Tag: versleuteling

About versleuteling

Subscribe Feeds

Zucht. EU-raad wil toegang tot versleutelde data met techbedrijven onderzoeken

Geplaatst op in Regulering, 26 reacties

Zijn er technische oplossingen voor de autoriteiten om toegang tot versleutelde data te krijgen, schreef Security.nl onlangs. De Raadsresolutie Encryptie van de Europese Raad vormt volgens minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid het startpunt om samen met techbedrijven en andere partijen een onderzoek te doen naar de technische mogelijkheden om toegang tot versleutelde data te krijgen. Om een of andere reden blijven politici maar denken dat er een oplossing móet zijn om autoriteiten toegang te geven tot versleutelde data zonder dat criminelen dat ook kunnen. Het plaatje hiernaast is mijn kantoormuur nadat ik er met mijn hoofd tegenaan sloeg.

Versleuteling wordt namelijk ook misbruikt door criminelen, zo opent dan de Kamerbrief van Grapperhaus. End at terwijl “de opsporing steeds meer afhankelijk [is] van toegang tot digitale gegevens, terwijl versleuteling rechtmatige toegang tot digitale gegevens uitdagend of praktisch onmogelijk maakt. ” En dan komt er de grootste beleidsmatige fout van de afgelopen twintig jaar: wat offline geldt, moet ook online gelden. En omdat men offline kluizen kan openbreken, moet digitale encryptie dus ook open te breken zijn met machtiging van de rechter-commissaris. Eh ja, precies.

Deze discussie loopt al sinds de jaren negentig, toen Phil Zimmerman het programma Pretty Good Privacy op internet zetten. Encryption for the masses, een total noviteit want tot die tijd konden eigenlijk alleen overheden fatsoenlijk encryptie toepassen. De reactie is dan ook altijd eentje van angst en zorg gebleven, en vooral: van een gebrek aan technisch inzicht.

Want het is niet een stukje onwil, van die encryptiesoftwarebouwers, om te weigeren een achterdeur of centrale extra sleutel in te bouwen voor de overheid. Of technische onmogelijkheid. Het kan prima. Menig bedrijf heeft encryptie met een achterdeur: de reservesleutel in de kluis bij de CISO of IT-dienst. Voor het geval de medewerker zijn of haar sleutel kwijtraakt. Met een beetje goede controle is dat binnen het bedrijf goed te beheersen.

Alleen: dat is binnen een bedrijf, binnen één organisatorische eenheid. Daar kun je regels voor jezelf opstellen, en heeft iedereen ook hetzelfde belang. Namelijk het bedrijf door laten draaien, die klant binnenhalen en die producten of diensten verkopen. Er zijn geen buitenstaanders die aan je data gaan zitten.

En dat is wat er bij overheidstoezicht en -toegang wel speelt. Daar wil een externe partij bij de versleutelde data, bij de sleutel dus. En dat kan maar op één manier: de sleutel in een doosje bij de opsporingsdiensten, die er dan gebruik van mogen maken wanneer dat binnen hun regels en procedures moet kunnen.

Als er zo’n doosje is, dan is de vraag wie er bij mag. En waarom zouden dat wel onze opsporingsdiensten mogen zijn en niet de Duitse? Of de Russische? Of Chinese? Dat praktische bezwaar maakt het voor mij al fundamenteel onmogelijk om er voor te zijn. En wat gebeurt er als de sleutel gestolen wordt, in theorie altijd mogelijk en gezien de hoeveelheid datalekken die we nu al zien zeker niet uit te sluiten?

“Kraakbare” encryptie, dus geen sleutel in een centraal doosje maar een zwakheid inbouwen, is een nog veel slechter idee. Zo kan er inderdaad geen sleutel gestolen worden, maar de kwaadwillenden kunnen (en zullen) die zwakheid vinden en er dan ook mee aan de haal gaan. Zonder dat iemand het merkt, want het is onmogelijk te zien of iemand anders een kopie van je bericht heeft gedecrypt.

Nee, dit blijft een heel slecht idee.

Arnoud

 

Hoe bewijs je dat een ontsleuteld bestand echt is?

