over het afbeelden van mensen maar over het publiceren van de beelden. Op grond van portretrecht kun je niet tegenhouden dat je op de foto wordt gezet.

Volgens deze regels zou een conducteur dus niet behoren in te grijpen als je een particulier bent die zonder mensen te hinderen staat te filmen op het station. Maar helaas blijkt de praktijk nog wel eens weerbarstig: iemand heeft half onthouden dat “fotograferen niet mag” of denkt dat een telelens betekent “commerciële cameraploeg” en gaat hard ingrijpen. Een voorbeeld van je recht hebben versus het krijgen, denk ik.

Hoe zouden jullie reageren als je de vraagsteller was met een conducteur in zijn nek?

Arnoud

Mag je als chauffeur een dashcam gebruiken?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 20 reacties

dashcam-ruslandEen lezer vroeg me:

Als professioneel chauffeur heb ik een dashcam in mijn voertuig geplaatst. Zo film ik de weg waar ik rij en heb ik bewijs voor het geval van verkeersovertredingen of ongevallen. Die moet ik immers betalen. Maar mijn werkgever verbiedt dit in verband met de privacy van de klant (die soms in beeld kan komen inderdaad). Mag hij dat?

Hoofdregel uit het arbeidsrecht is dat de werkgever bepaalt hoe het werk wordt uitgevoerd. Wil hij dat je met Windows werkt, dan heb je als Macliefhebber dus helaas pech gehad. Wil hij dat je naar een conferentie gaat, dan ga je.

Natuurlijk zijn daar grenzen aan, zoals waar het de privacy betreft. Je werkgever mag niet zomaar bepalen dat je je locatie 24/7 bekend moet maken bijvoorbeeld. Daar moet een zwaarwegende reden voor zijn, zoals dat je dure spullen vervoert en het belangrijk is te weten waar die zijn. Maar de locatiebepaler moet dan uit als je pauze hebt (en geen dure spullen meer bij je hebt).

Omgekeerd moet een werkgever ook rekening houden met de belangen van klanten en andere relaties. Dat kan dus betekenen dat jij iets niet mag omdat de werkgever (redelijkerwijs) bepaalt dat het klantbelang zwaarder weegt. Kledingeisen zijn een bekend voorbeeld: de werkgever beslist dat dat een representatieve uitstraling geeft, en dus moet jij een uniform aan of een stropdas om. Tenzij er dan weer zwaarwegende redenen vanuit de werknemer zijn, zoals een religie die hoofdbedekking voorschrijft of een allergie voor de stof waarmee het uniform is gemaakt.

De werknemer is in principe zelf aansprakelijk voor verkeersboetes, zeker als dat in het arbeidscontract is geregeld. Het is dan ook logisch dat de werknemer een dashcam wil inzetten om bewijs te verzamelen tegen onterechte boetes of overtredingen die eigenlijk andermans schuld zijn.

Tegelijk snap ik ook het belang van de werkgever, die boze klanten aan de telefoon krijgt omdat “ze gefilmd zijn door die chauffeur” en ze niet weten wat er met de beelden gebeurt. Een totaalverbod lijkt me niet echt de oplossing. Je zou kunnen kiezen voor een afspraak waarbij de werknemer de camera uit moet zetten zodra hij het terrein van de klant op rijdt, het liefst met een stuk karton of plastic voor de lens zodat er écht niet meer gefilmd kan worden. Of werkgever en werknemer spreken af dat de beelden nergens online komen (ook niet bij Wegmisbruikers), hoe ernstig de gefilmde overtreding ook. Dan kan de werkgever die zekerheid doorgeven aan de klant.

Arnoud

Hoe ver mag een beveiligingscamera reiken?

