Inloggen op een opgezegd abonnement: rekening volgt!

login-inloggen-pin-number-nummer-password-wachtwoordEen lezer vroeg me:

Ons bedrijf had een abonnement op een informatiedienst, dat we per 1 april hebben opgezegd. Echter onlangs kregen we een mail met een factuur voor extra gebruik ná 1 april, omdat uit hun logs bleek dat er nog medewerkers van ons bedrijf inlogden op de dienst. Moet ik dat betalen? Ik heb toch opgezegd, dan moeten zij toch de dienst ontoegankelijk maken?

Dit voelt als een dilemma. Enerzijds: er is opgezegd, dus hoezo kán er nog worden ingelogd. Anderzijds: waarom wérd er nog ingelogd nadat het bedrijf had opgezegd?

Natuurlijk behoort een bedrijf na opzegging ervoor te zorgen dat medewerkers niet meer zomaar gaan inloggen op een dienst, zeker niet als het gebruik van die dienst geld kost per minuut, megabyte of iets dergelijks. Na opzegging is die dienst niet meer beschikbaar, behoort men daar weg te blijven.

Het bedrijf heeft dat niet (adequaat) gedaan, waardoor mensen alsnog zijn gaan inloggen en de dienst gebruiken. Daarmee heeft het bedrijf kosten gemaakt, en zij zouden dit mogen opvatten als “kennelijk wilde u alsnog onze dienst gebruiken” dus dan is factureren zoals het ten tijde van het abonnement ging, een logische stap.

Echter, het lijkt me na opzegging van een informatiedienst primair de taak van de dienstverlener om deze ontoegankelijk te maken. Dat is zo standaard en gebruikelijk dat je dat wel mag verwachten van die leverancier. En als bedrijf zou je dan op die verwachting af mogen gaan, wat dus betekent dat je geen aparte stappen hoeft te nemen om inloggen vanuit je organisatie te verhinderen.

Wat vinden jullie?

Arnoud

Wanneer mag ik een langdurig contract opzeggen?

Een lezer vroeg me:

Als eenmanszaak onderhoud ik voor diverse partijen websites. Ik heb daar nooit harde afspraken over gemaakt, omdat ik graag werk vanuit wederzijds vertrouwen. Dat ging jarenlang goed, maar nu heb ik helaas toch ruzie met een klant. Ik heb ze gemeld dat we niet verder kunnen en dat ik de site vrijdag zal afkoppelen. Maar nu zeggen zij dat ik niet zomaar van ze af kan. Klopt dat? Ben ik verplicht mijn dienstverlening voort te zetten?

Het is nobel om te werken vanuit goed vertrouwen, maar helaas blijkt dat dit wel tot lastige conflicten kan leiden mocht het toch een keer verkeerd gaan. Juridisch duiden waar je dan aan toe bent, is erg lastig.

Werkzaamheden als deze vallen juridisch onder het kopje “duurovereenkomst” oftewel “overeenkomst voor onbepaalde tijd”. De geleerden zijn het er niet over eens of zo’n overeenkomst opgezegd mag worden als daar geen expliciete afspraken over gemaakt zijn. De wet zegt er namelijk niks over, en de Hoge Raad is ook niet eenduidig.

In de praktijk blijkt dat rechters meestal toch wel een opzegging goedkeuren, maar dat ze wel een opzegtermijn daaraan verbinden. Dit vanuit het algemene idee dat partijen zich redelijk en billijk jegens elkaar moeten gedragen. Als er ruzie is, is het onbillijk om nog verder met elkaar te moeten. Maar je moet de klant wel de gelegenheid geven om de dienstverlening bij een ander onder te brengen.

Wat een redelijke opzegtermijn is, is lastig te zeggen in het algemeen. Dat hangt namelijk heel erg af van de grond van opzegging. Het zou een paar maanden kunnen zijn (zoals gebruikelijk bij ICT-contracten) maar ook een paar jaar, wanneer je al lang met elkaar samenwerkt en de klant niet zomaar even een nieuwe leverancier kan inschakelen. Ook kan uitmaken of iets een betaalde, zakelijke dienstverlening is of meer vrijwilligerswerk zoals bij een verenigingswebsite.