Geplaatst op in Regulering, 34 reacties

pgp-bericht-encryptie-versleutelingEen lezer vroeg me:

Als er bij een strafzaak versleutelde bestanden worden aangetroffen, kunnen deze in ontsleutelde vorm dan als bewijs dienen? Immers je kunt niet 100% vaststellen dat de gebruikte sleutel echt is, en in theorie is het dan mogelijk dat de deskundige die de ontsleuteling uitvoert, iets anders eruit haalt dan er in ging.

Er zijn geen specifieke regels over hoe om te gaan met versleutelde digitale bestanden in het strafrecht. We moeten dus terugvallen op de algemene regels: er moet wettig en overtuigend bewijs zijn van de schuld van de verdachte.

Wettig wil zeggen dat het op de juiste, wettelijk vastgelegde wijze is verkregen en dus bekeken mag worden als bewijs. Overtuigend betekent dat er geen redelijke twijfel meer is aan wat het bewijs inhoudelijk laat zien.

Heel formeel zijn er maar vijf categorieën van bewijs in het strafrecht (art. 339) en digitale bestanden staan daar niet bij. Wel de verklaring van de verdachte of van getuigen, de eigen waarneming van de rechter, schriftelijke stukken en verklaringen van deskundigen. Digitale bewijsstukken worden eigenlijk altijd via die laatste categorie ingevoerd: een deskundige legt dan uit wat er uit de digitale informatie te halen is (en hoe dat is gebeurd), en die verklaring is dan formeel het bewijsstuk.

Een deskundige zal dus in zo’n geval uitleggen wat encryptie is en hoe je van plaintext naar ciphertext en weer terug gaat, en hoe dat dan werkt met een sleutel. Hij zal vervolgens laten zien wat er gebeurt als je de (bijvoorbeeld gevonden of door de verdachte gegeven) sleutel loslaat op de aangetroffen ciphertext. De uitkomst (de ontsleutelde tekst) is dan deel van zijn verklaring en daarmee wettig bewijs.

Of het overtuigend is, is lastiger. De eerste vraag is of iemand daar een punt van maakt. Als de verdachte bijvoorbeeld bekent en de sleutel vrijwillig afgeeft, dan is de deskundige snel klaar en is er geen reden om te twijfelen aan het feit dat die plaintext de echte is.

Is de sleutel ergens aangetroffen, dan zal een belangrijke factor worden hoe en door wie. Is er een geel briefje naast de monitor gevonden, of heeft een politieagent drie weken lang handmatig bruteforceaanvallen ondernomen met voor de hand liggende wachtwoorden? Twijfel hierbij kan bijdragen aan de overtuiging van het bewijs (we geloven niet dat dit echt de juiste plaintext is) of zelfs aan de wettige status (de verdachte is onder druk gezet om zijn wachtwoord te geven bijvoorbeeld, wat in strijd is met de wet).

In theorie is het inderdaad denkbaar dat de gevonden ciphertext ooit met sleutel A versleuteld is, maar dat je met sleutel B die ciphertext in een andere plaintext terugdraait. Daarmee zou dus nepbewijs worden vervaardigd: de tekst vertelt iets dat niet echt in het versleutelde bestand stond.

Het zal dan neerkomen op wie het meest wordt geloofd: de deskundige die uitlegt dat dit de echte decryptie is van de aangetroffen ciphertext, of de deskundige die daar twijfel kan zaaien. Je krijgt dan een afweging van alle omstandigheden: hoe werd de sleutel in kwestie gevonden, waaruit blijkt dat die aan de verdachte te koppelen is, wie heeft er baat bij het vervalsen van de decryptie, welke mogelijkheden waren daarvoor, is er in de beweerdelijk valse plaintext iets te vinden dat duidt op een vervalsing en ga zo maar door.

Mijn onderbuikgevoel is dat dit geen sterk verhaal zou zijn zonder zeer specifieke aanwijzingen. In theorie kan het, maar de wet eist geen 100% zekerheid van schuld – er mag geen redelijke twijfel zijn. 99% zekerheid kan best voldoen aan dat criterium.

