Tag: datalek

About datalek

Subscribe Feeds

Als werknemers gaan WhatsAppen met elkaar, is dat dan privé of een datalek?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 18 reacties

Een lezer vroeg me:

In ons bedrijf zien we dat veel werknemers elkaar ‘op de app’ hebben, ze hebben op hun (vaak zakelijke, maar soms privé) telefoons WhatsApp geïnstalleerd en voegen elkaar toe. Dat is vaak werkoverleg, afstemmen van afspraken en dergelijke, soms ook privégebabbel. Nu is bij één werknemer het WhatsApp account gekaapt en zo heeft de kaper dus de gegevens (en chats) van die collega’s te pakken gekregen. Is dat een datalek en zijn wij daarvoor verantwoordelijk?
Dit is weer zo’n casus die laat zien waarom analogieën niet goed werken bij internetrecht. Want wat is in vredesnaam de analogie hier?

Eerste dat in me opkomt: collega’s die afspreken in het café wellicht. Daar komen ze elkaar tegen, ze wisselen elkaars nummer uit of noteren dingen op het prikbord van het café zodat ze dat kunnen zien. Dat zouden we een privéaangelegenheid noemen, en pas als er serieuze overlast kwam van die collega’s dan zou de werkgever er wellicht wat van kunnen zeggen.

Nee he, is het ook niet. Want die mix van zakelijke en privé communicatiemiddelen die doet het hem wel hier. En daar is niet echt een analogie voor.

Dus dan draai ik hem om, laten we beginnen bij het probleem. Een ongeautoriseerde derde heeft met een technische truc toegang gekregen tot zakelijke chats en contactgegevens van medewerkers van bedrijf X. Dat die mogelijk op privéapparaten lagen, doet er niet toe. Mijn aktetas is ook privé, diefstal van de inhoud daarvan is toch echt een zakelijke aangelegenheid.

Alleen: wie is verantwoordelijk voor die gegevens? Nou ja, dan zou ik dus zeggen net als bij die aktetas – de werkgever dus. Die staat mij toe dat mee naar huis te nemen in mijn eigen tas. Zijn risico. En natuurlijk dat gaat al 100 jaar goed met aktetassen*, maar dat doet niet af aan het principe.

Die lijn doortrekkend krijg je dus: al die gegevens in die WhatsApp accounts zijn zakelijk en de werkgever is daarvoor verantwoordelijk. Dus datalek en dus meldingsplicht vanuit de werkgever.

Alleen voelt dat ook weer zo raar, het is toch míjn telefoon en mijn contactenlijst met daarin toevallig collega’s Daan, Peter en Lisette. Ja, maar niet helemaal: die gegevens heb je via het werk verkregen om het werk beter uit te voeren. Dus toch zakelijk. Of toch niet, kreeg je die werk-06 om zakelijk met ze te bellen of om onzakelijk te chatten? Als ik een pakje op kantoor laat bezorgen, is dat ook geen zakelijke bestelling maar handig gebruik van iets waar ik bij kan.

Uiteindelijk bekijk ik het dan toch maar als een formele kwestie. En formeel zijn die contactgegevens door de werkgever verstrekt voor het werk. Dat de werknemer daarmee van alles privé mag doen, verandert daar niets aan. Ook niet als dat volkomen normaal is, dat privégebruik. Dus is het lekken daarvan een beveiligingsgebrek dat je de werkgever aanrekent. Idem voor de chats, voor zover daar zakelijke informatie in te vinden is.

Anders is dat bij de privénummers die collega’s elkaar geven. Die – en de privéchats – hebben niets met werk te maken en staan er dus los van.

Arnoud * Ik was vandaag jaar oud toen ik doorhad dat een aktetas een aktetas heet omdat je er aktes in vervoert. 





	


	





	

		
Ticketmaster krijgt boete van 1,4 miljoen euro van Britse privacywaakhond
			

				Geplaatst op  in  Privacy, Security, 28 reacties			

			


	
	

		
Het Britse bedrijf Ticketmaster heeft een boete gekregen voor een datalek in 2018, las ik bij Nu.nl. Door een kwetsbaarheid in de chatbot op de website konden derden toegang krijgen tot betaalgegevens van 37.000 creditcardhouders, en in theorie zelfs 9.4 miljoen mensen uit de hele EU. Opmerkelijk aan de zaak vond ik vooral dat die chatbot een ingekochte component was en dat de leverancier al enige tijd op de hoogte was van het lek.



Het boetebesluit legt uit dat in 2018 een aantal bank-klanten ontdekten dat hun creditcard frauduleus werd gebruikt, wat te herleiden was tot een aanschaf bij Ticketmaster. (Smoking gun: een testbetaling met gefingeerde expiry date dook met diezelfde datum op in het criminele circuit.) De site van Ticketmaster bleek gehackt en voorzien van malware die gegevens doorstuurde. 



