Verdachte illegale downloaders kunnen schuld niet bij huisgenoten leggen

Een illegale downloader die wordt vervolgd, kan niet zomaar een gezinslid of huisgenoot de schuld geven van het downloaden om onder de straf uit te komen, meldde Nu.nl onlangs. Het Europese Hof van Justitie deed eerder uitspraak (zaaknr. C-149/17) hierover in een Duitse kwestie waarbij de houder van een internetaansluiting van illegaal downloaden van een audioboek werd beschuldigd. Persoonlijk vond ik het niet zo’n belangrijk arrest (want in Nederland worden downloaders niet aangepakt) maar ik krijg er veel vragen over, dus laten we toch eens kijken wat er nu is bepaald.

In Duitsland wordt veel actiever achter downloaders aangezeten dan bij ons. De Abmahnung-praktijk met name is berucht: advocaten speuren naar IP-adressen en sturen blafbrieven voor enkele honderden euro’s naar vermeende downloaders. Volgens mij is er nog nooit daadwerkelijk doorgepakt en bij de rechter zo’n bedrag goedgekeurd, maar veel mensen daar maken zich er zorgen over en zoeken naar redenen om van de sommatie af te komen.

In de praktijk komt men natuurlijk bij de abonnementshouder achter het gebruikte IP-adres uit, want dat is de enige informatie die de internetprovider bezit. Het is natuurlijk goed mogelijk dat een huisgenoot of gezinslid feitelijk de download uitvoerde. Zo ook in de zaak die bij het Hof uitkwam: er was via het IP-adres van de gedaagde een audioboek gedownload, maar de man ontkende in alle toonaarden.

De rechtbank in eerste instantie sprak hem vrij, omdat hij had aangegeven dat ook zijn inwonende ouders toegang hadden tot internet. Daarmee is het in theorie mogelijk dat zij de download hadden begaan, hoewel zij

bij zijn weten evenwel dit werk niet op hun computer hadden, niet op de hoogte waren van het bestaan ervan en geen filesharing-software gebruikten. De computer van de betrokkene was op het tijdstip van die inbreuk op het auteursrecht bovendien uitgeschakeld.

In hoger beroep keek men er anders tegenaan: het meest waarschijnlijk was dat de man zelf de inbreuk had gepleegd door zonder toestemming te downloaden, en dat is nu eenmaal de bewijsrechtelijke lat in het aansprakelijkheidsrecht. Geen zekerheid zoals in het strafrecht, maar slechts iets meer dan 50/50 verdeling van de waarschijnlijkheden.

Alleen was er in Duitsland jurisprudentie van het Bundesgerichtshof, de hoogste rechter:

Conform de rechtspraak van het Bundesgerichtshof, zoals door de verwijzende rechter uitgelegd, is het immers aan de verzoeker om een inbreuk op het auteursrecht te stellen en te bewijzen. Voorts wordt vermoed dat de houder van een internetaansluiting een dergelijke inbreuk heeft gemaakt, wanneer op het tijdstip van de inbreuk geen enkele andere persoon deze aansluiting kon gebruiken. Indien de internetaansluiting ontoereikend was beveiligd of bewust voor anderen beschikbaar was gesteld, kan de houder van deze aansluiting evenwel niet geacht worden deze inbreuk te hebben gemaakt.

Oftewel, in Duitsland geldt (gold) dus de regel dat je alléén de houder van een aansluiting aansprakelijk mag stellen als hij de enige was die de aansluiting gebruikte. Zijn er meer mensen, dan moet je als rechthebbende met meer bewijs komen welke van die mensen het dan was. En dat lukt natuurlijk zelden.

Het Hof van Justitie gooit deze regel van tafel. Voor een effectieve handhaving van auteursrecht is het noodzakelijk dat er geen keiharde regels in de weg staan die in de praktijk nooit te bewijzen zijn. Als je met alles wegkomt door “mijn moeder kan hier ook internetten” te zeggen, dan is de handhaving van auteursrecht niet meer reëel. Die regel is dus oneerlijk en mag niet worden gevoerd. Daarom verklaart het Hof die Duitse jurisprudentie ongeldig.

