EU legt Facebook 110 miljoen euro boete op voor misleiding bij overname WhatsApp

De Europese Commissie heeft Facebook een boete van 110 miljoen euro opgelegd voor het geven van misleidende informatie bij de overname van WhatsApp. Dat las ik bij Tweakers. Bij deze overname had Facebook beloofd geen gegevens van hun sociale netwerk te combineren met de dienst van WhatsApp, maar dat gebeurde twee jaar later toch. Vanwege de omvang van de deal was toestemming van de Europese Commissie nodig, en de boete is vanwege het bewust misleiden van de Commissie bij het verstrekken van de gevraagde informatie om de deal in te kunnen schatten. Maar doet 110 miljoen euro eigenlijk wel genoeg pijn?

Het persbericht van de EC legt uit dat de boete niet opgelegd wordt voor het combineren an sich. Dat is wellicht in strijd met privacywetgeving, maar daar moet een lokale privacy-autoriteit (zoals de Ierse Autoriteit Persoonsgegevens) over beslissen. Het gaat om het feit dat Facebook niet duidelijk heeft aangegeven dat ze dit zou gaan doen; sterker nog, ze hebben expliciet gezegd dat dit technisch helemaal niet kón. En twee jaar later kon het toch, iets dat Facebook gewoon wíst toen ze zei van niet. Dat is dus boetewaardig.

De boete van 110 miljoen euro is ongeveer de helft van wat de Commissie op mocht leggen onder de relevante regelgeving. Facebook had meegewerkt en openheid van zaken verschaft, en dat is een grond voor boeteverlaging. Maar wat dan moeilijk te verkroppen is, is dat het verder geen gevolgen lijkt te hebben. De koppeling wordt niet ineens verboden, en de deal wordt al helemaal niet teruggedraaid.

Today’s decision has no impact on the Commission’s October 2014 decision to authorise the transaction under the EU Merger Regulation. Indeed, the clearance decision was based on a number of elements going beyond automated user matching. The Commission at the time also carried out an ‘even if’ assessment that assumed user matching as a possibility. The Commission therefore considers that, albeit relevant, the incorrect or misleading information provided by Facebook did not have an impact on the outcome of the clearance decision.

Oftewel: de beslissing om de overname toe te staan, was niet afhankelijk van een belofte om de gegevens niet te koppelen. Zelfs als Facebook vooraf had gezegd wél te zullen gaan koppelen, dan nog zou het zijn goedgekeurd. Dan kun je achteraf niet meer zeggen als toezichthouder dat de misleidende informatie nu moet leiden tot ongedaanmaking van de deal. Begrijpelijk maar wel frustrerend.

De voornaamste reden om het zelfs dan toe te staan, was overigens dat er genoeg andere partijen zijn die targeted advertenties kunnen faciliteren en profielen opbouwen. Oftewel, uiteindelijk maakte die koppeling toch niets uit qua hoe hard je privacy wordt geschonden.

Arnoud

EC formuleert samen met techbedrijven gedragsregels tegen haatzaaien op internet

leeuw-boos-trol-figuur.jpgSamen met Microsoft, Facebook, YouTube en Twitter heeft de Europese Commissie een gedragscode tegen haatzaaien op internet opgesteld, meldde Tweakers vorige week. Daarin is onder andere vastgelegd dat dergelijke inhoud binnen 24 uur verwijderd wordt. De gedragscode is een uitvloeisel van nieuwe wetgeving voor online mediaplatforms.

Het doet wat gek aan, maar gezien de partijen waarmee de EC dit heeft opgesteld toch weer logisch. In het Amerikaans recht, waar deze clubs vandaan komen, staat de vrijheid van meningsuiting op een hoog voetstuk. Tussenpersonen zoals forumbeheerders zijn daarom volledig beschermd tegen aansprakelijkheid (47 U.S.C. § 230) voor hetgeen hun gebruikers plaatsen. Hierop geldt slechts één uitzondering: wanneer een forumlid een auteursrechtinbreuk begaat, is de beheerder gehouden op klacht de inbreuk te beëindigen (een DMCA notice/takedown). Maar ook al staat je sociale netwerk vol met de meest ranzige haat, je bent er formeel niet aansprakelijk voor.

In het Europese recht ligt de bescherming van tussenpersonen genuanceerder. De E-commercerichtlijn bepaalt dat tussenpersonen wiens dienst eruit bestaat dat zij informatie van anderen opslaan en doorgeven, niet aansprakelijk zijn voor de inhoud wanneer zij deze niet vooraf screenen en een adequaat notice-takedown regime hanteren. Dit betreft echter alle mogelijke onrechtmatige inhoud, en niet alleen auteursrechtinbreuk. Je moet dus bij ons sowieso al in actie komen als er haatzaai-inhoud geplaatst wordt.