De hack bleek mogelijk door een ingezette chatbot van het bedrijf Inbenta. De bot was zo’n typische vraagbeantwoordbot om de menselijke helpdesk te ontlasten, en kwam gezellig mee op elke pagina in het besteltraject. Daardoor kon – na het compromitteren van de code – de bot ook gegevens lezen uit bestel- en betaalformulieren, wat dus de creditcarddiefstal mogelijk maakte. Inbenta was desgevraagd erg verbaasd: 



The Javascript we created specifically for Ticketmaster was used on a payments page, which is not what it was built for. Had we known that script would have been used in that way, we would have advised against it, as it poses a security threat.



Deze werkwijze was verder in strijd met de PCI-DSS regels voor het verwerken van creditcardgegevens. Desondanks vond Ticketmaster dat niet haar maar Inbenta verwijten te maken waren, zij mocht contractueel rekenen op een veilige chatbot dus dan is het overmacht als de chatbot onveilig blijkt. Een argument dat ik vaak hoor: “In de verwerkersovereenkomst staat dat de leverancier garandeert veilig te zijn, we hebben de veiligheid dus geregeld”. 



De ICO accepteert dat excuus volstrekt niet, en ik zou iedereen ook willen aanraden om wie dat argument gebruikt een stevige schrobbering te geven. Security is niet iets dat je contractueel afspreekt, dat is iets dat je praktisch regelt én verifieert. Security doe je. 



Natuurlijk zijn superzerodayhacks altijd mogelijk, en ik kan best accepteren dat dat overmacht zou kunnen opleveren. Maar het ging hier om een simpele Javascript aanpassing waarmee betaalformulieren uit te lezen en te kapen waren, iets dat zeker weten in 2018 tot de gewone stand der techniek behoorde en waar dus gewoon beveiliging tegen hoort te zijn. 



Maar maar maar, aldus Ticketmaster: wij hadden netjes compliance geregeld, kijk maar:



At §§8-9 of its Comments, Ticketmaster relies upon its receipt of security certifications provided by Inbenta. At §29.3 of the Comments, Ticketmaster emphasises Inbenta’s ISO 27001 certification. The Commissioner places little weight on the mere provision of such certifications by Inbenta as a mechanism of securing the chat bot in the circumstances. Further, ISO 27001 is an information security management standard, which does not apply directly to software development. 



Een certificering is nog geen bugfix, laat staan een securitymaatregel. Een code review of een security audit was dat wel, maar daar had Ticketmaster nul moeite in gestoken. En dat wordt ze serieus kwalijk genomen:



Rather, the GDPR requires that each organisation assess the risks arising in the circumstances of their own implementation and put controls in place to protect the personal data that it processes. Ticketmaster has shown very limited knowledge at the date of the Incident of the risk of implementing third party scripts into a payment page, despite it being widely known and documented at that time. A fortiori, Ticketmaster has not evidenced that it deployed appropriate and proportionate controls to manage this risk. 



Verder noemt de ICO dit een serieuze overtreding van de AVG: in theorie hadden 9.4 miljoen klanten hun betaalgegevens gestolen kunnen hebben, en Ticketmaster had geen enkele control in place om hier wat tegen te doen. (Zelfs passieve detectie door wekelijks zelf een nepcreditcard te proberen was er niet.) De boete komt uiteindelijk dus uit op 1.4 miljoen euro. Een terechte tik op de vingers, wat mij betreft.



En ik zeg het nogmaals, want ik weet dat er veel contractsjuristen, FG’s en ander AVG compliance volk meeleest: doe alsjeblieft méér dan alleen contractueel vastleggen dat de veiligheid op orde moet zijn. Zonder daadwerkelijk feitelijk handelen ben je gewoon niét AVG compliant, al staan er honderd garanties en heb je duizend certificeringen.



Arnoud


	


	





	

		
Wat kan ik als mijn werkgever mijn bsn en medisch dossier lekt?
			

				Geplaatst op  in  Privacy, Security, 19 reacties			

			


	
	

		
Een lezer vroeg me:

De laptop van mijn leidinggevende is recent gestolen. Helaas was het
systeem niet versleuteld, waardoor gevoelige persoonsgegevens (zoals mijn naam, geboortedatum, BSN, handtekening en medische gegevens) door de dief te lezen zouden kunnen zijn. Ik ben netjes geïnformeerd en het lek wordt gemeld, maar ik vind dit niet genoeg. Wat kan ik juridisch doen tegen mijn werkgever?

Allereerst: erg jammer en vervelend dat er anno 2020 nog steeds werkgevers zijn die dus dit soort gevoelige gegevens rondsjouwen zonder zelfs maar full-disk encryptie. Het is erg pijnlijk om daar via een datalekmelding achter te moeten komen.



