observatie Archives - Ius Mentis

Onderzoek: managers kijken bij half miljoen werknemers thuis over de schouder mee, de hele dag

Geplaatst op 14 april 20219 april 2021 in Ondernemingsvrijheid, 12 reacties

Bij 13% van de thuiswerkers komt de manager de hele dag langs om door het raam mee te kijken of zij wel aan het werk zijn. Dit blijkt uit CNV-onderzoek onder 1200 thuiswerkers. ‘Dit betekent dat ruim een half miljoen werkenden dus voortdurend in de gaten worden gehouden door hun werkgever. In de praktijk ligt dit getal waarschijnlijk nog hoger omdat niet iedereen de manager bij het raam ziet staan,’ stelt Piet Fortuin, CNV-voorzitter. Oh nee pardon: een half miljoen thuiswerkers wordt via software in de gaten gehouden. Want dat is wél normaal voor werkgevers?!

Ik blijf me erover verbazen dat werkgevers zich zo’n zorgen maken over thuiswerken dat ze structureel grijpen naar dit soort middelen. Waarbij ik dan ook meteen aanneem dat vele werkgevers niet verder kijken dan de folder, die belooft dat er productiviteit gemeten kan worden. En dat men dan niet direct denkt, oh handig dat iedere toetsaanslag gelogd kan worden, dat ga ik live meelezen. Het is een tool die alles kan, dat is handig want dan mis/vergeet je niets, dus laten we het maar doen. En trouwens, men moet werken dus hoezo mag dat niet? Op het werk mag ik ook meekijken.

En dat is dus waarom ik die vergelijking maakte in de titel: natuurlijk mág dat, maar geen manager haalt het in zijn hoofd om bij mensen door het raam te gaan kijken. Of op kantoor naast iemand te staan “wat ben je nu aan het typen, druk eens op F1, ik zou die paars maken en dan printen”. Iedereen voelt onmiddellijk aan dat dat niet gaat werken. Maar zodra je dat met software doet, is het ineens gewoon handig en moeten mensen maar niet zeuren want het is werktijd en de kantoorlaptop? Of zoiets?

Arnoud

Amerikaanse politie mag nepaccounts op Instagram gebruiken, onze politie ook?

Geplaatst op 24 december 201424 december 2014 in Regulering, 3 reacties

De Amerikaanse politie mag nepaccounts op Instagram aanmaken en hiermee vrienden worden met verdachten, las ik bij Nu.nl. Zo kon men foto’s verkrijgen die bewijs leverden van een wetsovertreding zonder dat een bevelschrift nodig was. Een Amerikaanse rechter achtte dat legaal. Hoe zou dat bij ons gaan?

In Nederland mogen politieagenten minder dan gewone burgers. Althans, ze moeten altijd uit de wet kunnen halen dat ze iets wél mogen, terwijl gewone burgers alleen hoeven te kijken of ze iets níet mogen. Het idee is dat je zo misbruik van bevoegdheden voorkomt. Hoofdregel is: een agent mag het alleen als het in de wet staat, tenzij het gaat om iets met slechts geringe inbreuk op de burgerrechten. Op straat rondkijken is nou niet echt een stevige inbreuk op de privacy, dus dat is zonder specifieke wettelijke grondslag toegestaan aan de politie. Eenmalig in Google Earth kijken ook niet.

Bij ons is geen gerechtelijk bevel nodig om politieagenten videobeelden of foto’s te vorderen. De wet (art. 126nd Strafvordering) eist slechts een bevel van de officier van justitie, niet van de rechter-commissaris. Tenzij je de strenge lijn van de Hoge Raad volgt die zegt dat camerabeelden ‘bijzondere’ persoonsgegevens zijn, dan is een bevel rechter-commissaris nodig.

Alleen, dat gaat eigenlijk over het vorderen van gegevens die niet zomaar te pakken zijn. Bij Instagram en andere sociale media gaat het om openbare bronnen, waar in principe iedereen mag kijken, dus ook de politie. Net zoals ze op straat mogen lopen en observeren wat daar te observeren valt. Ik denk dan ook niet dat er iets nodig is om een agent openbare Instagram-foto’s of een publieke Twitterfeed te laten bekijken. Oké, iemand op Twitter volgen is nog soort van spannend omdat je dan structureel iemands online gangen nagaat. Maar één keer kijken, nee.

Zit een en ander afgeschermd, dan wordt het lastiger. Er is dan bijvoorbeeld artikel 126m Strafvordering, dat regelt wanneer de politie “niet voor het publiek bestemde communicatie die plaatsvindt met gebruikmaking van de diensten van een aanbieder van een communicatiedienst” mag opnemen. En dat artikel vereist wél een machtiging van de rechter-commissaris. Hoewel ook dit artikel niet geschreven is voor sociale media maar voor bijvoorbeeld afluisteren van telefonie, is goed verdedigbaar dat het ook hier opgaat want een afgeschermde Twitterfeed is ook “niet voor het publiek bestemd”. Maar het gaat me wat ver om dat al te laten gelden wanneer de afscherming enkel is dat je lid moet zijn van de dienst, zonder nadere toegang te vragen aan de verdachte. Iedereen mag op Instagram, dus als een politieagent toevallig ingelogd is en dan de foto’s kan zien dan vind ik dat nog wel “voor het publiek bestemd”.

