Google moet zoekresultaten met overduidelijk onjuiste informatie verwijderen

Google moet zoekresultaten verwijderen als gebruikers kunnen aantonen dat de gelinkte informatie overduidelijk niet klopt. Dat las ik bij Nutech.nl. In zaak C-460/20 oordeelde het Hof van Justitie dat je je als zoekmachine niet kunt beroepen op de uitingsvrijheid als een uiting feitelijke onjuistheden bevat.

Twee directeuren van een groep investeringsmaatschappijen zagen in Google hun naam gekoppeld aan artikelen waarin kritiek werd geuit op het investeringsmodel van de groep. Dat kan, maar er leken ook fouten in die artikelen te staan. Daarop diende men klachten in om de informatie verwijderd te krijgen, maar zoals u zult verwachten gaf Google niet thuis: zij kan vanuit haar positie niet oordelen of de gelinkte berichten (op zoekopdracht op hun naam) wel of niet juist waren en kon dus niet ingrijpen.

Een bekend maar frustrerend standpunt, daarop stapte men naar de rechter. Die besloot -in hoger beroep- de zaak aan het Hof van Justitie voor te leggen, omdat hier zowel de AVG als de uitsluiting van aansprakelijkheid van informatieproviders aan de orde is.

Het Hof begint met te herhalen dat Google zelf verwerkingsverantwoordelijke is voor zoekresultaten die als persoonsgegevens gelden. Dat was al in het bekende vergeetrecht-arrest uit 2014 uitgemaakt, maar het kan geen kwaad dat ter herhalen omdat mensen nog te vaak redeneren dat Google alleen maar een vergaarbak is van andermans informatie. Google kiest zelf wat op nummer 1 staat, met haar eigen criterium van “relevantie” en neemt daarmee de verantwoordelijkheid voor de koppelingen die ze aldus legt.

Dat wil niet zeggen dat Google dus automatisch aansprakelijk is voor alle fouten in de gekoppelde artikelen. Daarvoor moeten ze – zo beslist het Hof nu – eerst een beoordeling maken van de aard van die fouten. Er is hier namelijk sprake van een botsing tussen informatievrijheid en gegevensbescherming, waarbij een belangenafweging moet worden gemaakt die uitgaat van twee gelijkwaardige rechten. Maar de factor “de informatie is onjuist” weegt wel zwaar richting “weghalen”.

Waar zit je dan met de bewijslast? Iedereen kan immers wel zeggen dat berichten onjuist zijn. Als verweer daarop zie je de reflex bij nogal wat bedrijven om bij alles te zeggen “kom maar terug met een gerechtelijk bevel”, wat natuurlijk in de praktijk betekent “hoepel op”. Het Hof introduceert nu de juridische meetlat van “kennelijk onjuist” oftewel “overduidelijk onjuist”, het criterium dat we al kennen bij notice/takedown door hostingproviders. (En ja, die moeten dus ook overduidelijk onjuiste informatie van hun site halen, dat moesten ze al sinds 2000.)

Maar hoe bewijs je “kennelijk onjuist”?

Om te vermijden dat deze persoon een buitensporige last krijgt opgelegd die het nuttig effect van het recht op verwijdering van links kan ondermijnen, hoeft hij alleen bewijzen aan te leveren als, gelet op de omstandigheden van het geval, redelijkerwijs van hem kan worden verlangd dat hij ze opzoekt om die kennelijke onjuistheid aan te tonen.
Het gaat om een hoge lat, “overduidelijk” is niet iets dat je aantoont met een steekwagentje met dossierstukken. Sterker nog, als je meer dan een halve a4 nodig hebt dan is het volgens mij per definitie niet overduidelijk, maar ik zit er altijd vrij cynisch in.

Het is gelukkig ook weer niet zo dat je een hele discussie aan moet gaan met Google over hoe het dan wel precies zit:

Bij de behandeling van een dergelijk verzoek kan de exploitant van de betrokken zoekmachine er dus niet toe worden verplicht om de feiten te onderzoeken en daartoe een contradictoire dialoog met de aanbieder van inhoud aan te gaan teneinde ontbrekende gegevens te verkrijgen over de juistheid van de gelinkte inhoud.
Voor mij lijkt dit evenzo vanzelfsprekend: als er van alles nader onderzocht moet worden, dan is het niet bepaald overduidelijk. Even klikken of de gelinkte bronnen vermelden wat wordt geclaimd zou al de grens moeten zijn, heel misschien nog nagaan wat het voor bronnen zijn, maar je hoeft als zoekmachine zeker niet na te zoeken of er tegen-bronnen zijn die wat anders beweren.

Natuurlijk blijven er dan nog genoeg gevallen over van onjuiste informatie die in Google terechtkomt als je zoekt op een persoon. Maar voor die restcategorie zal je dan echt eerst naar de rechter moeten (dus de website dagen) om aan te tonen dat de informatie onjuist is, en pas daarna naar de zoekmachine zelf.

