Tag: Leeftijd

About Leeftijd

Subscribe Feeds

Mag een webwinkel een geboortedatum vragen of moet een meerderjarigheidsvinkje genoeg zijn?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, Privacy, 24 reacties

Een lezer vroeg me:

Bij veel webwinkels wordt je gevraagd om je geboortedatum. Bij navraag is dat dan meestal omdat ze bestellingen van minderjarigen uit willen sluiten (die kunnen immers niet rechtsgeldig tot betaling gedwongen worden). Maar mag dat wel van de AVG? Je moet immers de minst privacyschendende oplossing kiezen. Dat zou hier dan toch zijn een aanvinkvakje met “Ik verklaar meerderjarig te zijn dan wel toestemming van mijn ouders/voogd te hebben”?

Je ziet inderdaad regelmatig bij webwinkels (maar ook wel bij registratie voor online diensten zoals spellen) dat je je geboortedatum moet opgeven. Meestal wordt niet expliciet gezegd waarom, en als je de privacyverklaring er op naslaat dan kom je ook maar zelden een motivatie tegen.

Mijn eerste gedachte is dan dat de ontwerper van het formulier dit logisch vond, of zelfs dat het standaard in de webshopsoftware staat en niemand het nodig vond het eruit te halen. Dat zou niet heel AVG compliant zijn: elke vraag om een gegeven moet je kunnen rechtvaardigen. Vraag je om gegevens zonder dat je kunt uitleggen waarom, dan ben je in overtreding van artikel 5 AVG.

Natuurlijk zijn er enige inhoudelijke argumenten te bedenken. Een webwinkel kan bijvoorbeeld minderjarigen willen weren, omdat die geen rechtsgeldige bestelling kunnen plaatsen zonder ouderlijke toestemming (tenzij de bestelling gebruikelijk is voor minderjarigen). Dan is een geboortedatum nuttig, omdat je dan kunt uitrekenen hoe oud deze persoon is en daarmee de inschatting maken of het normaal is dat iemand van die leeftijd dit product koopt. Bij een jongen van vijftien zou een scheerapparaat bijvoorbeeld een logische en rechtsgeldige aanschaf kunnen zijn, bij een meisje van 11 zou ik de bestelling annuleren. Maar dan moet je wel weten of iemand 11 of 15 is.

Andere redenen kunnen zijn dat je producten verkoopt die niet onder een zekere leeftijd mogen worden geleverd, zoals alcohol of games. Ook dan is een leeftijdscheck nodig, maar of je dan specifiek een leeftijd moet hebben (deze persoon is 11) of alleen een toets aan je ondergrens (deze persoon is geen 18 dus geen alcohol) dat zou voor mij meer de vraag zijn.

Het alternatief is dat je een vinkje laat zetten bij een tekst als “Ik verklaar meerderjarig te zijn dan wel toestemming van mijn ouders/voogd te hebben” werkt dan ook primair bij dit soort binaire beslissingen. Bij de “mag deze persoon dit bestellen gezien zijn leeftijd” problemen moet je echt een leeftijd hebben.

Bijkomend voordeel van een geboortedatum is dat je mensen kunt feliciteren op hun verjaardag of ze zelfs een cadeautje geven (nog bedankt vorig jaar, Coolblue). Dat mag, maar dat moet je wel even melden in de privacyverklaring.

Arnoud

Een vacature in een Facebookadvertentie, mag dat?

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 38 reacties

facebook-leeftijd-kiezen-keuze-advertentie-discriminatieHoe zet je Facebook-advertenties optimaal in om de juiste kandidaat te vinden, las ik op Marketingfacts. Het sociale netwerk biedt mogelijkheden voor zéér specifieke targeting, en dat is natuurlijk ook voor vacatures interessant. Staat je bedrijf in Rotterdam, dan is het niet zinnig de advertentie aan Assenaren of Groningers te vertonen, bijvoorbeeld. Maar je kunt óók alleen targeten op mannen dan wel vrouwen en een leeftijdscategorie instellen. En dát is juridisch toch even ietsiepietsie dubieuzer. Geslachts- en leeftijdsdiscriminatie zijn namelijk verboden bij werving en selectie.

