datalimiet Archives - Ius Mentis

Wie “onbeperkt bellen (FUP)” roept, moet ook echt de fair use policy erbij vermelden

Geplaatst op 12 februari 20218 februari 2021 in Ondernemingsvrijheid, 8 reacties

Toezichthouder ACM heeft KPN terecht bestuurlijke boetes opgelegd wegens oneerlijke handelspraktijken. Dat las ik bij Emerce. De rechtbank Rotterdam bevestigde onlangs namelijk dat het misleidend is om bij een aanbieding van een mobiel bellen abonnement te spreken van “onbeperkt bellen”, terwijl het abonnement gelet op de Fair Use Policy niet onbeperkt bellen inhoudt. En als je die FUP wilde lezen, dan moest je héél goed zoeken.

Het voelt bizar lang geleden, maar al in 2008 maakte ik me druk over dit onderwerp. Je laat gewoon essentiële informatie weg als je zegt, je mag onbeperkt downloaden maar niet als je unfair veel downloadt. Zeg maar, onbeperkt spareribs maar als je te veel eet dan is dat niet netjes en moet je stoppen. Raar restaurant, zouden we dan zeggen.

Bij telecom en internet is dit echter staande praktijk: zo ongeveer iedereen die “onbeperkt bellen/smsen/internetten” aanbiedt, verwijst daarbij met een sterretje naar een fair use policy, die neerkomt op “als je je naar ons oordeel niet netjes gedraagt, dan blokkeren we je/knijpen we je af”. Waarbij het dan vaak gaat om ‘gewoon’ veel downloaden, wat dan vaak wordt uitgedrukt als “meer dan 10x wat de rest doet”.

In deze zaak maakte KPN-dochter Telfort het nog bonter:

In het document Productinformatie en Tarieven staat dat voor Onbeperkt bellen een beperking geldt van 3000 minuten per maand (Fair Use Policy). Tevens is bepaald dat Telfort maatregelen mag nemen bij regelmatig niet-normaal, oneigenlijk of excessief gebruik van Onbeperkt bellen (bijvoorbeeld bij gebruik als babyfoon).

Onbeperkt definiëren als 3000 minuten, je moet er maar op komen. De ACM vond dit ook niet door de beugel kunnen en legde (ook voor andere gerelateerde overtredingen) totaal een bestuurlijke boete van € 2.630.000 op.

KPN ging daartegen in beroep bij de rechtbank, onder meer met het argument copypastefoutje:

Eiseres heeft geen Fair Use beleid toegepast op Onbeperkt bellen abonnementen. De in het document “Productinformatie en Tarieven” vermelde beperking van 3.000 minuten per maand berust op een vergissing: als gevolg van het vernieuwen van de productinformatie was deze regel per abuis toegevoegd. Eiseres heeft deze verwijzing dan ook onmiddellijk verwijderd uit de Productinformatie.

Dat is bij de rechtbank (gelukkig) geen argument: misleiding kan ook gebeuren als je dat zelf niet van plan was. Consumenten die dit lezen, denken hierdoor dat ze maar 3000 minuten mogen bellen en gebruiken het abonnement dus anders dan geadverteerd. Dat is gewoon niet eerlijk.

Verder moet je als aanbieder echt duidelijk uitleggen wát je fair use policy dan precies inhoudt, enkel die frase is niet genoeg.

Indien is vermeld dat een Fair Use Policy geldt, moet een consument de inhoud daarvan kunnen vinden. Door de inhoud niet te vermelden heeft eiseres essentiële informatie over de voornaamste kenmerken van de dienst weggelaten. De consument wist daardoor immers niet wat eiseres als “niet redelijk gebruik” zou aanmerken en wat daarvan de consequenties zouden zijn. Consumenten konden hierdoor geen geïnformeerde beslissing nemen. De rechtbank volgt dit standpunt van de ACM.