Geplaatst op in Security, 21 reacties

dome-camera.jpgAls het niet de mij meest gestelde vraag is, dan zit ie toch zeker in de top 3: mag de buurman mijn tuin filmen met zijn beveiligingscamera? Het standaardadvies is: nee, maar wel zijn eigen terrein, en ga met hem práten want hier een juridisch punt van maken gaat de sfeer niet verbeteren. Maar soms stappen er toch mensen naar de rechter over buurmans camera en dat geeft dan weer leuke brokjes jurisprudentie. Zoals nu.

In deze zaak (via) ging het om buren op een bedrijventerrein, beiden met woning in bedrijfspand dus. De gedaagde buurman had twee beveiligingscamera’s bevestigd aan een muur van zijn bedrijfspand, en die muur stond vijf meter van slaapkamers en terras van de eisende buurman. En dat gaf de eisende buurman “voortdurend het gevoel dat hij door [gedaagde] wordt bespied.”

De rechtbank constateert terecht dat het hier gaat om twee grondrechten: de privacy van de buurman en het eigendomsrecht van de buurman, waarbij dat laatste recht met zich meebrengt dat hij beveiligingsmaatregelen mag nemen zoals cameratoezicht. Bij twee tegenover elkaar staande grondrechten krijg je een afweging van belangen. Maar er moet natuurlijk wel allereerst bewijs zijn dát de eisende buurman in zijn privacy wordt aangetast. En dat krijgt hij niet voor elkaar:

[eiser] stelt dat hij in zijn privacy wordt aangetast door de aanwezigheid van de camera’s en dat uit de technische beschrijving van de camera’s kan worden afgeleid dat deze een zodanig bereik hebben dat er opnamen van zijn woning en tuin kunnen worden gemaakt. Wat [eiser] hiermee stelt, komt in feite daarop neer dat hij het gevoel heeft dat er inbreuk op zijn privacy wordt gemaakt, zonder dat hij deze inbreuk nader kan onderbouwen.

Belangrijk punt daarbij was nog dat de gedaagde buurman had uitgelegd dat hij niet kijkt naar de beelden, maar dat deze worden opgeslagen “enkel om te kunnen worden bekeken in het geval van bijvoorbeeld een inbraak.” En als niemand de beelden bekijkt, dan kun je ook niet echt spreken van continu bekeken worden.

Ja dit voelt wat makkelijk maar de hele situatie is nogal ongrijpbaar. Het is buitengewoon moeilijk een camera zo op te stellen dat deze inbrekers kan filmen maar de buren niet, wanneer de aanlooproute van de inbrekers bij de buren ligt. Een kapje kan natuurlijk, maar dan mis je net de wide shot waarmee de inbrekers nog met gezicht en dergelijke zichtbaar zijn. En je kunt wel van alles softwarematig regelen of beloven dat je niet kijkt, maar hoe weet je dat als buurman?

Omgekeerd is dat gevoel óók buitengewoon moeilijk te benoemen. Je weet niet of de buurman stiekem zit te kijken. En zelfs als er een legitieme zakelijke reden is, dan is het gewoon nog niet prettig om een camera in je rug te voelen. Ik vind het ook niet prettig als ik in een winkel kom en de verkoper tegen me begint te praten. Maar wat doe je eraan?

Arnoud

Mag je docenten opnemen (en al dan niet op Youtube zetten?)

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 40 reacties

youtube-logo.pngEen lezer vroeg me:

Op onze hogeschool krijgen wij met enige regelmaat klachten van docenten over dat hun (hoor)college’s worden opgenomen. Meestal gaat het dan om mensen die een college opnemen voor studie (later terugluisteren), maar soms komen opnames ook op Youtube terecht. Mag een docent dit verbieden of hiertegen optreden?

Het opnemen van een college of les lijkt me niet snel verboden. De strafwet verbiedt het heimelijk opnemen van gesprekken (art. 139b Strafrecht), maar dat gaat volgens mij veel meer om privégesprekken dan om openbare hoorcolleges of lessen. Bovendien, heimelijk opnemen van gesprekken waar je deelnemer aan bent, valt sowieso buiten het strafrecht. En de luisteraar bij een college is toch een deelnemer, zou ik zeggen.