De procedure is zo te lezen netjes gevolgd: de werknemer moet worden geïnformeerd en de AP ook, want de gegevens zijn zeer gevoelig en misbruik daarvan kan zeker tot schade bij de werknemer(s) leiden. Ook als het maar een handjevol mensen was – BSN en medische gegevens tellen als zeer gevoelig ook bij kleine hoeveelheden.



Dat wil niet zeggen dat de kous daarmee af is. De werknemer kan desondanks immers schade lijden door het lek, en volgens de AVG is de werkgever daar gewoon voor aansprakelijk stellen.



Het lastige hierbij is natuurlijk aan te tonen wat je schade is, zeker als er nog geen kwaadwillend gebruik van je gegevens is gemaakt. En bij diefstal van een laptop is de kans reëel dat dat ook niet gaat gebeuren; waarschijnlijk herinstalleert de dief Windows en verkoopt hij het ding tweedehands. Je kunt dan natuurlijk gaan monitoren op misbruik maar je zult waarschijnlijk niets tegenkomen.



Het gaat me wat ver om te zeggen dat een werkgever maar gewoon een bedrag moet geven bij wijze van forfaitaire schadevergoeding. Maar zonder concreet aangetoonde schade kan de werknemer verder niet zo veel. Bij financiële gegevens zou je nog kunnen eisen dat de werkgever een monitoringdienst betaalt om op het ahem “dark web” te kijken of je creditcard daar opduikt, maar voor bsn’s of medische dossiers is er niet echt zo’n markt.



Arnoud


	


	





	

		
Mag je zelf bepalen wanneer je een datalek meldingswaardig vindt?
			

				Geplaatst op  in  Privacy, 21 reacties			

			


	
	

		
Tientallen keren per jaar komt privacygevoelige informatie van patiënten door datalekken bij het Noordwest Ziekenhuis in Alkmaar en Den Helder in verkeerde handen terecht. Dat las ik bij Langedijk Centraal, dat het weer van het Noordhollands Dagblad had. Vaak gaat het om verkeerd geadresseerde post, maar ook om rondslingerende usb-sticks of geneus zonder toestemming. En, zo lazen diverse tipgevers,  “Over het algemeen is degene die onbedoeld met informatie over een ander in aanraking komt een betrouwbare partij die het netjes terug bezorgd. Dat hoeft niet te worden gemeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens of de betrokkene.” Met dus het welbekende CBR-motto er achteraan.



Volgens de AVG is iedere vorm van inbreuk op de beveiliging van persoonsgegevens een datalek (artikel 4 definitie 12), als die leidt tot al dan niet bedoelde verwerking in strijd met de AVG. Dus inderdaad is het verkeerd versturen van medische informatie een datalek, een usb-stick met onbeveiligde dossiers laten slingeren ook en het zonder bevoegdheid lezen van iemands medische statuschart eveneens.



Ieder datalek moet worden gemeld bij de AP (artikel 35 AVG), en wel zo snel mogelijk. Dus niet “binnen 72 uur”, dat is alleen de bovengrens voor “zo snel mogelijk”. Er geldt alleen een grote uitzondering:

tenzij het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen

De richtsnoeren van het Comité noemen als voorbeeld hiervan het feit dat het nieuwsbriefsysteem van een energiebedrijf er door een storing een week uitligt, zodat de klanten geen nieuwsbrief met nuttige weetjes over energiebesparing krijgen. Dat is geen risico voor die klanten, dus dit datalek (onbeschikbaarheid van persoonsgegevens) hoeft niet te worden gemeld.



Bij medische informatie zou je toch snel aannemen dat je wél een risico hebt. Maar de ziekenhuiswoordvoerder lijkt te doelen op de specifieke situatie dat de ontvanger betrouwbaar is en dus geen misbruik van de gegevens maakt. Bijvoorbeeld wanneer iemand bij de rookpaal een usb-stick vindt, die inlevert bij de receptie waar net twee minuten eerder een arts zich meldde met “heeft iemand een usb-stick gevonden”. Dan kun je zeggen, de kans is zeer klein dat er misbruik van de stick is gemaakt (natuurlijk, het kán dat de vinder snel een kopie heeft getrokken maar hoe waarschijnlijk is dat), en dan hoef je dat niet te melden.



Ik heb zelf wel eens een Excelsheet met persoonsgegevens per abuis naar mijn notaris gemaild in plaats van naar de beoogde ontvanger (zelfde voornaam, Outlook, jaja precies). Dat vond ik geen meldingsplichting datalek omdat de notaris geheimhouding heeft, en als die dan zegt het bestand meteen te vernietigen dan is dat genoeg. Maar dat gaat dus goed vanwege de speciale status van die notaris én de werkrelatie die ik met die persoon heb.