Dat bevestigt dus de kern: je moet echt concreet en direct aangeven wat de fair use policy inhoudt. Dus wat je regels zijn en wanneer je iets als “unfair” zou aanmerken. Enkel een generieke zin “wij mogen alles naar eigen oordeel onredelijk noemen” is niet genoeg. Je moet uitleggen wat redelijk en onredelijk gebruik is.

Helaas gaat de rechtbank niet in op de inhoud van de FUP, omdat dat geen onderdeel van het besluit van de ACM was. Voor mij een gemiste kans, want het zou best goed zijn eens duidelijkheid te krijgen waarom bijvoorbeeld “gebruik als babyfoon” (een veel voorkomend voorbeeld in FUP’s) onredelijk gebruik is. Als ik de hele nacht wil videobellen met mijn baby, waarom is dat dan onredelijk?

Arnoud

UPC introduceert fair use policy, is dat niet oneerlijk?

Geplaatst op 5 april 20134 april 2013 in Informatiemaatschappij, 35 reacties

UPC hanteert vanaf deze week een fair use policy, meldde Tweakers gisteren. Klanten die meer dan vijf keer dan het gemiddelde verbruiken, kunnen een boete krijgen. Nu heb ik zelden zo’n vage FUP gelezen, dus dat roept de vraag op: mogen ze dat eigenlijk wel?

Eerst even een verplichte mededeling van de afdeing Communicatie: “Een Fair Use Policy (FUP) is geen datalimiet. UPC heeft geen datalimiet op haar internetabonnementen.” Want iemands abonnement (tijdelijk) wijzigen naar een lagere snelheid als hij een FUP overtreedt, is héél wat anders dan iemand afknijpen als hij een datalimiet bereikt. Dat u het even weet.

Het juridische probleem met fair use policies is dat ze (per definitie) onduidelijk zijn: wat is fair immers. En hoewel het recht altijd een stukje onduidelijkheid in zich heeft, loop je hier dan tegen het punt aan dat een fair use policy een oneerlijke handelspraktijk kan zijn. Hoe veel je mag up- en downloaden is immers nogal essentieel, en het weglaten of slechts vaag presenteren van essentiële informatie mag niet. In het bijzonder noemt de wet als essentieel:

b. de voornaamste kenmerken van het product, zoals beschikbaarheid, voordelen, risico’s, uitvoering, samenstelling, accessoires, klantenservice en klachtenbehandeling, procédé en datum van fabricage of verrichting, levering, geschiktheid voor het gebruik, gebruiksmogelijkheden, hoeveelheid, specificatie, geografische of commerciële oorsprong, van het gebruik te verwachten resultaten, of de resultaten en wezenlijke kenmerken van op het product verrichte tests of controles;
d. de prijs of de wijze waarop de prijs wordt berekend, of het bestaan van een specifiek prijsvoordeel;

Beiden lijken me zeer relevant voor een FUP. De uitvoering en levering van de dienst worden er direct door beïnvloed (afknijpen) en ook de prijs verandert (je gaat naar een duurder abonnement). Bovendien wéét je niet wanneer je een FUP overtreedt. Wanneer haal ik “meer dan vijf keer de gemiddelde gebruikte datahoeveelheid van alle abonnees met hetzelfde type abonnement”? Hoe weet ik dat? Nou ja, niet – want UPC meldt doodleuk dat ze me dat níet gaan vertellen:

Het is niet mogelijk om via UPC te controleren wat uw datagebruik is. Er zijn wel gratis verbruiksmeters te downloaden op het internet. UPC bepaalt of uw gebruik overmatig is.

Eh. Dus UPC bepaalt en ik heb dat maar te slikken?