Dit betekent dan weer niet dat je dus altijd wél aansprakelijk bent als er via jouw IP-adres iets wordt gedownload. Want je valt nu terug op de gewone, open regel van bewijsrecht dat de rechthebbende aannemelijk moet maken dat jij het was. Niet wettig en overtuigend bewijzen -dat is strafrecht- maar met dus 51% zekerheid. Ik denk dat je in Nederland dan uitkomt bij “je was de houder” met een snippertje extra feitelijke onderbouwing, waarna de houder iets van een verhaal moet geven waarom hij het niet is.

Arnoud

Filmindustrie claimt miljard bij Staat om downloads

youwouldntdownloadverbod.pngNederlandse filmmakers en distributeurs dreigen de Nederlandse staat met een schadeclaim van ruim 1 miljard euro, meldde de Volkskrant afgelopen vrijdag. Dit omdat Nederland met haar ‘ruimhartige downloadbeleid’ dat in 2014 tegen de Europese wet bleek, zo veel schade zou hebben veroorzaakt bij de Nederlandse filmindustrie. One beeillion dollars. Wacht, wat, hoe komen ze daar nou bij?

Er is op dit moment nog geen daadwerkelijke rechtszaak aangespannen. Een brief aan staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Justitie) dreigt met juridische stappen als de Staat niet vrijwillig met een compensatieregeling over de brug komt voor het feit dat we al een dik decennium een foute wet hebben gehad:

‘De Nederlandse staat heeft jarenlang volgehouden dat het kopiëren uit illegale bron was toegestaan. Het gevolg hiervan was dat een hele generatie consumenten het idee heeft gekregen dat gebruik van films zonder betaling gewoon mag. Het gevolg is ook dat consumenten onbekommerd aan het downloaden en kopiëren zijn geslagen zonder besef dat daarvoor enige vergoeding verschuldigd zou zijn.’

En ja, in theorie kan zo’n claim. Het achterliggende juridische argument is dat auteursrecht Europees geregeld is, waardoor de Nederlandse Staat verplicht is dit op een bepaalde manier uit te werken. Als ze dat niet doen, dan zijn ze aansprakelijk voor de schade die burgers en bedrijven daardoor lijden.

Het is dus niet zo dat je bij iedere wet of afwezigheid daarvan altijd schadeclaims kunt indienen. Er moet een hogere wet zijn op grond waarvan je kunt zeggen, de Nederlandse Staat hád die wet helemaal niet zo mogen hebben. Bij de EU is dat zo, de EU-regels gaan boven wat ons parlement vindt. Een willekeurig voorbeeld uit het arbeidsrecht: de Staat moest werknemers compenseren die ten onrechte (compensatie voor) vakantiedagen zijn misgelopen als gevolg van het onjuist implementeren van de Arbeidstijdenrichtlijn.

Bij die vakantiedagen kom je er nog wel uit met wat de schade is. Je kunt immers per werknemer uitrekenen wat een vakantiedag kost. Maar bij auteursrechten?

Uit de brief blijkt dat men de berekening baseert op een rapport van adviesbureau Considerati uit 2014, dat berekende dat de filmindustrie zo’n 78,4 miljoen euro omzet per jaar (inclusief btw) misloopt door downloaden van films uit illegale bron. Dat over tien jaar berekend met wettelijke rente komt dan op de genoemde dikke miljard. Waar dan dus sowieso 21 procent vanaf gaat want hoezo moet de gederfde btw worden vergoed?

De omzetderving komt kort gezegd neer op het aloude argument dat het consumeren van illegaal aanbod leidt tot verminderde afname van legaal aanbod. Considerati baseert zich op weer eerder onderzoek van IViR/CentERdata dat liet zien dat voor elke 10 downloads er 3,2 films uit legale bron minder worden gekeken. Hierbij is tevens rekening gehouden met het sampling-effect, oftewel dat je eerder films koopt als je ze (illegaal) gezien hebt.

Uit het IViR/CentERdata rapport:

Gemiddeld over een representatieve groep Nederlanders leiden naar elke honderd downloads uit illegale bron per saldo naar schatting tot 32 minder films die uit legale bron worden gezien: 11 minder op DVD of Blu-ray, 11 minder op televisie, en 10 minder als betaalde download of via video on demand. Opgemerkt zij dat het hier een geschat effect betreft; dat houdt in dat het de best mogelijke (punt)schatting is gegeven de data en de steekproef, maar dat een dergelijke schatting per definitie omgeven is met statistische onzekerheid waardoor het effect in werkelijkheid ook iets hoger of lager kan uitvallen.