Ik ken ook het verhaal van iemand die klant A een lijst persoonsgegevens mailde die voor klant B bedoeld was. Daar hing hij binnen 30 seconden aan de lijn bij A, die vertelde in het gesprek “ik druk nú op delete en nú op prullenbak leeg” en daarna bevestigde hij dat schriftelijk, inclusief de toezegging “ik vertel niets hierover en mochten er backups zijn dan gooi ik het bestand daaruit ook weg; als ik lieg mag je me 100% aansprakelijk stellen”. Dat is denk ik ook wel genoeg, gezien de grote snelheid en de betrouwbaar overkomende reactie.



In het algemeen zeggen “het leek zo’n aardige man/vrouw” zou ik daarentegen wat mager vinden. Je neemt dan een risico, maar ik zie het ergens wel: waarschijnlijk heb je een langdurige patiëntrelatie met mevrouw A, dus als de behandelend arts die belt en zegt “ach wilt u die brief aan B in de kachel stoppen” en mevrouw reageert positief, dan kun je wel aannemen dat A dat ook echt doet. Ik zou die brief dan niet melden – als het om één (of een handvol) brieven gaat. Stuurde je er 500 naar verkeerde personen, dan is dat nabellen nauwelijks te doen én is er vast wel iemand die kwaad wil.



Arnou


	


	





	

		
Is het een datalek als een app het bsn van je clipboard uitleest?
			

				Geplaatst op  in  Privacy, 16 reacties			

			


	
	

		
Via Twitter:



Zeg @albertheijn, @Marktplaats en @NUnl. Waarom willen jullie zo graag alles wat ik gekopieerd heb lezen? Inclusief dingen als IBAN nummers, wachtwoorden of persoonsgegevens. Klinkt als iets voor de autoriteit persoonsgegevens.



Er blijken nog veel meer apps te zijn die het clipboard uitlezen als je ze activeert. De vraagsteller kwam erachter omdat zijn nieuwe versie van iOS een melding toont wanneer een app het clipboard uitleest, maar het is volgens mij geen nieuwe feature op zich dat apps dit doen.



Ik heb zelf Android maar weet dat er de nodige apps zijn die dit doen omdat ze dan actie kunnen ondernemen: als ik een track&trace code op het clipboard plaats, biedt de PostNL app vervolgens aan om de zending na te zoeken. Kopieer ik een e-mailadres, dan stelt mijn mailapp voor om een bericht daarheen te schrijven. Andere apps herkennen URLs die van hun eigen dienst zijn, en openen dan bijvoorbeeld een productpagina of bestelformulier. Best handig, en slim om dat via het clipboard te doen want zo kun je vanuit elke applicatie een actie initiëren richting een andere.



Als je als app het clipboard gaat uitlezen, dan neem je inderdaad een risico dat daar een wachtwoord op staat – of zoals de vraagsteller suggereert, een burgerservicenummer. Of andere persoonsgegevens, denk aan een gekopieerd mailtje met een schuldbekentenis of verzin zelf wat dramatisch. Dan staat je app dus persoonsgegevens te verwerken terwijl dat buiten de opdracht viel, want wat moet PostNL met mijn bsn of die schuldbekentenis?



Daar staat tegenover dat die app volgens mij niet meer doet dan “if clipboard matches /3S.*/ then zoekZending else nop endif” zodat ik de term ‘verwerken van persoonsgegevens’ een tikje grootsprakerig vind. Helemaal omdat de app geen invloed heeft op wát er op het clipboard staat. 



Maar ik kan niet ontkennen dat er enige ophef is over het fenomeen, want ook apps als TikTok blijken het clipboard uit te lezen:



In March, researchers uncovered a troubling privacy grab by more than four dozen iOS apps including TikTok, the Chinese-owned social media and video-sharing phenomenon that has taken the Internet by storm. Despite TikTok vowing to curb the practice, it continues to access some of Apple users’ most sensitive data, which can include passwords, cryptocurrency wallet addresses, account-reset links, and personal messages. Another 53 apps identified in March haven’t stopped either.



Met name was de ophef omdat na maart de ontwikkelaar van TikTok had gezegd dat ze hiermee zouden stoppen, terwijl dat dus niet het geval bleek te zijn. Oh én omdat de app niet eenmalig bij het opstarten keek wat er op het clipboard stond maar dit deed na ieder leesteken of spatie die je intypte. TikTok zegt dat dit is om spam te voorkomen, wie weet hoe dat een reële maatregel is, zeg het even in de comments alsjeblieft.



Algemeen zou ik dus zeggen dat een app géén datalek is omdat ze het clipboard kunnen uitlezen en dan per ongeluk persoonsgegevens te pakken krijgen, zolang de app maar niets doet met gegevens die niet voor haar bestemd zijn. Ik kan me geen app voorstellen die een bsn nodig heeft (oké, misschien de declaratie-app van een zorgverzekeraar) en dan is het in theorie handig dat je dat nummer kunt selecteren uit je Evernote, OneNote of Google Keep en dat de app dat getal herkent en in het juiste veld invult. Maar andere apps zouden dat gegeven alleen mogen bekijken om te constateren dat het niet voor hen is, en dan vrolijk verder draaien. Doen ze meer, al is het maar “uploaden voor kwaliteitsdoeleinden”, dan is dat wél een datalek.