Een schending van netneutraliteit is het niet; immers het afknijpen of extra belasten gebeurt objectief, zonder te kijken naar het soort verkeer. Wel is het mogelijk in strijd met het opzegverbod: samen met netneutraliteit staat er namelijk ook in de Telecommunicatiewet onder welke voorwaarden een IAP je contract mag opzeggen:

Een aanbieder van een internettoegangsdienst aan een eindgebruiker kan de levering van deze dienst slechts geheel of gedeeltelijk beëindigen of opschorten:
a. op verzoek van de abonnee;
b. bij een tekortkoming in de nakoming van de betalingsverplichting door de abonnee of faillissement van de abonnee;
c. bij bedrog in de zin van artikel 3:44 van het Burgerlijk Wetboek door de abonnee;
d. wanneer de looptijd van de overeenkomst van bepaalde duur tot levering van de internettoegangsdienst afloopt en de overeenkomst met instemming van de abonnee niet wordt verlengd of vernieuwd;
e. ter uitvoering van een wettelijk voorschrift of rechterlijk bevel; en
f. bij overmacht en onvoorziene omstandigheden in de zin van artikel 6:258 van het Burgerlijk Wetboek.

Goed, je kunt discussiëren of “gedeeltelijk opschorten” hetzelfde is als “afknijpen” maar ik zie “excessief gebruik door de abonnee” niet als grond hier genoemd. En nee, UPC komt er ook niet met “maar het staat in de algemene voorwaarden” want óók “overtreding van de algemene voorwaarden” staat niet in dit artikel. (En nee, UPC of een collega-IAP mag je dus óók niet afsluiten wegens abuse want abuse staat er óók niet.)

Natuurlijk mag je je contract opzeggen wanneer UPC dit doorvoert. Dat recht heb je bij iedere nadelige contractswijziging, en introductie van een FUP is nadelig. Maar dat is een nogal waardeloos recht: meestal heb je weinig keus qua televisie- en internetproviders. Ik zou dus liever hebben dat de OPTA, pardon Autoriteit Consument en Markt, dit gewoon verbiedt.

Arnoud

Ook met aanhalingstekens is onbeperkt onbeperkt

Geplaatst op 22 augustus 2012 in Informatiemaatschappij, 13 reacties

Ha, een mooi stukje ergernis van mij waar nu ook eens een rechter wat van vindt. Het is een bekende praktijk: er worden prachtige dingen beloofd in reclameposters en wervende webpagina’s, maar als je dan op pagina 6 van de algemene voorwaarden kijkt, zie je in artikel 18.3 ineens het tegenovergestelde staan. En dan sta je daar tegenover een groot bedrijf, net zoals de klant uit dit vonnis met zijn “onbeperkt” internet.

De klant had in 2005 mobiel internet afgenomen bij Telfort, en liep op zeker moment tegen een gebruikslimiet van 1.100 mb aan. Zijn verweer daartegen was dat dat nooit was afgesproken: het product heette “Maximaal online” (ja, met aanhalingstekens) en dat impliceert toch dat je maximaal je online-verbinding kunt belasten, of niet soms?

Nee, niet soms, aldus Telfort: in de kleine lettertjes staat een verwijzing naar de tarievenlijst en daar staat bij een sterretje aangegeven dat er een datalimiet kan zijn. En die voorwaarden heeft u gehad bij contractsluiting, dus pech gehad.

Dat van die voorwaarden werd betwist, maar niet genoeg om de rechter te overtuigen. Alleen hielp dat Telfort niet echt: je kunt niet zomaar in de kleine lettertjes dingen ontkennen die in de grote letters worden beloofd:

Wanneer in reclame-uitingen sprake is van een abonnement met een onbeperkte limiet voor het gebruik dient de verkoper van het abonnement zich daar aan te houden, tenzij zij op een duidelijke wijze kenbaar maakt dat er toch van een limiet sprake is.

Een prijslijst als bijlage bij algemene voorwaarden, of zelfs de algemene voorwaarden zelf, lijkt me volstrekt geen “duidelijke wijze” om wat dan ook bekend te maken. AV zijn bedoeld voor details, niet voor belangrijke zaken zoals een datalimiet. Vergelijk deze uitspraak van een tijdje terug over de wettelijk verplichte informatie voor webwinkeliers: ook die mag niet alleen in de algemene voorwaarden staan.

Verder was niet bewezen dat de prijslijst was overhandigd waarin die zin over datalimieten stond. Dus ook op juridisch-technische gronden gaat Telfort onderuit.

Arnoud