Tag: Screenshot

About Screenshot

Subscribe Feeds

Mag je WhatsApp-screenshots met anderen delen?

Geplaatst op in Privacy, Uitingsvrijheid, 27 reacties

Interessante vraag op Reddit:

Een kennis stuurt vaak screenshots heen en weer van privé WhatsApp gesprekken naar andere vrienden van die kennis, waarbij niet om toestemming gevraagd wordt. Kan deze persoon hiervoor legale consequenties voor ondervinden worden jegens schending van privacy?
Legaal gezien, pardon juridisch gezien maakt het niet heel veel uit met welk technisch middel zo’n gesprek doorgezet wordt. Of je nu een screenshot maakt, het voorleest of met de hand overtypt, waar het om gaat is dat je de inhoud van een conversatie deelt met derden.

Het opnemen of loggen van gesprekken waar je zelf deelnemer aan bent, is in Nederland toegestaan – ook zonder toestemming van je wederpartij. In andere landen (zoals Duitsland) kan dat anders liggen, maar hier is het juridisch prima om dat te doen. Een gesprek opnemen waar je géén deelnemer aan bent, is strafbaar (art. 139c Strafrecht).

De reden dat dat legaal is, is omdat wij vinden dat je bewijs moet kunnen bewaren van wat jij in een conversatie hebt gezegd, of wat je wederpartij tegen jou zei. Daaruit volgt natuurlijk meteen dat je die gesprekslogs (of screenshots dus) niet zomaar met derden mag delen, want dat gaat het doel te buiten. Doe je dat toch, dan kom je ook in het strafrecht terecht want het in strijd met de wet delen van gespreksopnames is strafbaar (art. 139e Strafrecht).

Je kunt het natuurlijk ook via de AVG spelen, want zo’n gesprekslogscreenshot is een persoonsgegeven en mag dus niet zonder toestemming of andere grondslag worden verspreid. Ik zou niet weten hoe je dat rechtbreidt.

De eigenlijk enige situatie waarin delen wél gerechtvaardigd is, is als je iets juridisch of nieuwswaardigs wil doen met dat gesprek. Een screenshot maken en delen met de politie bij een aangifte is natuurlijk wel toegestaan, net zoals het aan je werkgever geven omdat een collega je lastigvalt. Een journalist zou heel misschien een privégesprek kunnen screenshotten en gebruiken in het nieuws, al heb ik moeite met een concreet voorbeeld bedenken. Maar dit zijn echt uitzonderingen en zeker niet hetzelfde als “stuurt vaak screenshots naar andere vrienden”.

Arnoud

Wat mag je nu precies met een screenshot?

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 17 reacties

printscreen-screenshotEen lezer vroeg me:

Kun je nog één keer uitleggen wat de regels zijn over het maken en publiceren van screenshots? Is dat nou fair use, citaatrecht of inbreuk?

Een screenshot is juridisch gezien niets meer dan een techniek voor het maken van een reproductie van wat er op je scherm te zien is. Het doet onder de Auteurswet zelden ter zake welke techniek je gebruikt om een beschermd werk te reproduceren. Of je nu op printscreen drukt, een website opslaat als PDF of er naast gaat zitten met een doek en een aquarel schildert van je scherm, het is een reproductie.

Of die reproductie mag, hangt van het doel af. Voor je eigen gebruik (je wilt bijvoorbeeld een serienummer of bestelnummer even opslaan, of je ziet een mooi website-ontwerp dat je op je moodboard wilt plakken) is dit altijd toegestaan, mits je deze maar niet verder verspreidt. Gebruik als bewijs naar derden of bij de rechter (op 3 mei zag ik deze prijs op uw website, ik wil u daar aan houden) is ook altijd toegestaan.

Ga je publiceren, dan zijn er eigenlijk maar twee manieren om dat te rechtvaardigen. Allereerst kun je toestemming vragen van de rechthebbende. Bij bijvoorbeeld Wikipedia is dat makkelijk: al hun pagina’s mag je screenshotten of aquarellen (of gewoon copypasten) en herpubliceren mits je bron + licentie erbij zet. Bij deze blog idem dito. Toestemming vragen kan natuurlijk altijd, maar een website-eigenaar mg altijd weigeren. (Behalve de overheid; overheidswebsites mogen wettelijk altijd worden gekopieerd en gepubliceerd mits in ongewijzigde vorm.)