Wel zit je natuurlijk met de lastige vraag wanneer sprake is van dergelijke inhoud. Onder de huidige regels moet sprake zijn van onmiskenbaar onrechtmatige inhoud, oftewel iets waar niet aan te twijfelen valt. De gedragscode maakt daar geen verwijzing naar. Wel zie ik een definitie van haatcontent, en die is specifiek gericht op bevolkingsgroepen en xenofobie:

all conduct publicly inciting to violence or hatred directed against a group of persons or a member of such a group defined by reference to race, colour, religion, descent or national or ethnic origin.

Je vraagt je dan af waarom niet doorgepakt naar álle vormen van discriminatie, zoals op grond van geslacht of seksuele voorkeur. Misschien omdat het zo beter te verkopen was aan de Amerikanen? Of omdat de werkgroepen in kwestie alleen gericht zijn op rassendiscriminatie?

De bedrijven beloven in principe binnen 24 uur te reageren op onderbouwde klachten, en wel door de berichten te blokkeren of weg te halen. Ook zeggen ze toe hun gebruikers op te gaan voeden op dit punt.

Ik zit een beetje in dubio. Enerzijds is dit (volgens Europese en Nederlandse regels) niets nieuws. Je moest sowieso al reageren op alle (evident juiste) klachten, ook bij haatzaaien en discriminatie. Je moest sowieso al op de stoel van de rechter gaan zitten als hoster/tussenpersoon en ingrijpen. “Kom maar terug met een gerechtelijk bevel” was nooit een geldige reactie. Maar anderzijds voelt het alsof er nu iets nieuws ingevoerd wordt, alsof de lat lager ligt en de verplichting hoger. Ik krijg er alleen niet de vingers achter waar hem dat in zou zitten.

Arnoud

Google onder vuur vanwege bundeling apps

android-open-source.pngDe Europese Commissie heeft een ‘mededeling van punten van bezwaar’ aan Google en moederbedrijf Alphabet gezonden. Het bedrijf zou zijn dominante marktpositie voor zoekdiensten hebben misbruikt door beperkingen aan fabrikanten van Android-apparaten op te leggen. Dat las ik bij Tweakers. Het misbruik zou hem erin zitten dat fabrikanten van Android-apparatuur verplicht Google-apps, zoals Search en de Chrome-browser, moeten installeren. Ook zou er soms met financiële voordeeltjes worden gezwaaid.

Op zich is het niet verboden om eisen te stellen aan partijen die je software willen gebruiken. Het is dus legaal om te zeggen, je mag mijn operatingsystem gebruiken in je apparaat, maar dan wel inclusief deze en deze apps voor de eindgebruiker. Of een logo dat op het apparaat moet zijn geplakt.

Alleen, als je een dominante positie in de markt krijgt, dan wordt dat anders. De spelregels voor de grote jongens zijn strenger, want macht leidt tot misbruik en dát is niet de bedoeling. In dit geval zou het misbruik erin zitten dat die fabrikanten dan geen ander apps meer toevoegen met dezelfde functionaliteit. Wie zit er nog te wachten op een tweede browser naast Chrome? En op die manier ‘pest’ Google dan de concurrent uit de markt.

Vrijwel alle in Europa verkochte Android-toestellen hebben de Play-diensten aan boord, en het gaat dan om dik 70% van de smartphonemarkt, aldus Tweakers. Dat is dus een behoorlijke machtspositie, en dan is het te begrijpen dat de Europese Commissie fronsend kijkt naar deze praktijk.

Er is een precedent: Microsoft moest ooit haar desktop opengooien voor andere browsers. Wie Windows installeerde, kreeg toen een verplicht keuzescherm om in plaats van IE eventueel Firefox, Opera en nog een aantal browsers te kunnen kiezen. Dit zou vrij eenvoudig doorgetrokken kunnen worden naar Android: wilt u Google Search of liever Bing, of eh, ja welk alternatief is er nog eigenlijk?

En daar zit hem een beetje het probleem. Google is zó groot dat er nauwelijks een reëel alternatief is, zeker als iedereen al zo gewend is aan Google. Als ik een kaartendienst gebruik en die lijkt niet op Google Maps, dan ziet dat er raar uit. Zoekresultaten in Bing kloppen gewoon nét niet met mijn verwachting. En ga zo maar door. Maar is dat iets dat nu nog op te lossen is met een klacht wegens machtsmisbruik?

Arnoud