Wanneer de dienstverlening eenvoudig over te nemen is, dan kun je ook aanbieden dat jij het overzetten zult regelen en dat ze meteen daarna met de nieuwe partij zaken moeten doen.

En, met alle respect, denk toch eens serieus na over algemene voorwaarden. Ook al hou je het bij maar één kantje, het kan een hoop gezeur besparen.

Arnoud

Stilzwijgende verlenging van een proefabonnement, mag dat?

Regelmatig krijg ik vragen over proefabonnementen op van alles en nog wat (maar opvallend vaak websites voor volwassenen). De term “proefabonnement” wekt de indruk dat je gedurende een korte tijd het gebodene mag uitproberen, en daarna kunt beslissen of je verder wilt. Maar in de praktijk staat er vaak in de kleine lettertjes dat zonder tegenbericht het proefabonnement wordt omgezet in een volledig en betaald abonnement. En dat lijkt toch meestal niet te kunnen, zo blijkt uit de rechtspraak die ik vond.

Veel rechtspraak lijkt van mening dat stilzwijgende omzetting van een proefabonnement niet redelijk is. Zo oordeelde de rechtbank Alkmaar bij herhaling dat

Het zogeheten Try-out Membership wordt uitdrukkelijk gepresenteerd als een korte, gratis proefperiode. Bij een dergelijk abonnement hoeft de geïnteresseerde in het algemeen niet erop bedacht te zijn dat wanneer niet binnen de looptijd van dit proefabonnement wordt opgezegd een vast doch niet kosteloos abonnement wordt aangegaan.

In een andere zaak vernietigde de rechtbank Utrecht de algemene voorwaarden die stilzwijgende verlenging bepaalden, omdat deze onredelijk bezwarend waren (mede omdat je per aangetekende brief moest opzeggen). Hetzelfde in een andere zaak waarbij de indruk werd gewekt dat het proefabonnement op zich stond en daarmee de wederpartij erop mocht vertrouwen dat er geen sprake was van verlenging.

De kantonrechter in Eindhoven deed in 2006 (9 maart 2006, zaaknr. 423665, rolnr. 10534/05, niet gepubliceerd) hetzelfde in zeer scherpe bewoordingen:

4.3 In aanmerking genomen echter dat de eerste tien dagen een proeftijd zijn is de voorwaarde van automatische verlening onredelijk bezwarend.<br/> 4.4 Immers: met die voorwaarde maakt Lis het zichzelf gemakkelijk, zonder daar een rechtens te beschermen belang bij te hebben: van zo’n belang is althans niet gebleken. Daartegenover is het de klant juist moeilijk gemaakt; die moet maar zien dat hij het nodige doet om het abonnement op tijd opgezegd te krijgen, terwijl hij toch het rechtens te beschermen belang heeft dat hem niet als hij even niet oplet, en dus ongewild, een voortzetting van het abonnement aangesmeerd wordt.<br/> 4.5 Ten overvloede wordt overwogen dat de uitkomst van het gegeven oordeel in overeenstemming is met het proeftijdkarakter van de eerste tien dagen. Een proeftijd is bedoeld om de gunst van de klant te winnen; daarbij past dat de aanbieder vervolgens moeite doet om een contract te bemachtigen; niet dat de klant moeite moet doen een contract te voorkomen.

De rechtbank Rotterdam vond een try-outmembership van één maand dat omgezet werd in een jaarabonnement (Platinum Membership) echter niet onredelijk. Daarbij werd vooral gekeken naar de grijze en zwarte lijsten, die verlenging van meer dan een jaar en opzegtermijnen van meer dan drie maanden verbieden. Dat is niet helemaal zoals het hoort: een voorwaarde kan ook onredelijk zijn zonder dat deze op de grijze of zwarte lijst staat.

Props nog voor rechtbank Zwolle die een onredelijk geacht omzettingsbeding vernietigde en expliciet niet vertaalde naar iets dat wellicht wel redelijk zou zijn:

Voor conversie, waarmee een dergelijk beding niet nadelig hoeft uit te pakken voor degene die zich van zo’n onheus beding bedient, behoort geen plaats te zijn. Daarom is het gehele verlengingsbeding vernietigbaar en behoeft [gedaagde] niets te betalen.