Een situatie die ik zelf wel eens meegemaakt heb, is dat iemand een opname-apparaatje neerlegt bij mijn lessenaar en dan weer weggaat “want ik heb nóg een college”. Die zou ik dan niet echt deelnemer willen noemen, maar als ik dat apparaatje dan laat liggen en laat opnemen dan mag je veronderstellen dat ik er stilzwijgend mee instem dat ik word opgenomen.

Wat je vervolgens doet met die opname kan wél verboden (onrechtmatig of strafbaar) zijn. Ga je het thuis nog eens naluisteren bij de studie, dan zie ik het juridische probleem niet. Dat zijn in feite audio-aantekeningen dan. Zelfs delen met je studiegenoten zou ik nog net legaal vinden, mits die het ook maar voor studie inzetten. Er geld voor vragen voelt ergens verkeerd, hoewel het zelden zo is dat iets legaal is als je het gratis doet maar illegaal als je er geld voor vraagt.

Zet je de opname op internet, dan loop je al snel tegen het portretrecht van de docent aan. Zeker wanneer je hem of haar gaat afkraken of te kijk zet voor anderen. Hoewel een college normaal openbaar is, trek je het zo een heel andere context in en dan kan de docent op grond van zijn portretrecht daartegen optreden. Ook de school of universiteit kan daar dan wat tegen doen: als goed werkgever moeten ze waken over de privacy van hun werknemers, als die door werkgerelateerd handelen in gevaar komt.

Een school kan in haar reglementen natuurlijk een clausule opnemen over het al dan niet mogen opnemen van colleges. Ik zou daar wel wat moeite mee hebben, omdat het vergaren van informatie een grondrecht is (deel van de vrijheid van meningsuiting) en een opleidingsinstituut die vrijheid niet zomaar even aan banden mag leggen. Als het wordt gekoppeld aan specifieke vervelende toepassingen van de opname (bv. publiceren op Youtube) dan lijkt het me wel legaal, maar gewoon categorisch “Zonder toestemming docent mag geen opname van het college worden gemaakt” zou ik niet legaal vinden.

Eerlijk gezegd weet ik niet goed wat het bezwaar kan zijn tegen opnemen van een college om dit later af te luisteren bij het studeren. Jullie wel?

Arnoud

Wat kan een thuiszorger doen tegen een filmende cliënt?

Geplaatst op in Privacy, 15 reacties

dome-camera.jpgEen lezer vroeg me:

Het komt steeds vaker voor dat mijn collega’s of ik als thuiszorg bij een cliënt thuis worden gefilmd met een webcam. Zij hebben geen idee wat er met die beelden gebeurt. Soms zit familie op afstand mee te kijken, maar soms wordt ’t ook gewoon opgenomen, zonder dat bekend is wat er verder met deze beelden gebeurt. Wij voelen ons hierdoor soms erg bezwaard. Wat kunnen wij hiertegen doen?

Antwoord: Het filmen van personen in een niet-openbare ruimte zoals een huis is verboden, tenzij je dit duidelijk aankondigt en een zwaarwegende reden hebt om om deze manier mensen te filmen (art. 139f Strafrecht). Natuurlijk zijn er redenen genoeg om in je huis te willen filmen, maar de wetgever vindt de privacy van je (legale) bezoekers óók belangrijk en eist daarom dat je een belangenafweging doet.

Aankondigen dát je met cameratoezicht werkt, is daarbij eigenlijk ook verplicht. In zeer uitzonderlijke situaties kun je wegkomen met verborgen camera’s, maar dan moet het echt gaan om een allerlaatste redmiddel nadat bewezen alle andere opties zijn uitgeput en niets hebben opgeleverd.