De Algemene Wet gelijke behandeling (Awgb) bepaalt dat je geen onderscheid op een verboden grond mag maken bij “de aanbieding van een betrekking” of de sollicitatieprocedure die daaruit voortvloeit. De verboden gronden zijn

godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat

De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd (Wgbl) doet hetzelfde maar dan specifiek voor leeftijden (en nee ik weet ook niet waarom dat niet een hoofdstuk in de Awgb kon zijn).

Onderscheid kan direct en indirect zijn. “Gezocht: vrouwelijke secretaresse” maakt direct onderscheid op geslacht, en “Gezocht: salesmedewerker die elke dag een plakje varkensvlees lust” maakt indirect onderscheid op godsdienst. En oké die was niet echt subtiel maar de bedoeling is om ook wél subtiele trucs om bepaalde groepen uit te sluiten tegen te gaan. “Gezocht: student” is bijvoorbeeld ook indirect onderscheid op leeftijd, omdat studenten grosso modo vijfentwintigminners zijn.

Het verbod geldt niet bij bepaalde vormen van positieve discriminatie. Zo mag je bij gelijke geschiktheid vrouwen bevoordelen, omdat vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd zijn. En ter “bevordering van arbeidsparticipatie van bepaalde leeftijdscategorieën” mag je leeftijdsdiscriminatie toepassen. Wel moet er dan overheidsbeleid zijn om die categorieën aan het werk te krijgen, en daar mag je als werkgever dan op inhaken.

Meer algemeen is er nog een uitzondering voor situaties waarin het onderscheid

objectief gerechtvaardigd is door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn.

Wie een Sinterklaas zoekt, mag dus specifiek vragen naar een oudere man hoewel dat eigenlijk dus direct onderscheid op leeftijd én geslacht is (en indirect op ras want “Sinterklaas” impliceert een witte meneer.)

In het voorbeeld van de M!-blog hanteerde men deze criteria: 

    <li>    leeftijd tussen 22-30 jaar;</li>
<li>    woonachtig in Rotterdam of steden rondom Rotterdam en 30 kilometer daarbuiten;</li>
<li>    interesse in pr-georiënteerde zaken en/of pagina’s.</li></ul>

    Hier wordt dus direct op leeftijd geselecteerd. En ik kan bij die leeftijd werkelijk geen objectieve rechtvaardiging verzinnen. En oké, er is ook beleid tegen jeugdwerkloosheid (“deze vacature is in het kader van het Actieplan jeugdwerkloosheid en bedoeld voor jongeren tot 27 jaar”) maar ook dat lijkt me niet echt van toepassing hier. Dus juridisch gezien zeg ik dan, nee, dit mag niet.

    Maar is dit nu werkelijk een probleem? De vacature staat ook gewoon op de site van het bedrijf, dus wie daar wil werken maar 30+ is kan de vacature nog steeds vinden. En zolang men niet volautomatisch de sollicitatie aflegt wegens “te oud”, valt het dan wel mee. Toch?

    Arnoud

Welke leeftijdsgrens geldt er in Nederland voor internetdiensten?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 12 reacties

kinderen-oppassen-bord-verkeersbord-waarschuwing.pngEen lezer vroeg me

Bij veel Amerikaanse sites zie je dat expliciet wordt gezegd dat je minstens dertien jaar moet zijn om de dienst te mogen gebruiken. En bepaalde natuurlijk 18 of zelfs 21. Hoe zit dat bij ons? Welke leeftijdsgrenzen gelden er voor internetdiensten?

