Internetrecht door Arnoud Engelfriet

In december werd een man veroordeeld voor het voorhanden hebben en verspreiden van Blackshades software. De rechtbank merkte dit aan als medeplichtigheid tot computervredebreuk, omdat deze software gebruikt kan worden om een inbraak in andermans computer te vergemakkelijken. Wat diverse lezers ertoe bracht om me te vragen, hoezo is het strafbaar om die software te hebben? Er zijn zo veel tools voor remote access, hoe moet je nu weten wanneer dat wel of niet strafbaar is?

Het enkele feit dat software geschikt is voor remote access maakt deze natuurlijk niet meteen een hulpmiddel voor computervredebreuk. De wet spreekt van “ontworpen of geschikt gemaakt” voor het misdrijf (art. 139d lid 2 Strafrecht), en niet alle binnengaan of binnendringen in andermans computer is een misdrijf. Een ICT-bedrijf kan immers prima legaal bij de klant zijn computer binnengaan om onderhoud te plegen onder een contract, of op verzoek inloggen om een probleem te herstellen.

Dergelijke software kan ook door criminelen worden gebruikt om stiekem bij mensen binnen te dringen, en dan bijvoorbeeld data te gijzelen of te verkrijgen, of om de computer als springplank voor een aanval elders te gebruiken. Dat zijn misdrijven.

Hoe zie je dan het verschil? Zoals ik wel vaker zeg, dat zie je aan de intentie van hoe de software wordt vermarket en hoe deze in de markt bekend staat. De software Blackshades staat bekend als hackingtool:

Blackshades is the name of a malicious trojan horse used by hackers to control infected computers remotely. The malware targets the computers using Microsoft Windows -based operating systems. According to US officials, over 500,000 computer systems have been infected worldwide with the software. … Blackshades infects computer systems by downloading onto a victim’s computer when the victim accesses a malicious webpage (sometimes downloading onto the victim’s computer without the victim’s knowledge, known as a drive-by download) or through external storage devices, such as USB flash drives.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat de Blackshades software hoofdzakelijk is ontworpen om het plegen van computervredebreuk mogelijk te maken. Daarmee is bezit van deze software dus strafbaar. Dat de software ook gebruikt kan worden voor legale activiteiten is dan niet relevant; het gaat erom of hij hoofdzakelijk bedoeld is voor illegale zaken. En gezien hoe deze software algemeen bekend staat, en het soort features dat aan boord is, is dat hier dus het geval.

De verdachte wilde zich aansluiten bij de reeds bestaande Blackshades organisatie, en kreeg dat op zeker moment ook voor elkaar. Bovendien had hij wetenschap van alle functionaliteiten en illegale mogelijkheden van deze software. Dat maakt hem ook strafbaar voor het voorhanden hebben van die software, én voor medeplichtigheid aan misdrijven zoals binnendringen en denial of service aanvallen.

Arnoud

DDoS-aanvallen, waarbij websites worden overspoeld met dataverkeer, worden steeds gemakkelijker en goedkoper, door de opkomst van speciale websites die die aanvallen op commando uitvoeren. Dat meldde de NOS vorige week. Zogeheten booter-sites bieden een makkelijke interface om tijdelijke botnetkracht in te huren om een specifieke website even te overbelasten. Legitieme dienstverlening met het doel de eigen website te kunnen controleren, heet het dan. In juridische taal: kom nou toch.

Het uitvoeren van een ddos-aanval is strafbaar, maar de strafmaat is nog wat onduidelijk. In beginsel staat er één jaar cel op (art. 138b Wetboek van Strafrecht). Maar de paar rechtszaken waarin mensen vervolgd werden voor ddos-aanvallen, hadden grotere gevolgen en daarom werd daar een ander artikel van stal gehaald: het “vernielen, beschadigen of onbruikbaar maken” van een computersysteem of een “stoornis in de gang of in de werking” daarvan veroorzaken (art. 161sexies Strafrecht). Zeker als je dan “gemeen gevaar” of levensgevaar veroorzaakt, gaat het hard met de strafmaat – tot vijftien jaar cel.

