SIDN hoeft zonefile met alle .nl-domeinnamen niet aan bedrijf te verstrekken

De Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) hoeft de zonefile van het .nl-domein, die alle domeinnamen eindigend op .nl bevat, niet aan het bedrijf Dataprovider te verstrekken, zo heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) geoordeeld. Dat las ik bij Security.nl begin deze week. Dataprovider wilde de zonefile van het .nl-domein omdat dit behulpzaam zou zijn bij het leveren van online merkbeschermingsdiensten, en ervoer de weigering als een misbruik van de machtspositie die SIDN heeft.

Merkbewakingsdiensten zien het controleren op domeinnamen als een belangrijk deel van hun taak; regelmatig duiken er natuurlijk nepperds op met varianten op de merk-domeinnaam, en die wil je zo snel mogelijk opsporen en aanschrijven. Als je dan de volledige zonefile hebt (zeg maar een Excel met alle domeinnamen die op .nl eindigen) dan kun je daar heel makkelijk in zoeken.

Dataprovider maakte gebruik van crawlers om zo veel mogelijk domeinnamen te achterhalen, maar dat is natuurlijk niet perfect. Iemand die een domeinnaam registreert en daar helemaal niets mee doet, die krijg je op die manier niet snel gevonden. Maar met de zonefile zou je die normaal wel kunnen vinden – en dan gelijk juridisch aanpakken.

SIDN biedt zelf ook merkbewakingsdiensten, waarmee je de .nl (en andere zones die SIDN beheert) domeinnamen die lijken op je merk kunt bewaken. Dat zag Dataprovider als een oneerlijke concurrent, en ze stapte naar de ACM om deze toezichthouder een eind te laten maken aan die situatie. Want SIDN heeft de macht over .nl en zou dan het misdrijf van leveringsweigering kunnen plegen, om zo een concurrent op afstand te houden.

Zoals de ACM uitlegt, ligt de lat daarvoor alleen erg hoog:

Het aanmerken van een leveringsweigering als misbruik, vereist dat de levering van de geweigerde input objectief onmisbaar is om daadwerkelijk op de stroomafwaartse markt te kunnen concurreren. Als dit het geval is, zal een dergelijke weigering doorgaans de daadwerkelijke mededinging op de stroomafwaartse markt, onmiddellijk of na verloop van tijd, dreigen uit te schakelen. Het risico van een daadwerkelijke uitschakeling van de mededinging is over het algemeen groter naarmate het marktaandeel van de onderneming met een machtspositie, op de stroomafwaartse markt groter is. Ook is vereist dat voor de leveringsweigering geen objectieve rechtvaardiging bestaat.
Met name de eis van “onmisbaar” is natuurlijk ontzettend streng. Maar wel terecht: ook een onderneming met een machtspositie mag zijn of haar klanten kiezen. Pas wanneer er niets te kiezen valt (de machthebber is onmisbaar) dan kom je in het terrein van misbruik terecht. Enigszins tot mijn verrassing lees ik dan dat
Dataprovider heeft aan de ACM verklaard dat, ondanks dat het domein .nl in Nederland belangrijk is, het beschikken over de .nl zonefile voor haar niet noodzakelijk is om op de stroomafwaartse markt te kunnen opereren.
Ik zou wel eens willen lezen wat Dataprovider dan precies zei, want iedere jurist weet dat als je toegeeft op een kernaspect van je eis, dat je dan grote kans maakt om te verliezen. Maar goed, in de kern is het waar: met scrapen en trucs als “iedere neppert op .com even checken bij .nl” kom je ook een heel eind en je bedrijf staat niet op omvallen dus écht onmisbaar is die zonefile niet.

Het meer fundamentele bezwaar is dat SIDN zowel de .nl zone beheert als een domeinbewakingsdienst exploiteert die daarmee samenwerkt. Maar dit “blijkt echter niet een dusdanig voordeel op te leveren dat dit het aanzienlijke aantal concurrerende aanbieders van SIDN ervan weerhoudt op deze markt actief te zijn”.