Het idee van dat aankondigen is dat de bezoeker dan kan besluiten toch maar niet naar binnen te gaan. Maar bij de vraagsteller is dat lastiger: die móet naar binnen, het is zijn of haar werk om in dat huis de bewoner te verzorgen of te helpen. Daar wordt het filmen dus opgedrongen, en dat is juridisch twijfelachtig. Dan moet je belang wel een stuk groter zijn.

Om problemen te voorkomen, lijkt het me het beste om dit in de zorgovereenkomst af te spreken. In goed overleg zijn er vast regels te verzinnen over waar wel en waar geen camera, wie bij de beelden mag en wat daarmee kan gebeuren. De modellen daarvoor die ik kon vinden hebben hier helaas geen clausules voor.

Het is een lastig dilemma. Enerzijds is het héél benauwend om continu gefilmd te worden als je gewoon je werk gaat doen (zeker bij persoonlijke dienstverlening). Anderzijds gaan er met enige regelmaat helaas dingen mis bij thuiszorg, dus vanuit preventie-oogpunt een camera snap ik dan wel weer. Plus, die camera hangt er misschien niet eens vanwege wantrouwen naar de thuiszorg maar vanuit een zorg over de grootouders die wellicht zomaar onwel kunnen worden. Maar poe zeg, als ik 80 ben en fysiek slecht gesteld zou ik toch nog steeds niet willen dat ik de hele dag bekeken word.

Arnoud

Hela, onze vergadering wordt gelivestreamed!

Geplaatst op in Iusmentis, Ondernemingsvrijheid, Privacy, 4 reacties

skype-chat-meetingEen lezer vroeg me:

Tijdens een vergadering, waarbij ik een presentatie hield, werd tijdens de voordracht op initiatief van de voorzitter alles opgenomen. Dit omdat -zo hoorde ik achteraf- er ook mensen vanaf thuis wilden meekijken. Heb ik dat zomaar te slikken?

De wet eist dat het filmen van mensen in een besloten ruimte duidelijk wordt aangekondigd, en een vergaderruimte is een ‘besloten’ ruimte. Zou dit buiten of in een openbare ruimte spelen, dan geldt dit verbod niet. (Buiten geldt alleen een dergelijke eis bij het filmen met een “aangebrachte” camera.) Hetzelfde geldt voor het opnemen van gesprekken: dat mag niet heimelijk gebeuren. Aankondigen is dus eigenlijk sowieso verplicht.

Als je beelden van mensen vastlegt, dan verwerk je persoonsgegevens: beelden laten gegevens over die mensen zien: man/vrouw, jong/oud – én etnische afkomst, wat de gegevens meteen gevoelig maakt. Idem voor geluidsopnamen waar mensen herkenbaar op staan. Als hoofdregel geldt dat toestemming toestemming nodig van de gefilmde personen, tenzij de beelden een dringend eigen belang dienen dat zwaarder weegt dan de privacy én je zo veel mogelijk rekening houdt met de privacy van mensen die in beeld komen. Cameratoezicht ter beveiliging is zo’n dringend eigen belang. Maar het filmen van een presentatie voelt als een categorie minder dringend dan camerabewaking.

Een ander belang is de uitvoering van de overeenkomst. In dit geval is dat de arbeidsovereenkomst. De werkgever mag je persoonsgegevens verwerken zonder je toestemming als dat noodzakelijk is om de arbeid te laten verrichten. Hij moet bijvoorbeeld je bankrekeningnummer weten om je salaris uit te betalen, en hij is zelfs verplicht een kopie van je identiteitsbewijs te bewaren.

De vraag komt dus neer op, is het nódig voor het werk dat die collega’s je presentatie zien via de audio/videoverbinding? Dat is een afweging die eigenlijk niet in het algemeen te maken is. Hoe belangrijk is de presentatie, kan er niet een whitepaper of de Powerpoint zelf worden opgestuurd, en wat gebeurt er achteraf met de beelden? Alleen live streamen lijkt mij eerder te rechtvaardigen dan opslaan en via intranet nog jaren toegankelijk houden.

