De strafbaarheid van een verborgen camera in de sauna

De politie en het Openbaar Ministerie (OM) doen onderzoek naar de openbaar gemaakte beelden van ontklede mensen in de Sauna & Beauty Oase in Nederasselt (gemeente Heumen). Dat maakte de politie onlangs bekend. Dit naar aanleiding van gelekte beveiligingscamerabeelden van de sauna, met onder meer een aantal bekende sporters in beeld. Het onderzoek onthulde onder meer een werkende camera in de kleedkamer. Dat gaf voor veel mensen de vraag, hoe strafbaar is dat nu, het maken, publiceren of bekijken van die beelden?

Op zich is het legitiem om beveiligingscamera’s op te hangen in je bedrijfspand. Wel moet je daar duidelijk voor waarschuwen en in een reglement aangeven wat je met de beelden doet. Specifiek bij een sauna vind ik dat wel een moeilijke, omdat het risico van lekken of misbruik hier een stuk groter is dan zeg bij de slager. Het is een belangenafweging (privacy versus beveiliging of handhaving van goede orde, denk aan lastigvallen van andere bezoekers) maar het lijkt me moeilijk die rond te krijgen bij camera’s in naaktruimtes. Kom je daar niet uit, dan mag de camera er niet hangen. De camera overtreedt dan de Wbp en AVG.

Hangt de camera er verstopt, dan is dat ook een strafbaar feit (artikel 139f Strafrecht):

1°. hij die, gebruik makende van een technisch hulpmiddel waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, opzettelijk en wederrechtelijk van een persoon, aanwezig in een woning of op een andere niet voor het publiek toegankelijke plaats, een afbeelding vervaardigt;

De eigenaar/beheerder van die verborgen camera die de politie vond, pleegt dus een misdrijf. Let op dat het hier gaat om een niet publieke plaats, waardoor het niet uitmaakt of de camera permanent bevestigd is (wat wel vereist is bij camera’s in de openbare ruimte) of verborgen is in een handdoek die de eigenaar mee naar binnen neemt.

Of de camera er nu legaal hangt of niet, als de beelden door een computerinbraak worden verkregen dan is dat een misdrijf. Computervredebreuk en of aftappen van gegevens die niet voor jou bestemd zijn. Het is alleen niet apart strafbaar om de daarmee verkregen gegevens te bezitten of te verspreiden, behalve als de camera er illegaal hangt. Dan is ook het bezitten van die afbeeldingen strafbaar. Dus de gelekte beveiligingsbeelden mag je bezitten (voor jezelf), de beelden van die camera in de handdoek mag je niet eens op je eigen laptop hebben (artikel 139f lid 2).

Publiceren van deze beelden kan strafbaar zijn. Je loopt dan tegen het strafrechtelijk portretrecht aan (artikel 35 Auteurswet), het zonder recht publiceren van andermans portret. Dit is een overtreding, geen misdrijf, en er staat een geldboete op. Hierbij maakt het dan weer niet uit of de camera er legaal hing, wel is van belang dat de personen in kwestie herkenbaar zijn. Als de camera er illegaal hing, dan kun je dat ‘bezit’ van de afbeeldingen dat ik hierboven besprak, ook doortrekken naar publiceren en dan is het dus een misdrijf om ze te publiceren. Maar ik denk dat je dan wel moet hebben geweten (voorwaardelijke opzet) dat de beelden uit een stiekeme camera afkomstig waren.

Praktisch gezien is dit natuurlijk allemaal leuk maar heel moeilijk te handhaven. Want die beelden duiken op op een vage Amerikaanse site met buitenlandse domeinnaam zonder links naar een Nederlander die het beheert. Dan kun je wel een veroordeling uitspreken of een schadevergoeding toewijzen, maar dat ten uitvoer leggen gaat hem niet worden. De hostingpartijen aanspreken is ook ingewikkeld, zeker in de VS: het weghalen van zulke beelden gaat je niet lukken. Er zit geen auteursrecht op zulke camerabeelden, en in de VS is er geen andere grond om een takedown te eisen tenzij je kunt bewijzen dat de beheerder actief meegewerkt heeft aan het plaatsen van de beelden.

Arnoud

Franse Facebookgebruikers mogen in Frankrijk rechtszaak voeren over terms of use

facebook-dislike-like.pngEen Franse Facebook-gebruiker wiens account werd geblokkeerd na het plaatsen van een naaktafbeelding, mag het sociale netwerk in Frankrijk voor de rechter slepen. Dat meldde Nu.nl vorige week. Facebook had in eerste instantie gesteld dat alleen de Californische rechter bevoegd is zo’n geschil te horen, omdat dat nu eenmaal in de TOU staat. Maar de Franse hogerberoeprechter oordeelt anders.