Maar in deze Amerikaanse zaak ging om het aanmaken van nepaccounts, om zo vrienden te worden met de verdachte en zijn foto’s te kunnen inzien. Dan ga je nóg weer een stapje verder, je doet je dan voor als een ander dan je bent. Dat kun je “stelselmatig informatie inwinnen” (art. art. 126j Rv, Oerlemans & Koops). Er moet dan sprake zijn van een misdrijf maar toestemming van de rechter-commissaris is niet nodig.

Tenzij je hier zegt, het was eenmalig en even kort kijken. Dan zou je het, net als dat Google-Earthverhaal, kunnen rechtvaardigen als “slechts geringe inbreuk op de burgerrechten”. Daar valt wat voor te zeggen, immers hij heeft je zelf toegelaten terwijl hij niet wist wie je was, dus heel erg privé vond hij het allemaal niet. Of heb je dan toch iemand misleid dan wel omgepraat?

Arnoud

Mag de politie je volgen op Twitter?

Geplaatst op 17 mei 201317 mei 2013 in Regulering, 64 reacties

Intrigerend bericht bij Ouders Online: Mag de politie jongeren volgen op Twitter? Het lijkt een gekke vraag – Twitter is bedóeld om mensen te volgen, dus wat maakt het beroep van de volger nu uit? Maar voor de politie is dit toch niet zo’n heel gekke vraag, aangezien het “volgen of stelselmatig diens aanwezigheid of gedrag waarnemen” van een burger volgens de wet alleen mag bij verdenking van een misdrijf en op bevel van de officier van justitie. En die frase is letterlijk wat je bij Twitter doet.

Het idee achter dit wetsartikel (art. 126g Sv) is dat stelselmatig volgen of registeren van gedrag van burgers door de politie een ernstige inbreuk op de privacy is. Kernwoord is ‘stelselmatig’: dat een agent vijf minuten achter je aanrijdt of toevallig ziet dat je een winkel in gaat, is niet verboden. Maar zou hij datzelfde de gehele dag doen, of met een opschrijfboekje voor je deur zitten om vast te leggen wanneer je naar binnen en buiten gaat, dan wordt het een ander verhaal.

Je kunt je echter afvragen of volgen op Twitter valt onder het soort volgen of ‘gedrag waarnemen’ waar dit artikel op doelt. Het artikel is immers geschreven voor fysiek volgen en fysiek waarnemen, hoewel ook het aanwenden van een technisch hulpmiddel wordt genoemd “voor zover daarmee geen vertrouwelijke communicatie wordt opgenomen”. Dit zou een GPS-beacon kunnen zijn, maar volgens de letter is een browser met Twitter ook zo’n hulpmiddel. Het neemt immers geen vertrouwelijke communicatie op.

Het opnemen van telefoongesprekken of aanbrengen van afluisterapparatuur is elders geregeld, net als het vorderen van digitale communicatiegegevens of opgeslagen privégegevens bij de provider. Zo regelt artikel 126m het opnemen van “niet voor het publiek bestemde communicatie die plaatsvindt met gebruikmaking van de diensten van een aanbieder van een communicatiedienst”. Dat lijkt wetssystematisch beter passen bij het opvragen van Twitterberichten – hoewel daarbij natuurlijk sprake is van wél voor het publiek bestemde communicatie, mits de twitterstream niet op slot zit.

Maar eigenlijk is de vraag of het hóórt te mogen, interessanter dan of het wetstechnisch mag. Enerzijds lijkt er niets op tegen, want je vertelt vrijwillig de hele wereld wat je doet dus wat is het probleem dat een agent meeleest. Anderzijds heeft het wel degelijk z’n weerslag als je wéét dat een agent meeleest. Net zoals er niets op tegen is dat een agent aan het verkeer deelneemt maar je tóch anders auto rijdt als er een politiewagen achter je zit. Zeker als dat tien minuten lang het geval is. En bij deze blog tripelcheck ik ook mijn juridische bronnen want ik wéét dat er politie en Justitie meeleest (hoi Lodewijk).

Maar goed, dat is de echte wereld. Een agent in je nek is een stuk indringender dan in je logfile of Twittervolgerlijst. Plus, het is niet zo dat je Twitter op móet, terwijl je de straat wél op moet als je iets te eten wil krijgen. En je kunt bij online media genoeg maatregelen nemen om oom agent te ontlopen.

Een sterker tegenargument vind ik dat het zo wel érg makkelijk wordt om massaal iedereen te volgen en te zien wat men uitspookt. Volg heel Nederland, hang er een leuke logging en keyworddetectie aan en je hebt een prachtig systeem ter bestrijding van allerlei misdrijven. Dat kan toch ook weer niet de bedoeling zijn.

Of is het niet meer dan gewenning? Ik zou echt niet meer weten welke agenten nu meelezen hier, hoewel ik dat aan IP-adressen best kan zien (en er van opkeek toen ik het voor het eerst zag).

Arnoud