Die Amerikaanse grens van 13 jaar is gebaseerd op de COPPA-wet, die kort gezegd erop neerkomt dat je mensen onder de dertien alleen mag toelaten met toestemming van hun ouders. En door simpelweg “You must be at least 13” in de voorwaarden te zetten, denkt men te voldoen aan die wet. Immers geen dertienminner zou ooit liegen over zijn leeftijd, toch?

De grens van 18 of 21 gaat natuurlijk over pornografie. Je mag mensen onder de 18 geen porno laten zien. Bij ons is die grens 16 jaar (art. 240a Sr) en geldt deze ook voor extreem geweld en andere zaken die “schadelijk te achten” zijn voor minderjarigen. Met de Kijkwijzer en PEGI-gameclassificatie wordt hier een praktische invulling aan gegeven. Is een game 16+ dan is het dus strafbaar deze vanaf je site te laten spelen door een zestienminner.

Het equivalent van die 13 jaar is bij ons iets gecompliceerder. Er spelen namelijk twee grenzen: allereerst de handelingsbekwaamheid en ten tweede de Wet bescherming persoonsgegevens.

Een persoon onder de 18 is niet handelingsbekwaam: hij mag niet zelfstandig contracten sluiten of andere rechtshandelingen verrichten. Dit vereist toestemming van de ouders. Echter, er is een uitzondering: is de handeling “in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk” voor personen van die leeftijd, dan mogen de ouders de toestemming niet weigeren (art. 1:234 BW). In theorie zou je dus best een site voor kleuters kunnen opzetten, mits je maar kunt hardmaken dat jouw soort dienst ‘gebruikelijk’ is voor kleuters en dat hun ouders daar dus niets over te zeggen hebben.

De Wet bescherming persoonsgegevens fietst hier dwars doorheen: persoonsgegevens van mensen onder de 16 mogen niet verwerkt worden zonder toestemming van hun ouders, punt (art. 5 Wbp). Er is geen vergelijkbare uitzondering voor de situatie dat de verwerking ‘gebruikelijk’ is voor personen van die leeftijd. Je kunt als vijftienjarige dus best een Twitter-account nemen, maar direct daarna houdt het op want je mag geen persoonsgegevens op je profiel zetten zonder toestemming van je ouders.

In de praktijk worden natuurlijk zowel de Nederlandse als de Amerikaanse wetgeving compleet genegeerd door zowel die minderjarigen als hun ouders. De enige situatie waarin dit een punt lijkt te zijn, is wanneer er credits of iets dergelijks worden gekocht. Daarbij speelt nog het probleem dat elke creditsaankoop een aparte transactie is, en hoe ongebruikelijk is het nou dat een kind een euro stukslaat in een spelletje? Dat hij dat tienduizend keer doet met mamma’s creditcard, ja dáár is 1:234 BW niet voor geschreven.

Arnoud

PEGI classificatie van spellen toch wel verplicht?

Geplaatst op in Informatiemaatschappij, 6 reacties

Ik moet toch even terugkomen op mijn blogpost van onlangs over gamen en internetten in de bieb. Daarin schreef ik dat de PEGI classificaties in Nederland geen wet zijn. Dat blijkt niet helemaal te kloppen: enkele PEGI classificaties kunnen wel degelijk juridische consequenties hebben. Het gaat dan met name om de classificatie 16+, die meldt dat het spel niet geschikt is voor zestienminners.

Artikel 240a Wetboek van Strafrecht verbiedt namelijk het vertonen of verstrekken van beelden aan zestienminners indien dat schadelijk voor hen zou zijn. En computerspellen vallen onder dit begrip “beelden”. Dat blijkt uit de memorie van toelichting bij een bundel wetswijzigingen uit 1999, waarin de Wet op de Filmvertoningen werd ingetrokken en de Mediawet en het Wetboek van Strafrecht werden herzien op dit punt. Bij het aanbieden van het onderzoeksrapport Horen, zien en verkrijgen? afgelopen februari schreef de staatssecretaris dat de brancheorganisaties “een voor haar leden bindende regeling dienen te treffen” om hier meer duidelijkheid te bereiken.