De gebruiker is een Parijse leraar die linkte naar een artikel over de schilder Gustave Courbet, en daarbij een foto van een naaktschilderij toonde. Facebook zag dit als overtreding van de TOU en blokkeerde zijn account. De leraar maakte bezwaar, wat uiteraard weinig uithaalde, en stapte naar de (Franse) rechter.

Daar was Facebook het mee oneens: in de Terms of Use van het netwerk staat duidelijk dat alleen de Californische rechter bevoegd is bij geschillen. Maar zowel in eerste instantie als in hoger beroep veegt de Franse rechter dat van tafel. In het Europese consumentenrecht is het een vrij uitgemaakte zaak dat je de toegang tot jouw rechter niet kunt ‘wegtekenen’ met een contract. De rechtbank voor jouw woonplaats is eigenlijk altijd bevoegd. En dat geldt dus ook wanneer het gaat om internetdiensten.

Inhoudelijk is er dus nog niets beslist, het enige dat we nu weten is dat Facebook met haar TOU niet de consumentenrechten opzij kan zetten. Dat heeft een redelijk juridisch ‘duh’-gehalte, maar het is toch fijn om te weten. De volgende slag gaat zijn of Facebook haar (Amerikaans-morele) regels mag opleggen ten koste van wat in andere landen gebruikelijk is. Naakt, en zeker in de kunst, is in Europa vrij normaal. Amerikanen zijn zo preuts als wat – een tepel is eigenlijk al bizar, toon liever een machinegeweer of een afgehakt hoofd.

Op zich zou je zeggen, het is Facebooks netwerk dus hun regels. Maar Facebook is wel iets meer dan een dorpscafé waar de eigenaar wat rare opvattingen heeft. De discussie hebben we al vaker gehad – wanneer moet een internetdienst zich conformeren aan de mores van een land, in plaats van andersom. Ik ben heel benieuwd hoe dit uit gaat pakken, want het zou een interessant precedent zijn. Er is immers niets illegaals aan de uitingen, noch in de VS noch in Frankrijk. Het zou dus zuiver gaan over “mag Facebook haar eigen regels stellen”, en die had ik nog niet eerder gezien.

Arnoud

Franse rechtbank heeft jurisdictie over Amerikaanse Facebook

facebook-upload.pngEen Franse rechtbank acht zich bevoegd een uitspraak te doen over Facebook, las ik bij The Verge (dank, Franc). De zaak was aangespannen door een Franse leraar, die het kunstwerk l’Origine du Monde (NSFW) op zijn Facebookpagina had opgenomen en zijn account vervolgens geblokkeerd zag wegens overtreding van de antipornoregels (want vagina) van de blauwe socialmediasite. Over de vraag of Facebook dit mocht doen, is nog geen uitspraak – maar het eerste verweer dat de man naar Californië had moeten komen voor zijn klacht, wordt dus verworpen.

De kwestie van jurisdictie (wie is bevoegd om over wie te oordelen) is bij internet altijd een lastige. De vuistregel uit zo’n 6000 jaar recht is dat als ze fysiek bij je kunnen, je onder hun wet valt, en anders niet. Soevereniteit and all that. Maar die regel werkt met internet veel minder. Zet je server in Duitsland, neem een .to domein en routeer je verkeer door een Antilliaanse VPN. Wie gaat er nu over je?

We hebben een aantal uitspraken gehad waarin het bijvoorbeeld ging over waar je op richt of waar je acties effect hebben. Een dergelijke lijn hanteert deze Franse rechter nu ook, als ik het goed zie. De uiting was in het Frans, gedaan door een Fransman en gericht op een Frans publiek, dus wat zullen we nou krijgen, dat is een Franse kwestie dus kunnen wij een uitspraak doen.

De inhoudelijke vraag is overigens minstens zo interessant. Mag Facebook zomaar zeggen, “dit vinden wij porno, weg ermee” terwijl het in Frankrijk gewoon kunst is? Mag Facebook wereldwijd Amerikaanse normen opleggen, of moeten ze per land kijken wat de regels zijn en dus bijvoorbeeld in Frankrijk naakt makkelijk toestaan en geweld snel censureren, terwijl men in de VS het omgekeerde zou doen?

Natuurlijk kun je zeggen, Facebook is een bedrijf en dus mogen ze hun eigen regels hanteren. Maar Facebook is niet zomaar een bedrijf – ze zijn groter dan menig land en kunnen daarmee effectief meer censuur uitoefenen dan een gemiddelde rechtbank. Dat argument zou dan met zich meebrengen dat als je maar groot genoeg bent, je onder dezelfde regels valt als overheden en dus net zo neutraal en open moet zijn als de overheid als het gaat om de rechten van je gebruikers.

Arnoud