Wel lijkt het me dat hoe dan ook een goed werkgever vooraf zegt “we gaan je presentatie streamen naar de collega’s in Groningen/Limburg/Polen”. En iedere werkgever is wettelijk verplicht ‘goed’ te zijn, dus dáár kun je je altijd wel op beroepen als werknemer.

Arnoud

Je personeel bespioneren met camera’s, wanneer mag dat?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Security, 24 reacties

media-markt-cameratoezicht-foto-mania-posterMedia Markt heeft in vijf vestigingen in Nederland personeelsleden met geheime camera’s gefilmd, las ik bij z24. Een ‘mystery shopper’ met verborgen camera filmde zijn interactie met het personeel, en achteraf werden werknemers hiermee geconfronteerd. In het artikel verdedigt de Media Markt zich met het argument dat men de beelden alleen voor “interne trainingsdoeleinden” zou inzetten, wat net zoiets is als een verbeterde gebruikservaring of zorgvuldig geselecteerde derden: klinkt goed, het zegt alleen niets. Wanneer mag je nu je personeel filmen?

Er zijn twee wetten die een rol spelen bij cameratoezicht: de strafwet en de Wet bescherming persoonsgegevens. Die laatste speelt een rol zodra je beelden opslaat op een manier dat je er eenvoudig in kunt zoeken, meestal bij digitale opslag omdat er dan timecodes en zo aan vast zitten. Als je alleen live meekijkt (een deurbelcamera bijvoorbeeld) is er geen sprake van een verwerking. En ja, camerabeelden zijn persoonsgegevens want je kunt er kenmerken van mensen op zien. Bijzondere persoonsgegevens zelfs.

Met de strafwet zijn we snel klaar. Een aangebrachte camera die de openbare ruimte filmt, mag mits er duidelijk voor is gewaarschuwd. Een camera die een besloten ruimte filmt, vereist een waarschuwing én een belangenafweging. Ook bij niet-aangebrachte camera’s, dus ja als je op een verjaardag met de handycam gaat zwaaien dan moet je dat even aankondigen.

Volgens het College Bescherming Persoonsgegevens (Cbp) mag een personeelslid alleen worden gefilmd als er een vermoeden is van fraude of diefstal, staat er in het artikel. Dat is nou ook weer wat streng geformuleerd. De nieuwslezers van RTL worden echt niet gefilmd omdat ze verdacht worden van fraude. Wél is het zo dat als je het niet vooraf bekend maakt, je dit moet melden bij het Cbp en die kunnen dan een voorafgaand onderzoek starten om te bepalen of het door de beugel kan.

Hoofdregel bij de Wet bescherming persoonsgegevens is dat je toestemming nodig hebt om iemands persoonsgegevens te verwerken. Dat geldt dus ook voor cameratoezicht. Maar in de meeste gevallen wordt op het werk zonder toestemming gefilmd. Je valt dan terug op de “eigen dringende noodzaak die zwaarder weegt dan de privacy” zoals dat heet. Een belangenafweging. En wat het Cbp hiermee zegt, is dat die afweging eigenlijk altijd neerkomt op dat het niet mag, tenzij bij zo’n vermoeden van fraude of diefstal.

Filmen voor trainingsdoeleinden of evaluatie van iemands performance lijkt me op zich geen probleem, mits het vooraf gemeld is. En hoe heimelijker het gefilm, hoe meer je daarbij zult moeten uitleggen vooraf. De camera-opstelling bij de interne training lijkt me geen probleem, maar zo’n mystery shopper voelt wel iets ernstiger. Hoewel je natuurlijk bij die melding niet hoeft te zeggen “de persoon met de camera is 1.80 lang en heeft rood haar” of zo. Zeggen dát er gemystershopt met camera wordt, zou al genoeg moeten zijn.

