Rechter: thuiswerker onterecht ontslagen voor weigeren cameratoezicht

Een telemarketeer in dienst van een Amerikaans bedrijf die vanuit huis werkte en weigerde om de camera van zijn computer de hele werkdag aan te laten staan is onterecht ontslagen, las ik bij Security.nl. De rechtbank Zeeland-West-Brabant oordeelde dat permanente camera-observatie bij thuiswerken hier niet door de beugel kan, en geeft de man 80.000 euro (een jaarsalaris) mee als ontslagvergoeding. Lompe Amerikanen, de AVG, privacy op het werk en telemarketeers, dat belooft juridisch een knalfuif.

De man was in dienst bij het Amerikaanse bedrijf Chetu Inc., dat een vestiging in Rijswijk had naast haar hoofdvestiging in Florida. Een team frisse ontwikkelaars in identieke polo’s maakt daar software van wereldklasse en je carrièrepotentieel is enorm: “one of the lowest attrition rates in the industry”, behalve dus in Rijswijk waar dit toch wel een -1 op je key performance indicatoren is.

De man uit Rijswijk had direct met het Amerikaanse bedrijf een arbeidsovereenkomst gesloten. Dat kan, maar het wordt dan soms wel ingewikkeld en je komt dingen tegen waar ons BW geen brood van lust. Zoals een proeftijd van 90 dagen en een ontslagrecht voor werkgever zonder opgaaf van redenen. Dat kan onder het recht van Florida, net zoals de navolgende werkinstructie:

Op 23 augustus 2022 ontving [naam verzoeker] per e-mail van Chetu Inc. de mededeling dat hij met onmiddellijke ingang diende deel te nemen aan het ‘Corrective Action Program (“CAP”) – Virtual Classroom’. Daarbij diende hij gedurende de gehele werkdag te zijn ingelogd, zijn scherm te delen en zijn camera aan te laten staan.
De man werkte sinds het begin van zijn dienstverband vanuit huis, en reageerde aldus:
“I don’t feel comfortable being monitored for 9 hours a day by a camera. This is an invasion of my privacy and makes me feel really uncomfortable. that is the reason why my camera is not on. You can already monitor all activities on my laptop and I am sharing my screen.”.
Reactie werkgever:
Hi [naam verzoeker] , Your employment is hereby terminated. Reason: Refusal to work; Insubordination”.
Dat gaat lekker, everyone is encouraged to reach their full potential mijn glimmende metalen hoela.

De rechtbank Zeeland leest die reactie als een ontslag op staande voet, want werkweigering is volgens ons wetboek een grond waarmee je een staandevoetje kunt rechtvaardigen. Althans:

Aan een rechtsgeldig ontslag op staande voet worden blijkens artikel 7:677 lid 1 BW drie eisen gesteld. Er moet sprake zijn van een dringende reden, op grond daarvan moet onverwijld zijn ontslagen en die reden moet tijdig en voldoende duidelijk aan de werknemer zijn meegedeeld.
Die mail is wel érg summier als invulling van bovenstaande. Van werkweigering bleek verder niets, en dat lijkt me logisch omdat het ging om het niet aanzetten van de camera. Is dat insubordination, “ongehoorzaam of weerspannig gedrag”, in het Nederlands arbeidsrecht “hardnekkig weigeren om te voldoen aan redelijke bevelen of opdrachten vanwege de werkgever in de zin van artikel 7:678 lid 2, onder j BW”? In Florida wel, althans daar hoef je geen reden te hebben om iemand te ontslaan dus iedere reden is hoe dan ook goed.

Het komt er dus op neer, is het bevel redelijk? Nee, zegt de rechter: dit is in strijd met artikel 8 EVRM, het fundamenele recht op bescherming van je persoonlijke levenssfeer. Chetu had daar geen enkele reden voor opgegeven, alleen dat bij werken op kantoor je collega’s je ook kunnen zien. Maar dat is zeer zeker niet genoeg: het is wel wáár dat collega’s je kunnen zien als je op je werk bent, maar dat is geen rechtvaardiging dat je collega’s je thuis moeten kunnen zien.