Arnoud


	


	





	

		
Eh, die meldplicht datalekken is dus voor het brakke bedrijf zelf, niet voor de ontdekker
			

				Geplaatst op  in  Privacy, nog geen reacties			

			


	
	

		
Vele lezers vroegen me variaties op deze vraag:



Ik heb bij een [klant|leverancier|kennis|willekeurige website|app] een datalek ontdekt. Ik kan namelijk [vulmaarin] en daar ben ik best wel van geschrokken. Dit lijkt me een datalek in de zin van de AVG, ben ik nu verplicht dit te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens? 



Er is geen algemene meldplicht dat wanneer je ergens een datalek aantreft, je dit moet melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Sterker nog, er is op papier zelfs geen enkele reden om dat te doen. (Dit is anders dan bij aangifte van strafbare feiten, die iedereen mag doen die daar kennis van heeft.)



Inderdaad kent de AVG een meldplicht datalekken. Maar die geldt alleen voor verwerkingsverantwoordelijken die zélf een datalek hebben, niet voor partijen die elders een datalek ontdekken. Als je dus bij die [klant|leverancier|kennis|willekeurige website|app] een datalek ontdekt, dan is het dus genoeg om bij die partij een melding te doen (bij voorkeur bij de functionaris gegevensbescherming, als die er is) en dan moeten zij het zelf oppakken.



Dit geldt ook als je leverancier, partner of andere zakenrelatie van die [klant|leverancier|kennis|willekeurige website|app] bent. Mogelijk ben je dan een verwerker namens hen. Het ligt dan nog sterker: dan ben je juridisch gezien verplicht een melding te doen, maar ook dan moet het bij de verwerkingsverantwoordelijke. Als verwerker stap je niet naar de AP maar naar de klant dus. En ook dan moet de klant het oppakken en de melding doen bij de AP.



Heb je het idee dat die klant het niet goed oppakt, of weet je niet waar deze te bereiken, dan kun je bij de Autoriteit Persoonsgegevens een klacht indienen. Daarin beschrijf je dan het vermoedelijke datalek en het wat en hoe dat je hebt gevonden. Zij kunnen dat dan vergelijken met het datalek zoals dat een paar dagen later (hopelijk) wordt gemeld, of een onderzoek starten om zelf vast te stellen of er een datalek is geweest.



Natuurlijk kun je ook een journalist raadplegen. Een datalek bij een bedrijf of populaire internetdienst is al snel nieuwswaardig, en een journalist weet hoe je daar zorgvuldig bericht van doet (inclusief melden bij het bedrijf zelf). Bovendien kan een journalist je bronbescherming geven. 



Arnoud


	


	





	

		
Grapperhaus: tweede lek in NL-Alert-app was geen meldplichtig datalek
			

				Geplaatst op  in  Privacy, Security, 9 reacties			

			


	
	

		
Een tweede beveiligingslek in de NL-Alert-app waar de NOS vorige week vrijdag over berichtte was geen meldplichtig datalek en is daarom niet aan de Tweede Kamer gecommuniceerd, zo heeft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid aan de Kamer laten weten. Dat las ik bij Security.nl. Bij een eerder beveiligingslek waren locatiegegevens van 58.000 gebruikers en mogelijk andere persoonsgegevens zoals informatie over het besturingssysteem en andere geïnstalleerde apps zonder toestemming van gebruikers bij een externe notificatiedienst terechtgekomen, en dat is natuurlijk een meldplichtig lek. Maar waarom is dat hier niet het geval?



De NOS legt uit:



De app verwerkt die locatie om gebruikers waarschuwingsmeldingen te versturen die zijn gebaseerd op de plek waar ze zijn. Die locatie-informatie werd echter niet afgeschermd verstuurd. Daardoor zou bijvoorbeeld een boze ex of jaloerse partner tot op de minuut kunnen achterhalen waar iemand uithangt.



Vereist voor deze truc was wel dat je het unieke token uit de app te pakken wist te krijgen. Daarmee kon je je aanmelden voor pushberichten van de gebruiker van die app. Er zat dus alleen geen verdere authenticatie op dat proces, dus wie het token had kon op ieder apparaat pushberichten bestellen van de tokenhouder. Je zou zeggen dat dat een meldplichtig datalek is, want dit is wel érg mager qua beveiliging en onthult zeer kwetsbare informatie.