Wel denk ik dat de beelden in principe alleen aan de medewerker zelf (en zijn manager en HR) vertoond mogen worden. Ze vertonen in de bioscoop waar al het personeel verplicht moest opdraven, gaat me iets te ver. Dat leidt al snel tot voor gek staan. En ik denk dat dáár dan ook de ophef vandaan komt. Als de mysteryshopper alleen had gefilmd bij wijze van ondersteunend bewijs, en ze waren alleen vertoond als de medewerker de gang van zaken zou betwisten, dan zie ik het probleem niet.

Arnoud

De legaliteit van dashcams

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 71 reacties

dashcam-ruslandHet zal wel met die meteoriet in Rusland te maken hebben die massaal met dashcams is gefilmd, maar ik werd gisteren door drie journalisten gebeld over de vraag of dashcams in Nederland legaal zijn. Je mag toch immers niet zomaar filmen aan de openbare weg? Op mijn vraag waarom hun cameraploegen dat dan wél mogen, krijg ik nooit echt een eenduidig antwoord, maar dat terzijde. Want ja, ja mag wel degelijk zomaar filmen aan de openbare weg.

Filmen aan de openbare weg is deel van de vrije nieuwsgaring, en die geldt voor burgers met een consumentencameraatje net zo hard als voor RTL Nieuws met een twintig man sterke cameraploeg. En ja, ook als er mensen in beeld gebracht worden en ook als die zeggen dat ze dat niet willen. Bij publicatie krijg je mogelijk wél te maken met privacywetgeving.

Er is aparte wetgeving tegen aangebrachte camera’s. Kort gezegd moet bij een camera die de openbare ruimte filmt, duidelijk zijn gewaarschuwd. Vandaar al die bordjes met “Let op cameratoezicht”. Maar die regel geldt alleen voor “aangebrachte” camera’s. Of een dashcam telt als “aangebracht”, kun je je afvragen. Een camera op de vensterbank neerzetten is namelijk “aangebracht”, ook al zit ie niet nagelvast.

Afgaande op wat er bij invoering van de wet is gezegd denk ik dat een dashcam niet hieronder valt. De bedoeling was om structureel cameratoezicht aan te pakken, oftewel camera’s die men ergens ophangt of neerzet en die de hele dag die ene plek filmen. Een camera in de hand was het voorbeeld van “niet aangebracht”. Een camera op je hoofd of op je dashboard lijkt me zó vergelijkbaar daarmee.

Bij publicatie van het filmpje loop je mogelijk tegen portretrechten aan. Wie herkenbaar in beeld is, kan immers met een beroep op zijn privacy of een ander redelijk belang bezwaar maken tegen publicatie. (Niet tegen het maken zelf, alleen tegen publicatie.) Je kunt dat oplossen door mensen uit te blurren of door een betoog waarom het herkenbaar zijn belangrijker is dan de privacy. Enkel “hij beging een verkeersovertreding” is daarbij niet genoeg, dus zo’n betoog zal zelden slagen maar je kunt het proberen. Als Koos Spee je afsnijdt, kom je er wel mee weg denk ik.

Een filmpje van een auto zonder herkenbare bestuurder valt niet onder het portretrecht, want een auto is geen portret. (Ja Wim, wel als je een foto van jezelf groot op de achterruit plakt maar dan krijg je weer discussie over het zichtveld vanuit de auto.) Wél kan bij zo’n filmpje het nummerbord herkenbaar in beeld zijn, en een nummerbord is een persoonsgegeven. Daarmee kan het filmpje onderworpen zijn aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Ja, ook als er verder geen naam bij staat en ook als er geen doorzoekbaar bestand van gemaakt is.