Arnoud

Is het valsheid in geschrifte om andermans TTL aan te passen?

Sorry, beetje nerdtitel. Via Twitter de vraag:

DNS TTL violations is a controversial topic. It basically means a resolver overrides a TTL value provided by an authoritative server, and then serving its clients with this value. In this post, we analyse if this is happening in the wild. … is ttl violation geen valsheid in geschrifte?

Nu zie ik wel vaker de discussie of het aanpassen van elektronische informatie telt als valsheid in geschrifte, dus laten we er weer eens voor gaan zitten. In de basis is het wetsartikel vrij simpel:

Hij die een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk opmaakt of vervalst, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, wordt als schuldig aan valsheid in geschrift gestraft, met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Het moet dus gaan om een geschrift. Dit mag ook elektronisch zijn, dus een digitaal document of gegevensverzameling valt er ook onder. Het geschrift moet wel een bewijsfunctie hebben, het doel van het geschrift moet zijn dat je er iets mee kunt aantonen of weerleggen. Een bioscoopkaartje voldoet aan die discussie (het bewijst dat je naar die en die film mag), een liefdesbrief niet (en nee “het bewijst je liefde” is juridisch niet goed genoeg). In de elektronische wereld zou een nep-SSL-certificaat bijvoorbeeld deze functie hebben, maar nepnieuws niet.

Dat “valselijk opmaken of vervalsen” is een brede omschrijving voor de ‘valsheid’ die je pleegt: je past dingen aan in een echt bewijsdocument, of je maakt een geheel nieuw document dat eruit ziet als echt. Beiden zijn goed genoeg om van valsheid in geschrifte te plegen. Wel is daarbij vereist dat het doel van je aanpassing is dat je het resultaat voor echt wilt laten doorgaan. Een bioscoopkaartje met Photoshop bewerken tot een ludieke uitnodiging voor je verjaardag in Star Wars-thema is dus niet strafbaar.

Goed, dan die TTL schending. Heel kort gezegd: de informatie achter domeinnamen die via nameservers wordt verspreid, heeft een houdbaarheidsdatum, de time to live of TTL. Na die TTL wordt je als ontvanger geacht die informatie opnieuw bij de bron op te vragen, zodat je niet met verouderde informatie (zoals oude IP-adressen en dus de verkeerde site) zit te werken.

De aanleiding voor de vraag was de constatering dat het voorkomt dat organisaties de TTL van andermans domeinnaaminformatie ongevraagd aanpassen. Enerzijds inkorten – zodat de bron veel vaker dan gewenst opnieuw bevraagd wordt – en anderzijds verlengen – zodat de ontvanger met mogelijk verouderde informatie werkt. Voor beide opties zijn argumenten te over.

Is dit nu valsheid in geschrifte? De makkelijke stukken: een brokje DNS informatie is een elektronisch geschrift en het wordt aangepast om het als echt door te laten gaan, want de ontvanger van de aangepaste informatie kan het niet onderscheiden van het origineel. Maar ik denk dat het hier stukloopt op de bewijsfunctie: het informatiebericht dient niet als bewijs, het is niet “wij verklaren bij deze dat onze informatie 2 dagen geldig is” maar het is een stukje informatieverstrekking met een houdbaarheidsdatum “controleer deze informatie na 2 dagen opnieuw”. Ik denk dus niet dat je er langs die route komt.

Arnoud

Internationale domeinbeheerder staat afschermen domeininfo toe

De wereldwijde domeinnaambeheerder ICANN gaat geen stappen ondernemen tegen beheerders van domeinnaamextensies die de zogenoemde WHOIS-gegevens afschermen. Volgens de ICANN-regels moeten gegevens van domeinnaamhouders in het WHOIS register worden gepubliceerd, waar ze zonder enige restrictie toegankelijk zijn voor de hele wereld. Onze eigen Autoriteit Persoonsgegevens kwam recent tot de conclusie dat dat niet mag wanneer het gaat om persoonsgegevens, en ICANN lijkt daardoor nu overstag te gaan.