Maar nee:



Omdat er fysieke toegang tot het toestel van de gebruiker nodig was, gebruik van de kwetsbaarheid de nodige technische kennis vereist, de kwetsbaarheid niet publiekelijk bekend was en er geen indicaties zijn dat er misbruik is gemaakt van de kwetsbaarheid is de conclusie van het extern juridisch advies dat er geen sprake is van een meldingsplichtig datalek.



Pakken we de AVG er even bij. Artikel 33 AVG zegt grofweg dat iéder datalek moet worden gemeld bij de toezichthouder, “tenzij het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen”.



De volkomen onleesbare overweging 75 bevat wat aanwijzingen voor wanneer het wel of niet waarschijnlijk een risico is:



(75) Het qua waarschijnlijkheid en ernst uiteenlopende risico voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personenkan voortvloeien uit persoonsgegevensverwerking die kan resulteren in ernstige lichamelijke, materiële of immateriële schade, met name: waar de verwerking kan leiden tot discriminatie, identiteitsdiefstal of -fraude, financiële verliezen, reputatieschade, verlies van vertrouwelijkheid van door het beroepsgeheim beschermde persoonsgegevens, ongeoorloofde ongedaanmaking van pseudonimisering, of enig ander aanzienlijk economisch of maatschappelijk nadeel; wanneer de betrokkenen hun rechten en vrijheden niet kunnen uitoefenen of worden verhinderd controle over hun persoonsgegevens uit te oefenen; wanneer [bijzondere persoonsgegevens[ worden verwerkt (…); wanneer persoonlijke aspecten worden geëvalueerd, om met name beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren of interesses, betrouwbaarheid of gedrag, locatie of verplaatsingen te analyseren of te voorspellen, teneinde persoonlijke profielen op te stellen of te gebruiken; wanneer persoonsgegevens van kwetsbare natuurlijke personen, met name van kinderen, worden verwerkt; of wanneer de verwerking een grote hoeveelheid persoonsgegevens betreft en gevolgen heeft voor een groot aantal betrokkenen.



Je ziet daarin “locatie te analyseren of voorspellen” staan, dus het lijkt een gelopen race. Maar je moet het zo lezen dat we het een risico vinden dat men door een lek iemands locatie kan achterhalen. De vraag is dus hoe waarschijnlijk het is dat dit risico zich zal verwezenlijken. 



Het antwoord van de minister laat zien dat men dit als zeer onwaarschijnlijk inschat. Als je fysiek het toestel in handen moet hebben én er technische kennis nodig is, dan is het lek minder makkelijk te exploiteren. Ook wist kennelijk vrijwel niemand van het lek, waardoor de kans op misbruik ook weer klein is. Anders gezegd: dit was inderdaad een lek maar behoorlijk theoretisch, meteen dichtmaken die handel en klaar. 



Voor een bedrijf was het dus genoeg geweest dit in het interne register datalekken (artikel 33 lid 4 AVG) op te nemen en het gat te dichten. Maar als overheid is het wel logisch dat je ook nog even de Kamer informeert.



Arnoud


	


	





	

		
Moet je betrokkenen vertellen dat je een melding bij de AP hebt gedaan van hun datalek?
			

				Geplaatst op  in  Privacy, 4 reacties			

			


	
	

		
Een lezer vroeg me:



Laatst heeft een bedrijf mijn gegevens gelekt en mij hierover geïnformeerd. Er werd echter niet vermeld of er ook melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens was gedaan. Moet een bedrijf dit ook aan de gedupeerden van een datalek laten weten?



De AVG kent twee aparte regels voor het melden van datalekken. Allereerst is er de meldplicht bij de toezichthouder, in Nederland dus de Autoriteit Persoonsgegevens. Hier moet een datalek worden gemeld “tenzij het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt” (artikel 33 lid 1 AVG). En wanneer een datalek “waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten en vrijheden”, moet je ook de betrokkenen informeren (artikel 34 lid 1 AVG). Formeel heet dit overigens een “mededelingsplicht”, melden doe je immers bij autoriteiten en particulieren deel je iets mede.



In de mededeling moet je in duidelijke en eenvoudige taal (dat is taalniveau B2, zeg maar de folder bij de apotheek) aangeven wat er is gebeurd, welke gegevens zijn gelekt, welke gevolgen dit kan hebben en welke maatregelen zijn genomen om die gevolgen te beperken. De mededeling hoeft dan weer niet als je direct na het lek de boel hebt gedicht én kunt aantonen dat er nul consequenties zullen zijn. Denk aan alle gelekte wachtwoorden resetten én in je logs nagaan dat er geen inlogpogingen zijn geweest tussen het lek en de reset.



De AVG zegt niet expliciet dat je in de mededeling moet melden dat er een melding aan de AP is gedaan. Juridisch gezien is het echter ondenkbaar dat je wél de betrokkenen zou informeren maar geen melding aan de AP zou doen. Het criterium van “waarschijnlijk hoog risico” is immers strenger dan “tenzij risico niet waarschijnlijk”. Uit het feit dat je een mededeling hebt gehad, mag je dus concluderen dat er een melding is gedaan.