Onder de Wbp kun je publicatie van een nummerbord alleen rechtvaardigen met een beroep op de “dringende noodzaak”. Oftewel, sorry ik moet wel want dit tonen is belangrijker dan jouw privacy. En dat is ongeveer dezelfde discussie als bij het portretrecht, ik denk niet dat je daar snel het wint van de privacy. Tenzij je zegt, een nummerbord is een stuk anoniemer dan een portret dus de inbreuk is kleiner én de verkeersovertreding heeft een redelijke nieuwswaarde.

Beelden van dashcams zijn overigens bruikbaar als bewijs. Je mag er dus mee naar de politie om aangifte te doen. De discussie zal vooral gaan over de vraag of het wel compleet de situatie toont. Als jij eerst iemand snijdt en dan filmt hoe hij je terugpakt, zou ik het niet terecht vinden om dan uitsluitend hem te beboeten voor de overtreding. Daar zullen veel zaken op stuk gaan denk ik: hoe weten we dat dit de compléte beelden zijn?

En oh nu moet ik denken aan een oud ideetje van me: laat TNO manipulatieproof dashcams maken die gecertificeerd zijn met tijdcode en interne opslag. Lever ze in als het geheugen vol is, en voor elke verkeersovertreding die bewezen kan worden met de beelden krijgt de eigenaar 50% van de boete. Dan is het volgens mij binnen 48 uur afgelopen met verkeersovertredingen.

Arnoud

Valt andermans kopie van een verboden filmpje ook onder dat verbod?

Geplaatst op in Uitingsvrijheid, 12 reacties

dit-is-niet-mijn-praeses-majesteit.jpgRechtenstudente mag Geenstijl niet stalken, kopte Nu.nl afgelopen donderdag. Een beetje rare kop: er was geen sprake van stelselmatige schending van de privacy van de shockbloggers, maar het ging juist om de privacyschendingen die deze studente leed door het nog steeds op internet staan van het “gênante en beschamende” Majesteitfilmpje waarin zij dronken lallend in beeld was.

De rechter had in 2009 GeenStijl verboden dit filmpje nog te tonen, en inderdaad is het in de Dumpert niet meer te vinden. Maar elders nog wel, en de studente claimde dan ook diverse dwangsommen van 5000 euro voor elke kopie elders. Een lastige vraag: kan GeenStijl aansprakelijk gehouden worden voor screencaps of mirrors van anderen? Moet zij actief die sites benaderen en eisen dat het daar weggehaald wordt, of is dat uiteindelijk bij elke site de taak van de geportretteerde?

In het executiegeschil (via) blijkt dat het met name ging om geenstijl.prevvy.com, een onofficiële (en inmiddels verwijderde) iPhone app voor GeenStijl. Er was ooit discussie geweest over het al of niet officieel erkennen van die app, maar dat is niet doorgegaan hoewel er ook nooit expliciet was verboden deze mirror/proxy offline te halen. De rechter vindt dat daarmee onvoldoende vaststaat dat GS aansprakelijk is voor de publicatie via die app.

Belangrijker is echter de vervolgoverweging van de rechtbank over de algemene vraag of GeenStijl aansprakelijk kán zijn voor kopieën elders. In theorie wel:

Ook als beelden op een website nog te zien zijn zonder dat daarvoor een actief handelen van GS Media is vereist, kan dat onder omstandigheden worden aangemerkt als “openbaarmaking, verveelvoudiging of verspreiding”.

Wel moet dan vaststaan dat de gewone internetter de beelden nog kan vinden. En dat was hier niet zo: alleen door het intypen van de directe URL waren de beelden nog op te roepen. GS-moderator JorisEen door GS ingehuurde externe deskundige had daarbij ook nog eens aannemelijk weten te maken dat er wellicht alleen naar gecachte kopieën was gekeken, zodat niet vaststond dat de gegevens daadwerkelijk bij de bron (servers van GS Media) zouden zijn opgevraagd.