Arnoud

Is encryptie een mensenrecht? #vrijmorefi

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 36 reacties

sleutel-key-encryptie-decryptieBegin september hadden we een discussie over crypto-achterdeuren, waarbij de vraag langskwam of encryptie eigenlijk niet gewoon een mensenrecht is. Je hebt toch het grondrecht privacy, en hoe kun je dat nu effectief uitoefenen anders dan door versleutelde communicatie? Een goed punt, en ik werd er door aan het denken gezet want dit is een van die issues waardoor internetrecht/ICT-recht voor mij toch écht meer is dan een hippe naam voor nieuwigheden in het recht.

Encryptie of versleuteling is als technologie al ongeveer zo oud als het recht. Wie iets belangrijks over te brengen heeft, wil graag voorkomen dat ongewenste derden dat ook lezen. Van boodschappen tatoeëren op het hoofd van je slaaf tot de boodschap uitschrijven op een lange rol die alleen te lezen is door ‘m om één specifieke houten stok te wikkelen, de creativiteit is eindeloos.

Maar eigenlijk was encryptie wel altijd iets van de elite: regeringen, militairen en hele grote industrie. De belangen bij het geheim houden van berichten waren daar het grootste, en de kosten om encryptie te realiseren waren daar te dragen. Voor ‘gewone’ mensen (al dan niet als ondernemer) was encryptie nauwelijks te realiseren, in ieder geval niet op een praktische manier. Na de bredere opkomst van chips en daarna software kon je wel iets met encryptie doen, maar onder strenge regels waaronder het makkelijk kraakbaar maken van je encryptie.

In 1991 kwam daar verandering in. Philip Zimmerman bracht toen het softwarepakket Pretty Good Privacy oftewel PGP uit. Dit programma implementeerde hele krachtige cryptografische technieken middels een (naar de normen van die tijd) eenvoudig te gebruiken interface. De belangrijkste innovatie die PGP op de markt bracht, was die van publiekesleutelcryptografie. Wilde je met een willekeurige persoon veilig communiceren, dan kon je diens sleutel opvragen via een onbeveiligde verbinding. Een meeluisterende aanvaller had daar niets aan, want die sleutel was alleen te gebruiken om berichten te versleutelen en niet om ze te ontsleutelen. Voor dat laatste had iedereen nog een eigen private sleutel.

PGP was een schok in overheidskringen. Zimmerman werd vervolgd voor het exporteren van wapens en munitie, want cryptografie viel in de VS onder de wapenwet (ITAR). Hij werd vrijgesproken, terwijl ondertussen een stel slimmeriken de broncode van PGP uitprintten in een boek dat vervolgens geheel legaal naar Europa gestuurd werd – boeken zijn vrijheid van meningsuiting immers, haha dank u First Amendment – alwaar ze keurig ingescand en ge-OCR’d werden. Daarmee was de geest uit de fles. PGP werd opgevolgd door het vrijesoftwareproject Gnu Privacy Guard (GPG) en vele anderen implementeerden ook sterke, onkraakbare cryptografie.

Deze periode wordt wel de Crypto Wars genoemd: pogingen van overheden om de opkomst en vrije beschikbaarheid van encryptie in te dammen, onder meer door bepaalde cryptografie te verplichten (de Clipper Chip, met achterdeur), sterke encryptie te verbieden en stiekeme pogingen vanuit met name de NSA om encryptie te verzwakken (zoals naar verluidt in DES zou zijn gebeurd, en volgens Snowden-documenten ook de random number generator DualECDRBG). Dat leverde uiteindelijk weinig op: sterke encryptie is goeddeels de norm vandaag de dag.

Volgens sommigen zitten we nu in Crypto Wars 2.0. Die Snowden-onthullingen lieten namelijk ook zien hoe diep geheime diensten in de grote tech-bedrijven zaten mee te luisteren. De reactie daarop was om dan ook alles gelijk cryptografisch dicht te timmeren, niet alleen de interne netwerken maar ook de communicatiekanalen van klanten. (Er waren natuurlijk meer redenen, zoals compliance met persoonsgegevenswetgeving, bescherming van klantcommunicatie tegen meelezende dictators en enigszins cynisch het voorkomen dat je je netwerk hoeft af te laten tappen door Justitie.)