Domeinnamen en WHOIS bestaan al enkele decennia. In de basis is het erg nuttig dat je kunt zien wie de eigenaar is van een domeinnaam, zodat je deze bijvoorbeeld kunt contacteren in geval van misbruik van het systeem. Meestal was dat ook geen probleem voor de eigenaar, want lange tijd hadden eigenlijk alleen bedrijven en instellingen hun eigen domeinnamen.

Nadat steeds meer privépersonen domeinnamen gingen registreren, begon het ietwat te knellen. Je moest namelijk je ware en volledige gegevens invullen, inclusief je naam en privéwoonadres. Dat voelt nogal privacygevoelig en dat is het natuurlijk ook, maar zo waren de regels nu eenmaal. En zeker met de AVG in het vooruitzicht werd het tijd dat hier een knoop over werd doorgehakt.

De AP is stellig, zij het kort:

Het onbeperkt publiekelijk toegankelijk maken van WHOIS-gegevens via internet is een vorm van verwerking van persoonsgegevens waarvoor een wettelijke grondslag is vereist. Volgens de AP én eerder dus ook WP29, kunnen ICANN en de registries zich niet beroepen op de grondslagen ‘noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst’ en ‘gerechtvaardigd belang’. Ook een beroep op de grondslag ‘toestemming van individuele domeinnaamhouders’ is niet mogelijk, omdat het geven van toestemming een vereiste is voor het verwerven van een domeinnaam en er dus geen vrije wilsuiting is.

De kern zit hem natuurlijk in die noodzaak. ICANN zei altijd dat die gegevens nodig waren, maar dat is eigenlijk een cirkelredenering: zij hadden een regel ingevoerd dat het moest, dus moest het. Maar dat is niet genoeg, je moet een objectieve noodzaak kunnen aantonen. En die is er eigenlijk niet. Het zou net zo goed kunnen werken bijvoorbeeld als de WHOIS gegevens afgeschermd zijn, en men via een opvraagprocedure gemotiveerd moet aangeven waarom men die gegevens wil hebben.

Ook is er geen sprake van toestemming, want (zeker onder de AVG) wie zegt “zonder toestemming kom je er niet in” die dwingt toestemming af, en die is dan niet rechtsgeldig. Niet meer dan logisch.

In haar verklaring zegt ICANN dat ze nu voorlopig dit vereiste los gaat laten voor persoonsgebonden domeinnamen. Een registrar die op deze manier wil gaan werken, moet wel aan ICANN uitleggen wat haar proces is om op zorgvuldige manier de werkelijke houderdata te verkrijgen en te bewaren.

Voor Nederlandse domeinnamen geldt dit niet: die worden beheerd door SIDN en die heeft al jaren een afgeschermd register. Alleen een zelfgekozen mailadres moet zichtbaar zijn bij privépersonen, de overige gegevens zijn alleen gemotiveerd op te vragen.

Arnoud

Mijn hostingprovider weigert de DNS records van mijn domeinen te overhandigen!

Een lezer vroeg me:

Voor een klant moeten we meerdere domeinnamen overnemen van de huidige hoster. Echter wil de hostingpartij huidige ingestelde DNS records niet overhandigen aan zowel de klant als ons, en er is ook geen toegang tot een online omgeving waar ik deze kan downloaden. Mag men dit zo weigeren?

Ja, dat mag men zo weigeren en er is geen grond om die data op te eisen bij de huidige dienstverlener.

Ik blijf het zeggen: juridisch is data helemaal niets, het bestaat niet en je kunt er dus ook geen aanspraak op maken tenzij contractueel is afgesproken van wel. Heel heel soms zou je kunnen beredeneren dat dit impliciet is afgesproken, maar je zult van goeden huize moeten komen en er is geen jurisprudentie hierover.

DNS-data is best cruciaal. Steeds meer diensten autoriseren verzoeken door naar informatie in DNS te kijken. Het bekendste voorbeeld is SPF, een protocol om mailberichten te authenticeren. Wanneer iemand een mailtje verstuurt, wordt dan in de DNS op het afzender-domein gekeken of daar een record is dat toestemming geeft aan deze afzender. Als je die informatie dus niet meeverhuist, dan kun je ineens niet meer mailen naar SPF-gebruikers.