Daarbij valt me op dat hier nogal wat nuances en aannames bij zitten die de advocaat voor het gemak even weglaat uit zijn brief. Zo merkt het rapport op “de meest intensieve downloaders zijn jongeren met een beperkt budget”, waarbij ik me dan meteen afvraag of die factor 3,2 daar dan wel opgaat. En is het niet meer op televisie kijken van films niet ook een meer algemene trend in plaats van een door downloaden ingegeven? En ja, dat is relevant want voor vergoeding komt alleen schade in aanmerking die er niet was geweest zonder de onrechtmatige daad. Maar hoe ga je bewijzen dat die 3,2 gemiste aankopen waarschijnlijk echt plaats zouden hebben gevonden?

Uiteindelijk kun je je afvragen of dit ooit bij de rechter komt natuurlijk. Ik zou van mijn stoel vallen als dat miljard werd toegewezen in ieder geval. Maar een leuke aandachttrekker voor je boze brief is het natuurlijk wel.

Arnoud

‘Grotere kans op boete voor Nederlandse Popcorn Time-gebruikers’, wacht, wat?

popcorn-time-film-serieDe kans dat auteursrechthebbenden gaan proberen om van Nederlandse Popcorn Time-gebruikers schadevergoedingen te eisen lijkt weer wat groter te zijn geworden, las ik bij NOS.nl (dat me ook om een weerwoord vroeg). Brein-opperhoofd Tim Kuik liet zich bij BNR ontvallen dat er in de wandelgangen wordt gefluisterd dat sommige rechthebbenden nadenken over mogelijke boetes voor sommige downloaders. Keihard bewijs dat het volgende week gaat gebeuren? Proest. Maar slim van Brein wel: het kost veel minder dan daadwerkelijk naar de rechter gaan, de negatieve PR-impact is een stuk minder en er zullen vast mensen zijn die nu denken “Oké, ik ga wel naar Netflix nu”.

Sinds de invoering van het downloadverbod is het al een discussie: gaan individuele up- en vooral downloaders nu aangepakt worden? Het is immers inbreuk op auteursrechten als je iets downloadt uit illegale bron, nu het excuus van de thuiskopie van tafel is.

Heeft het zin? In juridische zin vast wel: elke inbreuk beëindigd is er een. Maar praktisch gezien zie ik het niet. Een digitaal vergiet pak je niet aan door een voor een gaatjes te dichten, dat vereist andere middelen. En die heeft Brein al lang gevonden, namelijk de platforms aanpakken. The Pirate Bay blokkeren beperkt het downloaden van veel meer mensen dan een rechtszaak tegen een downloader.

Natuurlijk, er gaat een afschrikwekkend effect uit van een downloader aanpakken. Holy shit, die jongen van hier tegenover moet 8.000 euro boete (pardon, 100 euro schadevergoeding en 7.900 volledige proceskostenvergoeding, maar je weet hoe dat gaat) betalen omdat ie een film heeft gedownload op Bittorrent. Ik neem wel een VPNga wel naar Netflix. Zoiets.

Maar a) hoe groot is dat effect werkelijk en b) het afbreukrisico is veel te groot. Afbreukrisico? Ja. Voor je het weet sta je een grootmoeder van 85 te dagvaarden wiens aardige onderbuurjongen haar router heeft helpen beveiligen (en en passant er een seedbox-gateway van maakte), of een meisje van 13 dat alleen maar de Hunger Games wilde kijken. En je kunt je nu al de krantenkoppen (en mogelijk Kamervragen) wel voorstellen.

Dus nee, ik geloof het niet. Het is veel slimmer om door te laten schemeren dát het kan gebeuren. Want het is leuke clickbait, dit soort angstverhalen, en het kost niets om ze in de wereld te helpen. (En ja, dilemma: moet je er dan op reageren in de hoop het te ontkrachten, want zo valideer je dat het een talking point is. Maar goed.)