Overheden pushen nu met enige regelmaat het inbouwen van achterdeuren, variërend van lopers (master keys) voor encryptie tot het hebben van een extra sleutel die door Justitie kan worden gevorderd. Techbedrijven en cryptografen zijn daar fel op tegen: dit verzwakt per definitie de beveiliging, en misbruik is niet te detecteren. Daar is niet tegenop te programmeren.

Valt hier juridisch wat van te maken? Als je zegt, het communicatiegeheim is een essentieel deel van de privacy, dan is encryptie een afgeleid grondrecht: een geheim dat triviaal kan worden gebroken, is geen geheim. Encryptie moet dus alomtegenwoordig en sterk zijn om dat grondrecht privacy in de informatiesamenleving te kunnen borgen.

Tegelijk: grondrechten zijn (zelden tot) nooit absoluut. Als er een voldoende diepgaande noodzaak is, dan mag een grondrecht worden ingeperkt of tijdelijk op het tweede plan gezet. Ben je verdachte in een ernstig misdrijf, dan mag je huis worden doorzocht zonder jouw toestemming bijvoorbeeld. Een inbreuk op je privacy (je huis valt daar ook onder) maar legaal want de opsporing van ernstige strafbare feiten vinden we in principe een diepgaande noodzaak.

Vanuit dat perspectief is ook het ontsleutelen van je berichten ‘gewoon’ een maatregel die genomen kan worden bij strafbare feiten. Bepaal bij welke feiten, weeg de voors en tegens af en leg dat vast in een wet en je bent er (de meelezende grondrechtjuristen eisen dat ik nu “noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit” zeg, dat is formeel de norm).

Heb je nog de praktische implementatie over. Want waar een huis altijd wel te openen is door een goede slotenmaker of desnoods een dikke stormram, en een dikke map met administratie met voldoende mankracht echt wel door te ploegen is, is een versleuteld bestand in principe met mathematische zekerheid niet te openen zonder de sleutel. Heb je mazzel dan is er een foutje gemaakt in de cryptografische software, of staat de sleutel op een geel briefje naast de monitor, maar daar kun je niet op rekenen.

We hebben nu in de wet staan dat wie kennis heeft van de versleuteling van berichten, deze moet ontsleutelen als daar aanleiding toe is (zo’n ernstig misdrijf dus). Dat werkt bij bijvoorbeeld zakelijke e-mail, die vaak versleuteld wordt maar vrijwel altijd met een achterdeur voor de bedrijfscontinuïteit – als Piet ontslag neemt of onder lijn 5 komt, dan moet zijn collega bij zijn mail kunnen. Maar steeds meer software is écht onkraakbaar. Neem WhatsApp, dat end to end encryptie toepast. Alleen afzender en ontvanger kunnen het bericht lezen, WhatsApp zelf kan er gewoon niet bij en die collega ook niet (tenzij hij bij de telefoon kan).

Daarmee heeft de wet een probleem. Want dan kun je wel zeggen “wie kennis heeft”, maar die hééft niemand dan meer (behalve de verdachte, en die kun je niet zomaar verplichten mee te werken – los van dat ‘ie wel gek zou zijn om dat te doen). En dan ontstaat er dus een fundamenteel heel lastige situatie: dat grondrecht privacy is nu wel prachtig gewaarborgd, maar de ruimte die er is om dat grondrecht te beperken voor de opsporing van strafbare feiten, die is nu verdwenen. Weggeprogrammeerd. Code as Constitution: het communicatiegeheim is onschendbaar, punt.

Wat hiermee te doen, weet ik nog niet. Het voelt juridisch een beetje raar dat je een absoluut recht hebt, waar geen inbreuk op gemaakt kán worden. Maar het kan dus kennelijk wel. Fascinerend.

Arnoud

Onze systeembeheerder heeft alles versleuteld, wat nu?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 36 reacties

pgp-bericht-encryptie-versleutelingEen lezer vroeg me:

Onlangs is onze systeembeheerder ontslag aangezegd vanwege allerlei negatieve zaken die ik liever niet toelicht. Zijn opvolger meldde ons vanochtend dat alle belangrijke bestanden zijn versleuteld, inclusief de backups. De ex-beheerder zelf zit thuis en weigert ieder contact. Wat kunnen wij het beste doen?