Arnoud

 

Overheden verzamelen op grote schaal tweets zonder gebruikers te informeren

OpenClipart-Vectors / Pixabay

Overheidsinstanties zoals het ministerie van sociale zaken, de Belastingdienst en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) verzamelen op grote schaal tweets over onder andere hun beleid zonder Twittergebruikers hierover te informeren. Dat meldde Security.nl onlangs op gezag van onderzoek door AG Connect en Trouw. Het gaat om sentimentanalyse, data-analyse waarbij bakken met tweets zeg maar als “positief” of “negatief” worden gelabeld zodat je kunt zien hoe je beleid valt bij de mensen. Ook hier heerst dus die misvatting dat dat mag omdat Twitter openbaar is. Kunnen we eens ophouden met “ja maar openbare bron” als argument?

Het idee achter sentimentanalyse is dat je op basis van grote datasets de werkelijkheid kunt meten, en dat dat een stuk goedkoper/makkelijker is dan steeds een enquête eruit doen of 1200 Nederlands bellen. Waar zeker wat in zit, en we hebben ook genoeg tools (zoals van Microsoft) die op basis van statistische tekstanalyse kunnen zeggen of een tweet over een onderwerp gaat en daar dan positief of negatief over is. Dat kun je dan over de tijd meten, groeperen naar locatie van gebruikers (Randstad versus de provincie, bijvoorbeeld), groei of daling signaleren en ga zo maar door.

Punt is natuurlijk wel, dat begint allemaal bij een enorme verzameling berichten van Twitter. En tweets (met Twitternaam) zijn nu eenmaal persoonsgegevens en dus valt het verzamelen en tot sentimenten omturnen van die gegevens onder de AVG. Mag dat? Ja, in principe wel: dit is een vorm van wetenschappelijk en statistisch onderzoek en dat kun je binnen de grondslag van het gerechtvaardigd belang (art. 6 lid 1 sub f AVG) prima rechtvaardigen. (Ook bij overheden, omdat dit niet gaat om uitoefening van een publiekrechtelijke taak.) Toestemming van de twitteraars is dus niet nodig.

Wat wél nodig is, is dat mensen worden geïnformeerd over dit verdere gebruik. Dat staat gewoon in de AVG, en is iets dat altijd moet bij data harvesting. Ik geef toe dat dit bij een klantanalyse wat makkelijker is, daar zet je het in je privacyverklaring of je stuurt een update in het portaal. Bij dit soort gebruik van Twitterdata is er maar één manier en dat is iedereen een tweet sturen (DM’s sturen kan niet altijd). Daar zouden we gek van worden als iedereen dat deed, maar dat is voor een individuele organisatie niet disproportioneel of onmogelijk. (Bij data-verzameling met een drone of sensoren op straat is het natuurlijk een ander verhaal qua complexiteit, dus dan is een bordje of banner genoeg.)

Ik zie in de reacties her en der boosheid met het argument “kom op, Twitter is openbaar en iedereen doet het”. Dat laatste is vast waar, maar verandert niets aan het punt dat de makkelijke toegankelijkheid van de bron géén argument is onder de AVG. Je bent niet vogelvrij omdat men kan scrapen zonder ingewikkelde contracten of toelatingsprocedure. En vanuit juridisch perspectief zou dat ook heel raar zijn, dat het legaal is om iets te doen omdat het heel makkelijk is, en dat alleen bij moeilijk scrapen je mensen zou moeten gaan informeren of zo?

Arnoud

 

Hebben werknemers recht op een kopie van hun privébestanden bij uitdiensttreding?

Een lezer vroeg me:

Beleid bij ons bedrijf is dat bij uitdiensttreding de home-schijf van werknemers wordt gewist aan het einde van de laatste werkdag. Nu kan het voorkomen dat daar privé-informatie op staat (dit is oogluikend toegestaan in ons reglement). Zijn wij verplicht de werknemer hier een kopie van te geven, en verandert de GDPR daar nog wat aan?

Wanneer iemand uit dienst gaat, is het voor de werkgever natuurlijk prima om dan diens laptop en/of netwerkinformatie te wissen. Die apparatuur en opslag zijn dan niet meer nodig voor het werk, en mogen dus weg.

Het is mogelijk (en wettelijk toegestaan) dat er hier en daar wat privéinformatie tussen zit. Veel mensen hebben bijvoorbeeld muziekbestanden opgeslagen om naar te luisteren, wat administratie om bij te werken of logs van privéchats. Dat is op zich prima, en een goed werkgever heeft dat te tolereren zolang het werk er geen last van ondervindt.

Een werknemer heeft echter geen recht op een kopie van die informatie. Informatie is geen eigendom, en als deze dus wordt gewist na einde dienstverband dan heeft de ex-werknemer daar niets tegenin te brengen. Heel misschien als je zegt, een goed werkgever laat mensen die privézaken meenemen, en stuurt ze na als die vergeten blijken, maar ik vind dat hij dat gewoon op de laatste werkdag zelf had moeten uitzoeken.

De GDPR of AVG verandert daar weinig aan. Het klopt dat deze een recht bevat om een kopie van jouw persoonsgegevens op te vragen. Daarmee kun je dus je personeelsdossier in kopie krijgen, maar met een beetje goede wil zou je ook daar die privédocumenten met administratie onder kunnen rekenen. (Een muziekbestand is geen persoonsgegeven enkel omdat het in jouw home-schijf staat.) Alleen vervalt dit recht wanneer de gegevens met goede reden zijn gewist – en uitdiensttreding zie ik als een goede reden.

Arnoud