Als enkele afbeeldingen na een zeer gerichte zoekactie op basis van specifieke niet voor het publiek toegankelijke gegevens, daarna toch nog ergens op een plek op internet te vinden zijn, mogelijkerwijs via gegevens afkomstig van een aan GS Media gelieerde server, kan het niet verwijderd hebben daarvan, onder de hiervoor geschetste omstandigheden, in redelijkheid niet als een overtreding van het vonnis worden aangemerkt.

GeenStijl moet doen wat “redelijkerwijs van haar verwacht konden worden”, en dat heeft ze gedaan. Dit doet denken aan een zaak uit april, waarbij de gedaagden te horen kregen dat de verboden artikelen “op geen enkele wijze meer via welke zoekopdracht dan ook op het internet zijn terug te vinden”. Ook dat werd vertaald naar “al hetgeen redelijkerwijs mogelijk” was – waarbij men onderuit ging omdat de Google cache redelijk eenvoudig te legen was en dat niet was aangevraagd.

De algemene vraag wat je moet doen tegen willekeurige mensen die je filmpjes overnemen is hiermee niet beantwoord, maar het lijkt me dat je redelijkerwijs niet verder kunt gaan dan deze mensen een hele boze brief sturen. Een procedure tegen ze aanspannen is onmogelijk, want je hebt de auteursrechten niet en je kunt dus formeel niets eisen.

Arnoud

Wanneer mag je nou op straat filmen (en dat op Youtube zetten)?

Geplaatst op in Privacy, Regulering, Uitingsvrijheid, 90 reacties

camera-foto-filmen-straat-openbare-weg.pngNaar aanleiding van GeenStijl’s berichtje van gisteren kreeg ik een hoop vragen over wat er nou wel en niet mag met filmen van mensen op de openbare weg. Ik geef dan ook maar even een samenvatting.

Hoofdregel is dat filmen en fotograferen op de openbare weg mag, omdat dat valt onder de vrijheid van informatiegaring (onderdeel van de vrije meningsuiting, artikel 10 EVRM). Gebruik je een aangebrachte camera, dan moet je mensen daarvoor waarschuwen voordat ze in beeld zijn. Bij een met de hand vastgehouden camera hoeft dat niet.

Mensen hebben portretrecht. Dat wil zeggen dat als er een “redelijk belang tegen publicatie” is, je het filmpje (of de foto) niet zomaar mag publiceren. Het wil niet zeggen dat ze het filmen of fotograferen zelf al mogen verbieden. Voor gewone mensen op straat lijkt het portretrecht niet zo sterk, hoewel daar de nodige juridische discussie over is. Voor politieagenten die gewoon aan het werk zijn, ben ik er vrij zeker van dat je ze gewoon mag filmen. Zolang je hem maar niet nodeloos hindert bij zijn werk, dus niet voor de voeten gaan lopen of een afgezet gebied betreden.

Zet je zo’n filmpje of foto online, dan kan het zijn dat je de agent onherkenbaar moet maken, zoals bleek in een rechtszaak over foto’s van flitsende agenten:

Niet alleen kan [appellant] in het kader van het kritisch volgen van het handelen van overheidsinstanties een (journalistiek) belang hebben bij de mogelijkheid op genoemde internetsite verslag te doen van de wijze waarop deze instanties een geval als het onderhavige behandelen. In hoeverre de foto’s aan dat verslag kunnen bijdragen, is een journalistieke beslissing waarin de rechter in beginsel niet dient te treden.

Film je heel intieme situaties, dan kán sprake zijn van een privacyschending. In ieder geval zul je zulke filmpjes niet zomaar kunnen publiceren.

In het filmpje waar het GeenStijl-bericht over gaat, lijkt een gesprek gefilmd te worden. Dat maakt het enigszins discutabel. Het heimelijk met een technisch hulpmiddel opnemen van een gesprek is namelijk strafbaar. Van een afstandje onopvallend filmen (met een goeie microfoon erbij) zou daaronder kunnen vallen.

Arnoud