Een bootersite voert niet op eigen initiatief een ddos-aanval uit, maar faciliteert het in gang zetten daarvan na betaling door een klant. Op zijn minst is dat medeplichtigheid: het verschaffen van gelegenheid en middelen tot het plegen van het misdrijf.

Vrijwel elke site zegt dan ergens braaf, je koopt een stresstest en je moet een vinkje zetten dat je toestemming hebt van de eigenaar. Maar zoals ik dus al zei, juridisch gezien: moehaha. Kom nou toch. Er zijn een hoop situaties waarbij je kunt zeggen, ik lever een dienst en het hangt van de klant af of het legaal is en dat kan ik niet beoordelen, maar hier? Nope. Vergeet het maar. Al is het maar omdat die sites totaal niet ingeregeld zijn op het voorkomen van misbruik.

En er zit vast ook een stukje vooroordeel in. Een site met groene Courier-letters op een zwarte achtergrond is eerder strafbaar dan zwarte schreefloze letters op een witte achtergrond met strakke stockfoto’s en een blauwe balk met daarin een keurig securitylogo en daaronder “over ons – contact – werken bij” et cetera. Maar ik heb niet het gevoel dat dat hier echt de doorslag gaat geven.

DDoS-inkoopsites schieten “als paddestoelen uit de grond”, aldus een politiewoordvoerder tegen de NOS. Waardoor dat precies komt, is mij niet helemaal duidelijk. Misschien zijn er meer verveelde pubers die het wel grappig (lauw? hoe heet dat tegenwoordig) vinden om elkaar plat te gooien. Of het is makkelijker geworden ddos-aanvallen in te kopen waardoor je makkelijker als reseller aan de slag kunt. Of mis ik iets?

Arnoud

Kun je van school worden gestuurd als je een DDoS-aanval hebt uitgevoerd? Een minderjarige leerling op een ROC zag zich met die sanctie geconfronteerd nadat zijn school stevig onder dienstontzeggingsvuur was gekomen. En dat ondanks zijn medewerking aan het onderzoek en het feit dat hij alleen maar geïnteresseerd was in hoe goed de school hiertegen beveiligd zou zijn.

Vanaf september begonnen diverse DDoS-aanvallen op het netwerk van ROC West Brabant, waar de jongen een opleiding volgde. Na onderzoek werd de leerling uitgenodigd voor een gesprek (waarom is me onduidelijk) en in dat gesprek bekende hij een korte aanval te hebben uitgevoerd, maar niet álle aanvallen. Hij liet zijn laptop onderzoeken en daarop werden sporen gevonden van twee DDoS-aanvallen.

Na aangifte werd de jongen een nachtje op het bureau gehouden, want men vond de aanval kennelijk sterk genoeg om artikel 161septies Strafrecht in te zetten. Dat voelt wat pittig, immers dat artikel gaat over “gemeen gevaar” oftewel grote storingen. Bedoeld voor ‘gewoon’een DDoS aanval is artikel 138b Strafrecht, dat maximaal een jaar cel oplevert.

De school ging vervolgens over tot schorsing in afwachting van definitieve verwijdering, waarop de ouders bezwaar maakten. Dat bezwaar had geen succes, waarop de moeder naar de rechter stapte.

Een rechter mag een besluit van een school niet zomaar overdoen. Hij mag slechts ‘marginaal toetsen’, oftewel kijken of de school in redelijkheid tot dat besluit had kunnen komen. In het vonnis (via) gaat de rechter echter best wel ver met die marginale toetsing.

De scholier had een account op een website waar je DDoS-aanvallen kunt laten uitvoeren. Eh, oké. De logs uit dat account laten drie aanvallen zien op het ROC-netwerk. Zijn verweer: hij heeft een website voor zijn bedrijf, en had dat account genomen om te testen dat zijn site tegen DDoS-aanvallen bestand was. Eh, okéé. En toen het nieuws over de DDoS tegen zijn school verscheen, raakte hij geïnteresseerd of de school beter beschermd zou zijn dan zijn eigen site, vandaar. Ehh, okéééé.

Er was geen bewijs voorhanden dat de jongen achter de ‘grote’ aanvallen zaten. Sterker nog, eentje daarvan vond plaats tijdens dat gesprek met de schooldirectie. Plus, hij werkte mee aan het onderzoek.