Helaas komt het wel vaker voor dat een ontslagen medewerker op zijn laatste werkdag de nodige schade aan kan richten. Maar waar dat meestal blijft bij een vernielde kantoorruimte of bekraste auto’s, kan een systeembeheerder digitaal behoorlijk wat meer schade aanrichten.

Deze beheerder lijkt geïnspireerd door de Californische collega uit 2008 die alle routers van de gemeente San Francisco saboteerde door de toegang te blokkeren met een alleen aan hem bekend wachtwoord. Die werd in 2010 tot 4 jaar cel veroordeeld wegens ‘hacken’, als ik het goed lees een Californische wet tegen denial-of-service aanvallen.

Bij ons zo zoiets ook denkbaar zijn, hoewel ik het hier eerder zou gooien op het misdrijf vernielen van gegevens (art. 350a Sr), waar ook het “ontoegankelijk maken” van die gegevens onder valt. Aangifte doen dus, zou ik zeggen. Natuurlijk kun je als werkgever ook zelf een procedure opstarten bij de rechter: het plegen van misdrijven tegen je werkgever is ook onrechtmatig, en je kunt de rechter dan vragen op straffe van een dwangsom de verplichting op te leggen een en ander te ontsleutelen.

Voorkomen is beter dan voor laten komen (zogezegd), maar het is helaas erg ingewikkeld om te zorgen dat zoiets niet kan gebeuren. Een systeembeheerder zit in een unieke positie: hij of zij kán overal bij en kán alles installeren en doen dat hem goeddunkt. Zeker bij een wat kleiner bedrijf zijn de controlemogelijkheden nihil, je moet zo iemand dus vertrouwen in die functie. Bij een groter bedrijf kun je met meerdere toezichthouders werken, maar zelfs dan zijn er trucs te over. Uiteindelijk komt het denk dan neer op hetzelfde als diefstal door je personeel: je moet erop vertrouwen dat het niet gebeurt.

Arnoud

“Google kan op afstand beveiliging smartphones uitzetten”

Geplaatst op in Regulering, 13 reacties

android-screen-lock-wachtwoord-passwordGoogle kan de schermbeveiliging van een Android-telefoon op afstand uitzetten als een rechter daarom vraagt, las ik bij de NOS. Een Amerikaanse district attorney onthulde dat onlangs. Dit schijnt nieuws te zijn, maar dan toch korte termijn: vanaf binnenkort hebben Androidtoestellen diskencryptie en dan heb je niets aan deze truc.

Het is op zich niet nieuw dat Google als leverancier van een product door Justitie gevraagd wordt dit product open te maken. Dergelijke procedures bestaan nu ook al, van de fabrikant van een brandkast vragen deze open te maken tot een portier vragen aan te wijzen waar kamer 613 zich bevindt.

Wel nieuw (voor mij) is dat Google dit ook op afstand kan. Juridisch lijkt me dat niet erg spannend; een brandkastfabrikant kan ook per telefoon melden wat de stappen zijn om die kluis open te maken, zou ik denken.

Spannender wordt het als we straks verplichte versleuteling hebben in Android (vanaf versie 6.0). Dan kan Google niet meer op afstand de code van het lockscreen wijzigen of toegang verschaffen tot de informatie. Tenzij ze een achterdeur inbouwen, iets dat weer ter discussie gesteld wordt naar aanleiding van Parijs – hoewel die aanslagen niets te maken hadden met sterke encryptie.

Helaas kan ik de tekst niet vinden van dit wetsvoorstel. Maar hoe dan ook, het fundamentele punt blijft: hoe ga je mensen dwingen hun wachtwoord af te geven als ze dat niet willen?

Als alternatief kun je natuurlijk zeggen, dan verplichten we dienstverleners om alleen nog encryptie met achterdeurtjes te bouwen. Dat idee zwerft ook al twintig jaar rond in de politiek, dus dat zal ook wel weer afgestoft worden bij dit soort voorstellen. Waarom mag Joost weten: iedereen snapt toch dat een dergelijk achterdeurtje gekraakt zál worden en dat het dus een heel slecht idee is?

Arnoud