Zonder toestemming moet je terugvallen op het citaatrecht. Je mag een deel van een werk herpubliceren in het kader van aankondiging, bespreking et cetera daar van. Dat geldt dus ook voor een screenshot. Recenseer je een spel, dan mag er een screenshot of twee, drie bij zodat de lezer een indruk krijgt van de grafische vormgeving en hoe het spel werkt. Dat is dan deel van de bespreking. Heb je een site-overzicht, dan is een (klein) screenshot met link naar de site ook prima als aankondiging-citaat. Bij kritiek op een artikel screenshots van de relevante passage tonen en daaronder je commentaar zou ook legaal zijn. (Ook als het artikel achter een betaalmuur zit.)

Eerlijk gezegd kan ik me weinig situaties voorstellen waarin gebruik van een screenshot niét legaal is. Ja, op een t-shirt drukken en verkopen of screenshots van integrale artikelen achter een betaalmuur maken en herpubliceren, dat soort zaken. Maar waar normale mensen screenshots voor gebruiken, daar zie ik geen problemen mee.

Arnoud

Recordbedrag schadevergoeding voor illegaal filesharing

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 1 reacties

Het eerste echte vonnis over filesharing in de VS: vorige week werd de 30 jaar oude Jammie Thomas veroordeeld tot het recordbedrag van $222,000 voor inbreuk op auteursrechten. Ze zou via Kazaa zo’n duizend liedjes aangeboden hebben, en filesharing is meestal illegaal. Downloaden niet trouwens.

Volgens de jury was bewezen dat ze 24 liedjes uitgewisseld had, en daar stond een schadevergoeding van $9,250 per liedje op. Er zijn weinig artiesten die $9,250 per kopie aan royalties kunnen vragen, dus hoe komt men bij zo’n bedrag?

Het antwoord: ‘statutory damages’, wettelijk voorgeschreven schadevergoedingen. Een probleem bij inbreuk op auteursrecht is heel vaak hoe hoog de schade is die de rechthebbende lijdt door een inbreukmaker. Is dat de opbrengst of de winst die de inbreukmaker maakt? De verkoopprijs die de rechthebbende normaal gekregen zou hebben? Het winstdeel van die verkoopprijs? Je standaardtarief? Een gemiddeld tarief in de branche? Om die vragen te vermijden, heeft de Amerikaanse wetgever een bijzonder systeem ingevoerd: de wet schrijft voor dat de rechthebbende een standaardbedrag tussen de $750 en $30,000 mag eisen, waarbij de jury bepaalt hoe veel het uiteindelijk precies moet zijn. In dit geval dus $9,250.

In Nederland doen we niet aan dergelijke constructies, en al helemaal niet aan boetes voor inbreuk op auteursrecht. De rechthebbende moet aantonen welke schade hij lijdt, en die krijgt hij dan vergoed. Wel kan deze eventueel de door de inbreukmaker genoten winst opeisen, zoals bijvoorbeeld in de Sjopspel-zaak. En natuurlijk kun je, zoals bij de publicatie van verkiezingssoftware, eisen dat de inbreuk moet ophouden, eventueel met een dwangsom. Ongeacht of je op geld waardeerbare schade lijdt door de inbreuk.

Dan was er ook nog een hele discussie over het bewijs. Kun je wel bewijzen dat een bepaalde persoon die specifieke werken heeft gedeeld via Kazaa? Tenslotte kan iedereen je PC gebruiken, al dan niet via kaapsoftware. En als de eiser een screenshot laat zien, wie bewijst dan dat dat screenshot echt is?

Meer algemeen: hoe zit het met de bewijslast (waarover Ars Technica uitgebreid bericht, en The Register korter en wat hatelijker). In dit soort zaken geldt in de VS de standaard van “preponderance of the evidence”, is het ene net iets waarschijnlijker dan het andere. Oftewel, wat ligt meer voor de hand: dat de gedaagde muziek zat uit te delen op Kazaa, of dat de RIAA screenshots vervalst om een willekeurige internetter er bij te lappen voor $222,000?

Je kunt dus wel allerlei theoretische mogelijkheden verzinnen, maar daarmee kom je niet weg. Bij een strafzaak wel: daar geldt de eis dat “beyond a reasonable doubt” bewezen moet zijn dat de verdachte het feit gepleegd heeft. Je zou redelijke twijfel kunnen hebben over de echtheid (of accuratesse bij het maken) van een screenshot, maar het is waarschijnlijker echt dan nep.

Wat wel een lastige vraag is, is of het enkele aanbieden van een werk via Kazaa al telt als “distributie” van het werk. Naar Amerikaans recht pleeg je pas inbreuk als je een kopie hebt gemaakt, en niet als je aanbiedt er eentje te maken. Mevrouw Thomas gaat dan ook in hoger beroep tegen dit aspect van de zaak.

Arnoud

Auteursrecht op screenshots

Geplaatst op in Intellectuele rechten, 22 reacties

Een nieuwe voor de auteursrecht-FAQ: hoe zit het met auteursrecht op screenshots? Dat is waar Pierre Gorissen tegenaan liep toen een van zijn reaguurders zich afvroeg hoe het zat met zijn portretrecht op een screenshot.