De rechter maakt nog een kronkel over de AVG die niet helemaal klopt: de webcam zou alleen livestreamen (“observeren”) en niet opnemen en dan zou de AVG niet gelden. Dat is een wel heel stoffige vuistregel van toen bits nog van hout waren en camera’s analoog. Als je dan een camera aanzette zonder opname, dan werden er geen persoonsgegevens in een bestand of dossier gestopt (een serie opnames op datum+werknemer is een bestand) en werd er ook niets elektronisch verwerkt (want analoge camera). Maar bij een digitale camera is het simpel: enkel meekijken via de livestream is een verwerking van persoonsgegevens.

Het doet voor de zaak verder niets, want de uitkomst is hoe dan ook dat Chetu geen terecht ontslag op staande voet heeft gegeven met deze vrijwel geheel afwezige motivatie. De werknemer krijgt dan ook diverse vergoedingen (en achterstallig loon) mee, totaal een slordige 70.000 euro. Ook wordt zijn concurrentiebeding vernietigd, wat een verstandige eis was van zijn advocate gezien ik zo’n bedrijf er wel voor aanzie om dat doodleuk te handhaven zodra ze op Linkedin zien dat hij een nieuwe baan heeft.

Arnoud

Is de livestream met mijn interview auteursrechtelijk beschermd?

microfoon-afluisteren-interviewEen lezer vroeg me:

Ik verzorg livestreams met grappig (bedoeld) commentaar op nieuws en dergelijke. Ook interview ik zo allerlei mensen die in mijn dorp in het nieuws zijn. Nu hoorde ik laatst dat ik dan geen auteursrecht heb, omdat dat alleen geldt voor opgenomen werk. Klopt dat?

Het is in Nederland (en in Europa) geen eis dat een werk moet zijn vastgelegd voordat je er auteursrecht op hebt. Voor auteursrecht moet je werk origineel en creatief zijn, maar dat kan ook best bij een mondelinge improvisatie of een spontaan interview waar geen opname van wordt gemaakt.

In de VS ligt die eis anders: daar moet een werk zijn vastgelegd in any tangible medium of expression (17 USC 102). Een mondelinge uitspraak is dus niet auteursrechtelijk beschermd. Het moet kunnen worden gereproduceerd, bijvoorbeeld vanaf een harddisk. Zelfs het werkgeheugen van een computer is al genoeg. Een livestream zou daar dus in principe gewoon beschermd moeten zijn omdat deze via een “tangible medium” verzonden wordt.

Iets lastiger ligt de vraag bij wie het auteursrecht op een interview ligt, zeker als dat een mondeling interview is. Het auteursrecht ligt immers bij de partij die de creativiteit inbrengt, en dat zal eerder de geïnterviewde zijn dan de journalist. Bij een geschreven interview is nog te verdedigen dat uiteindelijk de journalist er het totaalwerk van maakt, door uitspraken bij te schaven en alles bijeen te brengen, maar bij een mondeling interview dat live wordt uitgezonden, heb je dat niet.

Arnoud

Hela, onze vergadering wordt gelivestreamed!

skype-chat-meetingEen lezer vroeg me:

Tijdens een vergadering, waarbij ik een presentatie hield, werd tijdens de voordracht op initiatief van de voorzitter alles opgenomen. Dit omdat -zo hoorde ik achteraf- er ook mensen vanaf thuis wilden meekijken. Heb ik dat zomaar te slikken?

De wet eist dat het filmen van mensen in een besloten ruimte duidelijk wordt aangekondigd, en een vergaderruimte is een ‘besloten’ ruimte. Zou dit buiten of in een openbare ruimte spelen, dan geldt dit verbod niet. (Buiten geldt alleen een dergelijke eis bij het filmen met een “aangebrachte” camera.) Hetzelfde geldt voor het opnemen van gesprekken: dat mag niet heimelijk gebeuren. Aankondigen is dus eigenlijk sowieso verplicht.