Er is niets wettelijk geregeld voor DNS data, dus zonder afspraak kun je die niet opeisen.

Ook met auteursrecht of databankrecht kom je er niet. Allereerst zit er op dit soort feitelijke informatie geen IE-recht, en ten tweede zijn dergelijke rechten verbodsrechten. Dat wil zeggen dat je de hoster zou kunnen verbieden deze informatie nog te hebben, maar niet dat hij je een kopie moet geven. Auteursrecht is geen eigendom.

De beste manier – maar dat is achteraf – is in het contract of de SLA dus opnemen dat een kopie van de data zal worden verstrekt in een bruikbaar formaat. Heb je dat niet, dan zit er dus weinig anders op dan de data reconstrueren op basis van externe bronnen, in dit geval de openbare DNS. Maar dat kan een heleboel werk zijn, zeker met subdomeinen.

Arnoud

Britse politie vraagt registrars om blokkade torrentsites

seized-domain-name-city-londen-policeDe Britse politie heeft registrars van piraterijsites brieven gestuurd met de eis de domeinnaam te blokkeren, las ik bij Tweakers. De sites MisterTorrent, SumoTorrent en ExtraTorrent zouden volgens de auteursrechtafdeling van de Britse politie in strijd zijn met de wet, dus of men even in wilde grijpen. Met een ondertoon dat de bobbies anders even hun ouders de registry (ICANN) zouden wijzen op het feit dat de registrars dan de aansluitvoorwaarden zouden overtreden en dus geschorst zouden worden als domeinnaamuitgevers. Excuse me?

Als een dienst werkelijk in strijd handelt met toepasselijke wetgeving, dan mag de politie daar natuurlijk tegen optreden. Ze kunnen dan de site-eigenaren zelf aanpakken, maar als dat niet lukt dan is aanspreken van de hostingprovider of andere tussenpersoon ook een optie.

In Nederland is dit wettelijk geregeld: een hostingprovider moet op grond van artikel 54a Strafrecht dingen offline halen als de officier van justitie dat zegt. Wel moet die officier daar een machtiging van de rechter-commissaris voor hebben. Dat is een onafhankelijke toetsing – maar de site-eigenaar of hoster wordt niet vooraf gehoord.

Hoe het zit met een domeinnaamprovider is bij mijn weten nog nooit getest. Ik gok omdat de meeste sites domeinnaam en hosting bij dezelfde partij hebben, zodat het nooit aan de orde kwam. Maar het kan natuurlijk best dat de site bij partij A ondergebracht is en de domeinnaam bij partij B.

Het is juridisch eigenlijk al onduidelijk of een domeinnaamprovider een hostingprovider is, een partij die “een telecommunicatiedienst verleent bestaande in de doorgifte of opslag van gegevens die van een ander afkomstig zijn” zoals in dat wetsartikel staat. ‘Gegevens’ slaat eigenlijk op de inhoud van de site, als je de wetsgeschiedenis leest. Maar je kunt zeggen, de dns records van de site zijn ook gegevens (hoewel maar weinig) en die komen van de klant dus dan is dns de dienst van opslag/doorgifte van gegevens van een ander afkomstig.

Oké maar stel. Dan zou de politie dus met zo’n bevel een dns blokkade kunnen eisen, als de rechter-commissaris dat goed vindt. En dan moet je als domeinnaamregistrar daaraan gehoor geven. Je mag niet protesteren dat dit te ver gaat, dat er op de site ook legaal spul staat. Dat heeft (als het goed is) die rechter-commissaris meegenomen in de beslissing die machtiging te geven.

In deze zaak is echter geen sprake van een bevél maar van een verzoek. En dan wel een van een geniepig soort – als je niet doet wat wij zeggen dan gaan wij even jouw leverancier bellen en zeggen dat jij willens en wetens iets illegaals faciliteert. Want in zijn algemene voorwaarden staat dat jij dit niet mag, dus dan raak jij je accreditatie kwijt.