Arnoud

Mag je een Raspberry Pi verkopen die illegale streams kan streamen?

raspberry-pi-computer-chip-streamen-videoU verkoopt Raspberry Pi’s voor illegale streams, mag dat? Hee, dat vraagformat komt me bekend voor. In een rechtszaak van stichting BREIN tegen Raspberry Pi-verkoopsite Filmspeler.nl moet het EU-Hof oordelen of streamen uit illegale bron onrechtmatig is en of het verkopen van mediaspelers die linken naar sites met illegale streams ‘openbaarmaking’ is, zo meldde Computerworld onlangs. Sinds het downloadverbod is er discussie over streamen uit illegale bron, valt dat er nu onder of niet?

Het downloadverbod is eigenlijk geen expliciet verbod. Formeel komt het erop neer dat je een kopie voor eigen gebruik mag maken van een film, serie of muziek, maar alleen als je die uit een legale bron hebt verkregen. Hoewel onze wet die eis niet expliciet noemt, heeft het Hof van Justitie bepaald dat je dit er wel degelijk in moet lezen.

De wet noemt echter niet het concept ‘downloaden’ maar heeft het over het “maken van verveelvoudigingen”, kopieën van het werk. De techniek daarvoor is dus irrelevant. Of je nu een DVD ript of hem filmt met je telefoon, in beide gevallen maak je een verveelvoudiging en die mag dus alleen als je dat voor je eigen gebruik doet én je de DVD legaal gekocht, gehuurd of geleend hebt.

Valt een stream hieronder? Dat is ook een kopie zou je zeggen, hoewel hij een stuk minder permanent is dan een DVD. Maar vorig jaar oordeelde het Hof van Justitie dat een tijdelijke kopie in de browsercache géén verveelvoudiging is, omdat ze slechts “tijdelijk en van voorbijgaande of incidentele aard zijn en een integraal en essentieel onderdeel vormen van een technisch procedé”. Dat is welhaast de definitie van een stream. Alleen: die browsercachekopie wordt gemaakt van een legaal aangeboden bron, terwijl het hier gaat om een stream van iets zonder toestemming.

En valt een mediaspeler met voorgeconfigureerde hyperlinks naar illegale streams eronder? Dat is concreet de vraag die de rechtbank nu naar de juridische hulplijnhet Hof van Justitie stuurt:

[Of] er sprake is van een “mededeling aan het publiek” in de zin van die bepaling, wanneer iemand een product (mediaspeler) verkoopt waarin door hem add-ons zijn geïnstalleerd die hyperlinks bevatten naar websites waarop auteursrechtelijk beschermde werken, zoals films, series en live-uitzendingen, zonder toestemming van de rechthebbenden, direct toegankelijk zijn gemaakt?

Het gaat dus niet om los een kastje dat video’s kan streamen, dat is evident legaal. De kastjes hier zijn door de verkoper geconfigureerd om streams uit illegale bron te raadplegen, oftewel je zet het aan en je krijgt dat vermaledijde Popcorn Time keurig afgesteld voor je neus waar je kunt klikken en kijken. Is dat hetzelfde als een kopie op je server zetten?

De rechtbank vraagt er meteen bij of het uitmaakt dat je als consument zelf ook die add-ons zou kunnen installeren. Dat is wel een slimme; het zou wat raar aandoen als het gebruiksgemak van een apparaat bepaalt of het auteursrechten schendt. Tegelijkertijd: er zit ook een verschil tussen een kastje mét illegaal gekopieerde dvd en een kastje met “veel plezier met uw dvd-speler!”, dus ergens is de factor gemak toch juridisch relevant.

Het zal nog wel even duren voor het Hof antwoord geeft, hoewel er al diverse andere vragen liggen over ongeveer hetzelfde onderwepr. In de tussentijd blijf ik twijfelen. Ergens zie ik het verschil niet tussen streamen en downloaden, behalve dat je achteraf nóg een keer moet streamen en downloaden eenmalig is.

Arnoud

Ben ik aansprakelijk als mijn kinderen illegaal downloaden?

youwouldntdownloadverbod.pngEen lezer vroeg me:

Mijn kinderen blijken stiekem films te downloaden via Popcorn Time. Nu weet ik dat je hiermee uit illegale bron downloadt, dus ik heb het ze nogmaals verboden maar stel dat Brein hierachter komt, ben ik dan aansprakelijk voor hun downloadgedrag?