Als je beelden van mensen vastlegt, dan verwerk je persoonsgegevens: beelden laten gegevens over die mensen zien: man/vrouw, jong/oud – én etnische afkomst, wat de gegevens meteen gevoelig maakt. Idem voor geluidsopnamen waar mensen herkenbaar op staan. Als hoofdregel geldt dat toestemming toestemming nodig van de gefilmde personen, tenzij de beelden een dringend eigen belang dienen dat zwaarder weegt dan de privacy én je zo veel mogelijk rekening houdt met de privacy van mensen die in beeld komen. Cameratoezicht ter beveiliging is zo’n dringend eigen belang. Maar het filmen van een presentatie voelt als een categorie minder dringend dan camerabewaking.

Een ander belang is de uitvoering van de overeenkomst. In dit geval is dat de arbeidsovereenkomst. De werkgever mag je persoonsgegevens verwerken zonder je toestemming als dat noodzakelijk is om de arbeid te laten verrichten. Hij moet bijvoorbeeld je bankrekeningnummer weten om je salaris uit te betalen, en hij is zelfs verplicht een kopie van je identiteitsbewijs te bewaren.

De vraag komt dus neer op, is het nódig voor het werk dat die collega’s je presentatie zien via de audio/videoverbinding? Dat is een afweging die eigenlijk niet in het algemeen te maken is. Hoe belangrijk is de presentatie, kan er niet een whitepaper of de Powerpoint zelf worden opgestuurd, en wat gebeurt er achteraf met de beelden? Alleen live streamen lijkt mij eerder te rechtvaardigen dan opslaan en via intranet nog jaren toegankelijk houden.

Wel lijkt het me dat hoe dan ook een goed werkgever vooraf zegt “we gaan je presentatie streamen naar de collega’s in Groningen/Limburg/Polen”. En iedere werkgever is wettelijk verplicht ‘goed’ te zijn, dus dáár kun je je altijd wel op beroepen als werknemer.

Arnoud

De livestream doet het niet, mag ik mijn geld terug?

site-timeout-ajax-twente.pngDe streams van Eredivisie Live zijn zondag tijdens de climax van de competitie niet of slecht bereikbaar geweest vanwege de enorme drukte, meldde Webwereld. Ook op de twitters werd geklaagd over het niet goed toegankelijk zijn van de betaalde livestream. “De interesse was dusdanig groot dat de toegang noodgedwongen werd gesloten om de kwaliteit voor de internet kijkers te kunnen borgen,” aldus Eredivisie Live. Ehm, juist.

Gelukkig lijkt men soepel om te willen gaan met klachten: gedupeerde klanten krijgen hun geld terug, aldus wederom Webwereld. Maar wat nu als ze dat niet zouden doen?

Juridisch gezien is het kunnen bekijken van een livestream een dienst. Die moet dan natuurlijk gewoon geleverd worden, en wel in de kwaliteit en met de snelheid die je is beloofd of die je redelijkerwijs mag verwachten. Dat betekent onder meer dat je rekening moet houden met enige vertraging of storing, want je moet weten dat internet geen superbetrouwbaar aflevermedium is. En het is algemeen bekend dat bij grote evenementen de livestream wel vaker in zekere mate faalt.

De lastige vraag is dan, wat is de ondergrens van wat nog acceptabel is en hoe meet je of men daar onder is gegaan? Ik ken geen rechtspraak op dit punt, en eerlijk gezegd verwacht ik ook niet snel dat die er komt. Wie gaat er voor die paar euro procederen, immers? En hoe overleg je in vredesnaam bewijs van een niet-beschikbare stream? Ik vrees dat je daar nauwelijks uitkomt.

Wel vraag ik me nu af, als ze de illegale streams nou niet ex parte hadden aangepakt, zou het dan wél goed zijn gegaan? De Russische en Chinese partners in crime bleven namelijk wél gewoon overeind.

Arnoud