Ja, daar word ik cynisch van. Natuurlijk, áls er sprake is van overtreding van de voorwaarden dan mag de registry ingrijpen. Maar ís dat wel zo? Die agenten weten donders goed dat zij op hun blauwe uniformen vertrouwd gaan worden, en dat de dreiging van negatieve publiciteit dan genoeg kan zijn voor bot afsluiten door die registry. Een CEO die twee agenten op bezoek krijgt, heeft geen zin meer in een diepgravend juridisch onderzoek door de huisjurist – eruit met die lastpakken. En dat voelt als machtsmisbruik door die auteursrechtpolitie.

Arnoud

Mag Spamhaus eigenlijk wel een spammerszwartelijst publiceren?

De grootste DDoS-aanval uit de geschiedenis, heet het met enige retoriek. Zelfbenoemd spambestrijder Spamhaus was vijf dagen onbereikbaar door een gigantische hoeveelheid dataverkeer. De reden heeft te maken met het feit dat Spamhaus de hosters Cyberbunker en CB3ROB als spammer of spammersvriend had aangemerkt. Dit omdat deze geen maatregelen nemen als Spamhaus vindt dat hun klanten spammen.

Tegenover webwereld zegt Sven Kamphuis van CB3ROB:

Ze denken dat ze de baas op internet, maar wíj zijn de baas. Op deze manier willen wij hun dubieuze rol in het daglicht zetten. Het is een slecht idee om censuur uit te besteden aan een vaag clubje dat aan niemand verantwoording aflegt.

Hetgeen de vraag oproept: mág Spamhaus inderdaad zomaar roepen “partij X is een spammer” volgens zelfbedachte criteria?

Nou ja, op zich natuurlijk wel. Vrijheid van meningsuiting en zo. Alleen, Spamhaus is niet zomaar een pipo met een blog die een mening produceert (zoals ik) maar een invloedrijke organisatie wiens meningsuiting directe gevolgen heeft. Als ik zeg “X is een spammer” dan gebeurt er verder weinig, als Spamhaus dat zegt (middels toevoeging aan hun blacklist) dan kan X ineens niet meer mailen.

Natuurlijk, daar zit geen spatje dwang achter: een heleboel providers luisteren op vrijwillige basis naar Spamhaus en hebben ooit bedacht dat zij volautomatisch de partijen gaan blokkeren die de spambestrijder aanwijst. Dat is hun keuze, en niet die van Spamhaus – niemand hóeft hun blacklist te hanteren, toch?

In 2000 wilde de Vereniging tegen de Kwakzalverij “een zo objectief mogelijke lijst presenteren van de kwakzalvers die [in de 20e eeuw] de hoofdrol vertolkten”. Een orthomanueel genezer maakte bezwaar tegen vermelding in de lijst, omdat hij naar eigen zeggen absoluut geen kwakzalver was. De Hoge Raad oordeelde dat de lijst legitiem was als vrije meningsuiting, met name omdat de Vereniging een eigen duidelijke definitie had geschreven waar de genezer aan voldeed. Dat andere media de lijst overnamen zonder die genuanceerde definitie erbij, kon niet voor rekening van de Vereniging komen.

Daarbij is in aanmerking te nemen dat de Vereniging c.s. blijkens de vaststellingen van het hof het grote publiek willen waarschuwen voor wat zij als kwakzalverij beschouwen, en dat zij zelf door de inhoud en context van hun publicaties geen onduidelijkheid laten bestaan over wat zij daarmee bedoelen.

In 2012 vorderde een chiropractor bij de Amsterdamse rechter dat het de Reclame Code Commissie verboden zou worden een uitspraak te doen over zijn reclame. De rechtbank bepaalde echter dat ook de RCC gewoon vrijheid van meningsuiting heeft en dus mag zeggen wat zij vindt van de praktijken van de man.