Het lijkt mij een triviale toevoeging en ik zou het dus ook altijd in de brief zetten, al is het maar als deel van die maatregelen die je hebt genomen en/of geruststellende uitleg dat het goed gaat komen.



Arnoud


	


	





	

		
Wanneer gaat hengelen naar een beloning over in afpersing?
			

				Geplaatst op  in  Regulering, 6 reacties			

			


	
	

		
Pretpark Walibi Holland gaat aangifte doen tegen een ontwikkelaar die een datalek meldde bij het bedrijf en om vier gratis toegangskaarten vroeg. Dat meldde Tweakers vorige week. De aangifte zou zijn vanwege chantage dan wel afpersing. De ontwikkelaar verwijst naar eerdere toezeggingen van het park dat kaartjes een gebruikelijke beloning zijn. Natuurlijk is het buitengewoon raar om voor dit niveau ‘afpersing’ naar de politie te stappen, en de PR is bepaald onhandig ingestoken. Al snel werd de keutel ingetrokken. Maar zit er juridisch een punt achter?



Het datalek in kwestie is overigens geen AVG-datalek, maar een financieel lek: je kunt per dag zien hoe veel tickets men verkoopt en wat de prijs per ticket was. Zonder enige rare actie, behalve dan F12 drukken in je browser. (Geen paniek, nog een keer F12 en deze blog is weer normaal.) In iets meer detail:



Ze hebben hun webshop (gezien de urls) afgenomen van het bedrijf Dept Agency. Deze shop zit vrij slordig in elkaar. De data die je in je browser krijgt, bevat precies hoeveel kaarten er totaal zijn voor een dag, en hoeveel er nog te koop zijn. Daarnaast staat de prijs erbij, dus een simpel rekensommetje laat zien wat er aan de spookhuizen en toegangskaarten verdiend wordt in de voorverkoop per dag. Openbaar. In je browser. Via element inspecteren. In een developer-vriendelijk, realtime JSON formaat.



De ontwikkelaar gaf deze technische blunder door aan Walibi, inclusief een stukje van de informatie als bewijs dat het lek er inderdaad zat. Hij gebruikte daarbij het mailonderwerp ‘Datalek ruilen voor kaartjes?’, kennelijk refererend aan eerder contact waarbij Walibi had aangeven dat kaartjes soms als beloning worden gegeven voor het melden van datalekken. Maar de directeur van Walibi (waarom die directrice genoemd wordt ontgaat me overigens, het is toch geen school) las hierin een strafbaar feit, namelijk afpersing:



Walibi laat zich niet chanteren. U zult dus geen tickets van ons ontvangen. Begin van dit jaar niet, nu niet en volgend jaar ook niet. U hoeft ons dus niet weer te mailen. Wij zullen wel aangifte tegen u doen.



Even los van de bepaald onhandige inschatting hier, is dit nu überhaupt afpersing te noemen? Het flauwe antwoord is nee, want afpersing is (art. 317 Strafrecht) kort gezegd dreigen met geweld om jezelf te bevoordelen. Ze bedoelen dan ook afdreiging (art. 318 Strafrecht):



Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, door bedreiging met smaad, smaadschrift of openbaring van een geheim iemand dwingt hetzij tot de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort, hetzij tot het aangaan van een schuld of het teniet doen van een inschuld, hetzij tot het ter beschikking stellen van gegevens, wordt als schuldig aan afdreiging, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.



Het stukje ‘dwingen’ is makkelijk hier, de ontwikkelaar zou die vier kaartjes (kaartjes zijn “enig goed”) willen hebben met zijn mail. Maar wat is dan de ‘dreiging’, het andere essentiële bestanddeel van dit delict? Dat zou dan waarschijnlijk een gang naar de pers zijn, betaal me of ik maak openbaar dat je een datalek hebt. 



Dat is wat de ontwikkelaar zou hebben gezegd, aldus het pretpark:



Jullie lekken wederom data wat betreft omzet. Zullen we de bron van [sic] de datalek en het niet publiceren van data dit jaar ruilen voor 4 kaartjes voor volgende week zondag, inclusief Fastlane Gold Single + RIP Pass, Below en Clinic?



Dit stukje doet mij ook de wenkbrauwen fronzen. Het hele punt van belonen is voor het mélden van datalekken, je betaalt mensen niet voor hun stilzwijgen maar voor hun speurwerk. En ja, binnen de letter van de wet is het als afdreiging te construeren als je zegt “ik zal een geheim niet publiceren als je me geld geeft” wanneer dat publiceren op zichzelf wederrechtelijk is.