Bij een screenshot kopieer je stukjes van de software (de plaatjes, de layout, etc) in kwestie. In dit geval was één van die stukjes een klein fotootje van een persoon met wie Pierre aan het Skypen was. Inderdaad heeft die persoon een portretrecht: als hij een redelijk belang heeft dat tegen publicatie pleit, dan mag hij niet herkenbaar in beeld. Maar kan de maker van de software eigenlijk ook optreden tegen het screenshot?

Rust op een screenshot auteursrecht?<BR/> Kopiëren van stukjes van een beschermd werk is niet toegestaan. De eerste vraag is daarom of je beschermde stukjes overneemt.

Op dit screenshot rust geen auteursrecht

Een screenshot zoals dit, van de standaard Windows knopjes rechtsboven op elk venster bijvoorbeeld is geen probleem; op een grijs vakje met een kruisje of twee vierkantjes rust geen auteursrecht.

Beeldcitaat uit de Mozilla Thunderbird-knoppenbalk

Maar een rij iconen zoals in het voorbeeld hierboven uit Mozilla Thunderbird kan best beschermd zijn. Dat vereiste tenslotte creatief werk om te maken. Gelukkig staat de licentie van Thunderbird mij toe dit screenshot te maken en te laten zien, mits met bronvermelding.

Wanneer mag je een beschermd screenshot toch publiceren?<BR/> Als je iets overneemt dat onder auteursrecht valt, pleeg je in beginsel inbreuk, net zo goed als bij een foto van een design CD-speler. De wet noemt dat een “nabootsing in gewijzigde vorm” maken. Dat mag alleen met toestemming van de rechthebbende op de software, of wanneer de wet een uitzondering biedt.

Een voorbeeld van toestemming is Linden Labs bij Second Life:

you may use screenshots from Second Life to the extent that Linden Lab has the right to authorize use of the content within such screenshot, including screenshots of Linden in-world objects and Linden avatars, subject to these usage guidelines.

Bij Second Life kan dan nog weer meespelen dat je beschermde werken van anderen in je screenshot vastlegt, bijvoorbeeld een mooi ontwerp op virtuele t-shirts of een stuk kunst aan de muur van iemands virtuele huis. Daar kan Linden Labs geen toestemming voor geven.

De meest voorkomende uitzondering voor screenshots en foto’s lijkt me het citaat: als ik de CD-speler wil bespreken of aankondigen, mag ik er best een foto van maken en die bij mijn bespreking of aankondiging zetten. Een vergelijkbaar doel is een foto op Marktplaats.nl als ik de speler tweedehands verkoop. Ook dat mag, ook al ‘kopieer’ ik de speler. Evenzo mag een screenshot dus worden gepubliceerd als je het gebruikt bij een bespreking, kritiek of vergelijkbaar doel.

Gewoon een serie screenshots publiceren is nog geen citaat, het moet wel een doel hebben en dat moet blijken uit de context waar je het screenshot in verwerkt. Je kunt dus niet even een serie screenshots maken en op Flickr of elders zetten “voor het geval iemand er uit wil citeren” of zoiets.

Heeft de maker van een screenshot zelf auteursrecht?<BR/> De volgende vraag is dan of de maker van het screenshot een auteursrecht heeft op het screenshot. Meestal niet. Je moet eigen creativiteit toevoegen bij het maken van een werk voordat je auteursrecht hebt. Een artikel over die software heeft dat natuurlijk. Een foto van een CD-speler vaak ook, je moet tenslotte een hoek en een belichtingstijd kiezen waarmee de speler mooi op de foto komt. Maar bij een screenshot is het een kwestie van “PrtSc” indrukken en eventueel irrelevante delen wegknippen. Dat is geen creativiteit waarmee je auteursrecht krijgt. Het zou kunnen als de maker bijvoorbeeld een aantal schermen op een kunstzinnige manier rangschikt, maar veel anders kan ik niet bedenken.

Zo’n “simpel” screenshot valt dan onder het auteursrecht van het origineel. Alleen de maker van de software heeft dus iets te zeggen over gebruik van het screenshot, tenzij het gebruik natuurlijk onder bijvoorbeeld het citaatrecht valt.

Wordt het screenshot verwerkt in een ander werk, bijvoorbeeld zo’n bespreking of aankondiging, dan zit op dat andere werk als geheel wel auteursrecht claimen. Een PC-tijdschrift heeft auteursrecht op het artikel met een bespreking van een stuk software, met daarin het screenshot van dat stuk software. Dat screenshot zit er dan in op grond van het citaatrecht.

Arnoud