De omstandigheid dat de uitspraken van de Commissie als gezaghebbend worden ervaren en dat haar aanbevelingen op grote schaal worden nageleefd, hetgeen de SRC onbetwist heeft aangevoerd, geeft er slechts blijk van dat de SRC een in de reclamewereld bestaande behoefte aan een systeem van toezicht op de wijze waarop reclame wordt gemaakt bevredigt en is een teken dat de SRC in de verwezenlijking van haar statutaire doelstellingen succesvol is gebleken.

In beide zaken schemert wel door dat het belangrijk is dat je duidelijke maatstaven hanteert over wanneer iemand een kwakzalver, oneerlijke-reclameman of spammer is. Ook moet je daar op een eerlijke manier aan toetsen.

En hoe gezaghebbender je bent, hoe zorgvuldiger je moet zijn. Sta je bekend als objectieve beoordelaar, dan moet je zorgen dat je dat blijft. Dat zagen we bij een rechtszaak tegen de Consumentenbond:

Gegeven de invloed die aan zijn oordelen wordt gehecht, dient de informatieverstrekking en advisering [van de Consumentenbond] deskundig, objectief en duidelijk te zijn. Gezien de reputatie van de Consumentenbonden de impact van door hem ingenomen standpunten, dient de wijze waarop de Consumentenbond met die standpunten naar buiten treedt te voldoen aan hoge eisen van zorgvuldigheid, duidelijkheid en neutraliteit.

Alles bij elkaar zie ik dan ook voor Spamhaus geen probleem om te publiceren wie zij spammer acht, mits ze daar duidelijke criteria voor hanteert en objectief handelt. De criteria zijn er, en er is een snelle procedure voor verwijdering als je meent dat je onterecht opgenomen bent. Dat lijkt me dus in theorie prima in orde.

Wel bekruipt me het gevoel dat veel providers érg makkelijk lijsten als Spamhaus volgen. En dat is toch wel opmerkelijk. Niemand koopt blindelings op basis van wat de Consumentenbond zegt, en uitspraken van de Reclame Code Commissie leiden ook niet tot volautomatische advertentieblokkades bij de (vrijwillig) aangesloten uitgeverijen. Waarom doen we dat bij e-mailspam eigenlijk wel?

Arnoud

Zombie-domeinnaam zelf maar gaan gebruiken, mag dat?

Een lezer mailde me:

In DNS is een domeinnaam (slechts een alias voor een andere site) van een oud-klant van ons door rollback van een DNS server weer naar één van onze servers komen te staan, voor de zoveelste keer. We zijn niet al te vriendelijk uit elkaar gegaan en het ze laten veranderen van DNS records kost altijd veel moeite en dat ben ik erg beu. Ik wil er nu zelf een site neerzetten, met wat advertenties erbij van een grote Amerikaanse zoekmachine, om nog een paar clicks op advertenties te vangen. Mijn vraag is nu: moet ik mijn oud-klant toch op de hoogte stellen, of kan ik er zelf een site neerzetten, zonder referentie naar mijn oud-klant?

Het is natuurlijk bijzonder vervelend dat je herhaaldelijk gedoe krijgt vanwege een klant die zijn zaakjes niet op orde heeft. Als je daardoor schade lijdt, kun je die zeker op de klant verhalen. Zo te lezen is hier al diverse malen geklaagd bij de klant, maar die blijft halsstarrig weigeren de benodigde maatregelen te nemen. Dan zou ik op zeker moment zeggen: hetzij de naam gaat nu op zwart, hetzij ik stuur een factuur voor de werkzaamheden om de DNS records weer terug te zetten.

Zelf die domeinnaam gaan hergebruiken om zo er wat geld bij te verdienen vind ik echter weer te ver gaan. Je hebt schade, maar dat geeft je alleen het recht een rekening te sturen, niet om andermans eigendom commercieel te gaan exploiteren. Als ik de fietsenmaker niet betaal, mag hij mijn fiets in zijn garage laten staan tot ik dat wel doe. Hij mag die fiets niet een weekend gaan verhuren, ook niet als de huurprijs precies hetzelfde is als het bedrag van mijn rekening.

Arnoud