Maar, zo blijkt uit diezelfde brief:

In 2006 is vastgesteld dat deze wettelijke bepaling niet meer vertaald is in een bindende regeling, waarmee de ondernemers hun eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid tot uitdrukking kunnen brengen. Daarmee is de vraag gerezen in hoeverre zelfregulering daadwerkelijk leidt tot de bescherming van jongeren aan het einde van de distributieketen.

Uit het rapport maak ik op dat de PEGI-classificatie echt puur zelfregulering is. Er is nog nooit een rechtszaak gevoerd over overtreding van art. 240a bij gewelddadige spellen, en al helemaal niet over de vraag of de PEGI code 16+ daarbij uit zou maken.

Ik heb het NICAM gevraagd om een reactie. Per e-mail meldt het NICAM dat zij en de betreffende ministeries (Justitie, OCW) er van uit gaan dat de leeftijden van Kijkwijzer en PEGI (omdat het serieuze geaccepteerde systemen zijn) geldig zijn in relatie tot art 240a.

Uit het rapport blijkt dat veel winkeliers tekort schieten bij de controle op leeftijdsgrenzen. En de labels zouden ook nog eens de verkeerde aantrekkingskracht hebben. Daarom kondigt de staatssecretaris in datzelfde document publiekscampagnes aan. Ook onderzoekt hij de mogelijkheid van de inzet van specifieke toezichthouders op de naleving van art. 240a Strafrecht voor games.

Arnoud

Over gamen en internetten in de bieb

Geplaatst op in Ondernemingsvrijheid, 5 reacties

library-bieb.pngJaja, lezersvragenweek. Een lezer mailde me:

In onze bibliotheek zijn onlangs computers neergezet met internettoegang waar games kunnen worden gespeeld. In principe mikken we daar op publiek van zestien jaar en ouder, maar eigenlijk controleren we niet hoe oud gebruikers zijn. Maar sommige spellen hebben een PEGI classificatie van 16+, dus nu zitten we met een probleem: moeten we nu leeftijdscontroles invoeren, of kunnen we maar beter die spellen weghalen? En hoe zit het met kinderen die meekijken?

De PEGI classificaties zijn in Nederland geen wet maar een richtsnoer voor consumenten die games willen aanschaffen. Het is dus niet verboden om een kind van 10 een PEGI 16+ game te laten spelen, maar het wordt wel sterk afgeraden.

Hetzelfde geldt eigenlijk voor minderjarigen die meekijken. Ook dat is niet verboden, maar als het gaat om extreem gewelddadige of seksistische spellen, zou ik me wel twee keer achter de oren krabben voor ik het op openbare computers aan zou bieden.

Als het gaat om pornografische spellen, dan ligt dat anders. Ik kan me dat moeilijk voorstellen in een bieb, maar als mensen kunnen internetten dan kunnen ze ook pornosites bezoeken. En dan heb je een probleem als er zestien-minners in de buurt zijn. Het is namelijk strafbaar om personen onder de zestien jaar pornografie te laten zien (art. 240a Strafrecht).

Als een achttienjarige dus porno bekijkt terwijl hij weet dat er minderjarigen (onder de 16) meekijken, dan pleegt hij een misdrijf. In de bieb is de kans groot dat die minderjarigen er zijn, dus ook als hij zegt geen kinderen gezien te hebben heeft hij een juridisch probleem.

Ik zou dus als bieb zijnde gewoon het bekijken van dergelijke sites verbieden. Ook omdat je dan voorkomt dat je als medeplichtige wordt aangemerkt omdat de bieb ‘opzettelijk gelegenheid of middelen tot het plegen van het misdrijf’ zou aanbieden.

Arnoud