Niet aannemelijk is geworden dat [naam zoon] anders dan uitsluitend vanwege pure interesse is overgegaan tot een DDos-aanval op het netwerk van gedaagde. Hij heeft de aanval gestopt zodra hij zag dat de aanval het netwerk vertraagde. Dat de school van zijn handelingen enige schade heeft ondervonden, is niet komen vast te staan.

Daar komt bij dat de school hem in eerste instantie na het onderzoek geen sancties oplegde. Pas nadat de IT-leverancier aangifte deed en de jongen werd gearresteerd, werd tot schorsing en (dreigende) verwijdering) overgegaan. Dat is een beetje laat; het wekt de indruk dat je de actie niet zo erg vindt en pas na de ophef (en publiciteit?) stevig je spierballen wilt laten zien. En dát is niet zoals het hoort.

De school had dus in redelijkheid niet tot het besluit kunnen komen de jongen van school te sturen. Daarom wordt de school veroordeeld hem per direct weer toe te laten.

Mooi zo. Ik erger me al geruime tijden aan de neiging bij scholen (en werkgevers) om ICT-gerelateerde incidenten véél strenger te behandelen dan andere incidenten. De krant lezen op je werk? Henk, leg die krant weg. Zitten Nu.nl-en op je werk? Ontslag op staande voet wegens misbruik bedrijfsmiddelen, overtreding ICT-reglement en op kosten jagen van de werkgever. Dat werk. Ook bij scholen. Doe je het schoolhek op slot met een stevig fietsslot, heel grappig, ga maar een week papiertjes prikken. Pleeg je een ddos, van school gestuurd en aangifte. Is dat “ik snap ict niet dús het is gevaarlijk”?

Arnoud

De grootste DDoS-aanval uit de geschiedenis, heet het met enige retoriek. Zelfbenoemd spambestrijder Spamhaus was vijf dagen onbereikbaar door een gigantische hoeveelheid dataverkeer. De reden heeft te maken met het feit dat Spamhaus de hosters Cyberbunker en CB3ROB als spammer of spammersvriend had aangemerkt. Dit omdat deze geen maatregelen nemen als Spamhaus vindt dat hun… Lees verder

Afgelopen zaterdag was ik bij hackercommunity Revspace waar ik een half uur mocht praten over computercriminaliteit, hacken en waar de juridische grenzen liggen. Wat is het verschil tussen de TNT-staking en de DDoS?-aanvallen op Paypal? Mag je je eigen bank hacken om te zien of ze wel veilig genoeg zijn voor je geld? En als… Lees verder

Een denial-of-serviceaanval is strafbaar, maar als je naast je eigenlijke doelwit ook nog eens andere websites onderuit schoffelt, wordt dat gezien als een aanval op de telecommunicatie-infrastructuur. Dat blijkt uit een vonnis van de rechtbank Rotterdam dat gisteren verscheen. De verdachte kreeg vijftien maanden cel, waarvan vijf voorwaardelijk, voor het platleggen van twee Nederlandse sites,… Lees verder

Internet stukmaken kan op heel veel manieren. En nu hebben we er weer eentje: met een paar slim gekozen TCP/IP pakketten is het mogelijk om vrijwel elke op internet aangesloten computer plat te leggen, meldt Webwereld. Bijzonder aan deze aanval is dat hij kennelijk al jaren bekend was bij ontdekkers Outpost24. Men komt echter nu… Lees verder

De ludiek bedoelde actie van Geencommentaar kon Geenstijl toch iets meer boeien dan het shockblog in eerste instantie deed voorkomen. GC had een petitie online gezet, waar GS een bindend stemadvies voor had uitgebracht. GC kreeg zoveel onzininschrijvingen dat zij besloot een database te bouwen met meer dan 2000 IP-adressen van stijlloze reaguurders die de… Lees verder

Een groep anonieme hackers heeft de oorlog verklaard aan de omstreden Scientology-beweging, meldde Tweakers gisteren. Het initiatief voor deze serie aanvallen komt van een groep die zich “Project Chanology” noemt. Directe aanleiding voor deze actie is de actie van Scientology tegen een gelekt video-interview van Tom Cruise. Diverse sites kregen een takedown notice om de… Lees verder