Bij de reacties lees ik dan de ontwikkelaar die stelt dat je de zin moet lezen in de context van eerdere communicatie. Dat snap ik gezien de voorgeschiedenis, en ik weet vrij zeker dat de directeur die niet kent en daarom de zin zo heftig oppakt. Het bewijst maar des te meer dat wanneer je met bedrijven communiceert, je in het bedrijfs moet communiceren.



Arnoud


	


	





	

		
Het is natuurlijk van de zotte dat we op internet handhaving volledig geprivatiseerd hebben
			

				Geplaatst op  in  Informatiemaatschappij, Privacy, 4 reacties			

			


	
	

		



Facebook heeft zijn eigen Supreme Court, las ik laatst. Dit interne orgaan heeft de hoogste macht om directiebeslissingen (met name die van Zuckerberg zelf) tegen te houden. Ik dacht eerst dat dit een hogerberoepsorgaan was voor bezwaren vanuit de gemeenschap; een van de grootste problemen met dit soort platforms is namelijk de onmogelijkheid om echt een claim tegen je account of postings aan te vechten. Maar het lijkt er niet op dat dat er gaat worden. Ik ben er nog niet over uit of dat nou een goed idee zou zijn of niet.



Al sinds het begin van internet is het zo dat de eigenaar van een site daar de baas is. Niet heel raar, het is jouw site en jouw server, dus jouw eigendom. In Nederland werd dat in 2004 al bevestigd in het Ab.fab arrest van de Hoge Raad: de eigenaar van een server mag zeggen wat er op die site gebeurt. Willen ze geen spammers die mails aanbieden, dan hoeven ze dat gewoon niet te tolereren. Niks belangenafweging, gewoon eigendom. 



Veel site-eigenaren stellen huisregels; Compuserve was volgens mij de eerste die met Terms of Service kwam om het netjes te houden in de discussies op haar prikbordforum. Helemaal prima, welk café heeft er geen huisregels? Maar die TOSsen op internet gaan ondertussen wel een heel stuk verder dan de huisregels van het café op de hoek, waar je eruit gezet wordt als je je misdraagt maar na een persoonlijke babbel met de eigenaar er toch weer in mag. Of niet.



Dit doet wel heel raar aan. Als je een geschil hebt met Youtube of Facebook dan moet je reageren op een vrij anoniem formulier, waarna je moet hopen dat je teruggesteld wordt in de vorige toestand, in plaats van het cryptische bericht “Uw bericht heeft de gemeenschapsrichtlijnen overtreden. Hiertegen is geen beroep mogelijk.” Zou een rechtbank op die manier haar vonnissen formuleren, dan zouden we die rechters meteen afzetten. En terecht. Maar zo’n platform laten we ermee wegkomen, terwijl hun invloed veel groter is dan van de gemiddelde kantonrechter. Waarom is dat zo?



Tegelijkertijd zou het ook niet heel handig zijn als ieder geschil over een scheldwoord of een blootfoto tot een procedure bij de rechter moet leiden. Dat is duur en tijdrovend, een intern proces met op maat gesneden beoordeling en maatregelen (je mag doorgaan maar geen advertentie-inkomsten meer, om eens wat te noemen) is dan zeer wenselijk. Maar omdat het zo veel tijd en moeite kost – en vooral omdat het niet bijdraagt aan de core business, vermoed ik – worden die interne processen al heel snel geminimaliseerd. Geautomatiseerde afwijzingen, ongemotiveerde beoordelingen en een intern bezwaarteam dat ook maar zelden echt naar de zaak kijkt.



Op dat niveau is het nog wel te begrijpen. Maar ook op groter niveau  hebben deze platforms en andere grote dienstverleners wel héél veel macht, waarin ze niet alleen mensen aanspreken op de regels maar ook de regels maken én ze handhaven met sancties. Die situatie is uniek voor internet; heel logisch gezien hoe het werkt maar heel raar gezien hoe de maatschappij in elkaar zit. Op welk punt zeggen we, dit bedrijf is zo groot, die moet gewoon onafhankelijke rechtspraak met dezelfde status en kwaliteit als de ‘gewone’ rechter?



Meediscussiëren over dit onderwerp? Op 15 november geeft Michiel Steltman een debatlezing over dit onderwerp op mijn congres The Future is Legal:



In de fysieke wereld heeft de overheid het monopolie op geweld en de regie over middelen om onrechtmatigheid te stoppen. Maar in de digitale wereld vraagt de overheid aan bedrijven om onrechtmatigheid en ongewenste uitingen te stoppen. Zo worden internetbedrijven – politie, OM, rechter en deurwaarder tegelijk. En worden ze machtiger dan goed voor ons is. In deze sessie schetst Michiel de situatie en verkent mogelijkheden om het tij te keren: hoe herstellen we de rechtsstaat voor het internet?



Tot dan!



Arnoud