Downloaden uit illegale bron is juridisch gezien een onrechtmatige daad, niet anders dan iemands auto bekrassen of een bal door de ruit schoppen. En voor die laatste daden heeft de wet voor kinderen een bijzondere regeling.

Kinderen tot 14 jaar zijn zelf niet aansprakelijk voor schade die zij anderen toebrengen (art. 6:164 BW). Daar heeft een benadeelde rechthebbende dus niets te halen. Bij een kind van 14 tot 18 jaar mag dus gewoon een claim worden ingediend, hoewel natuurlijk de vraag is of er wat te halen valt.

Ouders van minderjarige kinderen tot zestien jaar zijn meestal aansprakelijk voor wat die kinderen doen. De wet onderscheidt twee situaties (art. 6:169 BW):

  1. Het kind is nog geen veertien jaar. Dan zijn de ouders aansprakelijk als sprake is van ‘doen’, oftewel een actieve handeling. Downloaden is een doen, en hiervoor zijn dus de ouders van de veertienminner aansprakelijk. (Bij een nalaten, zoals niet waarschuwen dat er een gevaarlijke situatie is, is kind noch ouder aansprakelijk.)
  2. Het kind is veertien maar nog geen zestien. De ouders zijn nu aansprakelijk (voor doen én nalaten) tenzij het hen niet kan worden verweten dat zij niet ingegrepen hebben om dit te beletten.

Bij kinderen onder de veertien is het dus eenvoudig: de ouders zijn aansprakelijk, net zoals ze zijn als ze zelf hadden zitten downloaden. Bij kinderen vanaf zestien jaar zijn de ouders niet aansprakelijk.

Bij de tussencategorie krijg je dus de vraag: had je als ouder moeten voorkomen dat je kinderen gaan downloaden of torrenten? Of is dit iets dat kinderen van die leeftijd gewoon doen, en dus voor hun eigen rekening moet komen?

We hadden ooit een zaak waarin auteursrechtschending door een kind aan de ouders werd verweten. De rechter vond dat niet gepast: bij een vijftienjarige is het normaal dat hij een website heeft en daar foto’s op zet, dus valt het de ouders niet te verwijten dat ze de auteursrechtinbreuk door foto-overname hebben laten gebeuren.

Als een website bouwen op je vijftiende al normaal is, dan is downloaden dat al helemáál. Het staat zelfs in de Donald Duck, en als het daarin staat dan is het volledig aanvaard in de maatschappij. Dus in die leeftijdscategorie ben je niet aansprakelijk voor downloadgedrag van je kind.

Arnoud

Nederland moet downloadverbod invoeren van Europese Hof

youwouldntdownloadverbod.pngNederland moet een downloadverbod invoeren. Dat bepaalde het Europese Hof van Justitie in een al lang verwacht arrest. Iets juridischer: Nederland moet haar thuiskopie-uitzondering beperken tot het maken van kopieën uit legale bron. Daarmee is er geen grond meer in de Auteurswet om een download uit illegale bron te rechtvaardigen. Auw.

Dit arrest is het eindresultaat van een al jaren slepend conflict tussen de stichting Thuiskopie en een aantal elektronicaproducenten. Deze bedrijven moeten de thuiskopieheffing als prijsverhoging op hun producten rekenen (hoewel deze uiteindelijk aan de consument worden doorberekend), zodat rechthebbenden worden gecompenseerd voor kopieën die mensen thuis maken van bijvoorbeeld films of televisieprogramma’s. Die regeling is ooit aangenomen omdat consumenten met steeds meer apparaten konden kopiëren (videorecorder, cassettebandje, camcorder) en het niet wenselijk was dat auteursrechthebbenden “achter de voordeur” gingen handhaven.