Wie onredelijke bedingen schrijft, behoort als straf het gehele beding kwijt te raken en niet een geconverteerd of redelijk alternatief te mogen hanteren. Update (14 februari 2013) het Hof van Justitie bepaalt dat conversie of reductie van vernietigde algemene voorwaarden inderdaad niet is toegestaan.

Een verlenging kan ook worden vernietigd als de opzegprocedure niet duidelijk is (zie ook deze en deze zaken over de wettelijk verplichte bevestiging):

Omdat [eiseres] niet heeft gesteld dat in maart 2002 de door haar overgelegde algemene voorwaarden via het internet te verkrijgen waren en [gedaagde] onweersproken heeft gesteld en heeft aangetoond dat de door hem overgelegde algemene voorwaarden wel via het internet zijn verkregen, houdt de kantonrechter het ervoor dat de door [gedaagde] overgelegde algemene voorwaarden van toepassing waren en derhalve aan [gedaagde] onvoldoende duidelijk is gemaakt op welke wijze hij zijn proefabonnement kon opzeggen. Hieruit volgt dat [eiseres] er ten onrechte vanuit is gegaan dat, omdat geen opzegging van [gedaagde] werd ontvangen, een abonnement (Platinum Membership) van één jaar tot stand is gekomen.

Wel moet je meteen reageren na je eerste factuur. In 2003 liet een man het op de incassoprocedure aankomen en ging onderuit:

Het had op de weg van [gedaagde] gelegen om, nadat hij de eerste factuur van ” 150,00 ontving, na te gaan waarom hij deze verschuldigd was. [gedaagde] heeft dit kennelijk niet gedaan en pas in november/december 2002 na incassomaatregelen actie ondernomen. Dit was te laat, zoals hierna blijkt.

In 2012 zal dit allemaal een stuk duidelijker worden. Het wetsvoorstel-Van Dam dat stilzwijgende verlenging aan banden legt, bevat namelijk ook een verbod op stilzwijgende verlenging van proefabonnementen. Op de zwarte lijst van algemene voorwaarden zal dan komen te staan

[een beding] dat in geval van een overeenkomst met beperkte duur tot het geregeld ter kennismaking afleveren van dag-, nieuws-, weekbladen en tijdschriften leidt tot voortzetting van de overeenkomst.

Bovendien zou áls er al verlengd mocht worden, die verlenging per maand opgezegd mogen worden.

Arnoud

De kwijtgeraakte opzegmail

Bij webhostingtalk.nl las ik over een webhostingbedrijf dat eiste dat je per e-mail je mededeling van opzegging moest doen. Dat roept natuurlijk de vraag op: wat nou als het bedrijf vervolgens meldt de mail niet gehad te hebben? Heb je dan opgezegd of niet?

Opzeggen van een overeenkomst kan normaal op elke manier (brief, fax, mail, sms, rooksignalen) zolang je er maar voor zorgt dat de wederpartij je mededeling van opzegging ontvangt. Veel bedrijven nemen in hun algemene voorwaarden regels op over hoe zij die opzegging willen hebben, en dan ben je als wederpartij verplicht die methode te gebruiken. Bij contracten met consumenten geldt daarbij wel de beperking dat men niet méér mag eisen dan een aangetekende brief, maar bij contracten tussen bedrijven onderling mag zo’n beetje elk ritueel worden voorgeschreven.

Als een bedrijf een bepaalde opzegmanier voorschrijft, en die manier blijkt een bepaald risico te hebben dat het bericht niet aankomt, dan zou ik zeggen dat dat bedrijf daarvan de gevolgen moet dragen. Het alternatief zou namelijk zijn dat het bedrijf gewoon achterover kan leunen en claimen dat ze nooit wat gehad hebben (“sorry uw rooksignalen hebben wij nooit gezien, het was wat bewolkt hier”). Dat lijkt mij in strijd met de redelijkheid en billijkheid.

Wel moet je als wederpartij kunnen bewijzen dat je de mail verzonden hebt. Bewaar dus altijd kopieën van dergelijke mails, en cc ze als het even kan naar een extern adres (bv. je administrateur). Dat is een eenvoudige manier om wat extra bewijs te genereren.

Arnoud