Het grote discussiepunt in dat conflict was hoe daarbij om te gaan met downloads uit illegale bron. Je kunt zeggen: reken daar gewoon ook een thuiskopievergoeding voor, dan hoeven we geen consumenten lastig te vallen met rechtszaken. Maar dan wordt de thuiskopieheffing natuurlijk wel iets hoger. Ook kun je zeggen: illegaal is illegaal, dat mag niet dus daar hoeft geen rekening mee te worden gehouden bij de thuiskopieregeling. Dat moet bij de rechter worden aangepakt, met schadevergoedingen of strafrechtelijke vervolging. Maar daarbij raak je dan weer aan de privacy van mensen bij de handhaving, plus hoe wéét je dat mensen illegaal kopiëren? En als er niet te handhaven is, dan is een thuiskopievergoeding wellicht beter dan niets.

Het Gerechtshof Den Haag bepaalde in 2010 nog dat downloaden uit illegale bron onder de thuiskopie-regels viel, met als argument met name dat er niet stáát in de wet dat je alleen uit legale bron mag thuiskopiëren of downloaden. Ook uitspraken van de minister begin jaren nul dat dit wenselijk was omdat de consument niet goed kan zien wat een legale of illegale bron is, wogen daarbij mee. En dan kom je bij de rechtszekerheid: als de wet het niet verbiedt en autoriteiten zeggen dat het mag, dan kan de rechtbank niet zomaar ineens zeggen dat het toch niet mag.

De Hoge Raad kon het Hof een heel eind volgen maar besloot toch het Europese Hof te raadplegen: hoe zit het nu? Want onze thuiskopieregel is in de Europese auteursrechtenrichtlijn terecht gekomen, en moet dus vanuit het Europese recht worden uitgelegd.

Het Hof van Justitie begint met vast te stellen dat het Europese auteursrecht vereist dat de wettige belangen van de rechthebbende niet onredelijk worden geschaad. Vanuit dit strikte standpunt wordt dan het effect van onze ‘brede’ thuiskopieregeling afgeschoten: het is niet de bedoeling dat onze wet rechthebbenden verplicht

om de rechtsschendingen te gedogen waarmee de vervaardiging van privékopieën gepaard kan gaan.

Daarmee kan een rechthebbende namelijk niet meer in rechte optreden tegen de maker van zo’n illegale kopie. Derhalve is onze wet in strijd met het Europese recht.

Wat nu? De Auteurswet zal moeten worden aangepast, wat in feite neerkomt op iets van “van een legaal verkregen exemplaar van het werk” in artikelen 16b en 16c Auteurswet. Een kleine aanpassing maar met grote gevolgen: downloaden vanaf Usenet (nieuwsgroepen) of peer-to-peer netwerken, of gewoon vanaf een website, is daarmee dan onrechtmatig en auteursrechthebbenden kunnen dan optreden tegen iedereen die dat doet. Ook als je het als consument doet zonder winstoogmerk en ook als het werk nog lang niet in Nederland verkrijgbaar is.

Het kabinet zegt dat dit verbod per direct in werking is getreden. Het argument hiervoor is dat de wet immers niet expliciet zegt of het wel of niet mag. Met deze uitspraak is er echter maar één uitleg van de wet: het mag niet. Zit wat in, maar het Hof heeft geoordeeld dat onze wet wél illegaal downloaden toestaat (en dat die wet dus opnieuw gemaakt moet). En iets principiëler, een wet die strijdig is met een richtlijn, is niet automatisch ongeldig (HvJ Adeneler-arrest). De wet blijft staan maar de Staat is schadeplichtig voor de schade die rechthebbenden lijden totdat de wet is gecorrigeerd. (Maar Arnoud, bij de bewaarplicht zei je nog dat die mocht worden genegeerd ondanks dat onze wet formeel blijft staan? Klopt, maar daarbij zouden bedrijven gedwongen worden grondrechten van burgers te schenden. En grondrechten winnen het van wetten.)

Hoe dan ook, de grote vraag is nu: wat gaan rechthebbenden (hoi Tim) straks doen met de nieuwe wet? Brein’s strategie is altijd geweest om tussenpersonen aan te pakken, dat is voor hen een stuk kostenefficiënter dan een kwart van alle Nederlandse huishoudens individueel aanpakken. Maar na de uitspraak in de Pirate Bay-blokkade ligt het wellicht alsnog meer voor de hand een aantal downloaders te gaan aanpakken pour encourages les autres.

Zou het werken? Natuurlijk zijn er proxies en vpn’s te over. Maar hoe veel van die 1,5 miljoen huishoudens snappen die?

Arnoud